ئایه نووسی:
له‌به‌ر زۆری هه‌موویم نه‌خوێنده‌وه به‌ڵام زانیاری باشی تێدایه .
ده‌ستت خۆشبێت هۆنیا خان به‌رده‌وام بی..
تۆ له ژووره‌وه نیت. تكایه بچۆژووره‌وه یان خۆت تۆمار بكه.
یانەی سەرهەنگ موحسین » ههمهڕهنگ » فهرموو چ زانیارێکت دهوێت کلیکی ئێره بکه » وه‌ڵامی نوێ بنووسه
هەموو خانە نووسراوەکان بە قەڵەوی پێویستە پڕبکرێنەوە پێش ناردنی فۆرم
له‌به‌ر زۆری هه‌موویم نه‌خوێنده‌وه به‌ڵام زانیاری باشی تێدایه .
ده‌ستت خۆشبێت هۆنیا خان به‌رده‌وام بی..
له‌به‌ر زۆری هه‌موویم نه‌خوێنده‌وه به‌ڵام زانیاری باشی تێدایه .
ده‌ستت خۆشبێت هۆنیا خان به‌رده‌وام بی..
له‌به‌ر زۆری هه‌موویم نه‌خوێنده‌وه به‌ڵام زانیاری باشی تێدایه .
ده‌ستت خۆشبێت هۆنیا خان به‌رده‌وام بی..
ماشالله له‌م هه‌موو زانیاریه ، ئه‌و ده‌ستانه‌ت هه‌ر خۆش بێت
به هیوای به‌رده‌وام بون.....
[size=16]قوڵترین خاڵ له‌نێو ده‌‌ریاکاندا خاڵی ___ که‌قوڵاییه‌که‌ی 11033 مه‌تره له ئۆقیانوسی ئارام.
((ماريانا))يه ده‌ریایه؟چاوی په‌پوله چه‌ند عه‌ده‌سه‌ی تێدایه ؟17 عه‌ده‌سه
ئایا ئهزانی كه كوله توانای ڕێكردنی هه‌یه هه‌تاكو هه‌ردوو قاچی له جه‌سته‌ی ئه‌بێته‌وه؟
ئایا ئهزانی كه كوله 900 دانه ماسولكه‌ی هه‌یه؟.نزیكه‌ی 200 دانه‌ی له ماسولكه‌كانی مرۆڤ زیاتره
ئایا ئهزانی كه كرم نزیكی 2000 دانه ماسولكه‌ی هه‌یه؟
ئایا ئهزانی كه ژماره‌ی جمگه‌كانی ملی زه‌ڕافه یه‌كسانه له‌گه‌ڵ جمگه‌كانی ملی مرۆڤ؟
ئایا ئهزانی كه خێراترین و وریاترین گیانه‌وه‌ر بۆ بیستن گوێ درێژو گورگه
ئایا ئهزانی كه دڵی مێشووله له یه‌ک ده‌قیقه 1000 جار ته‌پ لێ ئه‌دا؟
ئایا ئهزانی كه مێشووله نزیک 47 دانه ددانی هه‌یه؟
ئایا ئهزانی كه مێشووله له درێژایی ته‌مه‌نی زیاتر له 500 دانه گرا دائه‌كات؟
ئایا ئهزانی كه له وڵاتی به‌رازیل هندێک جاڵ‌جاڵۆكه هه‌ن كێشانه‌ی نزیكی 85 گرامه؟
ئایا ئهزانی كه كاتێ هه‌نگ به مرۆڤه‌وه ئه‌دات له هه‌مان كات خۆی گیانی له ده‌س ئه‌دات؟
ئایا ئهزانی كه شاژنی هه‌نگ ته‌نها كاتێ گراكه‌ی به‌جێ ئه‌هێڵێ كه سه‌ركرده‌یی هه‌نگه‌كانی تر بكات له‌كاتی ڕۆیشتن بۆ جێگایه‌ک؟
ئایا ئهزانی كه شاژنی هه‌نگ هه‌مو ڕۆژێک نزیک3000 گرا دائه‌كات؟
ئایا ئهزانی كه ئه‌گه‌ر قرژاڵ له ناو سندوقێكی به‌ستراو داینێیت ته‌مه‌نی درێژتر ئه‌بێت تا سندوقێكی به‌ره‌ڵا؟
ئایا ئهزانی كه حوشتر له زمانی عه‌ره‌بیدا نزیک 1000 دانه ناوی جۆراو جۆری هه‌یه؟
ئایا ئهزانی كه زمانی مرۆڤ 12000 دڵۆپه‌ی هه‌ستی تامكردنی له‌سه‌ره؟به ناوه‌ڕاستی زمان هه‌ست به تامی هیچ خواردنێک ناكات، به هه‌ردوو لای زمان هه‌ست به تام خواردنی ترش ده‌كات، وه به كۆتایی زمان هه‌ست به تامی خواردی تاڵ ده‌كات.
ئایا ئهزانی كه هه‌مو مرۆڤێک سه‌ر په‌نجه‌ی جیاوازه له مرۆڤێكی تر؟.وه هه‌رگیز دوو مرۆڤ په‌یدا نابێت كه سه‌ر په‌نجه‌یان له ڕه‌نگی یه‌ک بێت
ئایا ئهزانی كه مرۆڤ ته‌نها3 تا7 ده‌قیقه ئه‌توانێ بێ هه‌ناسه‌دان بمێنێته‌وه؟وه ئه‌گه‌ر له‌و ژماره‌یه تێپه‌ڕی كرد ئه‌بێت كه‌سێكی تر له هه‌مان كات فوو بكات به ده‌میا و رزگاری كات له مردن.
ئایا ئهزانی كه له كاتی پێكه‌نین 16 له ماسولكه‌كانت ئه‌جوڵێته‌وه؟
ئایا ئهزانی كه ملی مرۆڤ پێكهاتوه له حه‌وت جمگه؟
ئایا ئهزانی كه ژماره‌ی ئیسقانی پێی مرۆڤ 32 ئیسقانه؟
ئایا ئهزانی كه بژانگی چاوی مرۆڤ ناگاته 150 ڕۆژ نوێ ئه‌بێته‌وه؟
ئایا ئهزانی كه ڤیتامین A یاری ده‌ره بۆ چاو به‌هێز كردن و ڕزگار بوونه له ده‌ست شه‌و كوێری؟
ئایا ئهزانی كه جه‌سته‌ی مرۆڤ ته‌نها 6 لتر خوێنی تێدایه؟
ئایا ئهزانی كه ئیسقانی كه‌له‌سه‌ری مرۆڤ پێكهاتوه له 22 ئیسقان؟
ئایا ئهزانی كه مێشكی مرۆڤ 12 ملیۆن (خه‌لایه‌ی) تێدایه؟
ئایا ئهزانی كه هندێك له (خه‌لایه‌كانی) جه‌سته‌ی مرۆڤ ئه‌وه‌نده بچوكه ئه‌گه‌ر بێتو 200،0000 دانه‌ی كۆ بكه‌یته‌وه به قه‌ده‌ر نوكی ده‌رزیه‌ك نابێت؟
ئایا ئهزانی كه تاڵگی مرۆڤ قه‌برستانی خوێنه؟
ئایا ئهزانی كه هێزو توانای پیاو له ته‌مه‌نی 65 ساڵی یه‌كسانه له‌گه‌ڵ هێزو توانای ئافره‌تێ كه ته‌مه‌نی25 ساڵ بێت؟
ئایا ئهزانی كه یه‌كه‌م شتێک مرۆڤ له به‌ینی ئه‌دا له كاتی سه‌ره‌مه‌رگدا هه‌ستی (بیستنه)؟
ئایا ئهزانی كه له جه‌سته‌ی مرۆڤه‌كان چوار خوێنی جۆراوجۆر هه‌یه؟ وه‌كو (A) (B) (AB) (O)
وه ته‌نها جۆرێک له‌م خوێنانه كه ده‌توانێت تێكڵاو ببێت و بگونجێت له‌گه‌ڵ ئه‌و سێ جۆره‌كه (AB)یه.
ئایا ئهزانی كه ماسولكه‌كانی جه‌سته‌ی مرۆڤ پێكهاتوه له 639 ماسولكه‌ی جۆراوجۆر؟
ئایا ئهزانی كه دڵی مرۆڤ له یه‌ک ده‌قیقه نزیك 70 جار وه له یه‌ک ساڵ 40 ملیۆن جار ته‌پ لێ‌ئه‌دا؟
ئایا ئهزانی كه مرۆڤ له یه‌ک ده‌قیقه 15 تا 18 جار هه‌ناسه ئه‌دا؟
وه كاتێک مرۆڤ نه‌‌خۆشه یان گه‌رمایی له‌شی به‌رز ئه‌بێته‌وه زیاد ئه‌بێت بۆ نزدیک 30 جار هه‌ناسه‌دان.
ئایا ئهزانی كه هه‌مو مرۆڤێک له یه‌ک ڕۆژدا 25 تا 100 دانه تاڵ مووی سه‌ری ئه‌وه‌رێت؟وه ئه‌و مرۆڤه‌ی كه باری ده‌روونی و ته‌نده‌روستی باش بێت له هه‌مان ڕۆژ هه‌موو ئه‌م مووانه ئه‌هێنێته‌وه جێ
.ئای ئهزانی كه ته‌مه‌نی مووی مرۆڤ له دوو ساڵ تێناپه‌ڕێت ئه‌وه‌رێت؟
ئایا ئهزانی كه مووی مرۆڤ ئه‌توانێت تا 12 میلیمتر به‌رز ببێت‌و بڕوێت له یه‌ك مانگدا؟
.وه له كاتی گه‌رماو ڕۆژانی هاوین ئه‌و هێزه‌ی به‌رز بوونی نامێنێت كه له زستانا هه‌یه‌تی
ئایا ئهزانی كه له گیانه‌وه‌ران ته‌نها مرۆڤه له‌سه‌ی پشتی ئه‌خه‌وێت؟
ئایا ئهزانی كه مرۆڤ ناسكترین گیانه‌وه‌ری سه‌ر زه‌وی‌یه به‌رابه‌ر ئێش و ئازار؟
ئایا ئهزانی كه چاوی ڕاستی مرۆڤ باشتر ئه‌بینێت تا چاوی چه‌پی؟
ئایا ئهزانی كه مرۆڤ له یه‌ك ده‌قیقه نزدیك 25 جار چاوی ئه‌پرتێنێت؟
ئایا ئه‌زانه كه مرۆڤ كاتی خه‌وتن له شه‌وێكدا نزیك 40 جار ئه‌جوڵێته‌وه به‌لای چه‌پو ڕاستی خۆیدا؟
.وه كاتێک كه مرۆڤ ناساغه‌و باری ده‌روونی ته‌واو نیه زیاد ئه‌بێت بۆ 70 جار جوڵانه‌وه
ئایا ئهزانی كه خۆر 1،000000 یه‌ک ملیۆن جار له زه‌وی گه‌وره‌تره؟
ئایا ئهزانی كه خۆر 300،000 هه‌زار جار له زه‌وی قورستره؟
ئایا ئهزانی كه خێرایی خولیای زه‌وی به‌ده‌وری خۆردا 30 كیلۆمتر له چركه‌یه‌كدا بۆ 40 كیلۆمتر له‌چركه‌یه‌‌كدا ده‌گۆڕێ؟
.وه گۆڕانی خێرایی‌یه‌كه‌ی ده‌كه‌وێته سه‌ر دووری و نزیكی له‌خۆره‌وه
ئایا ئهزانی كه سوڕانه‌وه‌ی خۆر به‌ده‌وری خۆیدا 25 ڕۆژ ئهخایهنێت؟
ئایا ئهزانی كه دووری نێوان خۆرو زه‌وی نزدیک 150،000000 ملیۆن كیلۆ متره؟
ئایا ئهزانی كه زه‌وی 5976 كیلۆگرام قورسه؟.به‌ڵام ئه‌بێت له ته‌نیشت ئه‌و ژماره‌یه‌وه 21 سفر دانێی
ئایا ئهزانی كه ژماره‌ی ئیسقانی پێی مرۆڤ 32 ئیسقانه؟
ئایا ئهزانی كه كۆمه‌ڵه‌ی خۆر سه‌ر به كاكێشانه وه تیره‌ی كاكێشانیش نزدیكه‌ی 100،000 هه‌زار ساڵ
ڕووناكیه؟
ئایا ئهزانی كه خێرایی ڕووناكی كاكێشان 300،000 هه‌زار كیلۆمتره له چركه‌یه‌كدا؟
واته هه‌زار ساڵ ڕووناكی ڕێ بكات به‌خێرایی 300،000 هه‌زار كیلۆمتر له چركه‌یه‌كدا ئه‌وا ده‌كاته
.نزیكه‌ی تیره‌ی كاكێشان
ئایا ئهزانی ئه‌ستێره‌ی (بلۆنۆ) دوورترین ئه‌ستێره‌یه له خۆره‌وه؟
ئایا ئهزانی كه سوڕانه‌وه‌ی (بلۆنۆ) به‌ده‌وری خۆردا 283 ساڵ ئهخایهنێت؟
ئایا ئهزانی كه خێرایی خولیای زه‌وی به ده‌وری خۆردا یه‌كسانه به خێرایی ده‌رچونی فیشه‌كێک له تفه‌نگ به هه‌ش به‌رابه‌ر؟
ئایا ئهزانی كه ئه‌و ئه‌ڵقانه‌ی كه به ده‌وری ئه‌ستێره‌ی (زوحه‌ڵ) كێشراوه درێژی 80500 كیلۆ متره؟
ئایا ئهزانی كه تیشكی خۆر له ناو ده‌ریا له 400 متر زیاتر نابڕێت؟
ئایا ئهزانی كه سه‌فینه گه‌ردوونیه‌كان له كاتی گه‌ڕانه‌وه‌یان بۆ سه‌ر زه‌وی ئه‌وه‌نده به خێراییدێنه خوارێ پله‌ی گه‌رمیان ئه‌گاته 6000 هه‌زار پله؟
ئایا ئهزانی كه گه‌رمی سه‌ر خۆر 6000 پله‌یه؟
ئایه ده‌زانى؟ له 25% تا 30% له دانیشتوانى جیهان ده‌پژمن نه‌وه‌ك له‌به‌ر تۆزوو غوبار بێت , به‌ڵكو ئه‌م پژمینه له ده‌رنجامى به‌ركه‌وتنى له‌ناكاوه به ڕووناكى ؟
ئایه ده‌زانى؟ ئه‌گه‌ر یه‌ك دانه مێروله بچێته ناو گوێى فیل ده‌بێته هۆى مردنى فیله‌كه ؟
ئایه ده‌زانى ؟ ئه‌سپ به‌بڕینى كلكى یا دزه‌كردنى ئاو بۆ ناو گوێى ده‌مرێ ؟
ئایه ده‌زانى ؟ له مه‌مله‌كه‌تى مێروله مێ ینه‌كان گورج وگۆڵ و ده‌ستى كارن ؟
ئایه ده‌زانى ؟ مێروو له‌كان به‌هۆى بۆنه‌وه یه‌كتر ده‌ناسنه‌وه ؟
ئایه ده‌زانى ؟ مێشه ره‌شكه له ماوه‌ى یه‌ك چركه‌دا نزیكه‌ى (32) جار باڵه‌كانى ده‌جولێنێ ؟
ئایه ده‌زانى ؟ ته‌مه‌نى مه‌یموون له بارى ئاساییدا له (30) ساڵ تێپه‌ر ناكات ؟
ئایه ده‌زانى ؟ كوللۆ(كلۆ) نۆ سه‌د (900) ماسولكه‌ى سه‌ربه‌خۆى هه‌یه , كه نزیكه‌ى (200) ماسولكه ى زیاتره له مرۆڤ؟
ئایه ده‌زانى ؟ مرۆڤ كه‌متر له (700) ماسولكه‌ى هه‌یه , كه‌چى هه‌ندێ له كرمه‌كان زیاتر له (4000) ماسولكه‌ى سه‌ربه خۆیان هه‌یه ؟
ئایه ده‌زانى ؟ ته‌نكییه‌كانى فرۆكه‌ى (البوینغ 747) جێگه‌ى زیاتر له (227) هه‌زار لتر له سووته‌مه‌نیه‌كه‌ى ده‌بێته‌وه ؟
ئایه ده‌زانى ؟ تۆڕى چاو نزیكه‌ى (135) ملیۆن خانه‌ى هه‌سته‌وه‌ر له خۆى ده‌گرێت كه كاریان وه‌رگرتن و جیا كردنه‌وه‌ى ڕه‌نگه‌كانه ؟
ئایه ده‌زانى ؟ یه‌كه‌مین بیرى نه‌وت هه‌ڵكه‌نرا له جیهان له ساڵى (1859) م له وولایه‌تى (بنسفانیا) بوو له ووڵاته یه‌كگرتووه‌كانى ئه‌مریكا ؟
ئایه ده‌زانى ؟ له ناو مێشكى ئاده‌میزاد دا (12) ملیۆن خانه هه‌یه كه ده‌ست به سه‌ر كاره‌كانى - ماسولكه‌كان و ئه‌عساب وئه‌ندامه جۆربه‌جۆره‌كانى تره‌وه ده‌گرێت ؟
ئایه ده‌زانى ؟ سه‌وزه میوه‌جات ترسناكى له تووش بوونى نه‌خۆشى دڵ و شێر په‌نجه و به تایبه‌تیش شێرپه‌نجه‌ى قۆلۆن كه‌م ده‌كاته‌وه ؟
ئایه ده‌زانى؟ دارى فلین (ته‌په دۆر) پێویستى به ده (10) ساڵه بۆ ئه‌وه‌ى یه‌ك ته‌به‌قه فلین دروست بكا ؟
*ئایه ده‌زانى ؟ زیاتر له 800 ملیۆن كه‌س له دانیشتوانى سه‌رزه‌وى روبه‌روى به‌د خۆراكى بونه‌ته‌وه؟
*ئایه ده‌زانى ؟هه‌موو سالێك زیاتر له (100000)مناڵى توش بوو به شێواوى مێشك به شێوه‌یه‌كى زگماك له‌دایك ده‌بن ئه‌مه‌ش به هۆى كه‌مى (یود)له خواردنى دایكه‌كانیان له‌كاتى سك پرى یا له پێش سك پریدا.
*ئایه ده‌زانى ؟هه‌موو سالێك زیاتر له (250000) مناڵى تووش بوو به‌كوێرى زگماك له دایك ده‌بن له ده‌رئه‌نجامى كه‌مى ڤیتامین (ڕ)؟
*ئایه ده‌زانى ؟ له(60%)ى ئافره‌تانى وڵاتانى جیهانى سێیه‌م به شێوه‌یه‌كى راسته‌وخۆ خه‌ریكى كارى جوتیارین؟
*ئایه ده‌زانى ؟ نزیكه‌ى نیو ملیۆن ئافره‌ت هه‌موو سالێك ده‌مرن به‌هۆى ئه‌و بێ هێزیه‌ى كه‌توشى ده‌بن له‌كاتى سك پرى و مناڵ بوندا, واش دانراوه هۆكه‌ى بۆ به‌دخۆراكى وبرسیه‌تى ده‌گه‌رێته‌وه؟
*ئایه ده‌زانى؟ ژیانى(2.5) ملیاركه‌س له وڵاتانى دووا كه‌وتوو (دول النامیه) به‌ستراوه‌ته‌وه له سه‌ر جۆتیارى؟
*ئایه ده‌زانى؟ له(70%) ى ئاوى شیرینى واته ئاوى خواردنه‌وه به‌كاردێت بۆ ئاودانى به‌روبوومه‌كان له جیهاندا؟
* ئایه ده‌زانى؟ درێژترین رٍووبار له جیهاندا رٍووبارى(نیل)ه كه درێژیه‌كه‌ى ده‌گاته(40157)میل و له‌دواى ئه‌و ڕووبارى(ئه‌مازۆن)دێت و ڕووبارى (میسیسبى) به پله‌ى سێیه‌م دێت؟
*ئایه ده‌زانى؟ گه‌وره‌ترین ئۆقیانۆس له جیهاندا ئۆقیانۆسى (هادى) یه كه ڕوبه‌ره‌كه‌ى ده‌گاته (64) ملیۆن میل و وه قوڵترین شوێن تیایدا ده‌گاته(36251) پێ؟
*ئایه ده‌زانى؟ داهێنه‌رى ئامێرى ژمێریارى(حاسبه) بلیز باسكالى فه‌ره‌نسى بوو له ساڵى 1785 ز دا؟
*ئایه ده‌زانى ؟ كۆنترین پرد له جیهاندا مێژوووه‌كه‌ى ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ (850) ساڵ پێش زایین, كه ده‌كه‌وێته توركیا كه بریتىیه له پردێكى به‌ردینى و ده‌كه‌وێته سه‌ر ڕووبارى (میلس) له توركیا؟
*ئایه ده‌زانى ؟ گیاندارى (زه‌ڕافه) له‌به‌ر درێژى ملى له‌رۆژێكدا ته‌نها (9) خوله‌ك ده‌خه‌وێت,به‌ڵام ئه‌م خه‌وتنه له‌سه‌ر یه‌ك نىیه به‌ڵكو به سێ جاره و هه‌رجاره‌ى سێ خوله‌ك ده‌خه‌وێت؟
* ئایه ده‌زانى؟ له‌شى ئاده‌میزاد له (206) پارچه ئێسك پێكهاتووه؟
* ئایه ده‌زانى؟ ژماره‌ى ئه‌وكه‌سانه‌ى تووشى ڤایرۆسى( ئایدز) بوون له ساڵى 2005 (پێنج ملیۆن ) كه‌س بوون؟
*ئایه ده‌زانى؟ڕێژه‌ى ئه‌و كه‌سانه‌ى كه تووشى ڤایرۆسى (ئایدز) بوونه له وڵاتانى دوواكه‌وتوو ده‌گاته (95%)؟
* ئایاده‌زانى ؟ له ساڵى( 2010) دا زیاتر له 18 ملیۆن مناڵ كه هه‌ر یه‌كێكیان یان دایك یان باوك یاخود هه‌ردووكیان له ده‌ست ده‌ده‌ن به هۆى نه‌خۆشى (ئایدز)ه‌وه له‌ووڵاتانى ئه‌فریقیاى باشوورو بیابانى گه‌وره ؟
* ئایه ده‌زانى ؟ ژماره‌ى ئه‌و كه‌سانه‌ى كه پێویستیان به یارمه‌تى مرۆیى هه‌بوو له ساڵى 2004 له جیهاندا (دوو ملیۆن ) كه‌س بوون؟
*ئایه ده‌زانى ؟په‌نابه‌ران یه‌كێ له زۆرترین ئه‌و كۆمه‌ڵانه‌ن كه ڕووبه‌ڕوى برسیێتى ئه‌بنه‌وه هه‌روك نه‌ته‌وه یه‌كگرتوه‌كان ئاماژه‌ى به‌وه كردوه كه ژماره‌ى تێكڕاى په‌نابه‌ران له جیهاندا ده‌گاته (9)ملیۆن په‌نابه‌ر؟
ئایه ده‌زانى؟ یه‌كه‌م رێگاىخیرا(اوتوستراد) له جیهاندا كرایه‌وه بۆ ئۆتۆمبێل له‌سالى 1921 ز بوو كه له‌ناوچه‌ى دارستانى سه‌وزبوو له نزیك برلین؟
-ئایه ده‌زانى؟داهێنه‌رى ته‌له‌فزیون (فیلوفارنسورت)له‌و كاته‌ى ته‌له‌فزیونى داهێنا له‌ساڵی1927 ز ته‌مه‌نى له(20)ساڵ تێپه‌رى نه‌ده‌كرد؟
-ئایه ده‌زانى؟درێژترین پردى هه‌ڵواسراو له جیهاندا له ئینگلته‌رایه كه‌درێژییه‌كه‌ى ده‌گاته (1410)مه‌ترچوارگۆشه و ده‌كه‌وێته‌سه‌ر رووبارى (همبر)؟
ئایه‌ده‌زانى؟ گه‌وره‌ترین پارچه‌زێڕ له جیهاندا ده‌كه‌وێته وڵاتى یابان كه‌له سه‌رشێوه‌ى فرۆكه‌یه؟
-ئایه ده‌زانى؟گه‌وره‌ترین وزۆرترین كانه بوركانه‌كان له جیهاند ده‌كه‌وێته ئه‌نده‌نوسیا؟
-ئایه ده‌زانى؟زمانى(الامهدبه)جۆره زمانێكى ئه‌ثیوبیه كه له (267)پیت پێك دێت؟
-ئایه ده‌زانى؟له جه‌زیره‌ى (دومنیكا) ئافره‌تان به‌جۆره زمانێكى جیاواز له پیاوان قسه ده‌كه‌ن؟
-ئایه ده‌زانى؟چیاكان له قوڵایى ده‌ریاكان به‌رزترن وه‌كو ئه‌وه‌ى له‌سه‌ر زه‌وین؟
-ئایه ده‌زانى؟ ژماره‌ى زمانه جۆراو جۆره‌كانى جیهان پیك هاتووه له(4324)جۆره زمان له‌وانه (160 )جۆریان له ئه‌وروپا قسه‌یان پێده‌كرێت؟
-ئایه ده‌زانى؟ ده‌ریای قه‌زوین بریتىیه له ده‌ریاچه‌یه‌ك به‌ڵام له‌به‌ر سوێرى ئاوه‌كه‌ى ئه‌م ناوه‌ى (ده‌ریا) ى خراوه‌ته پاڵ؟
-ئایه ده‌زانى؟ گه‌وره‌ترین ده‌ریاچه له جیهاندا ده‌ریاچه‌ى (قه‌زوین)ه كه روبه‌ره‌كه‌ى ده‌گاته (440)
هه‌زار كیلۆمه‌تر چوارگۆشه؟
-ئایه ده‌زانى؟گه‌وره‌ترین بوركان له‌جیهاندا ده‌كه‌وێته (تنزانیا)كه به‌رزیه‌كه‌ى ده‌گاته (5895)مه‌تر؟
-ئایه ده‌زانى؟دارسنۆبه‌ر به زۆرترین رێژه دێت له به‌رامبه‌ر جۆره داره‌كانى تر به جۆرێك رێژه‌ى دار سنۆبه‌ر ده‌گاته 19%
--ئایه ده‌زانى؟ ووشه‌ى (تایلاند)به‌ماناى خاكى ئازادكراوه‌كان دێت؟
-ئایه ده‌زانى؟دۆزه‌ره‌وه‌ى زانستى ئه‌ستێره ناسى (گالیلۆ)بوو؟
-ئایه ده‌زانى ؟(خۆر) نزیكترین ئه‌ستێره‌یه بۆ زه‌وى؟
-ئایه ده‌زانى؟دانیشتوانى گۆى زه‌وى هه‌موو (250)ساڵێك رێژه‌ى دوو به‌رامبه‌رى خۆى ده‌بێته‌وه؟
-ئایه ده‌زانى؟(لیۆن)به‌ناوبانگترین شارى فه‌ره‌نسىیه بۆ دروست كردنى ئاسن؟
-ئایه ده‌زانى؟ هه‌موو سالێك گۆى زه‌وى نزیكه‌ى (20) بۆمه‌له‌رزه‌ى كاولكار به‌خۆیه‌وه ده‌بینێت؟
-ئایه ده‌زانى؟ (26) ده‌وڵه‌ت له جیهاندا هیچ كه‌نارێكى ئاویان نییه بۆ وڵاته‌كه‌یان؟
- ئایه ده‌زانى؟ قولترین شوێن له ئۆقیانۆسى (هادى) ده‌گاته(9400)مه‌تر؟
. ئایه ده‌زانی كۆنترین كۆشك له جیهاندا ده‌كه‌وێته ولاتى یه‌مه‌ن ئه‌م كۆشكه‌ش ناوى كۆشكى (غمدان)ه ورۆبه‌ره‌كه‌شى ده‌گاته100متر؟
1 ئایه ده‌زانى؟مرۆڤ له كاتى قسه كردندا (44)ماسولكه به‌كاردێنێ؟
2 ئایه ده‌زانى؟مرۆڤ له كاتى تووره بووندا(23)ماسولكه به‌كاردێنێ ؟
3 ئایه ده‌زانى؟له كاتى نووستنى مرۆڤدا(357)ماسولكه پشووده‌ده‌ن؟
4 ئایه ده‌زانى؟درێژترین سفره‌ى نان خواردن له ئیسپانیا له ساڵى 1986رازانرایه‌وه كه درێژییه‌كه‌ى 2400مه‌تر بوو,نزیكه‌ى(60000)كه‌سیش به ده‌وورى كۆبونه‌وه؟
5 ئایه ده‌زانى؟له داب ونه‌ریتى دانیشتووانى به‌رزاییه‌كانى (تبت)له وڵاتى چین بۆ به‌خێرهاتنى مێوانه‌كان زمانیان لێ ده‌ردێنن؟
6 ئایه ده‌زانى؟ئافره‌تێكى ئیتالىپێش ئه‌وه‌ى ته‌مه‌نى بگاته 40 سالى(52) مندالى بوو له‌وانه(14)یان دووانه وسیانه‌و چوارینه بوون؟
7 ئایه ده‌زانى؟ (الشنتو) ناوى جۆره دینێكى ژاپۆنیه به ماناى ئه‌وه دێت(رێگا به‌ره‌و خواوه‌نده‌كان)؟
8 ئایه ده‌زانى؟ فه‌یله‌سوفى به‌ناوبانگى یۆنانى ئه‌رستۆ مامۆستاى تایبه‌تى ئه‌سكه‌نده‌رى مه‌قدۆنى بووه؟
9 ئایه ده‌زانى؟درێژترین(سمێل)له جیهاندا درێژییه‌كه‌ى (259)سنتم كه هى پیاوێكى هیندیه له شارى هیندوراس, كه درێژى پیاوه‌كه‌ش له (150)سنتم تێپه‌ر ناكات؟
10 ئایه ده‌زانى درێژترین كات كه یه‌كێ به گیرانى ریخۆله‌كانى واته(قه‌بزى)به‌سه‌رى بردبێت(102)رۆژ بووه؟
11 ئایه ده‌زانى؟دانیشتوانى رووى زه‌وى له هه‌موو هه‌فته‌یه‌كدا به‌رێژه‌ى(ملیۆنێك و نیو) زیاد ده‌كات؟
12 ئایه ده‌زانى به‌رزترین كورسى له جیهاندا له ولایه‌تى(الاباماى ئه‌مریكى) ه كه له ساڵی1981ز دروست كراوه كه به‌رزییه‌كه‌ى (15)مه‌ترو(8)سنتم وپانى یه‌كه‌شى (5)مه‌ترو (96)سنتم؟
13 ئایه ده‌زانى؟پیاوێك به‌ناوى (دون كنغنمان)له ساڵى(1980)زایینى زۆرترین واژووى له‌سه‌ر وێنه‌كانى كردكه(120000) هه‌زار واژوو بووله ماوه‌ى 12 رۆژا؟
14 ئایه ده‌زانى؟یه‌كه‌م وڵاتى عه‌ره‌بى كه ئاشنا بوو به چاپه‌مه‌نى لبنان بوو؟
15 ئایه ده‌زانى؟تیشكى لێزه‌ر چوار به‌قه‌د تیشكىخۆر به‌هێزه؟
16 ئایه ده‌زانى؟ یه‌كه‌م كه‌س كه قاموسى بۆ ئینگلیزى داهێنا یه‌كێ بوو به‌ناوى دكتۆرێموئیل جۆنسون؟
17 ئایه ده‌زانى؟مرۆڤ تاكه گیانداره كه له‌سه‌ر پشت ده‌خه‌وێ
ئایه ده‌زانى گورگ تاكه گیانداره كه جنۆكه ده‌خوات؟•ئایه ده‌زانى گورگ تاكه گیانداره كه‌وا جنۆكه لێى ده‌ترسێ؟
•ئایه ده‌زانى دوورى نێوان خۆرو زه‌وى به‌قه‌د (385)جار دوری نێوان زه‌وى و مانگه .
•ئایه ده‌زانى بوتلێكى شیر نزیكه‌ى سێ به‌شی ڤیتامین (B) له ده‌ست ده‌دات ئه‌گه‌ر بێتو بۆ ماوه‌ى دوو كاتژمێر بخریته به‌ر تیشكى خۆر؟
•ئایه ده‌زانى خۆر گیران له 7خوله‌ك و8 چركه تێناپه‌رێ ئه‌مه‌ش به‌هۆى ئه‌م خیرایه‌ى كه زه‌وى هه‌یه‌تى له سورانه‌وه‌ی به‌ده‌ورى خۆردا.
•ئایه ده‌زانى نه‌هه‌نگه شینه‌كان ده‌توانن قسه له گه‌ڵ یه‌كتر بكه‌ن به‌هۆى گۆرانیه‌كانیانه‌وه له دورى 850كیلۆ مه‌تره‌وه.
•ئایه ده‌زانى ئاو نزیكه‌ى 90%كێشى له‌شه؟
•ئایه ده‌زانى هه‌ندێك حاله‌تى رۆماتیزم (رۆماتیزمى جومگه‌كان)چاره‌سه‌ر ده‌كرێت به به‌كارهێنانى به‌فر وه سه‌ركه‌وتنى گه‌وره‌ى به‌ده‌ست هێناوه.
•ئایه ده‌زانى مناڵی ئاسایى له ته‌مه‌نى شه‌ش هه‌فته‌یدا سه‌رنج ده‌داته سه‌ر شته جوڵاوه‌كان وهه‌ر له‌و ته‌مه‌نشدا له‌گه‌ڵ ده‌نگه له ناكاویه‌كاندا راده‌چڵه‌كێ واته هه‌ست به ده‌نگه‌كانیش ده‌كات.
•ئایه ده‌زانى ئه‌و پیاوانه‌ى كه‌وا ته‌مه‌نى 30سال یا40سالیان بریوه زیاتر توشى (قرێه )ده‌بن له‌وانى تر.
•ئایه ده‌زانى كورته بالاترین پیاو له جیهاندا (جول)ى هندىیه كه درێژیه‌كه‌ى له (62)سنتمتر تێناپه‌ریت.
•ئایه ده‌زانى تیشكى خۆر به ماوه‌ى 8خوله‌ك ده‌گاته سه‌ر زه‌وى؟
•ئایه ده‌زانى تونس یه‌كه‌م ده‌وله‌ته له به‌رهه‌م هینانى زه‌یتون؟
•ئایه ده‌زانى یه‌كه‌م كه‌س كه وێنه‌ى له سه‌ر دراو كێشا ئه‌سكه‌نده‌رى مه‌قدۆنى بوو.
•ئایه ده‌زانى ناپلیۆن پۆناپه‌رت كاته بێكاره‌كانى له شىكردنه‌وه‌ى (الالغان )به‌سرده‌برد.
•ئایه ده‌زانى ئه‌و رێگه‌یه‌‌ى كه‌وا خوێن له له‌شى مرۆڤدا هه‌موو رۆژێك ده‌ى برێت 168ملیۆن میله.
•ئایه ده‌زانى ئه‌و نافوره‌ى كه له سه‌ر جومگه‌ى سه‌رى نه‌هه‌گه‌وه ده‌ره‌چێ به‌رزیه‌كه‌ى ده‌گاته 9 مه‌تر.[/size]
[size=16][/size]
یانەی سەرهەنگ موحسین » ههمهڕهنگ » فهرموو چ زانیارێکت دهوێت کلیکی ئێره بکه » وه‌ڵامی نوێ بنووسه
پشتبهسته به PunBB 1.4.6, پاڵپشتیی به كوردی له [مهكۆكانی وێبچن]