موسوڵمانى یەك خوا پەرست بێگومان بەردەوام بوون لەسەر پەرەستنەكان جۆرێكە لە جۆرەكانى سوپاس گوزارى بۆ خواى پەروەردگارو شوكرى نیعمەتەكانى خواى پەروەرگار هەروەك دیارترین نیشانەى قبوڵ نەبونى كردەوەكانى پێشوو گەڕانەوەیە بۆ سەر تاوان وەك هەندێك لە زانایان فەرموویانە: پاداشتى چاكە پەیوەستە بە پاش خۆیەوە جا ئەگەر كەسێك چاكەیەك بكاو بەدوایدا چاكەیەكى تر ئەنجام بدا ئەوە نیشانەى قەبوڵ بوونى چاكەى یەكەمیەتى، هەروەكو ئەگەر كەسێك چاكەیەك بكاو بە دوایدا خراپەیەك ئەنجام بدات ئەوە نیشانەى ڕەتكردنەوە و قبوڵ نەبوونى چاكەكەیەتى.
وە بێگومان ئێمەى مرۆڤ بەردەوام لەتاوان كردن داین هەربۆیە خواى پەروەردگارى میهرەبان چەندین پەرەستنى جۆراو جۆرى بۆ بەندەكانى داناوە كە بەهۆیانەوە باوەڕیان نوێ بكەنەوە و بەهێزى بكەن هەربۆیە ئەوانەى بەردەوام لە پەرەستندان هەردەم دڵەكانیان ئارامەو پەیوەستە بە یادى خواى پەروەردگارەوە بەپێچەوانەى ئەوانەى لەپاش ڕەمەزان دەگەڕێنەوە سەر تاوانەكانى پێشویان. بۆیە بەردەوام دڵەكانیان ڕەشە و دڵتەنگن. جا موسوڵمانى بەڕێز ئەوە ئەمساڵیش ڕەمەزان تەواو بوو بەڵام پەرەستنەكان بەردەوامن و پەیوەست نین بە ڕەمەزانەوە یان پەیوەست نین بەوەرزێكى تایبەتەوە هەركە تەواو بوو یان كاتەكەى بەسەرچوو مرۆڤ بگەڕێتەوە سەر تاوان كردن !!! بەڵكو پەرەستن تا مردنى مرۆڤ بەردەوامە هەروەك خواى پەروەردگار ئەفەرموێ: [ وَاعْبُدْ رَبَّكَ حَتَّى يَأْتِيَكَ الْيَقِينُ ] (الحجر: 99) واتە: وە هەمیشە پەروەردگارى خۆت بپەرستە تا ئەو كاتەى مەرگت بۆ دێ واتە: تا ئەو ڕۆژەى ئەمریت.
(حەسەنى بەسری) ش فەرمویەتى: خواى پەروەردگار سات و مۆڵەتى دیارى كراوى بۆ كردەوەى بڕواداران دیارى نەكردوە جگە لە مردن نەبێت پاشان ئەم ئایەتەى خوێندەوە [ وَاعْبُدْ رَبَّكَ حَتَّى يَأْتِيَكَ الْيَقِينُ ] (الحجر: 99)
لەو پەرەستشانەش كە خواى میهرەبان كردویەتە هۆكارێك بۆ كەم كردنەوەو سڕینەوەى تاوانى بەندەكانى ڕۆژو گرتنە كە دەبێتە هۆى لێَخۆشبوونى تاوانەكانى ڕابووردومان و چارەسەریشە بۆ دڵە نەخۆش و ڕەشەكان كاتێكى تایبەتیشە بۆ پیاچوونەوەى بەندە بە تاوانەكانى و چاك كردنەویان و تەوبە كردن لێیان ئەمەش نهێنى ڕەمەزان بۆ بەندەكان ئەخاتە ڕوو بۆ ئەوەى بە دڵێكى پاك و پڕ لە خوا پەرەستیەوە ماڵئاوایى لە ڕەمەزان بكەن هەربۆیە كاتێك خواى پەروەردگار سەركەوتومان ئەكات لە كارێك یان پەرەستنێكدا ئەبێت سوپاس گوزارى بین، باشترین سوپاس گوزاریش ئەبێ بە پەرەستنێكى تر دەست پێبكات هەر بۆیە كاتێك خواى پەروەردگار سەركەوتوومانى كرد لە گرتنى مانگى ڕەمەزان ئەبێت بەگرتنى ڕۆژووى (6) ڕۆژى مانگى (شوال) سوپاس گوزارى خواى پەروەردگار بین نەك لەپاش ڕەمەزان پەەرستنەكانى تر لەیاد بكەین هەربۆیە
كاتێك پرسیار كرا لە (بشر الحافي): خەڵكانێك هەن تەنها لەمانگى ڕەمەزان كۆشش و پەرەستش ئەكەن، ئەویش فەرمووى: خراپترین خەڵك ئەوانەن كە تەنها لە ڕەمەزاندا خواى پەروەردگار بەباشى ئەناسن، لەخواترسیش ئەوكەسەیە بەدرێژایى ساڵ بەردەوام لە كۆشش و پەرەستش دایە).

بۆیە گرتنى ڕۆژووى مانگى شەوال یەكێكە لەو دەرفەتە گرنگانە بۆ بەردەوام بوون لەسەر ڕۆژوو گرتن و تەواكەریشە بۆ ڕۆژووى مانگى ڕەمەزان چونكە پێغەمبەرى خوا (صلى الله عليه وسلم) فەرموویەتى: " من صام رمضان ثم أتبعه ستا من شوال كان كصيام الدهر " (رواه مسلم). واتە: ئەوەى ڕۆژووى مانگى ڕەمەزان و بەدوایدا شەش ڕۆژ لەمانگى (شوال) بگرێت وەكو ئەوە وایە بەدرێژایى ساڵێك بەڕۆژوو بوبێت.
ئیمامى (النووي) فەرموویەتى: زانایان فەرموویانە: ((بۆیە وەكو بەڕۆژوو بوونى ساڵێك دائەنرێت چونكە چاكە پاداشتى بە دە ئەوندەى خۆیەتى ڕەمەزانیش بە دە مانگ و شەش ڕۆژەكەش (شەشەڵە) بە دوو مانگ)).
(الحافظ ابن رجب) یش لە (ابن المبارك) ەوە دەیگێڕێتەوە: زانایان فەرموویانە: ((ڕۆژوى شەشەڵە (شوال) دەدرێتە پاڵ ڕۆژووى مانگى ڕەمەزان لـــە پاداشت دا بـــــەوەش پــاداشتیـــــــان (ڕەمەەزان و شوال) پاداشتى ساڵێكى فەرز دەبێت)).
بۆیە موسوڵمانى بەڕێز ڕۆژوو گرتنى شەش ڕۆژ لـــە مانگى (شوال) بەڵگە‌یە لەسەر سوپاس گوزارى تۆى باوەڕدار بۆ خواى پەروەردگاركە سەركەوتووى كردوى بۆ گرتنى ڕۆژووى مانگى ڕەمەزان هەروەها گرتنى ڕۆژووى (شوال) بەڵگەیە لەسەر خۆشەویستى تۆ بۆ خواى پەروەردگار و پێغەمبەرەكەى (صلى الله عليه وسلم) چونكە لەوانەى سوننەتێك زیندو ئەكەنەوە هەربۆیە (الحافظ ابن رجب) فەرموویەتى: ((بەڵام سەبارەت بەوانەى كە نیعمەتى سەركەوتنیان لەلایەن خواى پەروەردگارەوە بۆ گرتنى مانگى ڕەمەزان دەگۆڕنەوە بە ئەنجامدان و كردنى تاوان دواى ئەو مانگە پیرۆزە ئەوانە لەو جۆرە كەسانەن ناسزایى و ناشوكرى نیعمەتەكانى خوا ئەكەن))، خواى پەروەردگاریش ئەفەرموێ: [ وَمَن يُبَدِّلْ نِعْمَةَ اللّهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءتْهُ فَإِنَّ اللّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ ] (البقرة: 211) واتە: هەركەسێ نیعمەت و بەخششى خوا بگۆڕێ (واتە: لە خواپەرەستى لابدات) بەتایبەت پاش ئەوەى كە بەڵگەكانى بۆ هاتبێت و بڕواى پێ هێنابێت، ئەوا لەقیامەت دا توشى سزاى خۆى ئەبێت بێگومان سزا و تۆڵەى خواى پەروەدگاریش زۆر گران و سەختە.
بە دڵنیاییشەوە هیچ كارێكى چاك و خێر نەبووە ئیلا پێغەمبەرى خوا (صلى الله عليه وسلم) هاوەڵە بەڕێزەكانى فێر كردووە بۆیە شەش ڕۆژ بەڕۆژوو بون لەمانگى شەوال خێر و پاداشتێكى گەورەى هەیە گەورەیى و فەزڵى ڕۆژووى شەوالیش لەم چەن خاڵە ئەخەینە بەردەستى ئیوەى باوەڕدار:
یەكەم / شەش ڕۆژى شەوال تەواوكەرە بۆ ڕۆژووى ڕەمەزان بۆ ئەوەى پاداشتى یەك ساڵ ڕۆژوو گرتنت دەست بكەوێت كە لە پاداشتدا وەك ڕۆژووى فەرزە وەك لە فەرمودەكەى مسلم ئاماژەى بۆ كراوە.
دووەم / زۆرێك لەخەڵكی كەم و كوڕى لە ڕۆژووى ڕەمەزانیاندا هەیە بۆیە ڕۆژوى شەوال تەواوكەرە بۆ كەم و كوڕیەكانى ڕۆژوى ڕەمەزانیان وەكو چۆن نوێژە سونەتەكان تەواوكەرى نوێژە فەرزەكانن لە ڕۆژى قیامەتدا. هەروەك لە فەرموودەى (ابن قبيصة) هاتووە كە ئیمامى (ترمذي) ڕیوایەتى كردوە.
سێیەم / گرتنى شەشەڵە بەڵگەیە لەسەر بەردەوام بوون لەسەر ڕۆژوو گرتن لەپاش ڕەمەزان و نیشانەى قبوڵ بوونى ڕۆژووى ڕەمەزانیشە ـ إن شاء الله ـ چونكە خواى پەروەردگار سەركەوتوى كردوە بۆ گرتنى شەشەڵە هەروەك لە پێشیشدا باسمان كرد كە هەندێك لە زانایان فەرموویانە: پاداشتى چاكە پەیوەستە بە پاش خۆیەوە جا ئەگەر كەسێك چاكەیەك بكاو بەدوایدا چاكەیەكى تر ئەنجام بدا ئەوە نیشانەى قەبوڵ بوونى چاكەى یەكەمیەتى، هەروەكو ئەگەر كەسێك چاكەیەك بكاو بە دوایدا خراپەیەك ئەنجام بدات ئەوە نیشانەى ڕەتكردنەوە و قبوڵ نەبوونى چاكەكەیەتى.
چوارەم / گرتنى شەشەڵە بەڵگەیە لەسەر شوكرانە كردنى بەندە بۆ نیعمەتەكانى پەروەردگار
پێنجەم / نیشانەى خۆشەویستیە بۆ خواو پێغەمبەرەكەى.
ماوەتەوە بڵێم تەمەن ئەڕواو ئەگەر نەمرین پیرى و نەخۆشى و بێ هێزى یەخەمان ئەگرێ ئەوجا ئومێدى یەك ڕۆژ لەش ساغى ئەكەین بۆیە بەرلەوەى بگەینە ئەوڕۆژەى پەشیمانى بكێشین و پەنجەى پەشیمانى بگەزین باشتر وایە لەش ساغیمان بەهەل بزانین و ئەم خێرە گەورەیە لەدەستى خۆمان نەدەین بۆ ئەوەى هاوكارێك بێت بۆمان بۆ ئەو ڕۆژەى پەروەردگار لەبارەیەوە ئەفەرموێ: [ يَوْمَ لَا يَنفَعُ مَالٌ وَلَا بَنُونَ] (الشعراء: 88) واتە: ئەو ڕۆژە كە نە ماڵ و سامان سوود ئەبێ و نە مناڵ و كوڕان بەكەڵك دێن مەگەر كەسێك بە دڵێكى ساغەوە بێتە حوزورى خوا و خۆیشى تەنها بە خواوە پەیوەست كردبێ، زاناكان لە پێناسەى (قلب السلیم) ئەڵێن: ئەو دڵەیە خاڵى بێت لە بیدعە و دامەزراو بێت لەسەر سوننەت.
ڕونكردنەوەیەكى پێویست: مەرج نیە موسوڵمان بە ڕۆژێك لە دواى ڕۆژى جەژن بەڕۆژو بێت یان هەر شەش ڕۆژەكە بەسەر یەكەوە بگرێت بەڵكو ئەتوانێت بەئارەزوى خۆى شەش ڕۆژى ئەم مانگە هەڵبژێرێ و بەڕۆژوو بێت تیایاندا ئەمەش بۆچوونى پێشەوایان (الألباني و ابن باز و ابن عثيمين) ە بەڕەحمەت بن.

به‌هه‌شت