پیربوونی‌ پێشوه‌خت واته‌ به‌منداڵی‌ پیربوون، له‌نێوان چوار ملیۆن كه‌سدا یه‌ك كه‌س له‌جیهاندا تووشی‌ ئه‌و حاڵه‌ته‌ ده‌بن، دوو توێژه‌ری‌ به‌ریتانیش توانییان نهێنی‌ پیربوونی‌ پێشوه‌ختی‌ ده‌گمه‌ن ناسراو به‌(پرۆگیرییا) بدۆزنه‌وه‌.

توێژه‌رانی‌ زانكۆی‌ (برۆنیل)ی‌ به‌ریتانی‌ گه‌یشتنه‌ ئاشكراكردنی‌ چۆنێتی‌ كاركردنی‌ ئه‌و خانانه‌ی‌ كه‌ به‌رپرسن له‌گۆڕینی‌ تووشبوو به‌و نه‌خۆشییه‌، زانایان ئومێد ده‌كه‌ن دۆزینه‌وه‌ی‌ ئه‌و نه‌خۆشییه‌ یاریده‌ده‌ر بێت بۆ دۆزینه‌وه‌ی‌ چاره‌سه‌رێكی‌ تایبه‌ت به‌و نه‌خۆشییه‌، وه‌ك جه‌ڵته‌ی‌ مێشك‌و دڵ.له‌نێوان یه‌ك ملیۆن كه‌س له‌جیهاندا ته‌نها یه‌ك كه‌س تووشی‌ ئه‌و نه‌خۆشییه‌ ده‌بێت‌و له‌ئاستی‌ هه‌موو جیهانیشدا ته‌نها (40) چل كه‌س تووشی‌ ئه‌و نه‌خۆشییه‌ هاتوون، كه‌سی‌ تووشبوو به‌م جۆره‌ نه‌خۆشییه‌ پێشبینی‌ ده‌كرێت له‌نێوان ته‌مه‌نی‌ (13)‌و (14) ساڵیدا بێت، نیشانه‌كانیشی‌ نه‌مانی‌ قژ‌و كه‌چه‌ڵ بوون، زۆربوونی‌ چرچ‌و لۆچی‌ ده‌موچاو، كورته‌ بالاَیی‌، بچووكبوونه‌وه‌ی‌ ده‌م‌و چاویش یه‌كێكه‌ له‌نیشانه‌ گه‌وره‌كانی‌ پیربوونی‌ خێرا، به‌هۆی‌ مردنی‌ خانه‌كانه‌وه‌.
(ئایان كیل) پزیشك له‌زانكۆی‌ (برۆنیل) وتی‌:"لێكۆڵینه‌وه‌ له‌پیربوونی‌ پێشوه‌خت ده‌كه‌ین، بۆ تێگه‌یشتن له‌بناغه‌ی‌ سروشتی‌ بایۆلۆژی‌ پیربوون، هه‌روه‌ها ئه‌وانه‌ی‌ تووشی‌ ئه‌م نه‌خۆشییه‌ هاتوون هاوشێوه‌ی‌ به‌سالاَچوو پیره‌كان، به‌جه‌ڵته‌ی‌ مێشك‌و دڵ ده‌مرن".
زانایان ساڵی‌ ڕابردوو شێوه‌یه‌كیان بۆ گۆڕینی‌ خانه‌ی‌ (A) دۆزییه‌وه‌، به‌لاَم نه‌گه‌یشتن به‌چۆنێتی‌ كاركردن‌و چاره‌سه‌ركردنی‌، هه‌ریه‌ك له‌دكتۆر(كیل)‌و دكتۆر(بریجر) سه‌ركه‌وتووبوون له‌دۆزینه‌وه‌ی‌ نه‌خۆشییه‌كه‌دا، گۆڕینی‌ خانه‌ی‌ (A) هۆكاره‌ بۆ دابه‌شكردنی‌ خانه‌كان به‌خێراییه‌كی‌ بێوێنه‌‌و نه‌خۆشی‌ پیربوونی‌ پێشوه‌ختی‌ لێده‌كه‌وێته‌وه‌‌و ده‌بێته‌ هۆی‌ مردن.
دكتۆر(كیل) وتی‌:"خانه‌كان كلیلی‌ سه‌ره‌كیی‌ ئه‌و جۆره‌ نه‌خۆشییه‌ن واته‌ (پیربوونی‌ پێش وه‌خت)، دوو هۆكاریش هه‌ن بۆ پیربوونی‌ خێرا، ئه‌وانیش هۆكاری‌ ژینگه‌یی‌ وه‌ك به‌ركه‌وتنی‌ تیشكی‌ خۆر‌و جگه‌ره‌كێشان‌و به‌رنامه‌ی‌ خۆراك، له‌گه‌ڵ پیربوونی‌ خانه‌كان".
ئاشكرایه‌ ئه‌و خانانه‌ی‌ تێكده‌شكێن‌و له‌ناوده‌چن به‌رده‌وام له‌نوێبوونه‌وه‌دان‌و جێگه‌ی‌ خانه‌ تێكشكاو‌و له‌ناوچووه‌كان ده‌گرنه‌وه‌، به‌لاَم كاتێك مرۆڤ پیر ده‌بێت‌و ده‌چێته‌ ته‌مه‌نێكی‌ گه‌وره‌وه‌، خانه‌كانی‌ له‌ده‌ست ده‌دات‌و توانای‌ دروستبوونه‌وه‌ی‌ نامێنێت‌و به‌ره‌و پیریی‌ سروشتی‌ ده‌ڕوات.
(ئه‌ندرییه‌ لانی‌) له‌دامه‌زراوه‌ی‌ هاوكاری‌ به‌سالاَچووان وتی‌:"ئه‌و توێژینه‌وه‌یه‌ زۆر گرنگه‌ بۆ تێگه‌یشتن له‌مانای‌ پیربوونی‌ پێشوه‌خت‌و  ئه‌و نه‌خۆشییانه‌ی‌ په‌یوه‌سته‌ پێوه‌ی‌، وه‌ك جه‌ڵته‌ی‌ دڵ‌و مێشك"

سه‌رچاوه‌ : zmnako.com