پێویسته له‌سه‌ر دایك وباوك به‌م شێوه‌یه مناڵه‌كه‌ی فێر بكات زۆر هه‌وڵی له‌گه‌ڵ بدا وفێری بكات پێش خواردن ودوای خواردن هه‌ردوو ده‌ستی بشوات. لما روى أبو داود والترمذي عن سلمان الفارسي (رضي الله عنه) قال: قال رسول الله (صلى الله عليه وسلم): (بركة الطعام الوضوء قبله والوضوء بعده). واته: ئه‌بو داودو ته‌رمه‌زی له‌سه‌لمانی فارسی یه‌وه (خوا لێی ڕازی بێت) ده‌ڵێ پێغه‌مبه‌ری خوا (صلی الله علیه وسلم) ده‌فه‌رموێت: (به‌ره‌كه‌تی خۆراك زۆر ده‌بێت ده‌ستنوێژ له‌پێشه‌وه بگرێ وه له‌دوایشه‌وه بگیرێ). ئه‌م فه‌رموده‌یه زۆری شمولی گه‌وره ده‌كات , مناڵ ده‌ستی بشوات له پێشه‌وه‌و له دواوه كافیه با مناڵیش فێربێت له‌باوك ودایكه‌وه.
وروى إبن ماجة والبيهقى عن أنس (رضي الله عنهه) قال: سمعت رسول الله (صلى الله عليه وسلم) يقول: (من أحب أن يكثر الله خير بيته فليتوضاء إذا حضر غذاؤه وإذا رفع)..
واته: كوڕی ماجه‌و به‌یهه‌قی له ئه‌نه‌سی كوڕی مالك (خوا لێی ڕازی بێت) ده‌ڵێ : بیستم له پێغه‌مبه‌ر (صلى الله علیه وسلم) فه‌رمووی: (ئه‌گه‌ر پێتان خۆشه خوا به‌ره‌كه‌ت بخاته ڕۆزی وماڵتانه‌وه وخۆراكتانه‌وه باكاتی نان خواردن ئاماده بوو ده‌ستنوێژ بگرن وه پاش هه‌ر ده‌شتنوێژ بگرن)
وه كاتی ده‌ست كردن به‌خواردن بسم الله بكه‌و بچۆ پێشه‌وه به‌ئه‌ده‌به‌وه ده‌ست بكه به‌خواردن, قسه‌ی هه‌ڵه‌و په‌له‌مه‌كه بابیرت لای نیعمه‌تی خوا بێت وه‌كاتێ لێ بوویته‌وه سوپاسی خوا بكه بابێته شیفای ده‌ردو نه‌خۆشی.
لما روى أبوداود والترمذي عن عائيشة رضي الله عنها قالت: قال رسول الله (صلى الله عليه وسلم): (إذا أكل أحدكم فليذكر بسم الله تعالى فأن نسي أن يذكر بسم الله في أوله فليقل: باسم الله أوله وأخره).
گێڕاوه‌ته‌وه له ئه‌بوداودو ته‌رمه‌زی كه عائیشه خوای لێ ڕازی بێت ده‌ڵێ: پێغه‌مبه‌ر (صلى الله علیه وسلم) فه‌رمووی: (هه‌روه‌ختێ نانتان خوارد با بسم الله بكه‌ن ئه‌گه‌ر ئه‌گه‌ر له‌ئه‌وه‌ڵه‌وه له بیرتان چوو له‌ناوه‌ڕاستا بیرتان كه‌وته‌وه بڵێن: بسم الله له ئه‌وه‌ڵ و تائاخر، باجنۆكه له‌گه‌ڵتان نه‌خوا). وروي امام أحمد وغيره أن النبي (صلى الله عليه وسلم) كان إذا اكل وشرب قال: (الحمد لله الذي أطعمنا وسقانا وجعلنا مسلمين). واته: ئیمام ئه‌حمه‌د ده‌فه‌رموێ (خوا لێ یڕازی بێت) كاتێ پێغه‌مبه‌ر (صلى الله علیه وسلم) نان وئاوی ده‌خوارد پاشان ده‌یفه‌رموو: (سوپاس بۆ خوای گه‌وره خۆراكی پێداین تێری كردین وه‌ئاویشی بۆناردین تێر ئاو بووین, وه كردوومانێتی به موسڵمان). لما روي الشيخان عن أبي هريرة (رضي الله عنه) قال: (ما عابَ رسولُ الله (صلى الله عليه وسلم) طعاماً قط، إن اشتهاه أكله، وإن كَرِهَهُ تَرَكَهُ. واته: (پێغه‌مبه‌ر) (صلى الله علیه وسلم) هه‌رگیز عه‌یبی له‌خۆراك نه‌گرتووه ئه‌گه‌ر ئاره‌زووی بوبێ خواردوویه‌تی وه‌ئه‌گه‌ر ئاره‌زووی نه‌بوبێ فه‌رموویه برسیم نی یه لایبه‌ن). جا خوشكی ئیماندار وبرای باوه‌ڕدار مناڵه‌كه‌تان وافێر مه‌كه‌ن باناو وناتۆر له رۆزییه‌كانی خوا نه‌دۆزێته‌وه ئه‌و هه‌موو جۆره خۆراكه هه‌مووی بۆئێمه‌ی دروست كردووه.
لما روي مسلم عن عمر بن أبي سلمة (رضي الله عنها) قالَ: كُنْتُ غُلاماً في تحت نظر رسول الله (صلى االه عليه وسلم) وكانت يدَيَّ تطيش في الصحفة تتحرك في الإناء، فقال لي رسول الله: (يا غلام قُلْ: بِسمِ الله، كُلْ بيَمينيكَ) واته: مسه‌یله‌مه له عومه‌ری كوڕی سه‌لما (خوا لێ ی ڕازی بێت) كاتی خۆی له‌سه‌رده‌می پێغه‌مبه‌ردا (صلى الله علیه وسلم) به ده‌ستمه‌وه خۆراكێ له‌ناو قاپێكا هه‌ر ده‌مجوڵان پێغه‌مبه‌ر فه‌رمووی (ڕۆڵه گیان به‌ئه‌ده‌ب دانیشه (بسم الله) بكه وبه‌ده‌ستی ڕاستت بیخۆ).
وروي مسلم عن أنَس (رضي الله عنهما) قال: رأيت رسول الله (صلى االه عليه وسلم) جالساً مقعياً ياكلُ تمراً) واته: موسلیم له‌ئه‌نه‌سی كوڕی مالك (خوا لێ ی ڕازی بێت) ده‌فه‌رموێ: بینیم پێغه‌مبه‌ر (صلى الله علیه وسلم) دانیشتبوو به‌ئیسراحه‌ت وئارام خورمای ده‌خوارد.
- جا براو خوشكی باوه‌ڕدارم ئێوه‌ش كۆرپه‌كانتان ئاوا فێربكه‌ن. به‌ڵام ئێمه زۆرمان ئه‌و كاره سه‌ره‌كیانه‌مان پشت گوێ خستووه, كۆرپه‌كانمان دوایی له‌ئاستی ئه‌وشته سه‌ره‌كیانه دوور ده‌بن, خۆراك حه‌یاتی ئاده ئاده‌میزاده ده‌بێ بزانرێ چۆن ده‌ی خۆی, ده‌نا ده‌ردو ئازار دێنێ بۆیه ئێمه هه‌موو لایه توشی جۆره‌ها ئازاری له‌ش بووین.
