عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ (رضي الله عنه) قَالَ: قَالَ: رَسُولَ اللَّهِ (صلى الله عليه وسلم) « اشْتَرَى رَجُلٌ مِنْ رَجُلٍ عَقَارًا لَهُ فَوَجَدَ الرَّجُلُ الَّذِى اشْتَرَى الْعَقَارَ فِى عَقَاڕهِ جَرَّةً فِيهَا ذَهَبٌ فَقَالَ لَهُ الَّذِى اشْتَرَى الْعَقَارَ خُذْ ذَهَبَكَ مِنِّى إِنَّمَا اشْتَرَيْتُ مِنْكَ الأَرْضَ وَلَمْ أَبْتَعْ مِنْكَ الذَّهَبَ. فَقَالَ الَّذِى شَرَى الأَرْضَ إِنَّمَا بِعْتُكَ الأَرْضَ وَمَا فِيهَا قَالَ: فَتَحَاكَمَا إِلَى رَجُلٍ فَقَالَ الَّذِى تَحَاكَمَا إِلَيْهِ أَلَكُمَا وَلَدٌ فَقَالَ أَحَدُهُمَا لِى غُلاَمٌ وَقَالَ الآخَرُ لِى جَاڕيَةٌ. قَالَ أَنْكِحُوا الْغُلاَمَ الْجَاڕيَةَ وَأَنْفِقُوا عَلَى أَنْفُسِكُمَا مِنْهُ وَتَصَدَّقَا » أَخْرَجَهُ الْبُخَاڕيُّ (3472)، ومُسْلِمٌ (4472).
هاوەڵى خۆشەویست (أَبِى هُرَيْرَةَ (رضي الله عنه) دەفەرمووێت: پێغەمبەرى خوا (صلى الله عليه وسلم) فەرموویەتى: پیاوێك خانوویەك یان (زەوى) لەپیاوێكى تر كڕى، ئەو پیاوەى كە زەویەكەى كڕیبوو گۆزەیەك (كوپە) ئاڵتونى لە زەوییە كەدا دۆزییەوە، ئینجا ئەو پیاوەى كە زەوییەكەى كڕیبوو بە پیاوە فرۆشیارەكەى ووت: ئاڵتوونەكەت ببەوە لەلاى من، چونكە من زەویم لە تۆ كڕیوە نەك ئاڵتوون، پیاوە فرۆشیارەكەش ووتى: من زەویەكەو ئەوەى كەتێیدایە بەتۆم فرۆشتووە، پاشان هاتن بۆلاى پیاوێك بۆئەوەى كە چارەسەرێكیان بۆ بدۆزێتەوە، پیاوە دادوەرەكە ووتى: ئایا منداڵتان هەیە؟ یەكێكیان ووتى: من كوڕێكم هەیە، ئەوەى تریشیان ووتى: منیش كچێكم هەیە، ئینجا پیاوە دادوەرەكە ووتى: كەواتە تۆ كچكە بدە بە كوڕەكەو ئەو ماڵەش خەرج بكەن بۆیان، وە خێریشى لێبكەن.
چەند سوودو ئامۆژگارییەك لەم چیرۆكەدا.
(1) پێویستە ئەمانەت و سپاردە بگێڕدرێتەوە بۆ خاوەنەكەى، خواى پەروەردگار دەفەرمووێت: [إِنَّ اللّهَ يَأْمُرُكُمْ أَن تُؤدُّواْ الأَمَانَاتِ إِلَى أَهْلِهَا] واتە: بەڕاستى خواى گەورە فەرمانتان پێ دەكات كە ئەمانەت و سپاردەكان بگێڕنەوە بۆ خاوەنەكانیان.
(2) قەناعەت و ڕازى بوون ماڵ و سەروەتێكە بێكۆتاییە، وە بەخێرو بەرەكەت دەگەڕێتەوە بۆ خاوەنەكەى.
(3) هەركەسێك بەو بەشە ڕازى بێت كە خواى پەروەردگار پێى بەخشیوە ئەوا ئەو كەسە دەوڵەمەند ترین كەسە، پێغەمبەرى خوا (صلى الله عليه وسلم) فەرموویەتى:
(وَارْضَ بِمَا قَسَمَ اللَّهُ لَكَ تَكُنْ أَغْنَى النَّاسِ) حَسَن: أَخْرَجَهُ التِّرْمِذِيّ فِي السُّنَن (2305)، وَحَسَّنَهُ الشَّيْخ الأَلْبَاني فِي صَحِيح الْجَامِع (100).
واتە: وە ڕازیبە بەو بەشەى كە پەروەردگار بۆى داناوى دەبیت بە دەوڵەمەند ترین خەڵك، وە بەدڵنیاییەوە دەوڵەمەند ئەو كەسە نییە كە ماڵ و سەروەتى زۆرى هەبێت، بەڵكو دەوڵەمەند ئەوكەسەیە كە دەروونى دەوڵەمەند بێت.
(4) ڕزق و ڕۆزى دابەشكراوە، هەردەبێت پێت بگات لەكات و شوێنى خۆیدا، پێغەمبەرى خوا (صلى الله عليه وسلم) فەرموویەتى:
(لَوْ أّنَّ اِبْن آدَم هَرَبَ مِنْ ڕزْقه كَمَا يَهْرُب مِنْ الْمَوْت لأَدْرَكَهُ ڕزْقه كَمَا يُدْڕكهُ الْمَوْت) صَحِيح: صَحَّحَهُ الشَّيْخ الأَلْبَاني فِي صَحِيح الْجَامِع (5240)،وَفِي سِلسِلة الأحادِيِث الصَحِيحَة (952).
واتە: ئەگەر ئادەمیزاد ڕابكات لەڕزق و ڕۆزییەكەى هەروەك چۆن لەمردن ڕادەكات، ئەوا بێگومان ڕزق و ڕۆزییەكەى دەیگرێتەوە هەروەك چۆن مردن دەیگرێتەوە.
(5) پێویستە موسڵمان ڕازى بێت بە حەڵاڵ، وە دوربكەوێتەوە لە حەرام و هۆكارى خراپ بۆ بەدەست هێنانى ڕزق و ڕۆزى، چونكە بەڕاستى تەنها كردەوەى چاك وباش هۆكارە بۆ بەختەوەرى دونیاو دواڕۆژ.

وةركيراوة