[sup]الحمد الله والصلاة والسلام على نبينا محمد رسول الله وعلى آله وصحبه..
بە ڕاستی جێ‌ی داخە كە هەندێك لە موسڵمانان ـ لە ڕۆژگارێكی وەكو ئەمڕۆدا ـ واز لە شوێنكەوتنی سوننەتی پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم و هاوەڵە بەڕێزەكانی رضي الله عنهم و هەر چوار پێشەوا بەڕێزەكەی ئیسلام بێنن، و شوێنی سوننەت و ڕێبازی كەسانێكی گومڕای عوبەیدی ـ بەناو فاتمی: كە هەموو كردەوەكانیان دژایەتی ئایین بووە !! ـ بكەوێت !!! ئەوەتا مێژوونوس (تقي الدين أحمد بن علي بن عبدالقادر بن محمد) ی مەقریزی (766 ك بۆ 845 ك) سەبارەت بەئەو بۆنە و یادە داهێنراوانەی كە خەلیفە عوبەیدیە ـ بە ناو فاتمیەكان ـ دایانهێناوە فەرموویەتی: ((وكان للخلفَاء الفاطميِّين في طول السَّنة أعيادٌ و مواسم، و هي: موسمُ رأس السَّنة وموسم أول العام ويوم عاشوراء، ومولد النبي صلى الله عليه وسلم، ومولد علي ومولد الحسن و مولد الحسين و مولد فاطمة ومولد الخليفة الحاضر، وليلة رجب وليلة نصفه، وليلة أول شعبان وليلة نصفه،...)) (1)، واتە: خەلیفەكانی فاتمیەكان بەدرێژایی ساڵا چەندەها جەژن و بۆنە و یادەیان هەبوو، ئەوانیش: یادكردنەوەی سەری ساڵ و ڕۆژی عاشورا و لە دایكبوونی پێغەمبەر صلى الله عليه وسلم، و لە دایك بوونی عەلی، و لە دایكبوونی حسن، و لەدایكبونی حسین، و یادی لە دایكبوونی فاتمە، و لە دایكبوونی ئەو خەلیفەیەی كە ئەو كات لە دەسەڵاتدا دەبوو، و هەروەها شەوی یەكەمی مانگی ڕەجەب و سەرەتا و ناوەڕاستی مانگی شەعبان و... هتد. هەر ئەم میژوونوسەشە ـ بە ڕەحمەت بێت ـ سەبارەت بە عوبەیدیە ـ بەناو فاتمیەكان ـ فەرموویەتی: (( إعلم أن القوم كانوا شيعة، ثم غلوا حتى عُدّوا من غلاة أهل الرفض)) (هەمان سەرچاوەی پێشوو: 2 / 440)، واتە: ئەوەش بزانە كە ئەو خەڵكە ـ واتە: عوبەیدیەكان ـ شیعەبوون، پاشان ئەوەندە زیادڕەویان كرد تاكو بەزیادڕەویكارانی شیعە دادەنرێن، كە پێیان دەوترێت ڕافیزەكان. [جا موسڵمانان:] یاد و بۆنەیەك عوبەیدیە ڕافیزەكان داهێنەرەكەی بن، ئایا جێ‌ی ئەوەیە كە موسڵمانی یەكخواپەرستی خاوەن هزر و خەمخۆری دواڕۆژی خۆی ـ تێیدا ـ شوێنیان بكەوێت ؟!! سەرەڕای ئەو مێژوو ڕەشەی كە ئەو عوبەیدیە ڕافیزانە هەیانبووە بەرامبەر بە موسڵمانان لەكاتی فەرمانڕەوایەتیان بۆ میسر ؟!!! سەرباری ئەوەش بێن و وتەی زانایانی بۆ بگۆڕین ـ واتە: بۆ ئەو یادكردنەوەیە ـ و لەمەبەستی خۆی لای بدەین !!! یان وتەكە لە پێش و پاشی خۆی بقرتێنین !!! یان دابڕی بكەین لە وتە و فەتواكانی تری بێژەرەكەی، و بیكەین بەبەڵگە بۆ ئەم بۆنە بیدعی و داهێنراوەی عوبەیدی ـ بەناو فاتمیانە ـ ؟!!! [خوێنەری موسڵمان:] لەم نووسینە هەوڵی ئاشكرا كردنی هەوڵێكی نەزۆكی ئەو كەسانە دەدەم كە هەموو هەوڵێكیان جوانكردنەوە و ڕازاندنەوە و شەرعاندنی بیدعە و داهێنراوەكانە، بەهەر ڕێگەیەك بێت !! ئەوەش بۆ كۆكردنەوەی هەوادار و لایەنگرێكی زیاتر !!! هەروەك لە دەهۆڵە شڕی هەندێك كەناڵی ڕاگەیاندنی ئیسلامیەوە دەبیسترێت و باسی لێوە دەكرێت !!! تاكو گەشتۆتە ئەوەی كە درۆ بەدەم زانایانەوە بكرێت !!! [كە مەبەستیشم پێ‌ی:پێشەوا و شێخی پایەبەرزی ئیسلام (ابن تیمیە) یە ـ بەرِەحمەت بێت ـ ] كە درۆی بەدەمەوە دەكرێت و ئەوەی دەدرێتە پاڵ كە گوایا یادی مەولود بە ئاسایی دەزانێت !!! و ڕێی پێ‌ دەدات !!! لە كاتێكدا كە پێشەوای ناوبراو یەكێك بووە لە توندترینی ئەو زانایانەی ـ لە ژیانیدا ـ بەرپەرچی بیدعە و بیدعەكارانی داوەتەوە و بەشێكی زۆری لە ژیانی بۆ ئەو كارە تەرخان كردووە، و چەندەها نووسینی تێدا نووسیووە و سوارچاكی ئەو مەیدانە بووە و بەڕاشكاوی باسی لە بیدعە و داهێنراوەكان كردووە و بەتایبەت بیدعەی یادی لە دایكبوونی پێغەمبەری خۆشەویست صلى الله عليه وسلم و هەموو یاد و بۆنە بیدعەییەكانی تریش !!! بەڵام لەبەر نەزانی كەسانی بیدعەكار و تێ‌ نەگەشتنیان لە وتەكانی ئەم زانا بەڕێزە ـ یان خۆ لە كەودەنی دانیان بەرامبەر بە وتە ڕاست و ڕەواكانی !!! ـ دەبینیت وتەی ئەم پێشەوایە دەكەنە بەڵگە بۆ دروستی ئاهەنگ گێڕان بەبۆنەی یادی پێغەمبەری خۆشەویست صلى الله عليه وسلم !!!! ئەوەتا دەگێڕنەوە كە پێشەوا (ابن تیمیە) ـ بە ڕەحمەت بێت ـ سەبارەت بە یادی لە دایك بوونی پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم فەرموویەتی: ((فتعظيم المولد، واتخاذه موسما قد يفعله بعض الناس، ويكون له فيه أجر عظيم، لحسن قصده، وتعظيمه لرسول الله صلى الله عليه وسلم...))(2) !! واتە: بەگەورە ڕاگرتنی یادی لە دایك بوونی پێغەمبەر صلى الله عليه وسلم، و كردنی بە یادەوەری و بۆنەیەك كە لەوانەیە هەندێك لە خەڵك ئەنجامی بدەن، و تێیدا پاداشتی گەورەیان دەست كەوێت، ئەوەش لە بەر نیەت باشی و بەگەورە دانانی بۆ پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم. منیش ـ بە پشتیوانی خوای پەروەردگار ـ لە وەڵامی بەبەڵگە هێنانەوەی ئەم وتەیەی پێشەوا (ابن تیمیە) ـ لە چەند خاڵێكدا ـ دەڵێم: [خاڵی یەكەم:] پێویستە موسڵمان لەوە بەئاگا بێت كە پێشەوا و شێخی پایەبەرزی ئیسلام (ابن تیمیە) ـ بە ڕەحمەت بێت ـ فەتوای ڕاشكاوی سەبارەت بە بیدعەیەتی یادی لەدایكبوونی پێغەمبەر صلى الله عليه وسلم هەیە: هەروەكو لە (مجموع) ـەكەیدا هاتووە كە:((وَسُئِلَ: عَمَّنْ يَعْمَلُ كُلَّ سَنَةٍ خَتْمَةً فِي لَيْلَةِ مَوْلِدِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم هَلْ ذَلِكَ مُسْتَحَبٌّ ؟ أَمْ لَا ؟))، واتە: پرسیاری لێكراوە سەبارەت بە كەسێك كە هەموو ساڵێك لە شەوی لەدایك بوونی پێغەمبەردا صلى الله عليه وسلم خەتمەیەك دەكات، ئایا ئەوە سوننەتە، یان نە ؟ بەڕێزیشیان لە وڵامدا فەرموویەتی: ((الْحَمْدُ لِلَّهِ، جَمْعُ النَّاسِ لِلطَّعَامِ فِي الْعِيدَيْنِ وَأَيَّامِ التَّشْڕيقِ سُنَّةٌ وَهُوَ مِنْ شَعَائِڕ الْإِسْلَامِ الَّتِي سَنَّهَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم لِلْمُسْلِمِينَ وَإِعَانَةُ الْفُقَرَاءِ بِالْإِطْعَامِ فِي شَهْڕ رَمَضَانَ هُوَ مِنْ سُنَنِ الْإِسْلَامِ. فَقَدْ قَالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم: " مَنْ فَطَّرَ صَائِمًا فَلَهُ مِثْلُ أَجْڕهِ "، وَإِعْطَاءُ فُقَرَاءِ الْقُرَّاءِ مَا يَسْتَعِينُونَ بِهِ عَلَى الْقُرْآنِ عَمَلٌ صَالِحٌ فِي كُلِّ وَقْتٍ وَمَنْ أَعَانَهُمْ عَلَى ذَلِكَ كَانَ شَڕيكَهُمْ فِي الْأَجْڕ. وَأَمَّا اتِّخَاذُ مَوْسِمٍ غَيْڕ الْمَوَاسِمِ الشَّرْعِيَّةِ كَبَعْضِ لَيَالِي شَهْڕ رَبِيعٍ الْأَوَّلِ الَّتِي يُقَالُ: إنَّهَا لَيْلَةُ الْمَوْلِدِ أَوْ بَعْضِ لَيَالِيِ رَجَبٍ أَوْ ثَامِنَ عَشَرَ ذِي الْحِجَّةِ أَوْ أَوَّلِ جُمْعَةٍ مِنْ رَجَبٍ أَوْ ثَامِنِ شَوَّالٍ الَّذِي يُسَمِّيهِ الْجُهَّالُ عِيدَ الْأَبْرَاڕ، فَإِنَّهَا مِنْ الْبِدَعِ الَّتِي لَمْ يَسْتَحِبَّهَا السَّلَفُ، وَلَمْ يَفْعَلُوهَا، وَاَللَّهُ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى أَعْلَمُ)) (3). واتە: بەڵام دیاریكردنی بۆنە و یادێك جگە لەوانەی كە لە شەرعدا هاتوون، وەك: هەندێك شەوانی مانگی ڕەبیعی یەكەم ـ كە پێ‌ی دەوترێت: شەوی مەولوود ـ یان هەندێك شەوی ڕەجەب، یان هەژدەی مانگی حاجیان، و یەكەمین هەینی لە ڕەجەب و هەشتەمی شەوال كە نەزانەكان پێی دەڵێن: جەژنی (الأبرار)، ئەوانە هەموو بیدعەن، كە پێشین بە سوننەتیان نەزانیوە، و ئەنجامیان نەداوە، خوای سوبحانەهو وتەعالا زاناترە. ئاخۆ خوێنەری بەڕێز نازانم ـ ئەگەر خۆ لە كەودەنی دان، یان شوێنكەوتنی ئارەزووەكان نەبێت ـ بۆ ئەبێت موسڵمانی ژیر واز لە فەتوایەكی ڕاشكاوی پێشەوایەك بێنێت، بۆ بڕگە فەتوایەكی هەمان زانا ـ كە لە ڕاستیدا پاڵپشتی ئەو بیدعەیە ناكات ـ، و بڕوات بەكەیفی خۆی لێكی بداتەوە ؟!!! [لە خاڵی دووەم:] تەواو ـ یان زۆرینەی ـ ئەو فەتوایە دەخەمەڕوو ـ كە چەواشەكاران بڕگەكەی سەرەوەیان لێگێڕاوەتەوە ـ و پاشان چەند تێبینی و ڕوونكردنەوەیەكی لەسەر دەخەمەڕوو: فەتواكەی پێشەوا (ابن تیمیە) ـ بە ڕەحمەت بێت ـ: پێشەوا و شێخی پایەبەرزی ئیسلام (ابن تیمیە) ـ بە ڕەحمەت بێت ـ سەبارەت بە بۆنە و یادە كاتیە بیدعە و داهێنراوەكان (الأعياد الزمانية المبتدعة) دەفەرموێت: ((وكذلك ما يحدثه بعض الناس ـ إما مضاهاة للنصارى في ميلاد عيسى ـ عليه السلام ـ !!! و إما محبة للنبي صلى الله عليه وسلم وتعظيماً. والله قد يثيبهم على هذه المحبة والاجتهاد، لا على البدع ـ من اتخاذ مولد النبي صلى الله عليه وسلم عيداً ـ مع اختلاف الناس في مولده. فإن هذا لم يفعله السلف، مع قيام المقتضي له وعدم المانع منه لو كان خيراً، ولو كان هذا خيراً محضا، أو راجحاً لكان السلف رضي الله عنهم أحق به منا، فإنهم كانوا أشد محبة لرسول الله صلى الله عليه وسلم وتعظيماً له منا، وهم على الخير أحرص. وإنما كمال محبته وتعظيمه في متابعته وطاعته واتباع أمره، وإحياء سنته باطناً وظاهراً، ونشر ما بعث به، والجهاد على ذلك بالقلب واليد واللسان. فإن هذه طريقة السابقين الأولين، من المهاجرين والأنصار، والذين اتبعوهم بإحسان. وأكثر هؤلاء الذين تجدهم حراصاً على أمثال هذه البدع، مع ما لهم من حسن القصد، والاجتهاد الذي يرجى لهم بهما المثوبة، تجدهم فاترين في أمر الرسول، عما أمروا بالنشاط فيه. وإنما هم بمنزلة من يحلي المصحف ولا يقرأ فيه، أو يقرأ فيه ولا يتبعه !!! وبمنزلة من يزخرف المسجد، ولا يصلي فيه، أو يصلي فيه قليلاً !!!.... واعلم أن من الأعمال ما يكون فيه خير، لاشتماله على أنواع من المشروع، وفيه أيضاً شر، من بدعة وغيرها، فيكون ذلك العمل خيراً بالنسبة إلى ما اشتمل عليه من أنواع المشروع وشراً بالنسبة إلى ما اشتمل عليه من الإعراض عن الدين بالكلية كحال المنافقين والفاسقين. وهذا قد ابتلى به أكثر الأمة في الأزمان المتأخرة، فعليك هنا بأدبين: أحدهما: أن يكون حرصك على التمسك بالسنة باطناً وظاهراً، في خاصتك وخاصة من يطيعك. وأعرف المعروف وأنكر المنكر. الثاني: أن تدعو الناس إلى السنة بحسب الإمكان.... فتعظيم المولد، واتخاذه موسماً، قد يفعله بعض الناس، ويكون له فيه أجر عظيم لحسن قصده، وتعظيمه لرسول الله صلى الله عليه وسلم، كما قدمته لك أنه يحسن من بعض الناس، ما يستقبح من المؤمن المسدد...)) (4). واتە: هەروەها ئەوەی كە هەندێك خەڵك دایدەهێنن ـ یان وەك شوێنكەوتن و لێكچواندنێك بۆ خاچ پەرستان لە لەدایكبوونی عیسا ـ علیە السلام ـ !!! وە یان لەبەر خۆشەویستیان بۆ پێغەمبەر صلى الله عليه وسلم و بەگەورە ڕاگرتنی. لەوانەشە خوای پەروەردگار لەسەر ئەو خۆشەویستی و ئیجتیهادەیان پاداشتیان بداتەوە، نەك لە سەر بیدعەكە ـ ئەوەی كە لەدایك بوونی پێغەمبەریان صلى الله عليه وسلم كردووە بە جەژن ـ ئەگەرچی خەڵك جیاوازن لە دیاریكردنی ئەو ڕۆژەدا. ئەم یادە پێشین نەیانكردووە، لەگەڵ بەدیهاتن و بوونی خوازیارەكانی، و نەبوونی ڕێگر لێی ئەگەر خێر ببایە، وە ئەگەر ئەم یادكردنەوەیە خێرێكی پەتی ببایە، یان لە پێشتر ببایە، ئەوا پێشین لە ئێمە ئەولاتربوون پێ‌ی، چونكە ئەوان زیاتر خۆشەویستیان بۆ پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم هەبووە، و لە ئێمەش زیاتر بەگەورەیان ڕاگرتووە، وە زیاتر لە ئێمە سوربوونە لەسەر چاكە. بەڵام دەبێت بزانرێت كە تەواوی خۆشەویستی لە شوێنكەوتن و گوێڕایەڵیكردن و شوێنكەوتنی فەرمانەكانیەتی، لەگەڵ زیندوكردنەوەی سوننەتەكانی ـ لە ناخ و ڕووكەشیشدا ـ و تێكۆشان لەو پێناوەدا بە دڵ و دەست و زمان، ئا ئەمەیە ڕێبازی پێشینە یەكەمینەكان ـ لە كۆچەران و پشتیوانان ـ و ئەوانەش كە بەچاكە شوێنیان كەوتوون. كەچی زۆرینەی ئەوانەی كە دەیانبینی سورن لەسەر ئەنجامدانی هاوشێوەی ئەم بیدعانە ـ لەگەڵ ئەو نیەت چاكی و كۆشش و ئیجتیهادەی كەهەیانە، كە ڕجای ئەوەیان بۆ دەكرێت كە پاداشت لەسەر ئەو دووە بدرێنەوە ـ دەبینیت زۆر خاو و ساردوسڕن لە فەرمانەكانی پێغەمبەردا صلى الله عليه وسلم، بەتایبەت لەو كارانەی كە فەرمانیان پێكراوە بە گەرموگوڕی تیایاندا. ئائەو جۆرە كەسانە وەكو كەسێكە قورئان جوانبكاتەوە و نەیخوێنێتەوە، یان بیخوێنێتەوە بەڵام شوێنی نەكەوێت !! یان وەكو كەسێكە مزگەوت بڕازێنێتەوە و نوێژی تێدا نەكات، یان بەكەمی نوێژی تێدا بكات !!!.... وە بشزانە كە هەندێك كردەوە هەن: لەلایەكەوە چاكەی تێدایە، چونكە چەندەها شتی شەرعی تێدایە، بەڵام لەلایەكی ترەوە خراپەی تێدایە، لە بیدعە و جگە لەوەش، بۆیە ئەو كردەوەیە چاكە لەو لایەنەی كە چەندەها شتی شەرعی تێدایە، و خراپیشە لەو لایەنەی كە پشهەڵكردنی تێدایە لەئایین بەگشتی، وەكو حاڵ و باری دووڕووان و تاوانباران، ئەمەشە كە زۆرینەی ئەم ئوممەتە ـ لەم دواییانەدا ـ گیرۆدەی بوون، بۆیە تۆ ئەم دوو ئەدەبە ڕەچاوبكە: [یەكەمیان:] با سوربوونت لەسەر دەستگرتن بێت بە سوننەتەوە ـ لە ناخ و ڕووكەشدا ـ، لە تایبەتمەندیەكانی خۆت و ئەوانەش كە گوێڕایەڵیت دەكەن، و چاكە بناسێنە و یاساغیش بكە لە خراپەكاری. [دووەم ] : ئەوەیە كە بانگەشەی خەڵك بكەی بۆ سوننەت بەپێ‌ی توانات.... بەگەورە ڕاگرتنی لە دایكبوون، و كردنی بە بۆنە و یادێك، ڕەنگە هەندێك خەڵك ئەنجامی بدەن، و تێیدا پاداشتی گەورە بدرێنەوە، ئەوەش لەبەر نیەت چاكی، و بەگەورەڕاگرتنیان بۆ پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم، هەروەكو پێم ڕاگەیاندیت كە لەلای هەندێك خەڵك هەندێك شت بەباش دادەنرێت، كە لای باوەڕدارە سەركەوتوەكان لە پێكانی ڕەواییدا بەناشرین و خراپ دادەنرێت..... [تێبینی رِوونكردنەوەكانیش بەم پێ‌یەی خوارەوە دەبێت:] [رِوونكردنەوەی یەكەم:] پێشەوا (ابن تیمیە) ـ بە ڕەحمەت بێت ـ بەهیچ شێوەیەك باس لە دروستی یادی لەدایكبوونی پێغەمبەر صلى الله عليه وسلم ناكات !!! بەڵكو بە پێچەوانەوە لەفەتواكەدا بە ڕاشكاوی باس لە بیدعەیەتی و تازەگەرێتی ئەو یاد و بۆنەی لە دایكبوونی پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم دەكات: ئەوەتا دەفەرمووێت: ((وكذلك ما يحدثه بعض الناس ـ إما مضاهاة للنصارى في ميلاد عيسى ـ عليه السلام ـ !!! و إما محبة للنبي صلى الله عليه وسلم وتعظيماً. والله قد يثيبهم على هذه المحبة والاجتهاد، لا على البدع ـ من اتخاذ مولد النبي صلى الله عليه وسلم عيداً !! مع اختلاف الناس في مولده)) !!! واتە: هەروەها ئەوەی كە هەندێك خەڵك دایدەهێنن ـ یان وەك شوێنكەوتن و لێكچواندنێك بۆ خاچ پەرستان لە لەدایكبوونی عیسا ـ علیه السلام ـ !!! وە یان لەبەر خۆشەویستیان بۆ پێغەمبەر صلى الله عليه وسلم و بەگەورە ڕاگرتنی. لەوانەشە خوای پەروەردگار لەسەر ئەو خۆشەویستی و ئیجتیهادەیان پاداشتیان بداتەوە، نەك لە سەر بیدعەكە ـ ئەوەی كە لەدایك بوونی پێغەمبەریان صلى الله عليه وسلم كردووە بە جەژن ـ ئەگەرچی خەڵك جیاوازن لە دیاریكردنی ئەو ڕۆژەدا. هەروەها دەفەرموێت: ((وأكثر هؤلاء الذين تجدهم حراصاً على أمثال هذه البدع،...))، واتە: كەچی زۆرینەی ئەوانەی كە دەیانبینی سورن لەسەر ئەنجامدانی هاوشێوەی ئەم بیدعانە،.... بەڵكو زیاد لەسەر تازەگەرێتی و بیدعەیەتی ئەو كارە لەلای پێشەوا (ابن تیمیە) ـ بە ڕەحمەت بێت ـ بە هاوشێوەی كاری خاچ پەرستانی دەزانێت: هەروەك فەرموویەتی: ((وكذلك ما يحدثه بعض الناس ـ إما مضاهاة للنصارى في ميلاد عيسى ـ عليه السلام ـ !!! و إما محبة للنبي صلى الله عليه وسلم وتعظيماً. والله قد يثيبهم على هذه المحبة والاجتهاد، لا على البدع ـ من اتخاذ مولد النبي صلى الله عليه وسلم عيداً ...)) !!! واتە: واتە: هەروەها ئەوەی كە هەندێك خەڵك دایدەهێنن ـ یان وەك شوێنكەوتن و لێكچواندنێك بۆ خاچ پەرستان لە لەدایكبوونی عیسا ـ علیه السلام ـ !!! وە یان لەبەر خۆشەویستیان بۆ پێغەمبەر صلى الله عليه وسلم و بەگەورە ڕاگرتنی. لەوانەشە خوای پەروەردگار لەسەر ئەو خۆشەویستی و ئیجتیهادەیان پاداشتیان بداتەوە، نەك لە سەر بیدعەكە ـ ئەوەی كە لەدایك بوونی پێغەمبەریان صلى الله عليه وسلم كردووە بە جەژن ـ.... بەم وتانەش ئەوە ڕووندەبێتەوە كە پێشەوا (ابن تیمیە) ـ بە ڕەحمەت بێت ـ یادی لەدایك بوونی پێغەمبەر صلى الله عليه وسلم، بە بیدعە و تازەگەری دەزانێت، وێڕای ئەوەش كە بە هاوشێوەبوون و شوێنكەوتنی خاچ پەرستانی دەزانێت !!! [رِوونكردنەوەی دووەم ] : ئەم بۆنە و یادكردنەوەیە كار و كرداری پێشین و سەلەفی صاڵحی ئەم ئوممەتە نەبووە، ئەگەرچی خوازیاری ئەنجامدانیشی لە ئارادا بووە: ئەوەتا لەفەتواكەی سەرەوەدا هاتووە:((فإن هذا ـ أي: اتخاذ مولد النبي صلى الله عليه وسلم عيداً ـ لم يفعله السلف، مع قيام المقتضي له وعدم المانع منه لو كان خيراً، ولو كان هذا خيراً محضا، أو راجحاً لكان السلف رضي الله عنهم أحق به منا، فإنهم كانوا أشد محبة لرسول الله صلى الله عليه وسلم وتعظيماً له منا، وهم على الخير أحرص...)) !!! واتە: ئەم یادە پێشین نەیانكردووە، لەگەڵ بەدیهاتن و بوونی خوازیارەكانی، و نەبوونی ڕێگر لێی ئەگەر خێر ببایە، وە ئەگەر ئەم یادكردنەوەیە خێرێكی پەتی ببایە، یان لە پێشتر ببایە، ئەوا پێشین لە ئێمە ئەولاتربوون پێ‌ی، چونكە ئەوان زیاتر خۆشەویستیان بۆ پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم هەبووە، و لە ئێمەش زیاتر بەگەورەیان ڕاگرتووە، وە زیاتر لە ئێمە سوربوونە لەسەر چاكە.... كە ئەمەش ئەوە دووپات دەكاتەوە كە ئەو یادكردنەوەیە ئەگەر خێر ببایە پێشینە پیاوچاكانی ئەم ئوممەتە پێشمان دەكەوتن تێیدا، وە ئەوەش دەسەلمێنیت كە ئەو پەڕی خۆشەویستیمان بۆ پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم لەوەدایە كە موسڵمان شوێنی پەیڕەو و بەرنامەكەی بكەوێت، و سوننەتەكانی زیندو بكاتەوە، نەك ئەوەی زیادە بخاتە سەر سوننەت و ئایینەكەی !!! و بیدعەی تێدا بكات، و هەر ئەوەش بووە ڕێگە و پیشەی كۆچەران و پشتیوانانی پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم !!! [رِوونكردنەوەی سێ‌یەم:] پێشەوا (ابن تیمیە) ـ بە ڕەحمەت بێت ـ سورنیە (غیر جازم) لەسەر پاداشتدانەوەی ئەو خۆشەویستیە و بەگەورە ڕاگرتنەی پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم كە پەیوەست كراوە بە بیدعەی مەولودەوە، بەڵكو دەیخاتە مەشیئەت و ویستی پەروەردگارەوە، ئەوەش لە بەكارهێنانی بۆ (قد) لە وتەكەیدا: هەروەك فەرموویەتی:((والله قد يثيبهم على هذه المحبة والاجتهاد،...)) !!! واتە: لەوانەشە خوای پەروەردگار لەسەر ئەو خۆشەویستی و ئیجتیهادەیان پاداشتیان بداتەوە،.... كەواتە پاداشت دانەوەكە دەكەوێتە ویست و مەشیئەتی خوای پەروەردگارەوە، وە ڕەنگە هەر پاداشتیشیان نەداتەوە !!! بەهۆی نەبوونی هیچ بیانوویەكی شەرعی لەو كارەیان، چونكە بیدعە و داهێنانە. [رِوونكردنەوەی چوارەم:] ئەو پاداشتەی كە پێشەوا (ابن تیمیە) ـ بە ڕەحمەت بێت ـ باسی لێوەدەكات لەبەر ئەنجامدانی بیدعەی مەولودەكە نیە، بەڵكو لەبەر نیەت چاكی و خوشویستن و بەگەورەڕاگرتنی پێغەمبەری خوایە صلى الله عليه وسلم: ئەوەتا دەفەرمووێت:((والله قد يثيبهم على هذه المحبة والاجتهاد، لا على البدع)) !!! واتە: لەوانەشە خوای پەروەردگار لەسەر ئەو خۆشەویستی و ئیجتیهادەیان پاداشتیان بداتەوە،.... وە هەروەها فەرموویەتی: (((وأكثر هؤلاء الذين تجدهم حراصاً على أمثال هذه البدع، مع ما لهم من حسن القصد، والاجتهاد الذي يرجى لهم بهما المثوبة،...)) !!! واتە: كەچی زۆرینەی ئەوانەی كە دەیانبینی سورن لەسەر ئەنجامدانی هاوشێوەی ئەم بیدعانە ـ لەگەڵ ئەو نیەت چاكی و كۆشش و ئیجتیهادەی كەهەیانە، كە ڕجای ئەوەیان بۆ دەكرێت كە پاداشت لەسەر ئەو دووە بدرێنەوە ـ.... وە فەرموویەتی:((فتعظيم المولد، واتخاذه موسماً، قد يفعله بعض الناس، ويكون له فيه أجر عظيم، لحسن قصده، وتعظيمه لرسول الله صلى الله عليه وسلم،...)) !!! واتە: بەگەورە ڕاگرتنی لە دایكبوون، و كردنی بە بۆنە و یادێك، ڕەنگە هەندێك خەڵك ئەنجامی بدەن، و تێیدا پاداشتی گەورە بدرێنەوە، ئەوەش لەبەر نیەت چاكی، و بەگەورەڕاگرتنیان بۆ پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم،..... [رِوونكردنەوەی پێنجەم:] پێشەوا (ابن تیمیە) ـ بە ڕەحمەت بێت ـ لە فەتواكەی سەرەوەیدا باس لە كۆبوونەوەی چاكە و خراپە دەكات ـ لەیەك كاتدا ـ لە كردەوەیەكدا، بەڵام بەهۆی بوونی ڕێگر لە سزادانی ئەنجامدەرەكەی لەبەر لایەنی خراپی كردەوەكە ـ كە نەزانین و ئیجتیهادە ـ لەبەر لایەنی چاكەكەی كردەوەكە پاداشت دەدرێتەوە لەسەری: خوێنەری ئازیز بڕوانە پێشەوا (ابن تیمیە) ـ بە ڕەحمەت بێت ـ چی دەفەرمووێت: ((واعلم أن من الأعمال ما يكون فيه خير، لاشتماله على أنواع من المشروع، وفيه أيضاً شر، من بدعة وغيرها، فيكون ذلك العمل خيراً بالنسبة إلى ما اشتمل عليه من أنواع المشروع وشراً بالنسبة إلى ما اشتمل عليه من الإعراض عن الدين بالكلية...))، واتە: وە بشزانە كە هەندێك كردەوە هەن: لەلایەكەوە چاكەی تێدایە، چونكە چەندەها شتی شەرعی تێدایە، بەڵام لەلایەكی ترەوە خراپەی تێدایە، لە بیدعە و جگە لەوەش، بۆیە ئەو كردەوەیە چاكە لەو لایەنەی كە چەندەها شتی شەرعی تێدایە، و خراپیشە لەو لایەنەی كە پشتهەڵكردنی تێدایە لەئایین بەگشتی،.... كەواتە ئەم وتەی ئەم پێشەوایە بۆ دەرخستی دادپەروەری و ئینصافی ئەوە لە حوكمدان لە سەر كردەوەكان، یان لەسەر تاك، و كۆمەڵە جیاجیاكان، كە هەر ئەوەشە پەیڕەوی ئەهلی سوننە و جەماعە، لەم بارەیەوە هەروەك فەرموویەتی:((وَأَهْلُ السُّنَّةِ وَالْجَمَاعَةِ يَقُولُونَ مَا دَلَّ عَلَيْهِ الْكِتَابُ وَالسُّنَّةُ وَالْإِجْمَاعُ وَهُوَ أَنَّ الْمُؤْمِنَ يَسْتَحِقُّ وَعْدَ اللَّهِ وَفَضْلُهُ الثَّوَابُ عَلَى حَسَنَاتِهِ وَيَسْتَحِقُّ الْعِقَابَ عَلَى سَيِّئَاتِهِ وَإِنَّ الشَّخْصَ الْوَاحِدَ يَجْتَمِعُ فِيهِ مَا يُثَابُ عَلَيْهِ وَمَا يُعَاقَبُ عَلَيْهِ، وَمَا يُحْمَدُ عَلَيْهِ وَمَا يُذَمُّ عَلَيْهِ وَمَا يُحَبُّ مِنْهُ وَمَا يُبْغَضُ مِنْهُ)) (5)، واتە: وە ئەهلی سوننە و جەماعە ئەوە دەڵێن كە