بابهت: توێژینەوەیەك دەربارەی تەسبیحاتی پێش نویژو پاش نوێژ-وهلامێكیش بۆ سلفی
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمد لله رب العالمین والصلاة والسلام علی سیدنا محمد وعلی آاله وصحبه أجمعین .
أما بعد:خۆێنەری بەرێز : ئێمەی كورد زوبان شازنازیمان بەوەیە كە خوای گەورە هیدایەتی داوین بۆ دینی ئیسلام، وە ئاشكراشە بە سەدان وهەزاران زانای گەورەمان تێدا هەڵكەوتوە، لە هەموو زانستە ئیسلامیەكاندا، وە مێژوو ومێژونوسان شایەتی ئەم ڕاستیەن، بۆیە ئیمەی كورد شۆێنكەوتەی ڕاستەقینەی ئیسلام بووین، وە زانایانمان هیچ شتێكیان نە كردوە كەلە چوار چێوەی دین وقورئان وسوننەت دەرچوبێت، وە تەحدای ئەو كەسەش دە كەین كەلەمە كەمترمان پێ بلێَت، یەكێك لەو شتانەی كە زانایانی كورد ڕێگەیان پێداوە تەسبیحاتی پێش و پاشی نۆێژەكانە.
بەڵام بە داخەوە!!!
كۆمەلێكی تازە دەڵێن ئەم كردارە هیچ ئەسڵ و ئەساسی نییە.
تەنانەت ڕۆژێك لە مزگەوتدا یەكێك لەوان بەگژ بانگخوێنێكماندا چوبوو، وە وتبووی ئەم كارە بیدعەیە)!!!
جا بۆیە بە ئەركی خۆمم زانی كە ئەم چەند لاپەڕەیە بنوسم وەكو ( بەڵگەی زانایان لە سەر تەسبیحاتی پێش وپاشی نۆێژ)بۆ وەڵامدانەوەی ئەویش وهاوبیرانی، هەر چەندە زیكرەكانی پێش وپاشی نۆێژ لەوەش زیاترە، بەڵام زانایان بەم شێوازە كردویانە تا خەڵك بتوانن لە گەڵ بانگبێژەكاندا ئەم زیكر و ویردانە بكەن ( ما لا یدرك كله لا یترك كلّه) خۆ ئەگەر كەسێك خۆێندەوار بێت بۆ خۆی بیخۆێنیت ئەوە باشترە، بەلام زۆرینەی خەڵك تەنانەت خۆێندەوارەكانیش نایخۆێنن ئەگەر لە مزگەوتەكاندا نەكرێت، وە سەرە ڕای ئەوەش قەیدێ ناكات شتێكی ڕێگەپێداروە، ئەگەر بە شێوازیك (واتە بە دەنگلەراندنەوە و دەنگ زۆر زۆر بەرزكردنەوە) نەبێت كە خەڵكی نۆێژخۆین بێ تاقەت بكات و نە هێڵێت نۆیژ بكەن.
بۆیە زانایان پێگریان لە سەر زیكرانەیە چونكە هۆكاری ئارامی دڵانە، وە پاداشتی زۆری ناو كێش ومیزانە خوای گەورە دە فەرمێت لە وسفی بڕواداراندا:( الَّژِینَ ێَمَنُوا ۆتَگْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِژِكْڕ اللَّهِ أَڵا بِژِكْڕ اللَّهِ تَگْمَئِنُّ الْقُلُوبُ (28) رعد) واتە ئەوانەی كە بڕوایان هەیە و دڵەكانیان بە زیكری الله ئارامدەبێت، ئاگادار بن بە زیكری خوا دڵەكان ئارام دەبن ) تكامان وایە ئێمەی موسوڵمانیش لەو كەسانە بین إن شاو الله.
بۆیە ئەم بابەتانەش دەخەینە پێش چاوی خۆێنەری بەڕێزو لاوان، تا كەس نە توانێت لەناو مینبەر ومیحرابی مزگەوتەكانمادا لە ناحەق بە كافر بیدعە چیمان دانێت، وە بالە ناحەق ڕاینەگەیەنن بە جیهانی ئیسلامیدا مە ئێمەی كورد كافرو بیدعە چین، وە مۆری نەكەن بەناحەق بۆ جیهان كە موستەحەقی ( ئەنفال ) بوین لەبەر ئەوەی كافرو بیدعە چی بووین (واتە لەسەر قسەی ئەم فیكرە تازانە- دەبێت رژێمی پێشوو باشی كردبێت ).جونكە ئەم فیكرە تازەیە دوای ڕاپەڕین هاتەكایەوە، كەوا بوو هەموو كورد بە قسەی ئەوان كافر وبیدعە چیبووە پێش راپەڕین.
چونكە فیكرە تازەیە ( واتە بە بیدەعە كردن و كافركردنی خەڵكی كورد) بەدەستی كەسانێك دوای ڕاپەڕین هاتەكایەوە كە ئێستا نا بناگوێیان گوناهە و چەندین ناهەقیان كردوە هەق: وەكو ئامێری مۆسیقا و، نمایشی ژنان و، تێكەلێ دونیا و، هەوڵدان بۆ كورسی وپارە و، تیكەلی ژن وپیاو لە كۆر و سیمینارەكانیادا و، لێدانی فلیمی بیانی و، فیكە وچەپڵە لێدان و، سەماكردن وخۆراوەشاندنی ئافرەتەكانیان بۆ سەر خستنی لیستەكانیان و، چەندهای تر لەم بێ شەرعیانە، تەنانەت ئەوانە لە قسەی گەورەكانی خۆشیان بێ ئاگان!! بەلام زۆر بە داخەوە.
بۆیە ئامۆژگاریمان بۆ لاوان ئەوەیە كە دواكەتەی ڕاستی بن و، خۆتان زیاتر ماندوو بكەن بە شوێن ڕاستیە كاندا، خوای گەورە هیدایەتی هەموومان بدات.
فەرمودەی یەكەم:
ئیمامی نەوەوی رحمەالله لە كتێبی [ الاذكار] دەفەرموێت: روينا في كتاب ابن السني عن أُمّ رافعٍ رضي اللّه عنها أنها قالت :يا رسول اللّه دُلَّني على عملٍ يأجرني اللّه عزّ وجلّ عليه ؟ قال : ” يا أُمَّ رَافِعٍ إذَا قُمْتِ إلى الصَّلاةِ فَسَبِّحِي اللَّهَ تَعَالى عَشْراً وَهَلِّلِيهِ عَشْراً واحْمَدِيهِ عَشْراً وكَبِّرِيهِ عَشْراً وَاسْتَغْفِرِيهِ عَشْراً فإنَّكِ إذَا سَبَّحْتِ قالَ : هَذَا لي وَإذَا هَلَّلْتِ قالَ : هَذَا لِي وَإذَا حَمِدْتِ قالَ : هَذَا لي وَإذَا كَبَّرْتِ قالَ : هَذَا لي وَإذَا اسْتَغْفَرْتِ قالَ : قَدْ فَعَلْتُ “
واتە:گێراوەتەوە بۆمان لە كتێبی ابن السنی لە أم رافع رضی اللّه عنها كە فەرمویەتی : ئەی پێغەمبەری خواj كارێكم پێ پشانبدە كە خوای گەورە عزّ وجلّ پاداشتم باتەوە؟ پێغەمبەری خوا jفەرموی: ئەی دایكی رافع هەر كاتێ هەستای بۆ نوێژ تسبیحاتی خواگەورە بكە دە جار {واتە:بڵێ سبحان الله 10جار}، وە تەهلیلی خوای گەورە عزّ وجلّ بكە دە جار{واتە:بڵێ لاإلە إلاّ الله10جار}، وە حەمدی خوای گەورە عزّ وجلّ بكە دە جار{واتە:بڵێ الحمد لله10جار}، وە تەكبیری خوای گەورە عزّ وجلّ بكە دە جار{واتە:بڵێ الله أكبر10جار}، وە استغفاری خوای گەورە عزّ وجلّ بكە دە جار{واتە:بڵێ أستغفرالله10جار}، بە راستی تۆ هەر كاتێ كە تەسبیحاتی دەكەی دەفەرمێت:ئەوە بۆ منە {واتە: ئەو زیكرە لەبەر خاتری منە}، وە هەر كاتێ كە تەهلیلەی خوای گەورە عزّ وجلّ دەكەی دەفەرمێت:ئەوە بۆ منە ، وە هەر كاتێ كەحەمدی خوای گەورە عزّ وجلّ دەكەی دەفەرمێت:ئەوە بۆ منە، وە هەر كاتێ كە تەكبیری خوای گەورە عزّ وجلّ دەكەی دەفەرمێت:ئەوە بۆ منە، وە هەر كاتێ كە داوی لێخۆشبون (استغفار) لە خوای گەورە عزّ وجلّ دەكەی دەفەرمێت:ئەوە جێ بەجێم كرد {واتە: لێت خۆش بووم}.
قال : ابن علان الصدیقی وقال الحافظ ابن حجر:حدیپ حسن ورجاله موپقون. الفتوحات2/144. واتە: خاونی كتێبی الفتوحات الربانیە ابن علان الصدیقی الشافعی المكی دەفەرمێت: إبن حجر عەسقەلانی دەفەرموێ:حەدسێكی (حسن)ە پەسەندە وە پیاوەكانی باوەڕپێكراون.
وەهەروەها {ألبانی} لە كتێبی {السلسلة الصحیحة} ئەم فەرمودەیە بە {صحیح} دادەنێ بەشێوەیە: {( 3338 ) ( الصحیحە) یا أم رافع إذا قمت إلی الصلاە فسبحی الله عشرا وهللیه عشرا واحمدیه …..الحدیث}{واتە : فەرمودەی ژمارە 3338 كە فەرمودەیەكی {صحیح}ە ئەی دایكی رافیع………هتد}.
فەرمودەی دووەم:
فەرمودەیەكی (متفق علیە)یە إمامی بوخاری وموسلیم[1](1) لە (صحیح البخاری وصحیح مسلم)ئەم فەرمودەیە دەگێڕنەوە، فەمودەكەی بوخاری بەم شێوەیە:
(805)يان (796)- حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ نَصْرٍ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ قَالَ أَخْبَرَنَا ابْنُ جُرَيْجٍ قَالَ أَخْبَرَنِي عَمْرٌو أَنَّ أَبَا مَعْبَدٍ مَوْلَى ابْنِ عَبَّاسٍ أَخْبَرَهُ أَنَّ ابْنَ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا أَخْبَرَهُ:أَنَّ رَفْعَ الصَّوْتِ بِالذِّكْرِ حِينَ يَنْصَرِفُ النَّاسُ مِنْ الْمَكْتُوبَةِ كَانَ عَلَى عَهْدِ النَّبِيِّ h. وَقَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ كُنْتُ أَعْلَمُ إِذَا انْصَرَفُوا بِذَلِكَ إِذَا سَمِعْتُهُ.وَقَالَ مصطفى ديب البغا (بِالذِّكْرِ) من استغفار وتسبيح وتحميد وتكبير وغيرها . (يَنْصَرِفُ ) ينتهي . (الْمَكْتُوبَةِ) المفروضة .
واتەی فەرمودەكە:بۆی گێڕاینەوە إسحاق كوڕی نصر وتی:بۆی گێڕاینەوە عبدالرزاق فەرموی:پێی ڕاگەیاندین كوڕی جُریح (ابْنُ جُرَیْجٍ) فەرموی: پێی ڕاگەیاندم، عەمر(عمرو) كە باوكی معبد(أبومعبد ئازادكراوی إبن عباس) پێی ڕاگەیاندم، كە إبن عباس رَضى الله عنهما پێی ڕاگەیاندوە:كە بەڕاستی دەنگبەرزكردنەوە بە {ذكر} كاتی تەواوبونی خەڵك لە نوێژی فەرز{جەماعەتی نوێژ} لە سەردەمی پێغەمبەری خوداh هەبوو.(بیدعە نییە).
إبن عباس رضى الله عنهما فەرموی: من دەمزانی نوێژی جەماعەت تەواو بووە بەو دەنگی زیكرانە.
دواتر مصطفی دیب البغا دەفەرموێ: مەبەست بە(ذكر) أستغفرالله كردن و، سبحان الله كردن و، الحمد لله كردن و، الله أكبر كردن و، غەیری ئەمانەش واتە زیكرەكانی تر.
فەرمودەی سێهەم:
فەرموودەیەكە كە إمامی نەسسائی لە كتێبی(السنن الكبری) وە إمامی طه بەرانی لە كتێبی (المعجم الكبیر)، وإمامی بەیهەقی لە كتێبی (شعب الإیمان)گیرَاویانەتەوە، ڕوایەتەكەی إمامی نەسسائیبەم شێوەیە:
9928 – أخبرنا الحسين بن بشر بطرسوس كتبنا عنه قال حدثنا محمد بن حمير قال حدثنا محمد بن زياد عن أبي أمامة قال قال رسول الله h:مَنْ قَرَأَ آيَةَ الْكُرْسِيِّ في دُبُرَ كُلِّ صَلاةٍ مَكْتُوبَةٍ لَمْ يمنَعْهُ مِنْ دُخُولِ الْجَنَّةِ، إِلا أَنْ يموتَ.[2]
واتە: بۆی گێڕاوینەتەوە حسێن كوڕی بیشر لە طه رەسوس (ناوی شارێكە) لەوە نوسیومانە فەرموی: بۆی گێڕاوینەتەوە محمّد كوڕی حیمەیر فەرموی: بۆی گێڕاوینەتەوە محمّد كوڕی زیاد لە ئەبوئومامە cفەرموی:
پێغەمبەری خوا صلى الله عليه واله وسلم فەرمویەتی: هەر كەسێك ئایەتەلكورسی بخوێنێت دوای هەموو نوێژە فەرزەكان، هیچ شتێك بەرگیری لێ ناكات لە چوونە بەهەشت، تەنها مردن نەبێت.
ئەم فەرمودەیە زۆرێك لە زانایان باسیان كردوە هەندێك بە صحیح وە هەندێكی تر بە حەسەن(پەسەند)، تەنانەت ألبانی لە (صحیح وضعیف الجامع الصغیر وزیادته/ژ 11410) وە(صحیح الترغیب والترهیب /ژ 1595) وە(السلسلة الصحیحة/ ژ972) بە صحیح دایدەنێت، وەلە كتێبی (صحیح الترغیب والترهیب) دەلێت:”رواه النسائی والطبرانی بأسانید أحدها صحیح،وقال شیخنا أبو الحسن هو علی شرط البخاری وابن حبان فی كتاب الصلاە وصححه”.
واتە:نەسسائی وگه بەرانی ڕیوایەتیان كردوە بەچەند ڕێیەك كە یەكێكیان صەحیحە (ئەوەی كە باسمانكرد)، وە شێخ أبو الحسن فەرمویەتی ئەو سەنەدە لەسەر مەرجی بوخاریە، وەهەروەها إبن حیببان لە (كتاب الصلاە )ڕوایەتی كردوە، وە بە صەحیحی دانا[3].
فەرموودەی چوارەم:
ئیمامی ترمذی لە كتێبی { الجامع الصحیح سنن الترمذی } ئەم فەرمودەیە ڕوایەت دەكات:
410 – حدثنا إسحق بن إبراهيم بن حبيب بن الشهيد وعلي بن حجر قالا حدثنا عتاب بن بشير عن خصيف عن مجاهد وعكرمة عن ابن عباس قال : جاء الفقراء إلى رسول الله صلى الله عليه وسلم فقالوا يا رسول الله إن الأغنياء يصلون كما نصلي ويصومون كما نصوم ولهم أموال يعتقون ويتصدقون ؟ قال فإذا صليتم فقولوا سبحان الله ثلاثا وثلاثين مرة والحمد لله ثلاثا وثلاثين مرة والله أكبر أربعا وثلاثين مرة ولا إله إلا الله عشر مرات فإنكم تدركون به من سبقكم ولا يسبقكم من بعدكم.[4]
واتەی فەرمودەكە:بۆی گێڕاوینەتەوە إسحاق كوڕی إبراهیم كوڕی حبیب كوڕی شهید ، وەهەروەها علی كوڕی حجر فەرمویانە: بۆی گێڕاوینەتەوە عتاب كوڕی بشیر لە خصیف لە مجاهد وعكرمە لە إبن عباس كە فەرمویەتی: هاوەڵە هەژارەكان چوونە خزمەتی پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم فەرمویان: ئەی پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم هاوەڵە دەوڵەمەنەكان نوێژدەكەن وەكو چۆن ئێمە نوێژ دەكەین ، وە ڕۆژودەگرن وەكو چۆن ئێمە ڕۆژودەگیرن ، وە ماڵ وسەروەتیان هەیە بەندەی {عبد} پێ ئازاددەكەن و خێر و صەدەقەی پێدەكەن؟[5] پێغەمبەری خواش صلى الله عليه وسلم فەرموی:كەوابوو ئێوەش هەر كاتێ نوێژتان كرد ئەوە بڵێن سبحان الله سی وسێ (33) جار، وە الحمدلله سی وسێ (33) جار، وە الله أكبر سی وچوار (34) جار، وە{لاإلەإلاّالله}دە(10)جار، ئەوە بێگومان ئێوە بەهۆێ ئەوە {واتە:ئەوزیكرانە} دەگەنەوە بەو كەسانەی كەپێشتان كەوتون، وەكەسیش دوای خۆتان پێشتان ناكەوێ.
قال :وفی الباب عن كعب بن عجرە وأنس وعبد الله بن عمر وزید وأبی الدرداو وابن عمر وأبی ذر.قال أبو عیسی:حدیپ ابن عباس حدیپ حسن غریب.
إمامی ترمذی فەرمویەتی: لەم بابەدا{بوار وبابەت}فەرمودە گێراوەتەوە لەڕێی كعب كوڕی عجرە وأنس وعبدالله إبن عمرو وزید وأبوالدرداو وإبن عمر وأبوذر.
أبو عیسی(إمامی ترمذی) فەرمویەتی: فەرمودەكەی إبن عباس (واتە: ئەوفەرمودەیەی باسمان كرد) فەرمودەیەكی حسن وغریب[6]ە {پەسەندە وغەریبە}.
فەرمودەی پێنجەم :
فەرمودەیەكە كە إمامی ‘برانی ڕوایەتی دەكات: وەك چۆن لە كتێبی (مجمع الزوائد ومنبع الفوائد) بەم شێوەیە هاتووە:
17022- وعن أبی الدرداو قال: قال رسول الله h: من صلّی علیّّ حین یصبح عشرا، وحین یمسی عشرا أدركته شفاعتی یوم القیامە.واتەی فەرمودەكە:{وە هەروەها گێراوەتەوە لە أبوالدراء رضى الله عنه فەرمویەتی: پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم فەرموی: هەركەسێ صەڵاوات لەسەرمن بدات كاتێ بەیانی دەكات دەجار{10}، وەكاتێ ئێوارە دەكاتەوە دەجار {10} ئەوە ئەیگرێتەوە شەفاعەتی من لە ڕۆژی قیامەتدا}
دواترنور الدین علی بن أبی بكرالهيثمی دەفەرموێت:رواه الطبرانی بإسنادین وإسناد أحدهما جید ورجاله وپقوا،واتە:ئەم فەرمودەیە ئیمامی طبرانی ڕیوایتی كردوە بەدووإسناد [7] {ڕێگە} وەإسنادی یەكێكیان باش وڕێكوپێكەوپیاوانی ڕوایەتكەریشی جێی متمانەن}[8]، وە هەروەها ألبانی لە كتێبی {صحیح وضعیف الجامع الصغیر وزیادته} دەلێت:ئەم فەرمودەیە بە حسن {پەسەند وجوان}دادەنێ.[9]
فەرمودەی شەشەم :
فەرمودەیەكە كە ئیمامان (أبوداود ،نسائی، ترمژی بە دوو ڕوایەت ، إمام حاكم، طبرانی بە چوار ڕوایەت ، إمام أحمد، بیهقی، ابن حبان، ابن خزیمە بە دوو ڕوایەت، بزار) ڕوایەتیان كردوە وإمامی ذهبی لە بارەی ڕوایەتەكەی إمام حاكم دەفەرمێت: صەحیحە لە سەر مەرجەكانی إمامی بوخاری ومسلم[10] . واتە:(سەنەدەكەی حەیوەی كوڕی شورەیح):
ئێمە ڕوایەتەكەی إمام ترمذی باسدەكەین چونكە خۆی باسی حوكمەكەی دەكات، بەم شێوەیە:
3398 – حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ حَدَّثَنَا رِشْدِينُ بْنُ سَعْدٍ عَنْ أَبِي هَانِئٍ الْخَوْلَانِيِّ عَنْ أَبِي عَلِيٍّ الْجَنْبِيِّ عَنْ فَضَالَةَ بْنِ عُبَيْدٍ قَالبَيْنَا رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَاعِدٌ إِذْ دَخَلَ رَجُلٌ فَصَلَّى فَقَالَ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِي وَارْحَمْنِي فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَجِلْتَ أَيُّهَا الْمُصَلِّي إِذَا صَلَّيْتَ فَقَعَدْتَ فَاحْمَدْ اللَّهَ بِمَا هُوَ أَهْلُهُ وَصَلِّ عَلَيَّ ثُمَّ ادْعُهُ قَالَ ثُمَّ صَلَّى رَجُلٌ آخَرُ بَعْدَ ذَلِكَ فَحَمِدَ اللَّهَ وَصَلَّى عَلَى النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَيُّهَا الْمُصَلِّي ادْعُ تُجَبْ
قَالَ أَبُو عِيسَى وَهَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ وَقَدْ رَوَاهُ حَيْوَةُ بْنُ شُرَيْحٍ عَنْ أَبِي هَانِئٍ الْخَوْلانِيِّ. سنن الترمذي
واتە: بۆی گێڕاوینەتەوە قوتەیبە، فەرمووی بۆی گێڕاوینەتەوە ڕوشدی كوڕی سەعد لە أبو علیّ جەنبیی لە فەچالەی كوڕی عوبەیدەوەc فەرمووی:
كاتێتكیان پێغەمبەری خوا صلى الله عليه واله وسلم دانیشتبوو لە ناوماندا، لەو كاتەدا پیاوێك نوێژی كرد وپاشان وتی: خوایە لێم خۆشبی وڕەحمم پێبكەیت، بۆیە پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم فەرموی: پەلەت كرد ئەی نوێژكەر!، هەر كاتێك نوێژت كرد دواتر دانیشتیت بۆ دوعاكردن، سوپاسی خودابكە بەو شتەی كە شیاوی خودایە(واتە:حەمدی خوابكە، جابەهەر ووشەیەك بێت بۆنمونە:الحمد لله)، دواتر صەڵاوات لەسەر من بدە, ودواتر دوعا ونزا بكە لە خودا.
فەضالەی كوڕی عوبەید دەفەرموێت: پاشان پیاوێكی تر نوێژی كرد لەدوای ئەوە، پاشان حەمدی خودای كرد وصەڵاواتی لەسەر پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم دا، پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم فەرموی: ئەی نوێژكەر دوعابكە وەڵامدەدرێتەوە (واتە: بەو شێوەیە دوعاكەت گیرادە بێت.
وإمامی ترمذی كە مشهورە بە أبوعیسی دفەرموێت: ئەم فرمایشتە حەدیسێكی پەسەندە، وە حەیوەی كوڕی شورەیح یش لە أبوهانئ خەولانی یەوە گێڕاویەتەوە.( برای بەڕێز پێشتر وتمان كە لە ڕێگای حەیوەی كوڕی شورەیح حەدیسێكی صەحیحە، وە هەروەها إمامی وەهابیەكانی ئەم سەردەمە ئەلبانی ئەم حەدیسە بە صحیح دادەنێت لەم كتێبانەیدا: (1- صیحیح الترمذی فەرمودەی ژمارە 2765/ ب3/ل163)، (2- صحیح الترغیب والترهیب ژ1643/ب2/ل130)،(3- مشكاە المصابیح ژ 930/ب1/ل203)،(4- الجامع الصغیروزیادتە ژ 7435/ل744).)
أبو الدرداء كە صەحابەیەكی بەڕێزە دفەرموێت:إذا سألت الله حاجە فابدأ بالصلاة علی النبی صلی الله علیه وسلم پم ادع بما شئت پم اختم بالصلاة علیه فإن الله بكرمه یقبل الصلاتین وهو أكرم من أن یدع ما بینهما.[11]
واتە هەركاتێك داوات كرد لە خودا بۆ پێوستییەك سەرەتا صەڵاوات لەسەر پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم بدە، پاشان دوعابكە بەشتەی دەتەوێت، دواتر كۆتایی پێ بێنە بە صەڵاوات لەسەر پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم ، چونكەی بەسەخاوەت وكەرەمی خۆی هەردوو صەڵاواتەكان قبوڵ دەكات، وخوداوەند لەوە سەخیتر و بەكەرەمترە كە نێوانی دوو صەڵاواتەكە قبوڵ نەكات.
هەندێ لە زاناكان ده لين :صەڵاوات لەسەر پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم بەدایم گیرایە وقبوڵە.[12]
واتا: بهراستی ئهوانهی خواو پیغهمبهری خوا ( صلی الله علیه و سلم ) ئازار دهدهن ، خوای گهوره لهعنهتی لئ كردون له دنیاو قیامهتدا ، ئینجا فهرموی : هیچ ئازاریك لهوه گهورهتر نیه : كه دهربارهی باوكی پیغهمبهر ( صلی الله علیه و سلم ) بگۆترئ : ( باوكی پیغهمبهر ( صلی الله علیه و سلم ) له دۆزهخدایه ) بروانه ( الحاوی للفتاوی ) ل ( 401 ) ب ( 2 )