بابه‌ت: *نوكته بازی و زۆر پێكه‌نین دڵ ده‌مرێنێ
*نوكته بازی و زۆر پێكه‌نین دڵ ده‌مرێنێ و هه‌یبه‌ت و ویقاری مرۆڤ ناهێڵێ!پێغه‌مبه‌رصلی الله علیه‌وسلم ده‌فه‌رموێ:
((إن الرجل ليتكلم بالكلمة يضحك بها جلساءه ، يهوي بها من أبعد من الثريا))صحیح إبن حبان:5795، واته: كه‌سێك قسه‌یه‌ك ده‌كات بۆ ئه‌وه‌ی ئاماده‌بووان پێبكه‌نێنێ(وا ده‌زانێ هیچ نیه به‌لاَم) به‌هۆی ئه‌مه‌وه ده‌خسرێته ناو دۆزه‌خ فه‌تره‌یه‌كی زۆر، كه له فه‌رموده‌ی تریش داهاتووه مه‌زه‌نده‌ی(70)حه‌فتا ساڵی كردووه ! وه پێشه‌وا عومه‌ری كوڕی خه‌تتاب خوای لێ ڕازی بێ ده‌فه‌رموێ: (كه‌سێك پێكه‌نینی زۆر بێ هه‌یبه‌تی كه‌م ده‌بێت ، كه‌سێك گاڵته‌جاڕ بێ به‌چاوێكی كه‌م ڕێز ته‌ماشای ده‌كرێ ، كه‌سێك زۆر شتێك دووباره بكاته‌وه به‌مه‌وه ده‌ناسرێت ، كه‌سێك زۆر بڵێ بێ هه‌ڵه‌ی زۆر ده‌بێت ، كه‌سێكیش هه‌ڵه‌ی زۆر بكات شه‌رمی كه‌م ده‌بێت، كه‌سێكیش شه‌رمی كه‌م بێت ترسی كه‌م ده‌بێت،
كه‌سێكیش ترسی خوای له دلاَ كه‌م بێت دڵی ده‌مرێت !)إحیاْ علوم الدین، وه له‌به‌ر ئه‌وه‌ی زۆر پێكه‌نین به‌ڵگه‌یه‌كی به‌هێزه له سه‌ر خاوه‌نه‌كه‌ی كه بێئاگایه له مردن و ژیانی ناو گۆڕی و هه‌روه‌ها دوا ڕۆژی ! پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه‌وسلم ده‌فه‌رموێ:(( والله لو تعلمون ما أعلم لبكيتم كثيرا ولضحكتم قليلا))صحیح بخاری:6267، واته: سوێند به‌خوا
ئه‌گه‌ر بێتوو ئه‌وه‌ی كه من ده‌یزانم(له مردن و ژیانی دوای مردن و ڕۆژی دوایی) ئێوه(وه‌ك من)بتانزانیبایه(بۆ حاڵی خۆتان) زۆر ده‌گریان و كه‌م پێده‌كه‌نین، هه‌ر بۆیه پێغه‌مبه‌رصلی الله علیه‌وسلم ته‌نها زه‌رده خه‌نه‌ی هاتۆته‌وه قه‌ت پدووی موباره‌كی به‌ده‌ر نه‌كه‌وتووه ته‌نها ددانی شه‌ریفی نه‌بێت ئه‌میش له‌به‌ر دڵی هاوه‌ڵه به‌ڕێزه‌كانی ئه‌میش به‌بێ ئه‌وه‌ی ده‌نگی بێ،
یوسفی كوڕی ئه‌سباگ ده‌فه‌رموێ:پێشه‌وا حه‌سه‌نی به‌سری (30)سی دانه ساڵ له‌سه‌ر یه‌ك نه‌دیترا پێبكه‌نی،
كوڕی ئیمام عباس خوا لێیان ڕازی بێ ده‌فه‌رموێ: (كه‌سێك تاوانێكی ئه‌نجامداو پێده‌كه‌نی ده‌خسرێته ناو ئاگر كاتێ ده‌گریێ)"وه گوتراوه عه‌تائی سه‌له‌می (40)دانه ساڵ به‌ر له مردنی نه‌بینراوه پێبكه‌نێ ، محمدی كوڕی مونكه‌دیر ده‌ڵێ: دایكم پێی گوتم كوڕی خۆم گاڵته له‌گه‌ڵ منالاَن مه‌كه دوایێ به‌سوك ته‌ماشاده‌كرێ ی،
سه‌عیدی كوڕی عاص یش به كوڕه‌كه‌ی ده‌گووت: كوڕی خۆم له‌گه‌ڵ كه‌سێكی شه‌ریف وپیاو گاڵته مه‌كه دوایێ له‌ناو دڵی سارد ده‌بی و له گه‌ڵ كه‌سێكی نه‌زان وگه‌مژه‌ش گاڵته مه‌كه له دوایێ كه‌م ڕێزو بێ شه‌رم ده‌بێ به‌رامبه‌رت،
إبن عباس خوا لێیان ڕازی بێت ده‌فه‌رموێ سوره‌تى الكهف، ئایه‌تی 49 ، [صغیره]مه‌به‌ستی گاڵته پێ كردنی باوه‌ڕدارێكیه ته‌نها به زه‌رده‌خه‌نه، [ولا كبیره]ئه‌مه‌یان پێ پێكه‌نینی به ده‌نگه، كه‌واته ئه‌مه به‌ڵگه‌یه كه پێكه‌نین به خه‌ڵكی له گوناهی بچوك و گه‌وره هه‌ژمار ده‌كرێت ! وه له فه‌رموده‌یه‌كیش داهاتووه كه پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه‌وسلم ده‌فه‌رموێ:(( ثلاثة لا يستخف بحقهم إلا منافق : ذو الشيبة في الإسلام ، وذو العلم ، وإمام مقسط ))ألمعجم الكبیر للطبرانی7679، واته:سێ جۆره كه‌س هه‌ن كه‌سێك گاڵته‌یان پێ ناكا مه‌گه‌ر ئه‌م كه‌سه مونافیق بێت 1- كه‌سێك سه‌رو ڕیشی خۆی سپی كردبێ له‌ناو ئیسلامه‌تی 2-وه كه‌سێكی زانا 3- هه‌روه‌ها پێشه‌وایه‌كی دادپه‌روه‌ر،
به‌لاَم به‌داخه‌وه ئێستا ده‌بینرێ و ده‌بیسرێ پیاوانی ئاینی هه‌ندێكیان میهنه پیرۆزه‌كه‌ی خۆیان له بیر كردوه‌و بۆ سه‌رنج ڕاكێشانی جه‌ماوه‌ر له بڕی ئه‌وه‌ی كه ئایه‌ت و فه‌رموده بۆ خه‌ڵكی ڕاڤه بكه‌ن و شی بكه‌نه‌وه كه‌چی به نوكته‌و پێكه‌نین مه‌جلیس ئاوه‌دان ده‌كه‌نه‌وه‌و ئه‌مه‌ی جێگای داخه زیاتر ئه‌گه‌ر بێتو قسه‌ی پێكه‌نیناوی له‌ناو مزگه‌وت بێت !! كه له فه‌رموده دا هاتووه:(( ألضحك في المسجد ظلمة في القبر)) واته: پێكه‌نین له‌ناو مزگه‌وتێ تاریكی ناوگۆڕه ! ئه‌ی ئه‌گه‌ر مامۆستا خه‌ڵكه‌كه‌ی ناچار به پێكه‌نین كرد به نوكته گێڕانه‌وه؟!! پیاوانی ئاینی كه میراتگری پێغه‌مبه‌رن صلی الله علیه‌وسلم وه‌كاتێك كه خه‌ڵكی ده‌یانبینن ده‌بێ مردن و گۆڕو ئاخیره‌تیان وه بیر كه‌وێته‌وه،
كه‌چی بۆ سه‌رنج ڕاكێشانی جه‌ماوه‌ر ئێستا هه‌ندێك له‌و مامۆستا به‌ڕێزانه له‌بڕی ئایه‌ت و فه‌رموده دانیشتنیان و ڕاوه‌ستانیان له‌گه‌ڵ خه‌ڵك زیاتر به نوكته‌و پێكه‌نین به‌سه‌ر ده‌به‌ن و ناو مزگه‌وته‌كانیشیان لێ بێ به‌ش نه‌كردون !!
بۆیه لێره‌وه به پێویستی ده‌زانم هۆشداری بده‌مه‌وه ئه‌م جۆره كه‌سانه كه خه‌ڵكی زیاتر له لیتاوی دونیا گووم نه‌كه‌ن و ناوه‌رۆكی ئه‌م بابه‌ته‌و چه‌ندین ئایه‌ت و فه‌رموده‌ی ترمان هه‌یه له‌سه‌ر كه‌م كردنه‌وه‌ی پێكه‌نین و زیاتر گریان و بیركردنه‌وه له كرداره‌كانمان، بۆیه به بیانوی زه‌مینه ڕه‌خساندن بۆ گوێ ڕاگرتن له قسه‌كانتان به نوكته‌و گاڵته جاڕی تكایه خۆتانی لێ ببوێرن، ئه‌مه بۆ موسوڵمانان به‌گشتی و پیاوانی ئاینی به‌تایبه‌تی كه پێشه‌نگ و چاوساغی خه‌ڵكن، ده‌كرێ بیر له سه‌رده‌می زوو بكه‌نه‌وه كه چۆن قورئانی پیرۆزیان ده‌خوێنده‌وه‌و بێ باوه‌ڕانیش به‌ردبارانیان ده‌كردن و ووته‌ی ناشرینیان پێ ده‌گوتن و ده‌ستیان له‌ناو گوێچكه‌یان ده‌ناو گۆته‌یان ده‌خسته ناو بۆ ئه‌وه‌ی خه‌ڵكی نه‌ی بیستن و لێی حاڵی نه‌بن نه‌باده شوێن كه‌وته‌ی(نور)بن، كه‌چی ئێستا شوكر بۆ خوا هه‌مو كه‌سێك ده‌توانی به نوێژی نیوه‌ڕۆ
به ئاشكرا قورئان بخوێنی و بڵێته‌وه به‌لاَم وه‌ك پێویست نازی ڕاناگیرێ، له‌كۆتایی دا ده‌ڵیم: قورئان وفه‌رموده چه‌كی ئێمه‌ن پێویسته په‌نا بۆ قسه‌و گاڵته‌و نوكته‌ی دونیایێ نه‌به‌ین چونكه نوكته دایمه قابیلی زیاده‌و كه‌مه كه ئه‌مه‌ش ده‌بێته درۆ كه ئه‌م ئاكاره‌ش بۆ موسوڵمانان به‌گشتی و پیاوانی ئاینی به تایبه‌تی شیاوو گونجاو نیه !!.
دەڵێم: دڵ شێت بووە
دەست و پێ چ بکا؟!
