له‌نده‌ن : سه‌رداری گه‌ردوونی یابانی "سویشی توجوشی" له‌م دواییانه‌دا توانی یه‌که‌مگرته‌ی ڤیدیۆیی سه‌رنج ڕاکێشه‌ر ڕه‌وانه‌ی سه‌ر زه‌وی بکات له‌مانگه‌وه‌ ،له‌ ڕێی که‌ناڵی گه‌ردوونی نێوده‌وڵه‌تیه‌وه‌ له‌سه‌ر پێگه‌ی "توێته‌ر" بۆ گۆڕینه‌وه‌و به‌شداریکردنی ڤیدیۆیی .

ڕۆژنامه‌ی "دیلی میل"ی به‌ریتانی باس له‌وه‌ ده‌کات که توجوشی ته‌مه‌ن 44 ساڵ گرته‌یه‌کی ڤیدئۆیی بۆ زه‌وی ڕه‌وانه‌کردوه‌ که‌ ماوه‌که‌ی 2خوله‌که‌ له‌ ده‌روازه‌یه‌کی که‌نه‌ڵه‌که‌وه‌ گرته‌یه‌کی نوێیه‌ به‌ڕوو مه‌داری زه‌ویدا ، وه‌ک ده‌رکه‌وتووه‌ خوله‌کێکی له‌ماوه‌ی 10ڕۆژدا جووڵه‌یه‌کی مانگ ده‌رده‌خات له‌ ئاسۆدا .

وه‌هه‌روه‌ها توجوشی توانی به‌هۆی ئه‌و گرته‌ ڤیدیۆییه‌وه‌ 125 هه‌زار میوان بۆ پێگه‌ی توێته‌ر ڕابکێشێت له‌ ڕێی ناردنی وێنه‌ی زیندوو له‌ که‌ناڵه‌کانی بۆشایی ئاسمانه‌وه‌ .

ده‌نگی ئیسلام

یه‌که‌م/ پیاوێک یه‌كێک ده‌کوژێ و فرێی ده‌داته‌ چاڵێکه‌وه‌ ، پاش ماوه‌یه‌كی زۆر یه‌کێك په‌یدا ده‌بێت و له‌و کێشه‌یه‌که‌وه‌ ده‌یه‌وێت ئه‌و بکوژێ ، راده‌کات و نازانێ له‌ کوێدا خۆی بشارێته‌وه‌ ، سه‌رئه‌نجام ئه‌چێته‌ ئه‌و شوێنه‌ی که‌ خۆی پیاوه‌که‌ی تیا کوشتبوو، دوژمنه‌که‌ هات و له‌وێدا کوشتیه‌وه‌
دووه‌م/  کاتێك سوپای عوسمانی له‌ به‌غدا کشانه‌وه‌، سه‌ربازێکی تورك په‌ڕته‌وازه‌ ببوو له‌ده‌رگای مزگه‌وتی (ابی الحنیفه‌) وه‌ستابوو ، بێ که‌س و بێده‌ر ، نه‌گبه‌تێ هات و کوشتی و شته‌کانی برد ، پاش بیست ساڵ ئه‌و نه‌گبه‌ته‌ شه‌ڕی بوو له‌گه‌ڵ زه‌لامێکدا و چه‌قۆیه‌کی لێدا له‌تاو برینه‌که‌ی شپرزه‌ بوو، سه‌دان مه‌تر رای کرد تا گه‌یشته‌ ناو ده‌رگای مزگه‌وتی (ابی الحنیفه‌9 و له‌ وێدا به‌ده‌ما که‌وت و مرد!
سێیه‌م/ به‌نده‌، براده‌رێکم بۆی گێراینه‌وه‌ که‌ له‌شه‌ری کوه‌یتدا ، دوو سه‌ربازی کورد له‌وێ ده‌بن یه‌کێکیان ده‌یه‌وێت خۆی به‌رێته‌ پێشی له‌ ئامره‌که‌ی و ده‌ڵی : قوربان ده‌چم شتێکت بپ دێنم ، ئه‌ویش له‌گه‌ڵ سه‌ربازه‌ کورده‌که‌ی تردا ده‌ینێرێ که‌ سایه‌ق ده‌بی ، له‌ڕێ سایه‌قه‌که‌ ده‌ڵێ : خوا هه‌ڵناگرێ بۆ شتی وا ده‌که‌یت ، ئه‌ویش ده‌ڵێ : من ده‌مه‌وێ به‌هه‌ر نرخێك بێ (ئیجازه‌)وه‌رگرم و بگه‌رێمه‌وه‌ سلێمانی بۆ ناوه‌ که‌س و کارم.. ئه‌و براده‌ره‌ ده‌چێته‌وه‌ سه‌ر ماڵێکی کوه‌یتی قوڕ به‌سه‌ر و ده‌ست ده‌داته‌ (ئیرکۆندشن)ه‌که‌یان و ده‌یهێنێ له‌و چله‌ی گه‌رمایه‌دا، هه‌رچه‌ند ماڵ و منداڵی خاوه‌ن ماڵه‌که‌ ده‌پارێنه‌وه‌ سودی نابێ. که‌ ده‌یهێنی بۆ ئامردکه‌ی ، له‌به‌ر ئه‌وه‌ی شه‌و کاره‌با داناگیرسێنن له‌ ترسی هێرشی (حوله‌فا) ئامردکه‌ ده‌ڵێ ئه‌و کاره‌بایه‌م بۆ ته‌رتیب که‌ن با هیچ نه‌بێ به‌م گه‌رمایه‌ ئێه‌کۆندشنه‌که‌ بخه‌ینه‌ ئیش و فێنکمان ببێته‌وه‌، سه‌بازه‌که‌ش خه‌ریکی کاره‌باکه‌ ده‌بێت و له‌گه‌رمه‌ی سه‌رقاڵێ دا نازانن کاره‌باکه‌ داده‌گیرسێنن و کاره‌با ده‌یگرێت و ده‌یکوژێت... سه‌ربازه‌ کورده‌ ده‌ست پاکه‌ به‌ویژدانه‌که‌ ده‌ڵێت: خوا ئاگاداره‌ من لاشه‌ی ئه‌ براده‌ره‌م به‌ ئیجازه‌ هێنایه‌وه‌ که‌ به‌ته‌ما بوو به‌ زوڵم و سته‌مه‌ ئیجازه‌ وه‌رگرێ؟!! وه‌ری گرت به‌ڵام به‌مردووی ئه‌وه‌ عقوبه‌ی خوا.. خوا بمان پارێزێ

چواره‌م/ حاجی شێخ عومه‌رئ قه‌راخی خزممه‌ و له‌ جاده‌ی خانه‌قا دوکانداره‌، بۆی گێرامه‌وه‌ و وتی : له‌ په‌نجاکاندا کاو بووم له‌ به‌نداوی ده‌ربه‌ندیخان که‌ تازه‌ دروست ده‌کرا حه‌ره‌س بووم ، هه‌ندێ خه‌ڵكی ئه‌و ناوه‌ فێرببوون ده‌هاتن له‌گه‌ل حه‌ره‌سه‌کان رێك ده‌که‌وتن و به‌شه‌و شتیان ده‌دزی به‌ شه‌ریکی..
هاتنه‌ لای من و وتیان : رێکبکه‌وه‌ له‌گه‌ڵمان به‌شه‌و قه‌یاغ دێین و شت ده‌به‌ین ده‌یفرۆشین به‌ شه‌ریکی .. منیش وتم: من خیانه‌ت ناکه‌م ، یه‌کێکیان وتی: تۆ ئه‌مه‌ عه‌قڵت بێ نابی به‌خاوه‌نی هیچ و ناتوانی ژن بهێنی و خۆت دروست بکه‌ت...
خوا ئاگاداره‌ رێم نه‌دان و خواش رزقی حه‌ڵالی دام و پاش 20ساڵێك ئه‌و کابرایه‌ی وای به‌من وت: کوره‌که‌ی ده‌ستی گرتبوو هاته‌ به‌ر دوکانه‌که‌ی من و سواڵیان ده‌کرد بۆ پره‌ی عیاده‌ی دکتۆر .
شه‌هید کردنی پێشه‌وا (به‌ننا)
پێشه‌وا به‌ننا یان بانگ کرد بۆ باره‌گای (شبان المسلمین) گوایه‌ نوێنه‌ری حکومه‌تیش ئاماده‌ ده‌بێ و دانوستان ده‌که‌ن، به‌ڵام هه‌رچه‌نده‌ (به‌ننا) و زاواکه‌ی (عبدالکریم عامدین) چاوه‌رێیان کرد نه‌هاتن .. پێشه‌وا به‌ننا بۆ دواجار له‌ ژیانیا پێش نوێژی بۆ کردن و به‌کۆمه‌ڵ نوێژی ئێواره‌یان کرد ، ئینجا هاتنه‌ خواره‌وه‌ ده‌ست له‌ ته‌کسیه‌ک رابگرن ، که‌ ته‌کسیه‌که‌ وه‌ستا جاده‌ چۆل و تاریك بوو ئیمام به‌ننا سوار بوو له‌ دواوه‌ و زاواکه‌ی له‌ ته‌نیشته‌وه‌ ، له‌و کاته‌ دوو چه‌کدار له‌ به‌رده‌م ئۆتۆمبێله‌که‌ په‌یدا بوون ته‌قه‌یان لێ کردن و برینداریان کردن ..
برینه‌کانی به‌ننا که‌متر بوون ، بۆیه‌ له‌ ته‌کسیه‌ک دابه‌زی و دوای تاوانباره‌کان که‌وت ، که‌ ئۆتۆمبێلێك له‌ پێشتر چاوه‌رێی ده‌کردن ، به‌ننا توانی ژماره‌ی ئوتومبیله‌که‌ بگرێ که‌(9979)بوو
پاشان به‌و برینداریه‌ سه‌رکه‌وته‌وه‌ باره‌گاکه‌ داوای ئیسعافی کرد به‌ ته‌له‌فۆن ، به‌ڵام ئیسعاف داوا که‌وت و ناچار به‌ته‌کسیه‌ک گه‌یاندیانه‌ لای ئسعافێك ‌  و پاشآن بردیانن بۆخه‌سته‌خانه‌ ( القصرالعینی) له‌و کاته‌دا که‌ خه‌ریکیان بوون ، نوێنه‌ری مه‌لیك هات و چاوی پێیان که‌وت به‌ تووره‌یی هاواری کرد(تاوانباران هێشتا نه‌مردوون! ) ورۆیشت..
که‌ دکتۆر هات ویستی چاره‌سه‌ری برینه‌کانی به‌ننا بکات فه‌رمووی حاڵێ من باشتره‌ بچن به‌لای (عبدالحکیم)ه‌وه‌ .. جارێكی تر نوێنه‌ری مه‌لیك هاته‌وه‌ ژووره‌وه‌ و به‌پزیشکه‌که‌ی وت من له‌لایه‌ن میره‌وه‌ هاتووم بزانم حالێ به‌ننا چۆنه‌، ئه‌ویش وتی حاڵه‌تی ترسناك نیه‌ و ئاساییه‌ .
ئینجا به‌ننا و زاواکه‌یانیان جیاده‌کرده‌وه‌ و هه‌ریه‌که‌یان له‌ ژوورێکدا دانا. ئه‌وه‌بوو نوێنه‌ری مه‌لیك نه‌ی هێشتبوو دکتۆره‌کان بچن به‌لای پێشه‌وا (به‌ننا) دا تا به‌هۆی رۆیشتنی خوێنی زۆره‌وه‌ شه‌هید بوو ...
(شایه‌نی باسه‌ ل سه‌عات (8)نیوی شه‌وی شه‌ممه‌ی 11ی فبرایه‌ری 1949 پێشه‌وا بریندار کرا له‌ ته‌مه‌نی چل و سێ ساڵی دا و به‌ناهه‌ق خوێنی مجددی سه‌دی بیستان ڕشت )
ناشتنی  پێشه‌وا به‌ننا به‌م شێوه‌یه‌ بوو
پۆلیسی سیاسی (سه‌عات یه‌کی شه‌وی 11ی فبرایه‌ی 1949) په‌یوه‌ندیان کرد به‌ شێخ (احمد عبدالرحمان به‌ننا) باوکی پێشه‌وا به‌ننا و سه‌رپشکیان کرد له‌ نێوان دوو مه‌سه‌له‌دا، لاشه‌ی به‌ننا بنێژرێ و هیچ مه‌راسیمێكی بۆنه‌کرێ یان خۆیان ده‌ینێژن و که‌س هه‌ر چاوی پێی نه‌که‌وێت...
باوکیشی ئه‌وه‌ی یه‌که‌می هه‌ڵبژارد ، له‌ شه‌ودا لاشه‌که‌یان له‌ ژێر چاودێریه‌کی زۆری پۆلیس دا هێنایه‌ ماڵه‌وه‌ و ته‌نها باوکی جه‌رگ سوتا ولاشه‌که‌ی شوشت و کفنی کرد ، ئیبجا خستیه‌ تابووته‌وه‌ و به‌سه‌ر شانی (دایکی) به‌ننا و هاوسه‌ره‌که‌ی و وه‌فای کچی و باوکی پیری برا به‌ره‌و سه‌رقه‌بران و له‌سه‌ر قه‌برستانی ئیمام شافعی و ئیمام(اللیث کوڕی سعد) به‌ خاك سپێردرا.
ئینجا نه‌یان هێشت ته‌عزیه‌ی بۆ بکه‌ن و قورئانی بۆ بخوێنرێ و هه‌رکه‌س نزیك ماڵیان بکه‌وتبا ده‌یان گرت
مردنی مه‌لیك فاروق!
پاش عه‌زل کردنی فاروق (ضباط الاحرار)ه‌وه‌ ، مه‌لیکی لێکه‌وتوو، پاش چه‌ند ساڵێك به‌ ته‌نهایی له‌ (ئیتاڵیا)سه‌ری نایه‌وه‌، بێ ئه‌وه‌ی پیایدا هه‌ڵبدات و ماستاوی بۆ سارد بکاته‌وه‌، جا ئه‌مه‌ش وه‌کو پيشه‌وا به‌ننا هه‌رکه‌س په‌یوه‌ندی پێوه‌ بکردنایه‌ حکومه‌تی میسری ناره‌حه‌تی ده‌کرد و توندو تیژی به‌رامبه‌ر ده‌نواند
پێشه‌وا به‌ننا له‌ (43)ساڵی سه‌هید بوو بۆ خوا ، مه‌لیك فاروقیش له‌ (45)ساڵێ به‌تاوانی زۆره‌وه‌ گیانی ده‌رچوو، له‌ شه‌وی 18/3/1965دا له‌هه‌مان ئه‌و سه‌عاته‌دا که‌ به‌ننای تیا شه‌هید کرا.
ژنانی خێزانه‌که‌ی لاشه‌یان به‌ننایان ناشت و ، ته‌نها باوک و کوره‌که‌ی به‌ننا یان له‌گه‌ڵ بوو که‌ ته‌مه‌نی 14ساڵ بوو ، به‌هه‌مان شێوه‌ش لاشه‌ی فاروق مایه‌وه‌ له‌ قه‌برستانی رۆما چاوه‌رێی فه‌رمانی (عبدالناصر)بوون که‌ رازی بێ بهێنرێته‌وه‌ بۆ میسر.
(عبدالناصر)رازی بوو به‌مه‌رجێك بهێنرێته‌وه‌ وه‌ك پاشایه‌ك نه‌نێژرێ و که‌سی له‌گه‌ڵدا نه‌بێ له‌ قه‌برستانی (الاسره‌ المالکه‌)دا نه‌نێژرێ ، به‌ڵکو له‌ قه‌رستانی ئیمام شافیعی دا ته‌سلیم به‌خاك بکرێ!...
به‌ڵێ ... به‌ئه‌نقه‌ست ته‌رمه‌که‌ی له‌ ئه‌سیناوه‌ به‌ فرۆکه‌ له‌ نیوه‌شه‌وی (31)مارس 1965هێنراوه‌ بۆ قاهیره‌، که‌ ته‌نها خوشکه‌کانی به‌ جلی ره‌شه‌وه‌ پێشوازیان لێ کرد.. ئنجا به‌هۆی ئیجرائاتی ئه‌منی دره‌نگ برا بۆ قه‌برستان و کات گه‌یشته‌ (9)ی به‌یانی و نه‌شیان هێشت که‌س توخنی بکه‌وی. (شایه‌نی باسه‌ پێشه‌وا به‌ننا سه‌عات 9ی به‌یانی به‌هه‌مان شێوه‌ نێژرا.
مه‌لیك فاروقیش ته‌نها پۆلیس و ژن له‌گه‌ڵی بوون بۆ قه‌برستان!! خوشکی داوای له‌ سادات کرد که‌ رێی بدات ته‌رمه‌که‌ بگوێزنه‌وه‌ بۆ مزگه‌وتی (الرفاعی) ئه‌ویش رازی بوو به‌ مه‌رجێ بێ ده‌نگ و به‌ نهێنی بێ ، جا ته‌رمه‌که‌یان به‌ سه‌یاره‌کی ره‌ش برد بۆ ئه‌م مزگه‌وته‌ و ته‌نها مجه‌وری مزگه‌وته‌که‌ نوێژی له‌سه‌ر کردوه‌ هه‌ر سه‌عات9ی به‌یانی بوو بۆ دووه‌م جار ناشتیانه‌وه‌، پاش 10ساڵ له‌ ناشتنی یه‌که‌م جاری که‌ ئه‌مه‌ش  عه‌داله‌تی خوای گه‌وره‌ ده‌رده‌خات که‌ هه‌ر له‌و دنیا مه‌لیك فاروقی به‌و ده‌رده‌ برده‌وه‌و ئاوا بێ که‌س نێژرا، جا دادگایی قیامه‌تیش له‌لاوه‌ بوه‌ستێ!؟

حسین علی مازنده‌رانی کۆمه‌ڵه‌ی به‌ هائییه‌کانی دامه‌زراند و ویستی ئاینێکی نوێ له‌ ئیسلام دروست بکات که‌ جیهادی تیا نه‌بێت و خه‌ڵکانێکی نه‌فامی سه‌رگه‌ردان کرد ، سه‌رئه‌نجام شێت بوو
غولام ئه‌حمه‌دیش به‌هه‌مان شێوه‌ کۆمه‌ڵه‌ی قادیانی دامه‌زراند و سه‌رئه‌نجام توشی تاعون بوو، له‌ ئاو ده‌ستدا گیانی پیسی ده‌رچوو.....
سه‌رئه‌نجامی صه‌سامی دیکتاتۆر و کوره‌کانی و بنه‌ماڵه‌و کاربه‌ده‌ستانی گه‌وره‌ترین په‌نده‌ بۆ هه‌موو که‌سێ که‌ ژیر و ئاقڵ بێ....
خوای گه‌وره‌ ده‌فه‌رموێ(ولا تحسبن الله‌ غافلا عما یعمل الظالمون) وامه‌زانن خوا غافڵ و بێ ئاگایه‌ له‌ سته‌مکاران، ئه‌گه‌ر ماوه‌یه‌کیش مۆڵه‌تیان بدات حیکمه‌تی تیایه‌ و کاتێ له‌ناوی بردن خۆی ده‌زانێ چۆن له‌ناوی ده‌بات

کتێبی ژیانه‌وه‌

فه‌رموو گوێ له‌م وتار بگره‌
http://www.bawkeasmaa.com/news.php?readmore=427

هاورێیان ئه‌و کاته‌ی ته‌مه‌نم له‌ نێوان 4یان5ساڵان بوو ماڵمان له‌نزیك کۆلێژی په‌روه‌رده‌ بوو پردێکی په‌رینه‌وه‌ بۆ خه‌ڵکی دانرابوو به‌ تایبه‌ت بۆ قوتابیانی کۆلیژ  به‌لام نماوه‌ ئێستا پرده‌که‌ .
ئه‌و قوتابیانه‌ی که‌ له‌ کۆلیژ ته‌واو ده‌بوون به‌سه‌ر پرده‌که‌ ده‌په‌رینه‌وه‌ هیچ کێشه‌یه‌کمان له‌ گه‌ڵ وان نه‌بوو به‌ڵکو کێشه‌که‌ له‌گه‌ڵ قوتابیانی ژێر پرده‌که‌بوو که‌ چاوه‌رێی پاسی 100مه‌ترییان ده‌کرد .
ئامۆزایه‌کم هه‌بوو ته‌مه‌نی له‌ من گه‌وره‌تر بوو  منیش ئه‌وکات خوینده‌واریمان نه‌بوو له‌گه‌ڵ برای ئامۆزاکه‌م که‌ برایه‌کی له‌ ته‌مه‌نی منی هه‌بوو . ئامۆزاکه‌م به‌ من و براکه‌ی ده‌وت به‌ کچه‌کانی بن پرده‌که‌ بڵێن ( بحبك) ئه‌وان تووره‌ ده‌بن ، ئێمه‌ش نه‌مان ده‌زانی مانای چیه‌ ، ده‌چووینه‌ پێش کچه‌کی پێمان ده‌وت (بحبك) کچه‌ تووره‌ ده‌بوو نه‌شی ده‌زانی چ  بکا له‌ پێش ئه‌و هه‌موو قوتابیه‌ لێمانی نه‌ده‌دا یان خۆی لێ تووره‌ نه‌ده‌کردین چونکه‌ پێی عه‌یب بوو له‌ پێش ئه‌و هه‌موو قوتابیه‌ وابکا ، ئێمه‌ش نه‌ کچه‌ک بوو نه‌ 2 نه‌ 3 هه‌ر وه‌مان ده‌گوت که‌یفمان پێ ده‌هات ک تووره‌ ده‌بوون و قسه‌یان نه‌ده‌کرد ناعیلاج به‌ پۆلیسیان ده‌وت ئه‌وانیش به‌دوومه‌ ده‌که‌تن بۆ ئه‌وه‌ی بمان گرن لێمان ده‌ن ، زیاتر که‌یفمان پێده‌هات که‌ پۆلیس له‌ دوومانه‌ ، ئه‌مه‌ به‌سه‌ر پرده‌که‌ ده‌که‌تین و له‌وسه‌ری ده‌هاتینه‌ خوار له‌ هه‌ر لایه‌ك راوی مه‌یان نابا له‌لایه‌که‌ی تری پرده‌که‌ ده‌هاتینه‌ خوارێ وه‌ك مشك و پشیله‌مان لێ هاتبوو .وای لێ هاتبوو ئه‌من و ئامۆزایه‌که‌میان بدیتبا راوی مه‌یان ده‌نا ، ئه‌وه‌یان پێ ته‌رك کردین ئیشه‌کی تمان دیته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی قوتابیه‌کان پێ تووره‌ که‌ین ئه‌ویش ده‌چوینه‌ سه‌ر پرده‌که‌ (قوڕمان) له‌ سه‌ر پرده‌که‌ تی ده‌گرتن خۆمان ده‌شارده‌وه‌ ، ته‌ماشا سه‌رووی خۆیان ده‌کرد هیچ نیه‌ سه‌ریان شۆر ده‌کرده‌وه‌ یه‌کێکی ترمان له‌ سه‌ری ده‌دان دیسان ته‌ماشای سه‌ر خۆیان ده‌کرد هیچ نیه‌ ده‌بی ئه‌وه‌ له‌ کێ بێ ئێمه‌ش هه‌ر به‌رده‌وام ده‌بوون تا بێزار ده‌بووین ئه‌وجا نه‌رۆژه‌ك نه‌ دوو...... جارێك زانیان به‌ پۆلیسیان وت راویان ناین له‌سه‌ر پرده‌که‌ هه‌ردوولای پرده‌که‌یان لیگرتین و لێیان داین ئه‌وجا ته‌رکمان کرد.
ئێستاش هه‌ر ماڵمان له‌وی نزیکه‌ بۆیه‌ هه‌رجه‌ن جاری به‌وی دابرۆم پێکه‌نینم دێ که‌ چۆن ئه‌مه‌مان ده‌کرد ، ئه‌وه‌ش منداڵی

ئه‌م بابه‌ته‌ ئاو زۆر هه‌ڵده‌گرێ، له‌ داهاتوو به‌ تێر و ته‌سه‌لی ده‌پڕژێینه‌ سه‌ری. به‌ڵام چه‌ند خاڵێك بۆ ئه‌م په‌یڤه‌ ده‌شێ جێگای سه‌رنجی خوێنه‌ر بێ.
زۆرێك له‌ میلله‌تانی دونیا له‌ كاتی ڕوو به‌ ڕوو بوونه‌وه‌ له‌ گه‌ڵ داگیركه‌ران، یان دوژمنانی نه‌ته‌وه‌یی، ئایینیان بۆ یه‌كێتی گه‌ل و نه‌ته‌وه‌ و، وه‌ك هێزێكی جه‌وهه‌ری كۆمه‌ڵگا به‌ كار هێناوه‌.
ده‌مه‌وێ لێره‌دا ئاماژه‌ به‌ دوو نه‌ته‌وه‌ بده‌م، یه‌كێكیان له‌ مێژووی كۆن وه‌ك "ئیسپانیه‌كان" دژ به‌ ئیسلام و، له‌ مێژووی هاوچه‌رخیش ته‌یموری ڕۆژهه‌ڵات دژ به‌ ئیندۆنیسیا. له‌ مێژوودا به‌ر له‌ ساڵی 1492 شتێك نه‌بووه‌ به‌ ناوی نه‌ته‌وه‌ی ئیسپانی! ئه‌وه‌ی ئه‌مڕۆ پێی ده‌ڵین میلله‌تی ئیسپانی، پێكهاته‌ی چه‌ند نه‌ته‌وه‌ و ڕه‌گه‌زێكی جیاوازه‌ وه‌ك: كاستێڵ، ناڤاڕا، ئاراگۆن، لیۆن و پاش ماوه‌كانی ڤیسیگۆت و جێرمانه‌كان و ئیسكندنافیه‌كانیش. هه‌روه‌ها زۆربه‌ی هه‌ره‌ زۆری دانیشتوانی ئیسپانیای ئه‌مڕۆ، پێش پێنج سه‌ده‌، به‌ خوێن و ڕه‌چه‌ڵه‌ك مسوڵمانی عه‌ره‌ب و ئه‌مازیغ بوون و، له‌ ڕێگای جێنۆساید و ده‌ربه‌ده‌ر كردن و به‌ زۆر كردنیان به‌ مه‌سیحی كاتۆلیك (محاكم التفتیش)، ئه‌وانیش له‌ نێو ئه‌و پێكهاته‌ نوێیه‌دا، كه‌ پێی گوترا ئیسپانی، توانه‌وه‌.

نه‌ته‌وه‌ی ئیسپانی هه‌ڵقوڵاوی نێو مه‌زهه‌بی كاتۆلیكه‌ و له‌ چه‌ند نه‌ته‌وه‌ و ڕه‌گه‌ز و دینی جیاواز پێكهاتووه‌ و، دواتر ئه‌م ناوه‌ی بۆ هه‌ڵبژێردراوه‌. ئه‌م زاڵبوونی كاتۆلیكیه‌ش بۆ ئه‌و شه‌ڕانه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ كه‌ به‌ درێژایی زیاتر له‌ هه‌شسه‌د ساڵ دژ به‌ ده‌سه‌ڵاتی مسوڵمانان كرا له‌ ئه‌نده‌لوس (ئیسپانیا)، كه‌ به‌ "ڕیكۆنكوێستا" ناسراون، واته‌ جه‌نگی گه‌ڕاندنه‌وه‌ی وڵات یان ئازادكردنی خاك.

مه‌سیحیه‌ت له‌ ڕووی له‌ دایك بوون و سه‌رهه‌ڵدان ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ناوچه‌ی ڕۆژهه‌ڵات و، هیچ جۆره‌ په‌یوه‌ندیه‌كی به‌ پێكهاته‌ی ئیسپانی نیه‌. دوای بوونی ڕۆمانه‌كان و هه‌ندێ پێكهاته‌ی تر به‌ مه‌سیحی، له‌ ڕێگای زۆر و زۆرداری و خوێن، مه‌سیحیه‌ت به‌سه‌ر زۆربه‌ی ئه‌و میلله‌تانه‌ سه‌پێنراوه‌ كه‌ ڕۆمانه‌كان حوكمیان ده‌كردن. دواتر ئیسپانیه‌كان و پورتگالیه‌كانیش هه‌مان مه‌سیحیه‌تیان به‌ سه‌ر ئه‌مریكا و باشوری ئه‌مریكا و ئه‌فریقا و ڕۆژهه‌ڵاتی ئاسیا، له‌ ڕێگای خوێن و زۆرداری سه‌پاند. ئیست تیمور واته‌ ته‌یموری ڕۆژهه‌ڵات، له‌ سه‌ده‌ی شانزه‌وه‌ له‌ لایه‌ن پورتگاله‌وه‌ تا ساڵی 1975 داگیر كرا. واته‌ نزیكه‌ی چوار سه‌ده‌، ته‌یموری ڕۆژهه‌ڵات له‌ ژێر داگیركردنی پورتوگالی كاتۆلیكی مایه‌وه‌. له‌ ساڵی 1974 كاتێك پورتوگال به‌ هۆی كۆده‌تایی چه‌پیه‌كان به‌ سه‌ر ده‌سه‌ڵاتی دیكتاتۆری فاشی كاتۆلیكی، سیستمی سیاسی گۆڕا، له‌ ساڵی 1975 له‌ ته‌یموری ڕۆژهه‌ڵات كشایه‌وه‌. له‌ ساڵی 1975، واته‌ دوای چوار سه‌ده‌ له‌ حوكمی پورتوگال، ڕێژه‌ی نه‌خوێنده‌واری له‌ ته‌یموری ڕۆژهه‌ڵات زیاتر 93% بوو و، له‌ نێو ئافره‌تانیش 99% بوو. هه‌ژاری و دواكه‌وتن و نه‌هامه‌تی شوناسی ته‌یموریه‌كان بوو.
له‌ ساڵی 1975، ئیندۆنیسیا چووه‌ ناو ته‌یموری ڕۆژهه‌ڵات و له‌و كاته‌وه‌ تا ساڵی 2000 چه‌ندین قوتابخانه‌و زانكۆ و خزمه‌تگوزاری و ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ هاته‌ ئه‌نجام. له‌ ساڵی 1975 ڕێژه‌ی كاتۆلیكه‌كان (كه‌ هه‌ڵگری دینی داگیر كه‌ری پورتوگالی بوون) نزیكه‌ی 33%ی پێكهاته‌ی ته‌یموری ڕۆژهه‌ڵات بوون. هه‌رچه‌نده‌ ئیندۆنیسیا مه‌سیحیه‌تی ته‌واو ئازاد كرد بوو و، چه‌ندین هه‌وڵدرا بۆ نیشاندانی دڵپاكی به‌رامبه‌ر به‌ كاتۆلیك، وه‌ك دروستكردنی یه‌كێك له‌ گه‌وره‌ترین په‌یكه‌ر له‌ جیهاندا بۆ حه‌زره‌تی مه‌سیح، به‌ڵام به‌ هۆی هاندانی كه‌نیسه‌ی كاتۆلیكی و ده‌ستی ده‌ره‌كی، بزوتنه‌وه‌ی ئازادیخوازی ته‌یموری سه‌ری هه‌ڵدا دژ به‌ داگیركه‌رانی ئیندۆنیسی مسوڵمان، هه‌ر چه‌نده‌ ئه‌م بزوتنه‌وه‌ی ئازادی و سه‌ر به‌ خۆیی ته‌یموری بۆ نزیكه‌ی چوار سه‌ده‌ له‌ خه‌وێكی قووڵدا بوو! ئه‌مڕۆ زوربه‌ی دانیشتوانی ته‌یموری ڕۆژهه‌ڵات كاتۆلیكن. چونكه‌ مه‌سیحیه‌ت ڕۆڵی نواندووه‌ له‌ بزوتنه‌وه‌ی ئازادیخوازی ته‌یموری ڕۆژهه‌ڵات، زۆربه‌ی ته‌یموریه‌كان بوونه‌ته‌ مه‌سیحی.
هه‌رچه‌نده‌ به‌ هیچ شێوه‌ داگیركردنی پورتوگالی به‌ داگیركردنی ئیندۆنیسی به‌راورد ناكرێ، به‌ڵام ڕێژه‌ی مسوڵمانان له‌ ته‌یموری ڕۆژهه‌ڵات له‌ 4% زیاتر نیه‌. له‌ نێو پێكهاته‌ی كورد، كه‌ 1400 ساڵه‌ مسوڵمانه‌ و سه‌دان و هه‌زاران زانا و شاعیر و سه‌ركرده‌ی ئازادیخواز، له‌ نێو ئه‌م ئاینه‌ بۆ كورد هاتووه‌ته‌ كایه‌وه‌، كه‌چی به‌ ناو "ڕۆشنبیر"ی كورد (كه‌ ته‌نێكه‌ پڕ له‌ جه‌هل و نه‌فامی و پوچیه‌تی) ده‌یه‌وێ زه‌ڕبێك بدا له‌ چوارده‌ سه‌ده‌ی مێژووی كورد و، له‌ نێو ئه‌م پێكهاته‌یه‌ به‌ره‌یه‌كی ئاژاوه‌و و ناكۆكی و دوژمنداری بنێته‌وه‌. به‌ڵام هه‌وڵدانێك بۆ به‌ كار هێنانی ئیسلام بۆ یه‌كێتی كورد، هێزێك بۆ ئازادی كورد لای ئه‌م به‌ ناو ڕۆشنبیره‌ ئه‌سته‌مه‌! بۆ؟ چونكه‌ ئه‌وه‌نده‌ی ئه‌م كائینه‌ نه‌فامه‌ له‌ خه‌یاڵی شه‌هوه‌تبازیه‌كانی جه‌سته‌یدا قووڵ بووه‌ته‌وه‌، ئه‌وه‌نده‌ خه‌می كورد و ئاینده‌ی نه‌وه‌كانی ئه‌م میلله‌ته‌ی نیه‌.
له‌ به‌ر ئه‌وه‌ سه‌یر نیه‌ ژماره‌یه‌كی زۆر به‌ناو "نوسه‌ر" و "ڕۆشنبیر" ڕۆژانه‌ سایت و میدیا پڕكه‌ن له‌ جوێن و قسه‌ی ناشیرین دژ به‌ ئاینێك زۆربه‌ی كورد شوێنی كه‌وتووه‌، بێ ئه‌وه‌ی هیچ حساب بۆ هه‌ست و نه‌ستی گه‌لی كورد بكرێ. قه‌وله‌ كورد واز له‌ ئیسلام بێنێ و، به‌ ناو ڕۆشنبیری نه‌فام و جاهل، ئازادی و پێشكه‌وتنی بۆ فه‌راهه‌م بێنێ! ئه‌و ڕۆشنبیره‌ی ئاستی زانینی، وتاره‌كانی سایته‌ كوردیه‌كانه‌، كه‌ باسه‌كانی له‌ پێداویستیه‌كانی ڕۆژانه‌ ده‌خولێته‌وه‌!

سه‌چاوه‌ ؛ کوردستان اپۆست