چه‌ند هه‌واڵێکی ئیسلامی فه‌رموون/

1:شاژنى مه‌غریب 50 ئافره‌ت بۆ رِوون كردنه‌وه‌ى ئایینى ئیسلام له‌چه‌ند ناوه‌ندێكى حكومه‌ت داده‌مه‌زرێنێت...

به‌فه‌رمانى شاژنى مه‌غریب 50 ئافره‌ت وه‌ك شاره‌زا له‌بوارى ئایین له‌مزگه‌وته‌كان و نه‌خۆشخانه‌و به‌ندیخانه‌كان و قوتابخانه‌كانى ووڵات دامه‌زراون، به‌ڵام كارى پێشه‌وایه‌تى بۆ پیاوان ناكه‌ن.

رِۆژنامه‌ى (وه‌ته‌ن) ى كوه‌یتى باسى له‌وه‌كردووه‌، كه‌شاژنى مه‌غریب 50 ئافره‌تى وه‌ك شاره‌زا له‌بوارى ئایینى ئیسلام له‌چه‌ند ناوه‌ندێكى حكومه‌ت دامه‌زراندووه‌بۆ جێبه‌جێكردنى ئه‌ركى خۆیان و ووشیار كردنه‌وه‌ى هاوڵاتیان له‌ئایینه‌كه‌یان.

هه‌روه‌ها حكومه‌تى مه‌غریب پێى وایه‌ئافره‌تیش ده‌توانێت كارى چاكسازى ئه‌نجام بدات و كۆمه‌ڵگه‌له‌كه‌م و كورِیه‌كان ئاگادار بكاته‌وه‌و كارى گه‌وره‌ش له‌ئه‌ستۆ بگرێت.

2: 18گۆرِى موسڵمانه‌كانى خۆرهه‌ڵاتى فه‌ره‌نسا پیس كرا....

كه‌سانى نه‌ناسراو هه‌ڵیانكوتاوه‌ته‌سه‌ر گۆرِستانێكى موسڵمانه‌كان له‌خۆرهه‌ڵاتى فه‌ره‌نساو 18 گۆرِیان پیس كردووه‌، ئه‌وه‌ش بۆته‌هۆى نیگه‌ران بوونى موسڵمانه‌كان.

په‌لاماردانى گۆرِستانه‌كان له‌ووڵاتى فه‌ره‌نسا له‌ماوه‌ى ئه‌م ساڵدا بۆچه‌ندین جاره‌دووباره‌ده‌كرێته‌وه‌و حكومه‌تى ئه‌و ووڵاته‌ش نیگه‌رانى خۆى له‌و كاره‌نیشانداوه‌و موسڵمانه‌كانیش داواى گرتنه‌به‌رى رِێوشوێنى یاسایى ده‌كه‌ن له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و كاره‌رِه‌گه‌زپه‌رسیتانه‌ى كه‌له‌به‌رامبه‌ریان ئه‌نجام ده‌درێت.

له‌لایه‌ن خۆیه‌وه‌(ئیدریس یاشور) سه‌رۆكى ئه‌نجوومه‌نى موسڵمانه‌كانى شارى ستراسبۆرگ له‌خۆرهه‌ڵاتى فه‌ره‌نسا ئاماژه‌ى به‌وه‌كردووه‌كه‌كه‌سانى نه‌ناسراو ته‌نها گۆرِه‌كانیان پیس كردووه‌و هیچ نیشانه‌یه‌كى رِه‌گه‌ز په‌رستى به‌گۆرِه‌كانه‌وه‌دیار نییه‌.

3:سه‌رۆك وه‌زیرانى فه‌ره‌نسا له‌كردنه‌وه‌ى مزگه‌وتێك بۆ موسڵمانه‌كان ئاماده‌ده‌بێت....

ه‌كاتى كردنه‌وه‌ى مزگه‌وتێك بۆ موسڵمانه‌كانى شارى پاریسى پایته‌ختى فه‌ره‌نسا، سه‌رۆك وه‌زیرى ئه‌و ووڵاته‌داواى لێكردن له‌شوێنه‌گشتییه‌كان نیقاب نه‌پۆشن.

(فرانسۆ فیۆن) سه‌رۆك وه‌زیرانى فه‌ره‌نسا له‌میانه‌ى ئاماده‌بوونى له‌مه‌راسیمى كردنه‌وه‌ى مزگه‌وتێك بۆ موسڵمانه‌كانى ده‌وروبه‌رى شارى پاریس داواى له‌موسڵمانه‌كان كرد هاریكارى حكومه‌تى ووڵاته‌كه‌ى بكه‌ن له‌پێناو ئه‌نجامدانى كاره‌كانى و نیقاب له‌شوێنه‌گشتییه‌كان نه‌كه‌ن.

ئه‌مه‌و موسڵمانه‌كانى ووڵاتى فه‌ره‌نسا له‌چاو ووڵاتانى ترى ئه‌وروپا له‌هه‌موویان زۆرترن و به‌پێى ئاماره‌كان رِێژه‌یان له‌پێنج ملیۆن تێپه‌رِى كردووه‌.

له‌به‌شێكى ترى لێدوانه‌كه‌یدا سه‌رۆك وه‌زیرانى فه‌ره‌نسا ووتى: له‌ساڵى رابردوو په‌لامارى 6 مزگه‌وت دراوه‌و چه‌ندین گۆرِستانى موسڵمانه‌كانیش پیس كراون، ئه‌مانه‌هه‌موویان ده‌چنه‌بوارى كارى رِه‌گه‌ز په‌رستى.

4:چین ... یه‌كێك له‌مزگه‌وته‌ كۆنه‌كانى باشوورى خۆرهه‌ڵاتى ووڵات كه‌ته‌مه‌نى 800 ساڵ بوو نۆژه‌نكرایه‌وه‌...

له‌دواى نۆژه‌نكردنه‌وه‌ى یه‌كێك له‌مزگه‌وته‌شوێنه‌وارییه‌كانى ووڵاتى چین، دوێنێ به‌شێوه‌یه‌كى ره‌سمى ئه‌و مزگه‌وته‌كرایه‌وه‌.

مزگه‌وتى (عینقائـ) ى شوێنه‌وارى كه‌یه‌كێكه‌له‌چوار مزگه‌وته‌كه‌ى باشوورى خۆرهه‌ڵاتى ووڵاتى چین، له‌دواى نۆژه‌نكردنه‌وه‌ى دوێنێ به‌شێوه‌یه‌كى ره‌سمى كرایه‌وه‌.

ئه‌مه‌و ئه‌و مزگه‌وته‌یه‌كێكه‌له‌مزگه‌وته‌هه‌ره‌كۆنه‌كانى ووڵاتى چین و مێژووه‌كه‌ى بۆبه‌رله‌800 ساڵ پێشى ئێستا ده‌گه‌رِێته‌وه‌.

له‌ساڵى رابردوودا حكومه‌تى (هانگچۆ) ى باشوورى كۆمارى چین برِیاریدا نۆژه‌نى بكاته‌وه‌، ئه‌مه‌ش نۆژه‌نكردنه‌وه‌یه‌تى بۆ جارى دووه‌م له‌مێژووى خۆى، كه‌جارى یه‌كه‌م له‌نێوان ساڵانى (618 - 626) ى كۆچى له‌سه‌ر ده‌ستى بازرگانێكى موسڵمان نۆژه‌نكرابوویه‌وه‌، به‌ڵام له‌سه‌ر ده‌ستى خێزانى (مینگ) ى ده‌سه‌ڵاتدار له‌نێوان ساڵانى (1368 - 1644) به‌شێكى ئه‌و مزگه‌وته‌رِووخێندرابوو.

جێگه‌ى باس كردنه‌له‌ناوچه‌كانى باشوورى خۆرهه‌ڵاتى چین ته‌نها چوار مزگه‌وته‌هه‌یه‌ئه‌وانیش بریتین له‌مزگه‌وته‌كانى (عینقائـ و ئه‌سه‌دو كیرین و غه‌رنوق).

5:ساڵى 2013 مانگى ده‌ستكردى (موحه‌مه‌د 1) بۆ بۆشایى ئاسمان هه‌ڵده‌درێت....

چاوه‌رِوان ده‌كرێت له‌ساڵى 2013 یه‌كه‌م مانگى ده‌ستكرد له‌لایه‌ن ووڵاتى قه‌ته‌ره‌وه ‌رِووه‌و ئاسمان هه‌ڵبدرێت.

به‌رِێوه‌به‌رى په‌یمانگاى (موحه‌مه‌د) بۆ زانستى بۆشایى ئاسمان (د.ره‌زوان فه‌قیر) له‌ووڵاتى كه‌ننه‌دا رایگه‌یاندووه‌: له‌ساڵى 2013 یه‌كه‌م مانگى ده‌ستكردى قه‌ته‌رى به‌ناوى (موحه‌مه‌د 1) رِه‌وانه‌ى بۆشایى ئاسمان ده‌كرێت و بۆ ساڵى 2015 ش مانگى ده‌ستكرد (موحه‌مه‌د 2) رِه‌وانه‌ى بۆشایى ئاسمان ده‌كرێت.

له‌باره‌ى ناونانى مانگه‌ده‌ستكرده‌كان به‌و ناوه‌، به‌رِێوه‌به‌رى ئه‌و ده‌زگایه‌ووتى: وه‌ك وه‌ڵامدانه‌وه‌یه‌ك بۆ كارى سوكایه‌تى ئه‌و كه‌سانه‌ى كه‌به‌پێغه‌مبه‌رى خوا (موحه‌مه‌د) (صلى الله علیه وسلم) ى ده‌كه‌ن، ناونراوه‌.

ناوبراو ووتیشى: ئه‌و مانگه‌ده‌ستكرده‌لێكۆڵینه‌وه‌ى زانستى ئه‌نجام ده‌دات و وێنه‌ى بۆشایى ئاسمانیش ده‌گرێت.

سه‌رچاوه‌/http://www.kurdiu.org/index.php