مۆندییال و قوماری پۆست مۆدێرنە

محەمەد قادر

قوماركردن .. جاران تەنها لە ژووری سەرەوەی هەندێ نادیی مەشرووب خواردنەوەدا هەبوو، یاخود لە كۆڵانی تەنیشت سینەماكاندا جمەی دەهات، ئاخر هونەری سینەماو فیلمسازی یادگارە تاڵەكانی زیاترن لای ئێمە، چونكە لەوێ فێری جگەرە خواردن و لێدانی فیكەو جڕت و هۆیهاو قومار و لگاو كردن بووین و هەموو جارێ گیرفانەكانمان بەتاڵ دەكرانەوەو زۆر جار شەقی پۆلیسیشمان بەردەكەوت! چونكە ئەوكات قوماركردن لە قەدەغەكردن بەولاوە رێگەی دیكەی نەبوو! بەڵام ئێستا ناشوكری نەبێ جۆرەها ڕێگەی شەرعی و یاسایی و مەدەنیی هەیەو بەعالەمی ئاشكراو بەڕۆژی نیوەڕۆو بەبەرچاوی هەموو دنیاوە دەكرێ و كەسیش ورتەی لێوە نایەت!
بۆنموونە: مۆندیالی جامی جیهانی و ئەوروپا و ئاسیا ساڵانە گەورەترین قوماری پێوەدەكرێ و كەناڵە تەلەفزیۆنییەكان و كۆمپانییاكانی تۆڕی موبایل و چەندین كۆمپانیای توجارباشی دیكە مەسرفی ساڵێكی خۆیانی پێ دەردەهێنن، ئاخر ئەم قومارو لگاوەی ئێستا بێ ئەوەی ئاگات لەخۆت بێ و بچیت بۆ كۆڵانەكانی تەنیشت سینەماكان.. دەستی هەموو كەناڵە لۆكاڵی و ئاسمانییەكان وەكو قرژاڵ لەنێو گیرفانتدا تەراتێن دەكەن! پۆلیسیش نەك هەر هەقی بەسەر مەوزوعەوە نییە، بەڵكو لەبەرئەوەی بە یاسا ئەم نەوعە قومارە رێكخراوەو بە پرانسیپەكانی كۆمەڵگەی مەدەنی و بازاڕی ئازادو كەرتی تایبەت دادەنرێت.. دەبێ پشتگیری بكەن و ئەزموونەكەی بیپارێزن!
ناهەقیشیان نییە ، ئەی مەعقوولە ئەو ئەڵمانیا نازدارە بە سڕبیای بدۆڕێنێ.. لە كوردستان پارە لە گیرفانی ئێمەدا بۆگەن بكات و تۆزێكی لێ خەرج نەكەین؟! ئەگەر گیرفانی ئێمە لە خزمەتی ئەو وەرچەرخانە مێژووییەدا نەبێ، ئیتر بۆچیمانە؟ ئەگەر من باجی دۆڕانی فەرەنسا نەدەمەوە، ئەی كێ بیداتەوە؟ خۆ قابیلە ئەوەندە بێ زەمیر و نەفس باریك بین بیدەین بەسەر خەڵكی سڤیلی دارفۆردا!
كەی ڕەوای هەقە جەزائیری چاوڕەشی برابەشم ئەوەندە ئازایانە تەعادول ببێ لەگەڵ ئینگلیزە پیسەكان و لە چایخانەكانی خۆماندا سووكە شەڕەچەقۆیەكی لەسەر نەكەین؟! ئەی تیڤییە لۆكاڵییە قوڕبەسەرەكانی خۆمان ئەو هەموو پارە زۆرەی بە سواڵ و سەدەقەو كرێكاری پەیدایان كردووەو لەبەر خاتری ئێمە ئەیدەن بە هەقدەستی گواستنەوەی نمایشی یارییەكانی مۆندیال، كەچی ئێمەش ئەوەندە بێ ئینساف و پارە پیسین .. پێمان ئەغزبێ یەك دوو دۆلاری عەمر كورت بكەینە قوربانیان!
گوناه نییە ئەو كۆمپانیا نەزیهـو زۆر مرۆڤدۆست و فوول خزمەتگوزارانەی تۆڕی موبایل لە كوردستاندا سەرەڕای ئەو هەموو فیداكارییە لە تەكنەلۆژیاو ئینتەرنێت و تەلەفۆندا پێشكەشمانی دەكەن.. تەنها چەند سەنتێكیان بۆ هەڵنەدینە دەخیلەی گرەوەكانی مۆندیالەوە!
نا.. نا.. بەڕاستی ناخۆشمان كردووە و بەناوی هاوڵاتی بوونەوە ئیستیغلالی وێژدان و دڵسافی و هەوڵ و ماندووبونی دوكانەكانی فرۆشتنی سەتەلایت و سەحن دەكەین ، كاتێك 85 دۆلای سوكوسەلیم نادەین بە كارتی موشەففەری كەناڵە وەرزشییەكان، لەكاتێكدا ئەوان ئەو زەحمەتە زۆرەیان كێشاوەو و لە چین و ماچین و ئێران و تورانەوە ئەم ئامێرانەمان بۆ دەهێنن و زاخاوی مێشك و چاومانی پێ ئەدەنەوە، كەچی ئێمەی هیچ لەبەرچاونەبوو منەتی لێنازانین و چاومان ئەكەینە كونی قۆپچە ئە حاستی ئەو خزمەتە بێ وێنەیەی ئەوان!
هەق وایە شوڵكێك بدەینە دەست( نێڵسۆن ماندێللا) كە سومبولی ئەم مۆندیالەیە و داوای لێ بكەین حەسیرمەیانێكی باشمان بكا بۆئەوەی تۆزێك بێینەوە سەرخۆمان!
ئیتر كێ لەخۆی ڕائەبینی و جورئەت ئەداتە بەر زمانی و حەدی هەیە پێمان بڵێ ئەم قومارە پۆستمۆدێرنەیە ناشەرعی و نایاساییە؟