كاتێك ویستت بچیت بۆ هه‌ر سه‌فه‌رێك به تایبه‌ت حه‌ج و عه‌مره، وه‌سیه‌ت نامه‌ی پێویست بنووسه و شایه‌تیشی له‌سه‌ر بگره.گه‌ر بتوانی هه‌رچی قه‌رز و فه‌رزیشت له‌سه‌ره، بیگێڕه‌وه بۆ خاوه‌نه‌كانیان، یان داوای مۆڵه‌تیان لێبكه و بڵێ: من قه‌رزاری ئێوه‌م ئایا ڕازین بچم بۆ ئه‌و سه‌فه‌ره؟ چونكه ڕه‌نگه تۆ نه‌گه‌ڕێیته‌وه و مافه‌كانیان بفه‌وتێت. ئینجا گه‌ردن ئازادی له‌گه‌ڵ دایك و باوك و ماڵ و منداڵ و خزم و كه‌سه‌كانت بكه و داوای دوعای خێریشیان لێبكه و خۆشت ئه‌م دوعایه بخوێنه ...
ده‌سپێكی سه‌فه‌ر :
كاتێك ویستت بچیت بۆ هه‌ر سه‌فه‌رێك به تایبه‌ت حه‌ج و عه‌مره، وه‌سیه‌ت نامه‌ی پێویست بنووسه و شایه‌تیشی له‌سه‌ر بگره.گه‌ر بتوانی هه‌رچی قه‌رز و فه‌رزیشت له‌سه‌ره، بیگێڕه‌وه بۆ خاوه‌نه‌كانیان، یان داوای مۆڵه‌تیان لێبكه و بڵێ: من قه‌رزاری ئێوه‌م ئایا ڕازین بچم بۆ ئه‌و سه‌فه‌ره؟ چونكه ڕه‌نگه تۆ نه‌گه‌ڕێیته‌وه و مافه‌كانیان بفه‌وتێت. ئینجا گه‌ردن ئازادی له‌گه‌ڵ دایك و باوك و ماڵ و منداڵ و خزم و كه‌سه‌كانت بكه و داوای دوعای خێریشیان لێبكه و خۆشت ئه‌م دوعایه بخوێنه:
(أستودِعُكُم اللّهَ الّذی لاتَضیعُ ودائِعُه).
واتا: (به‌و خوایه‌تان ده‌سپێرم كه سپارده‌كانی زایه نابن).
ئینجا كه له ماڵ ده‌رچوویت، بڵێ:
(بسم اللّه توكّلتُ علی اللّه ولاحول ولا قوّه الاّ بالله أللّهمّ إنی أعوذ بك أن أضلّ أو أُضڵّ، أو أزِلّ أو أُزَلّ، أو أظلِم أو أُظلـَم، أو أجهل أو یُجهَل علیَّ).
مانای: (به‌ناوی خواوه، پشتم به‌خواوه‌ند به‌ست، ده‌سته‌ڵات و توانا ته‌نها هه‌ر لای ئه‌وه‌و پشت هه‌ر به‌و ده‌به‌سترێت.
ئه‌ی خوایه! په‌نا ده‌گرم به‌تۆ له‌وه‌ی كه‌س گومڕا بكه‌م،یان گومڕا بكرێم،یان قاچی خه‌ڵك هه‌ڵخلیسكێنم، یان قاچم هه‌ڵخلیسكێنن، یان سته‌م بكه‌م، یان سته‌مم لێبكه‌ن،یان نه‌زانی بكه‌م، یان نه‌زانیم له‌گه‌ڵ بكرێت).
حیكمه‌تی ئه‌م ئه‌م دووعایش زۆر ڕوونه، چونكه له‌سه‌فه‌ردا زۆر نزیكه ڕێبوار تووشی ئه‌م شتانه ببێت.
دوعای نیشته‌جێ بۆ كاروانی
عن ابن عمر (رضی اللّه عنه) قال:
(كان رسول اللّه (صلى الله علیه وسلم) اذا وَدَّع رجلاً أخذ بِیدِه فلایدعُها حتّی یكون الرّجل هو یدع یدَ النّبیِّ (صلى الله علیه وسلم) ویقول: أستودِعُك اللّهَ دینَك وأمانتَك وا‌خِرَ عَملِك).
واتا: (ئیبن و عومه‌ر (رضی اللّه عنه) ده‌فه‌رموێت: ئه‌گه‌ر كه‌سێك بیویستایه‌ت سه‌فه‌رێك بكات پێغه‌مبه‌ر (صلى الله علیه وسلم) ده‌ستی ده‌گرت و به‌رینه‌ئه‌دا هه‌تا ئه‌و ده‌ستی پێغه‌مبه‌ری به‌ر نه‌دایه، پێشی ده‌فه‌رموو: ئایینت، پارێزگاریت، ئاخر خێریی كرده‌وه‌كانت به په‌روه‌ردگار ده‌سپێرم).
عن أنس قال: جا‌و رجل الی النّبی (صلى الله علیه وسلم) فقال: یارسول اللّه انی أرید سفرا فزوِّدنی، قال: زوََّّدك اللّه التّقوی، قال: زِدنی، قال: وغفر ذنبَك، قال زِدنی بأبی أنت وأمّی، قال: ويسَّرلك الخیر حیثما كنتَ).
واتا: (ئه‌نه‌س ده‌گێڕێته‌وه: پیاوێك هاته خزمه‌تی پێغه‌مبه‌ر (صلى الله علیه وسلم) وتی: ئه‌ی نێردراوی خوا! من نیازی سه‌فه‌رێَكم هه‌یه توێشووم بده‌رێ؟ پێغه‌مبه‌ریش (صلى الله علیه وسلم) فه‌رمووی: خوای گه‌وره ته‌قوا بكاته توێشووت. وتی: زیاتریش؟ فه‌رمووی خوا له گوناهیشت ببوورێ. وتی دایك و باوكم فیدات بێ هی زیاتریش؟ فه‌رمووی له هه‌ر لایه‌ك بوویت خوا خێرت بۆ ئاسان بكات).
عن ابی هریره (رضی اللّه عنه) أنّ رجلا قال: یارسول اللّه انّی أرید أن اُسافر فأوصِنی؟ فقال (صلى الله علیه وسلم): علیك بتقوی اللّه والتّكبیر علی كلّ شرف. فلمّا ولّی الّرجل قال: اللّهم اطو لهُ الا‌رض وهَوِّن علیه السفر).
واتا (ئه‌بووهوره‌یره) (رضی اللّه عنه) ده‌ڵێت: پیاوێك وتی ئه‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا (صلى الله علیه وسلم) نیازی سه‌فه‌رێكم هه‌یه ئامۆژگاریم بكه، ئه‌ویش فه‌رمووی: ده‌ست به ته‌قوای خواوه بگره و، (أللّه أكبر)یش له‌سه‌ر هه‌موو جێگایه‌كی بڵند بكه. كاتێ كابرا ڕۆشت، فه‌رمووی: ئه‌ی خوایه! دووری ڕێگای بۆ بهێنه‌ره یه‌ك و، چوونه‌كه‌ی بۆ ئاسان بكه).
دوعای سواربوون بۆ سه‌فه‌ر
(ابن عمر) (رضی اللّه عنه) ده‌فه‌رموێت: پێغه‌مبه‌ر (صلى الله علیه وسلم) هه‌ركات به‌نیازی سه‌فه‌ر سه‌ر بكه‌وتایه‌ته سه‌ر وشتره‌كه‌ی سێ جار (أللّه أكبر)ی ده‌كرد و ده‌یفه‌رموو:
(سبحان الّذی سخّر لنا هذا وما كنّا له مقرنین. وانّا الی ربّنا لمنقلبون. أللّهمّ أناّ نسألك فی سفرنا هذا البِرَّ والتّقوی ومن العمل ما ترضی. أللّهمّ هَوِّّن علینا سفرنا هذا، واطوِ عَنّا بُعده، أللّهمّ أنت الصّاحِبُ فی السّفر، والخلیفه فی الا‌هل، أللّهمّ انّی أعوذ بك مِنْ وعثا‌ء السّفر وكأ‌به المَنظر، وسو‌وِ المنقلب فی الا‌هل والمال والولد) واذا رجع قالهَنُ ّ وزاد فیهنّ: (أ‌یبون تائبون عابدون لربّنا حامدون).
(پاك و بێَگه‌ردی بۆ ئه‌و خوایه‌ی ئه‌م هۆكاری سه‌فه‌ره‌ی بۆ ڕام و ملكه‌چ كردووین، خۆ گه‌ر ئه‌و ملكه‌چی نه‌كردایه‌ت ئێمه ده‌ره‌قه‌تی نه ده‌هاتین.
ئه‌ی خوایه! ئێمه له‌م سه‌فه‌ره‌دا داوای چاكه و ته‌قوا و هه‌موو ئه‌و كرده‌وانه‌ت لێده‌كه‌ین كه تۆ لێی ڕازیت. ئه‌ی خوایه! ئه‌م سه‌فه‌ره‌مان بۆ ئاسان بكه‌یت، ڕێگای دوورمان بۆ بێنیته‌وه یه‌ك. ئه‌ی خوایه! تۆ هاوریی سه‌فه‌ریت،تۆجێ‌نشینی ناو ماڵ و منداڵیت. ئه‌ی خوایه! په‌نا به تۆ ده‌گرم له ته‌قله و ده‌وی سه‌فه‌ر، له دیمه‌نی خه‌مناك، له هاتنه‌وه به‌سه‌ر دیمه‌نێكی خراپ و ناهه‌مواری ناو ماڵ و خێزان و منداڵ).
كاتێكیش له سه‌فه‌ره‌كه‌ی ده‌گه‌ڕایه‌وه، هه‌مان پاڕانه‌وه‌ی دووباره ده‌كرده‌وه و ئه‌م چه‌ند وشه‌یشی ده‌خسته سه‌ری:
(گه‌ڕاینه‌وه، به‌نده‌ی په‌روه‌ردگارین، بۆ په‌روه‌ردگارمان سوپاسگوزارین).
دوعای كاروانی له درێژایی سه‌فه‌ره‌كه‌یدا
(جابر) (رضی اللّه عنه) ده‌فه‌رموێ: كاتێ كه سه‌فه‌رمان ده‌كرد، له به‌رزایییه‌كاندا (أللّه اكبر)مان ده‌كرد و، له نزماییشدا، (سبحان اللّه)مان ده‌كرد.
دوعای كاتی دابه‌زین له مه‌نزڵه‌كاندا
عن خوله بنت حكیم (رضی اللّه عنها) قالت: سمعت النّبیّ (صلى الله علیه وسلم) یقول: من نَزَڵ منزِلاً ثمّ قال: (أعوذ بكلمات اللّه التّاماّت من شرِّماخلق، لم يضرَّه شئ حتّی یرتحِل من منزله ذلك)
(هه‌ركه‌س له جێگایه‌كدا باروبارگنه‌ی خست و وتی: په‌نا ده‌گرم به وشه ته‌واوه‌كانی خودا له خراپه‌ی هه‌موو شێك كه خۆی دروستی كردووه،ئه‌وه له‌و شوێنه‌دا تا بار ده‌كات هیچ شتێك زه‌ره‌ری لێ نادات.
دوعای چوونه ناو گوندو شاره‌كان
عن صهیب أنّ النّبیّ (صلى الله علیه وسلم) لم یرَ قریه‌ً یرید دخولها الاّ قال: حین یراها: (أللّهمّ ربّ السّماوات السّبع وما أڤْللْنَ، والآ‌رَضین السّبع وما أقڵلْن، وربَّ الشّیاطینِ وما أضڵلن، وربَّ الرَیاح وما ذرَیْن،فأنّا نسألك خیرَهذهالقریه وخیر أهلها، وخیر ما فیها ونعوذ بك وشرّ مافیها).
واته: (صوهه‌یب (رضی اللّه عنه) ده‌فه‌رموێت پێغه‌مبه‌ر (صلى الله علیه وسلم) هه‌ركات گوندێكی ببینایه كه بیویستایه بچێته ناوی، له كاتی دیتنه‌كه‌یدا ده‌یفه‌رموو: ئه‌ی خوایه! په‌روه‌ردگاری حه‌وت ئاسمانه‌كان و ئه‌وه‌ی وا له ژێریاندا، ئه‌ی خوای حه‌وت زه‌مین و ئه‌وه‌ی ها له‌سه‌ریان، ئه‌ی خوای شه‌یتانه‌كان و ئه‌وانه‌شی كه ئه‌وان گومڕایان كردوون، ئه‌ی خوای شنه باكان و ئه‌وه‌ی كه با كردوونی به ئاسماندا، ئێمه داوات لێده‌كه‌ین بۆ خێری ئه‌م گونده و خێری دانیشتوانی ئه‌م گونده و خێری هه‌ر شتێك له‌م گونده‌دا هه‌یه.
دوعای كاتی ترس له شه‌ڕی پیاو خراپ
عن أبی موسی الا‌شعری (رضی الله عنه) أنّ النّبیّ (صلى الله علیه وسلم) كان اذا خاف قوما، قال: أللّهمّ انّا نجعلك فی نحورهم، ونعوذ بك من شرورهم.
واتای: (ئه‌بوموسای ئه‌شعه‌ری ده‌ڵێت: پێغه‌مبه‌ر(صلى الله علیه وسلم) ئه‌گه‌ر بترسایه له قه‌ومێك ده‌یفه‌رموو: ئه‌ی خوایه تۆ ده‌كه‌ین به گژیاندا و، له شه‌ڕ و خراپه‌شیان په‌نات پێده‌گرین.
دوعای ئاسانبوونی كاری قورس و گران
ریَِبوار و كاروانی زۆرجار هه‌ندێ كاری له‌سه‌ر گران ده‌بێت، بۆیه سوننه‌ته له وه‌ها حاڵه‌تێكدا بپاڕێته‌وه و بڵێت:
(أللّهمّ لاسَهڵ الاّماجعلته سهلا، وأنت تجعل الحَزن اذا شئت سهلا).
واته: (خوایه هیچ كارێك ئاسان نیه مه‌گه‌ر ئه‌وه‌ی تۆ ئاسانت كردبێت، تۆش گه‌ر بته‌وێت هه‌رد و چیا ده‌كه‌یت به ده‌شت و سارا).
پێویسته ڕێبوار ئه‌وه‌ش بزانێت زۆرجاران گرانبوونی كاره‌كانی و دواكه‌وتنیان به‌خێر ده‌گه‌ڕێت. بۆیه گه‌ره‌كه ئه‌م شتانه‌ی لا ئاسایی بێت و پێیان دڵگران نه‌بێت، به‌ڵكو ژیرانه هه‌وڵبدات بۆ كردنه‌وه‌ی گرێ كوێره‌كانی سه‌فه‌ر .
دوعای كاتی ئیحرام پۆشین
له كاتێكدا به‌رگی ئیحرامت پۆشی، نیه‌تی ته‌نها حه‌جت هێنابێ، بڵێ: (لبّیك اللّهمّ بحجّه).
(خوایه هاتم به‌ده‌م فه‌رمانی تۆوه و نیازی حه‌جم هه‌یه).
ئه‌گه‌ر نیازه‌كه‌شت هه‌ر بۆ عه‌مره بوو، بڵێ: (لبّیك اللّهمّ بعمره). ئه‌گه‌ر نیازی هه‌ردووت هه‌بوو، بڵێ: (لبّیك بحجّه وعمره). دوای ئه‌وه به‌رده‌وام ئه‌م دووعایه بخوێنه:
(لبّیك اللّهمّ لبّیك، لبّیك لاشریك لك لبّیك، انّ الحمد والنّعمه لك، والملك لاشریك لك). (ئه‌ی خوایه من به‌ندی تۆم، به‌ندم، به‌ندی تاعه‌تی تۆم، تۆ هاوه‌ڵت نیه، به‌ندم، نازونیعمه‌ت هه‌مووی هی تۆیه، موڵك و ده‌سته‌ڵات هه‌ر هی تۆیه، هاوه‌ڵت نیه).
جێگای خۆیه‌تی دوای (لبّیك) صه‌له‌وات له دیداری پێغه‌مبه‌ر (صلى الله علیه وسلم) بدات و، هه‌ردوعایه‌كی خێری دنیایی و قیامه‌تیی ده‌وێت بیكات.
سوننه‌ته زۆر (لبّیك)ه بكات به پاڵه‌وه، به پێوه،به دانیشتنه‌وه،له سه‌ركه‌وتن و دابه‌زیندا، له‌كاتی تێكه‌لاوبوون به هاوه‌ڵه‌كان، ته‌نانه‌ت له كاتی بێ ده‌ستنوێژی و له‌شگرانیدا، یان ئافره‌تان له كاتی بێنوێژیدا. سوننه‌ته پیاوان به دووعای (لبّیك) ده‌نگ هه‌ڵبڕن، به‌ڵام ئافره‌تان به نهێنی.
فه‌رمووده‌ی (أصح) ئه‌وه‌یه: له كاتی سووڕانه‌وه‌ی كه‌عبه و، هاتووچۆی سه‌فاو مه‌روه‌دا (لبّیك) نه‌ڵێت، ئه‌مه‌ش له‌به‌ر ئه‌وه‌یه كه ئه‌و شوێنانه دوعای تابه‌تیی خۆیان هه‌یه.
گه‌وره‌ترین ویرد دوای ئیحرام پۆشین بۆ حاجی و عه‌مره‌كاریش, ویردی (لبّیك)ه‌یه. هه‌ركاتیش ئه‌م ویرده‌ی خوێندسێ‌باره‌ی بكاته‌وه، پاشان صه‌له‌وات بدات، ناوبه‌ناویش دوعای تایبه‌ت بۆ خۆی و موسڵمانان بكات.
سوننه‌ته هه‌ركات ئیحرامپۆش شتێكی سه‌رسوڕهێنه‌ری دی، بڵێت: (لبّیك، انّ العیش عیش الآخره).
واتا: (من به‌ندی تاعه‌تی تۆم، به‌ڕاستی ژیان ژیانی قیامه‌ته).
دوعای كاتی بینینی مه‌ككه‌ی پیرۆز
كاتێ نزیكی مه‌ككه‌ی پیرۆز بوویت و چوویته ناوچه‌ی (حه‌ره‌م) –واتا سنووری مه‌ككه- ، بڵێsadأللّهمّ) هژا حرمك وأمنك فحامنی علی النّار، وأمّنّی عذابَك یوم تبعث عبادَك، واجعلنی من أولیائِك وأهلِ طاعتِك).
مانای: (ئه‌ی خوایه ئه‌مه حه‌ره‌می تۆیه، جێگایه‌كه خۆت پاراستوته، لاشه‌ی منیش له‌سه‌رئاگر حه‌رام بكه، له ڕۆژێكدا كه به‌نده‌كانت زیندوو ده‌كه‌یته‌وه، بمپارێزه له سزای خۆت و، بیشمگێڕه له‌وانه‌ی كه خۆشه‌ویستی تۆن و ئه‌هلی په‌رستشی تۆن).
دوعای چوونه ناو شاری مه‌ككه‌ی پیرۆز
كاتێ چوویته ناو شاری مه‌ككه‌وه، بڵێsadأللّهمَّ البلدُ بلدُك، والبیتُ بیتُك، جئتُ أطلُبُ رحمتَك، وأؤمُ ّطاعتَك متبعِا لآمرك، أسألك مسأله المضطرّ الیك المشفق من عذابك، أن تستقبلنی بعفوك، وأن تتجاوز عنّی برحمتك وأن تدخلنی جنّتك).
(ئه‌ی خوایه! ئه‌م شاره شاری تۆیه، ئه‌م ماڵه ماڵی تۆیه، منیش هاتووم داوای به‌زه‌یی تۆ ده‌كه‌م، به نیازی تاعه‌تی تۆم، دوای فه‌رمانی تۆ كه‌وتووم، ڕاِزیم به قه‌ده‌ری تۆ، خۆم داوه‌ته ده‌ست تۆ، داوات لێده‌كه‌م به‌داوای كه‌سێكی داماو بۆ لای تۆ كه له سزای تۆ ده‌ترسێت پێشوازیم لێبكه‌یت به لێخۆشبوونی خۆت و، له تاوانه‌كانم ببووریت و، بمخه‌یته به‌هه‌شته‌كه‌ی خۆت).
دوعای چوون به‌ره‌و مزگه‌وت
كاتێ به‌ره‌و مزگه‌وت ڕۆشتیت بڵێ:
(أللّهمّ اجعل فی قلبی نورا، وفی لسانی نورا، واجعل فی سمعی نورا، واجعل فی بصری نورا، واجعل من خلفی نورا، ومن أمامی نورا، واجعل من فوقی نورا، ومن تحتی نورا، أللّهمّ أعگنی نورا).
(خوایه! دڵم نوورانی بكه‌یت، زمانم نوورانی بكه‌یت، گوێكانم نوورانی بكه‌یت، چاوانم نوورانی بكه‌یت، پشت و به‌رده‌مم نوورانی بكه‌یت، سه‌رو خوارم نوورانی بكه‌یت، ئه‌ی خوایه نوورم پێببه‌خشیت).
دوعای چوونه ناو مزگه‌وت
كاتێ چوویته ناو مزگه‌وتی ((حه‌رام)) یان هه‌ر مزگه‌وتێكی تر، قاچی ڕاست پێش بخه‌و صه‌لاوات بۆ پێغه‌مبه‌ر (صلى الله علیه وسلم) بنێره‌و بڵێsadأللّهمّ افتح لی ابواب رحمتك). (خوایه ده‌رگاكانی ڕحمه‌تی خۆتم لێبكه‌یته‌وه).
كاتێكیش هاتیته ده‌ر، قاچی چه‌پت پێش بخه و به‌هه‌مان شێوه صه‌لاوات بنێره‌و ئنیجا بڵێsadأللّهمّ انـّی أسألك من فضلِك).
واته: (خوایه، داوات لێده‌كه‌م له فه‌زڵی خۆت به‌شم بده‌یت).
دوعای ناو مزگه‌وتی حه‌رام (المسجد الحرام).
له‌ناو حه‌ره‌می مزگه‌وتی مه‌ككه‌دا بڵێsadأللّهمّ انّ هذا حرمُك، وموضعُ أمنك، فحرّم لحمی وبشری ودمی ومخّی وعڤامی علی النّار).
(خوایه! ئه‌مه حه‌ره‌می تۆیه، جێگایه‌كی پارێزراوی تۆیه، گۆشت و پێستم،خوێن و مۆخ و ئێسكم، حه‌رام بكه له‌سه‌ر ئاگری دۆزه‌خ).
دوعای كاتی بینینی كه‌عبه
كاتێ ماڵی كه‌عبه‌ت بینی بڵێsadأللّهمّ زِد هذا البیتَ تشریفًا وتعظیمًا وتكریماً ومهابه‌ً، وزد من شرَّفه وكرّمه ممّن حجّه أو اعتمره تشریفا وتكریما وتعظیما وبڕّّا. أللّهمّ أنت السّلام ومنك السّلام فحیّنا بالسّلام).
(خوایه! ئه‌م به‌یته زیاتر شه‌ره‌فمه‌ندو گه‌وره و به‌ڕێزو به هه‌یبه‌ت بكه، هه‌ر كه‌سیش ڕێزی ڕێزی لێده‌گرێت له‌وانه‌ی بۆ حه‌ج و عه‌مره دێن، شه‌ره‌ف و حورمه‌ت و گه‌وره‌یی و چاكه‌یان زیاتر بكه‌یت.ئه‌ی خوایه تۆ ئاشتی ویستیت و ئاشتییش هه‌ر له تۆوه ده‌بێت، ئه‌ی خوایه به ئاشتی بمانژێنه).
دوای ئه‌مه بۆ هه‌ر مه‌به‌ستێكی چاك بیه‌وێت با دوعا بكات.
دوعای ته‌وافی كه‌عبه
كاتێك ده‌ستت به ته‌واف كرد –گه‌ر گونجا ده‌ست له به‌رده ڕه‌شه‌كه بده و ماچی بكه، گه‌ر نه‌شگونجا له به‌رانبه‌ریه‌وه ده‌ستی بۆ هه‌ڵبڕه و بڵێsadبسم اللّه واللّه أكبر، أللّهمّ ایماناً بك وتصدیقاً بكتابك ووفا‌وً بعهدك واتّباعاً لسنّه نبیِّك).
ئه‌ی خوایه ئه‌م (ته‌وافه‌ی من) له‌به‌ر باوه‌ڕ به تۆیه ، به قورئانه‌كه‌ی تۆیه، وه‌فایه به به‌ڵێنی تۆ، شوێنكه‌وتنه بۆ پیبَغه‌مبه‌ره‌كه‌ی تۆ.
له سێ سووڕی یه‌كه‌مدا دوای ئه‌م دۆعایه بڵێsadأللّهمّ اجعله حجاًّ مبرورًا، وژنبًا مغفوراً، وسعیًا مشكوراً، وتجاره‌ً لن تبور).
(خوایه به حه‌ج (یان عه‌مره‌یه‌كی) قبووڵكراوی بگێڕه، به تاوانێكی لێبووراو،به هه‌وڵێكی وه‌رگیراو، به بازرگانیه‌كی به پیت و قازانج تێدا كراو).به‌ڵام له چوار سووڕه‌كه‌ی تردا له‌دوعای به‌رانبه‌ر (حجر الاسود) بڵێsadأللّهمّ اغفر وارحم واعف عمّا تعلم وأنت الاعزّ الاكرم).
ئه‌ی خوایه! لێم ببوره و ڕحمم پێ‌بكه و له‌و گوناهانه‌ی خۆت ده‌یزانیت خۆش ببه، تۆی خاوه‌ن ده‌سته‌ڵات و زۆر به‌ڕێز.ئه‌وه‌شت بیر نه‌چێت هه‌موو كات له نێوان ڕوكنی یه‌مانی و (حجر الاسود)دا بڵێ:[ربّنا ێ‌تنا فی الدّنیا حسنه وفی اڵاخره حسنه وقنا عژاب النّار]. (ئه‌ی خوایه له دنیا چاكه‌مان پێ‌ببه‌خشه و، له قیامه‌تیشدا هه‌ر چاكه، بیشمانپارێزه له سزای دۆزه‌خ).
زیاد له‌مانه‌ش ته‌واف هه‌لێكی زۆر گه‌وره‌یه بۆ هه‌موو جۆره پاڕانه‌وه‌یه‌كی دین و دنیا. بۆیه گه‌ره‌كه ئه‌و هه‌له گه‌وره‌یه له ده‌ست خۆ نه‌درێت، به‌تایبه‌ت له ئاستی (مُلتَزَم)دا، كه له نێوان ده‌رگای كه‌عبه و (حجر الاسود)دایه، حاجیان ده‌ستیان ده‌خه‌نه سه‌ری و ده‌پاڕێنه‌وه، هه‌روه‌ها له‌ناو (حِجر)ی ئیسماعیلدا كه دروست نیه حاجیان له كاتی ته‌وافدا پیایدا بڕۆن، به‌ڵام هه‌ندێكیان ده‌چنه ئه‌وێ و ده‌وه‌ستن بۆ دوعاو پشوو دان، به‌ڵام له بیرت بێت ناوبه‌ناو با دوعاكانت تێكه‌ڵاو بێت به سوپاسی خوای په‌روه‌ردگار و سه‌ڵاوات له دیداری پێغه‌مبه‌ر (صلى الله علیه وسلم) دوعای دوای سوننه‌تی ته‌واف دوای ته‌واوبوونی ته‌واف و نوێژی سوننه‌تی ته‌واف بڵێ: (أللّهمّ انّی عبدك وابن عبدك أتیتك بذنوبٍ كثیره وأعمال سیّئه، وهذا مقام العائذبك من النّار، فاغفرلی انّك أنت الغفور الرّحیم).
ئه‌ی خوایه! من به‌نده‌ی تۆم كوڕی به‌نده‌ی تۆم به تاوانێكی زۆرو كرده‌وه‌ی خراپه‌وه هاتووم بۆلات، ئه‌مه‌ش جێگای ئه‌و كه‌سه‌یه په‌نا ده‌گرێت به تۆ له ئاگری دۆزه‌خ، لێم ببووره به‌ڕاستی تۆ زۆر لێبوورده و به سۆزیت).
خواردنه‌وه‌ی ئاوی زه‌مزه‌م و دوعاكه‌ی
سونه‌ته له كاتی خواردنه‌وه‌ی زه‌مزه‌مدا ڕو بكه‌یته قیبله‌و به ناوی خواوه سێ جار له سه‌ر یه‌ك له‌و ئاوه بخۆیته‌وه له دوای هه‌مو جارێك ده‌فره‌كه له ده‌مت بكه‌یته‌وه‌و هه‌ناسه بده‌یت هه‌تا ته‌واو پاراو ده‌بیته‌وه هه‌روه‌ها سونه‌ته له‌كاتی خواردنه‌وه‌ی زه‌مزه‌مدا نیازی خێری دین ودنیا بهێنیت،چونكه پێغه‌مبه‌ر ()فه‌رمویه‌تی sadما‌و زمزم لما شُڕب له) ئاوی زه‌مزه‌م بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌یه كه له دڵتایه كاتی خواردنه‌وه‌ی .
وه له كاتی خواردنه‌وه ی زه‌مزه‌م ئه‌م دوعایه بخوێنه (أللّهم اجعله علماً نافعاً ورزقاً واسعاً،وریّاً وشبعاً وشفا‌وًمن كلِّ دا‌و واغسل به قلبی ، وامله من خشیتك وحكمتك) ئه‌ی خوایه بیگێره به زانستێكی به سود ، به رۆزیه‌كی فراوان،به پاراوی و تێری به شیفا له هه‌مو ده‌ردێك،دڵمی پێ بشۆره‌و پڕی بكه له ترسی خۆت و له په‌ندی جوان.
دوعای سه‌ر كێوی سه‌فاو مه‌روه
عن جابر (رچ)أن االنبّی‌َّ (خرج ألی الصفا فلما دنا من الصفا قرأ(أن الصفا والمروه من شعائرلله )(البقره 158)(أبدأبما بدأالله به)فبدأ بالصفا فرقی علیه حتی رأی البیت فا ستقبل القبله،فوحدالله وكبره وقال لااله الاالله وحده لا شریك له،له المك وله لحمد وهو علی كل شئ قدیر، لا اله الا الله وحده، أنجز وعده،ونصر عبده، وهزم الآ‌حزاب وحده،ثم دعا بین ذالك، قال مثل هذا ثلاث مرات، ثم نزل ألی المروه، ففعل علی المروه‌كما فعل علی الصفا)رواه مسلم.
جابر (رخ)ده‌فه‌رموێ: پێغه‌مبه‌ر (صلى الله علیه وسلم )رۆیشت به‌ره‌و صه‌فا كاتێ لێی نزیك بویه‌وه ئه‌م ئایه‌ته‌ی خوێند (ان الصفا والمروه من شعا ئرالله ....)(البقره 158)واتابه‌ڕاستی صه‌فاو مه‌روه له‌نیشانكرده گه‌وره‌كانی په‌رستشی خوان .
ئینجا فه‌رمووی ده‌ست پێده‌كه‌م به‌وه‌ی خوا ده‌ستی پێكردووه واتا (له صه‌فاوه بۆمه‌روه )،ئینجا سه‌ر كه‌وته سه‌ر ته پۆڵكه‌ی صه‌فا هه‌تا چاوی به به‌یت كه‌وت .له‌وێدا ڕووی كرده قیبله‌و (الله أكبر )و(الحمدلله)ی كردو فه‌رموی: (لااله ألله وحده )هیچ خوایه‌ك نیه جگه له (ألله)تاكو ته‌نهایه هاوه‌ڵی نیه موڵك و ده‌سه‌لاأت و سوپاس وستایش هه‌ر بۆ ئه‌و زاته‌یه. به ده‌سه‌ڵاتیشه به‌سه‌ر هه‌مو شتێكدا، هیچ خوایه‌ك نیه جگه له ألله تاك و ته�
کورد لۆڤ
.