بابه‌ت: په‌یامێك بۆ ئه‌وانه‌ی ناتوانن واز له‌گوناهـ بێنن
بسم الله الرحمن الرحيم
په‌یامێك بۆ ئه‌وانه‌ی ناتوانن واز له‌گوناه بێنن
فریشته‌كان هه‌موو ساته‌كانی ته‌مه‌نت، به‌وته‌و كرده‌و هه‌ستان دانیشتنه‌وه‌ده‌نوسن و تۆماری ده‌كه‌ن ، له‌په‌ڕاوێكدا و هه‌ڵیده‌گرن،گه‌وره‌و بچوكیان لا وه‌ك یه‌كه‌و هیچیان له‌یاد ناچێ،[ مَا ێلْفِظ مِنْ قَوْلٍ إِلَّا ڵدَیْهِ رَقِیب عَتِیدٌ (18) هه‌ر وته‌یه‌كی له‌زاری ده‌رچێ‌چاودێرێكی له‌گه‌ڵه تۆماری دكاو ده‌ینوسێ.] سوره‌تی ق . به‌ر له‌وه‌ی گوناه بكه‌یت بیركه‌ره‌وه!
به‌ر له‌وی گوناه بكه‌یت بیركه‌ره‌وه!
به‌ر له‌وه‌ی گوناهه‌كه بكه‌یت بیر له‌وه‌بكه‌ره‌ره‌وه‌خوا ی گه‌وره‌ده‌تبینێ‌و چاوی لێته،ئاگاداره به‌وه‌ی ئه‌نجامی ده‌ده‌ین ،چ ئاشكرا ، چ په‌نامه‌كی،[أَڵمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ ێعْڵمُ مَا فِی السَّمَاۆاتِ ۆمَا فِی الْأَرْض مَا ێكُونُ مِنْ نَجْۆی پثڵاثه‌ٍ إِلَّا هُۆ رَابِعُهُمْ ۆڵا خَمْسَه‌ٍ إِلَّا هُۆ سَادِسُهُمْ ۆڵا أَدْنَی مِنْ ذَلِكَ ۆڵا أَكْپَرَ إِلَّا هُۆ مَعَهُمْ أَیْنَ مَا كَانُوا ثُمَّ یُنَبِّئُهُمْ بِمَا عَمِلُوا ێوْم الْقِێامَه‌ِ إِنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَیْ‌وٍ عَلِیمٌ (7) ئایا نازانی خوای گه‌وره‌زانایه‌به‌وه‌ی له‌ئاسمانه‌كان و زه‌ویدایه،چپه‌ی هیچ سێ كه‌سێك نیه‌كه‌خوای گه‌وره‌چواره‌میان نه‌بێ، چپه‌ی هیچ پێنج كه‌سێك نیه‌كه خوای گه‌وره‌شه‌شه‌میان نه‌بێ،نه‌له‌وه‌كه‌متر و نه‌له‌وه‌زیاتر نیه‌مه‌گه‌ر خوایان له‌گه‌ڵدایه،له‌هه‌ر كوێ‌بن،پاشان له‌قیامه‌تدا خوای گه‌وره‌ئاگاداریان ده‌كاته‌وه‌له‌وه‌ی كه‌كردویانه، به‌راستی خوای گه‌وره‌به‌هه‌مو شتێ‌ئاگادارو زانایه. ] سوره‌تی مجاده‌له.
به‌ر له‌وه‌ی گوناه بكه‌یت بیركه‌ره‌وه!
فریشته‌كان هه‌موو ساته‌كانی ته‌مه‌نت، به‌وته‌و كرده‌و هه‌ستان دانیشتنه‌وه‌ده‌نوسن و تۆماری ده‌كه‌ن ، له‌په‌ڕاوێكدا و هه‌ڵیده‌گرن،گه‌وره‌و بچوكیان لا وه‌ك یه‌كه‌و هیچیان له‌یاد ناچێ،[ مَا ێلْفِظ مِنْ قَوْلٍ إِلَّا ڵدَیْهِ رَقِیب عَتِیدٌ (18) هه‌ر وته‌یه‌كی له‌زاری ده‌رچێ‌چاودێرێكی له‌گه‌ڵه تۆماری دكاو ده‌ینوسێ.] سوره‌تی ق .
به‌ر له‌وه‌ی گوناه بكه‌یت بیركه‌ره‌وه!
رۆژێك دادێ‌هه‌تاو به‌ئه‌ندازه‌ی میلێك لێته‌وه‌دووره،هه‌موان له‌ئاره‌قیاندا نقوم ده‌بن، هه‌ركام به‌پێی گوناهوتاوانیان، هه‌یانه‌تا ئه‌ژنۆ، هه‌یانه‌تا گه‌روی،هه‌یانه‌به‌تواوه تی غه‌رق ووه‌وه‌ك بڵێی قوت درابێ ، یقول [وایه،بزانه‌له‌كامیان ده‌بی! عن المقداد ، قَاڵ : سمِعْتُ رَسُول الله تُدْنَی الشَّمْسُ ێوْمَ القِێامَه‌ِ مِنَ الخَلْقِ حَتَّی تَكُونَ مِنْهُمْ كَمِقْدَاڕ مِیلٍ ، قَاڵ سُڵیْم بنُ عامِر الراوی عن المقداد : فَۆاللهِ مَا أدْڕی مَا یعنی بالمِیلِ ، أمَسَافَه‌َ اڵارض أَمِ المِیڵ الَّذِی تُكْتَحَلُ بِهِ العَیْنُ ؟ قَاڵ : فَیكُونُ النَّاسُ عَڵی قَدْڕ أعْمَالِهِمْ فی العَرَقِ ، فَمِنْهُمْ مَنْ ێكُونُ إِڵی كَعْبَیْهِ ، ومنهم من یكون إِڵی ركبتیه ، ومنهم مَنْ ێكُونُ إِڵی حِقْۆیْهِ ، ۆمِنْهُمْ مَنْ یُلْجِمُهُ العَرَقُ إلْجَاماً ، قَاڵ : بیدهِ إِڵی فِۆأَشَارَ رَسُول الله یهِ ـ میقداد ده‌فه‌رمێ: بیستم پێغه‌مبه‌ری ده‌یفه‌رموو: له‌قیامه‌تدا خۆر له‌دروستكراوانی خوای گهورهخۆشهویست به‌ئه‌ندازه‌ی میلێ‌نزیك ده‌بێته‌وه، سوله‌یمی كوڕی عامر (كه‌یه‌كێكه له‌راویه‌كان له‌میقداده‌وه) ده‌فه‌رمێ: سوێند به‌خوا نازانم مه‌به‌سی به‌میل درێژیه‌یا كلچێوه( ئه‌وه‌ی چاوی پێده‌رێژرێ) ، هه‌ر كه‌س به‌پێی كرده‌وه‌ی خۆی له‌ناو ئاه‌قدا ده‌بێ، هه‌یانه‌تا هه‌ردوو قوله‌پێی نقوم ده‌بێ، هه‌یه‌تا هه‌ردوو ئه‌ژنۆی ، هه‌یه‌تا كورته‌كه‌له‌كه‌ی ، هه‌شیانه‌تا لا شه‌ویلگه‌ی ئیشاره‌ی بۆ ده‌می كرد.] ئیمامیئارهق په‌نگ ده‌خواته‌وه، پێغه‌مبه‌ری خوا موسلم ریوایه‌تی ئه‌كات.
به‌ر له‌وه‌ی گوناه بكه‌یت بیركه‌ره‌وه! له‌و رۆژه‌ی هه‌موو به‌رووتو قوتی وبه‌پێخاوسی خه‌ته‌نه‌نه‌كراوی حه‌شر ده‌كرێن،نه‌كه‌س نه‌ده‌س ، نه‌سه‌روه‌ت و سامان نه‌پله‌پایه‌و مه‌نصه‌ب، عن عائشه ، یقول : [ یُحْشَرُ النَّاسُرضی الله عنها ، قَاڵتْ : سَمِعْتُ رَسُول الله ێوْمَ القِێامَه‌ِ حُفَاه‌ً عُرَاه‌ً غُرْلاً ، قُلْتُ : ێا رَسُول الله ، الرِّجَالُ ۆالنِّسا‌ء جَمِیعاً ێنْظرُ بَعضهُمْ إِڵی بَعْض ؟! قَاڵ : ێا عائِشَه‌ُ ، اڵامرُ أشَدُّ مِنْ أنْ یُهِمَّهُمْ ذلِكَ . وفی روایه: اڵاَمْرُ أهمُّ مِنْ أنْ ێنْظُرَ بَعضُهُمْ إِڵی بَعض ـ له‌رۆژی قیامه‌تدا خه‌ڵكه‌كه‌كۆوه ده‌كرێن به‌پێ‌په‌یی و رووتو قوتی و خه‌ته‌نه‌نه‌كراوی حه‌شر ده‌كرێن،عه‌رزم ئه‌هه‌موو خه‌ڵكه‌چۆن سه‌یری یه‌كتر ناكه‌ن ؟ ئهیكرد: ئه‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا عائیشه‌له‌و رۆژه‌سه‌خته‌دا كه‌س نایپه‌رده‌ژێ‌سه‌یری كه‌س بكات،له‌ریوایه‌تێكی تردا وا هاتوه:كار له‌وه‌دا نیه،كه‌خه‌ڵك بیپه‌رده‌ژێ‌سه‌ر ته‌ماشای ئه‌وانی تر.]ئیمامی بوخاری و ئیمامی موسلم ریوایه‌تی ئه‌كه‌ن.
به‌ر له‌وه‌ی گوناه بكه‌یت بیركه‌ره‌وه!
ئه‌و كاته‌ی فریشته‌ی گیان كێشان دێته‌لات و به‌توندی و بێ ره‌حمانه‌گیانت له‌لاشه‌ت ده‌كاته‌وه، هه‌مو لاشه‌ت ك بڵێی پارچه‌پارچه‌و له‌ت له‌ت ده‌كرێ‌وایه، له‌و كاته‌دا، ئاواتی یه‌ك سبحان الله ، الله اكبرێ،لااله‌الا الله ،دووركات نوێژ ، یه‌ك ئایه‌ت ده‌خوازی، تا ئازاره‌كانت سوكتر بنه‌وه، به‌ڵام تازه، زمان به‌ستراوه‌و توانای نامێنێ،ده‌ست و لاقه‌كان له‌جووڵه‌كه‌وتوون،عه‌قڵ ا و هۆش له‌ده‌ست چوه!
به‌ر له‌وه‌ی گوناه بكه‌یت بیركه‌ره‌وه!
كاتێ‌ده‌خرێیته‌ناو گۆڕه‌وه،عه‌زاب سه‌ختیه‌كانی ده‌بینی، تاریكی و ته‌نگ و بچوكی،كرم و مارو مێروه‌كه‌ی، ئه‌وده‌مه‌ش یا باخێ: ده‌بێت له‌باخه‌كانی به‌هه‌شت یا دۆڵێك ده‌بێت له‌دۆڵه‌كان دۆزه‌خ.
به‌ر له‌وه‌ی گوناه بكه‌یت بیركه‌ره‌وه!
وه‌ستانت له‌به‌رده‌م خوی گه‌وره‌دا ،رۆژی لێپرسینه‌وه‌و حیساب،به‌بێ‌ئه‌وه‌ی په‌رده‌و واسیته‌یه‌ك هه‌بێت ، راسته‌و خۆ قسه‌ی له‌گه‌ڵا ده‌كه‌یت،لێپێچینه‌وه‌ت له‌گه‌ڵا ده‌كات،له‌سه‌ر هه‌موو ژیان،له‌یه‌كه‌وه‌تا ئاخیر ، وریابه‌له‌وه‌ی لێپێچینه‌وه‌كه‌ت درێژه‌بكێشێ. عَنْ عَائِشَه‌َ عَنْ قَاڵ ، [ مَنْ نُوقِشَ الْحِسَابَ عُذِّبَ ـ هه‌ركه‌س لێپێچینهوهیالنَّبِیّ� � له‌گه‌ڵا بكرێ‌سزا ده‌درێ.] ئیمامی بوخاری ریوایه‌تی ئه‌كات.
به‌ر له‌وه‌ی گوناه بكه‌یت بیركه‌ره‌وه!
كاتێ‌ئه‌ندامه‌كانی لاشه‌ت ده‌بنه‌شایه‌ت به‌سه‌ر ته‌وه،هموان به‌قسه‌ده‌هێنرێن تا شایه‌تی بده‌ن له‌سه‌ر ژیانت، ئه‌وه‌ی كه وتوته، كردوته، به‌گه‌وره‌و بچوكیه‌وه، ئاشكراو په‌نامه‌كیه‌وه،[ حَتَّی إِذَا مَا جَا‌وُوهَا شَهِدَ عَڵیْهِمْ سَمْعُهُمْ ۆأَبْصَارُهُم ۆجُلُودُهُمْ بِمَا كَانُوا ێعْمَلُونَ ۆقَالُوا لِجُلُودِهِمْ لِمَ شَهِدْتُم عَڵیْنَا قَالُوا أَنْطَقَنَا اللَّهُ الَّذِی أَنْطقَ كُلَّ شَیْ‌وٍ ۆهُوخَڵقَكُمْ أَوَّڵ مَرَّه‌ٍ ۆإِڵیْهِ تُرْجَعُونَ (21) تا كاتێ‌ده‌گه‌نه‌لای ئاگری دۆزه‌خ گوێ‌و چاوو بێستیان شایه‌تی ده‌ده‌ن له‌سه‌ریان،به‌پێسته‌كان یان ده‌ڵێن ئێوه‌بۆ شایه‌تیتان دا له‌دژمان، ئه‌ونیش ده‌ڵێن ئه‌و خوایه‌ی هه‌موو شتێكی هێنا بویه‌قسه‌ئێمه‌شی به‌قسه‌هێنا هه‌ر ئه‌ویش بوو یه‌كه‌م جار ئێوه‌ی به‌دیهێنا،وه‌هه‌ر بۆ لای ئه‌وش ده‌گڕێنه‌وه.] سوره‌تی فصلت
به‌ر له‌وی گوناه بكه‌یت بیركه‌ره‌وه! تامو خۆشی گوناهو تاون كاتی زوو گوزه‌ره، به‌ڵام گه‌له‌ك ئێش وژان و ئازار به‌جێدێڵێ،ژیانێكی خه‌مۆكی له‌دونیادا، سزاو عه‌زابی قه‌بر، ئازاری جه‌هه‌نه‌میش له‌قیامه‌تدا ،[ ۆمَنْ أَعْرَض عَنْ ذِكْڕی فَإِنَّ ڵهُ مَعِیشَه‌ً ضَنْكًا ۆنَحْشُرُهُ ێوْمَ الْقِێامَه‌ِ أَعْمَی (124) وه‌هه‌ركه‌س روو وه‌رگێڕێ‌له رێبازو یادی من ،بێگومان ئه‌و كه‌سه‌گوزه‌رانێكی سه‌خت و ته‌نگی ده‌بێت ،وه له‌رۆژی دواییشدا به‌كوێری حه‌شری ده‌كه‌ین.] سوره‌تی گه .
به‌ر له‌وی گوناه بكه‌یت بیركه‌ره‌وه!
بزانه‌گوناه و تاوان تاریكستانی ژیانن،دڵا پێیان نه‌خۆش ده‌بێت، ره‌ق ده‌بێت،به‌زه‌یی تێدا ناهێڵێ،
قَاڵ حُذیْفَه‌ُ سَمِعْتُ رَسُوڵ ێقُولُ :[ تُعْرَض الْفِتَنُ عَڵی الْقُلُوبِ كَالْحَصِیڕ عُودًا عُودًااللَّهِ فَأَیُّ قَلْبٍ أُشْڕبَهَا نُكِتَ فِیهِ نُكْتَه‌ٌ سَوْدَا‌ءُ ۆأَیُّ قَلْبٍ أَنْكَرَهَا نُكِتَ فِیهِ نُكْتَه‌ٌ بَیْضا‌ءُ حَتَّی تَصِیرَ عَڵی قَلْبَیْنِ عَڵی أَبْێضَ مِثلِ الصَّفَا فَڵا تَضُرُّهُ فِتْنَه‌ٌ مَا دَامَتِ السَّمَۆاتُ ۆاڵاَرْضُ ۆاڵاخَرُ أَسْۆدُ مُرْبَادًّا كَالْكُوزِ مُجَخِّیًا ڵا ێعْڕفُ مَعْرُوفًا ۆڵا یُنْكِرُ مُنْكَرًا إِلاَّ مَا أُشْڕبَ مِنْ هَۆاهُ ـ فیتنه‌و ئاژاوه‌و گوناهه‌كان وه‌ك حه‌سیر دێن به‌سه‌ر دڵه‌كاندا و ده‌وریان ده‌گرن ،جار له‌دوای جار،هه‌ر دڵێك وه‌ری گرت و پێی خورێنرا،خاڵێكی ره‌شی له‌سه‌ر داده‌نرێ، هه‌ر دڵێ‌خۆیی لێلاداو وه‌ری نه‌گرت ، خاڵێكی سپی بۆ داده‌نرێ،تا وای لێدێ‌ئه‌و دڵانه‌وه‌بنه‌دوو به‌ش، سپیه‌كی وه‌ك كێوی سه‌فا ، هیچ فیتنه‌و گێژاوێ‌زیانی پێناگه‌یه‌نێ،تا ئاسمانه‌كان و زه‌وی به‌رده‌وام بن،ئه‌وی تریش ره‌ش ده‌بێت ، له‌گه‌ڵا ئه‌وه‌ش خوارو خێچ و لارو له‌ێر ده‌بێ، خواو خێچه‌نه‌چاكه‌ئه‌زانێ چیه‌نه‌خرابه‌ش،ته‌نها ئه‌وه‌نه‌بێ‌ئاره‌زوو نه‌فسی حه‌زی پێبكات.] ئیمامی موسلم ریوایه‌تی ئه‌كات.
له‌كۆتاییشدا به‌ر له‌وی گوناه بكه‌یت بیركه‌ره‌وه! گوناه ده‌بێت هۆی، كه‌م بوونه‌وه‌ی رزقو رۆزی ،ته‌مه‌ن كورتی، هه‌ڵگیرانی به‌ره‌كه‌ت له ژیاندا به‌گشتی،مردنی له‌ناكاو،نه‌مانی شه‌رم و حه‌یا،نه‌مانی پیاوه‌تی و چاكه كاری،له‌سه‌روی هه‌مویشیه‌وه‌نه‌مانی په‌یوه‌ندی نێوان به‌نده‌و خوای گه‌وره،كه‌ئه‌مه‌شیان گه‌وره‌ترین موسیبه‌ته‌كه‌به‌سه‌ر به‌نده‌دا دێ،خوای گه‌وره‌بمان پارێزێ.
سه رچاوه
www.jamilali.com
{قه‌ل به قه‌لی وت بۆ سپیاو ناکه‌یت.}
كێ باسی خه‌ڵكی كرد به‌لاته‌وه
بۆ ئه‌وان قسه‌ی تۆش ئه‌باته‌وه!
[/size]
