ەو فەرموودەی کە صەحابەیەکی کورد رضي الله عنه بیستویەتی لە پێغەمبەر صلى الله علیه واله وسلم ( ئاگاداری لە خواردنی مارەیی ئافرەت و نیەتی پێ نەبەخشینی )

( وعن ميمون الكردي عن أبيه رضي الله عنه قال سمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول أيما رجل تزوج امرأة على ما قل من المهر أو كثر ليس في نفسه أن يؤدي إليها حقها خدعها فمات ولم يؤد إليها حقها لقي الله يوم القيامة وهو زان وأيما رجل استدان دينا لا يريد أن يؤدي إلى صاحبه حقه خدعه حتى أخذ ماله فمات ولم يؤد دينه لقي الله وهو سارق ) رواه الطبراني في الصغير والأوسط ورواته ثقات صحيح الترغيب والترهيب 1807واتە : ( لە -میمون- ی کوردی ئەویش لە باوکیەوە -کە ناوی جابان بووە خوا لێی ڕازی بێ- ئەفەرموێ : بیستم لە پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وعلى اله وسلم ئەیفەرموو : هەر پیاوێک ئافرەتێ بخوازێ و بیهێنێ لەسەر مارەییەک کەم بێ یان زۆر وە ئەوەی لە نەفسی نەبێ کە بیداتێ مافەکەی -مارەییەکە- فێڵی لێبکا جا بمرێ و مافەکەی پێ نەدابێ ئەگات بە خوا لە ڕۆژی قیامەت ئەو بە زیناکەر-لای خوا حیساب ئەکرێ بە زینا کەر- ، وە هەر پیاوێ قەرزێ بکا لە کەسێک مەبەستی نەبێ ئەو مافە بۆ خاوەنەکەی بگەڕێنێتەوە وە فێڵی لێبکا هەتا ماڵەکەی بەرێ جا بمرێ وە ئەو قەرزەی نەدابێتەوە ئەگات بە خوا وە ئەو دزە -خوا حیسابی دزی بۆ ئەکات- ) .

ئەم فەرموودەو کۆمەڵگەی کوردی

بەداخەوە لە ناو کۆمەڵگەی ئێمە زۆر مافی ئافرەت پێشێل ئەکرێ کە خوا ئەو مافانەی پێ بەخشیون لەوانەش مارەیی خواردن ئەبینین کەسانێک کە ئەچن بۆ داوای ژن هێنان زۆر بە گەرمی هەموو مەرجێک قبوڵ ئەکەن ومارەیی ئەنوسن جا کەم یان زۆر بەشێکی ئەدەن و بەشێکیش ڕێک ئەکەون قەرز بێ ئەوە بێگومان دروستەو خۆیان لە بەینی خۆیان پێک دێن بەڵام نابێ ئەو پیاوە ئەو کاتە ڕازی بێو مەبەستی نەبێ ئەو مافە بدا بە ئافرەتەکە پەنا بە خوا ئەگینا ئەوەی با لا ڕوون بێ کە بمرێ و ئەو مافەی نەدابێ لای خوا لە ڕۆژی قیامەت حیسابی زینا کەری بۆ ئەکرێ وە هەر وەها ئەوەی قەرز ئەکاو ئەیەوێ فێڵ لە خاوەنەکەی بکات و نەیداتەوە بمرێ و ئەو مافەی نەگەڕاندبێتەوە ئەوە حیسابی دزی بۆ ئەکرێ لای خوا لە ڕۆژی قیامەت ، با بشزانین مارەیی ئافرەتیش وە هەر قەرزێکی تر لە سەرمان لا ناچێ و لە ڕۆژی دوایی لە سەری حیسابمان لە گەڵ ئەکرێ و ئەو ڕۆژەش پارەمان نیە بیدەینەوە چاکەکانمان ئەبەن چاکەشمان نەبێ خراپەو تاوانی ئەوانمان دێتە سەر ! وەک هاتووە لە فەرموودەیەکی پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وعلى اله وسلم : ( ومن مات وعليه دين فليس ثم دينار ولا درهم ولكنها الحسنات والسيئات ) صحيح الترغيب والترهيب 1809 واتە : ( وە ئەوەی بمرێ وە قەرزی لە سەر بێ ئەو کاتە -لە ڕۆژی قیامەت- دینارو درهەم نیە بەڵکو چاکەو خراپە -تاوان و چاکە - ).
واتە بە چاکەکانی کە هەیەتی ئەبێ قەرزەکەی بداتەوە یان ئەبێ تاوان لە جیاتی خاوەن قەرزەکە هەڵگرێ ! فەرموودەی تر زۆرن لە سەر ئەو باسە بەڵام کاتمان ئەوەنە نیە کەسێ ئەیەوێ با بچێتەوە سەر کتێبی ێصحیح الترغیب والترهیب لە ژمارە 1797 تەوە سەیر بکات من بەڕاستی بە دوای ئەوە ئەگەڕام کە ناوی ئەو صەحابیە کوردە بدۆزمەوە خوا لێی ڕازی بێ ئەوەم بینی کە ئەم فەرموودە ڕیوایەت ئەکات لە پێغەمبەرەوە صلى الله علیه وعلى اله وسلم ئیتر بینیشم کورد ئەمڕۆ چەندە دوورن لەوە پێم خۆش بوو بۆ هەموو کوردێک ڕوون بێتەوە کە ئەمە چ تاوانێکە ، وە حەزم کرد ئەو صەحابە کوردە خوا لێی ڕازی بێ بە کورد بناسێنم بەڵکو ئێمەش چاوی لێ بکەینەوە لە پابەند بوونمان بە دینی ئیسلام و هۆشداریەک بێ بۆمان و بە خۆداچونەوەیەک بکەین و واز لە تاوان و ماف خواردنی ئافرەت بێنین .

سودێک بۆ هەموان

لە کتابی اسد الغابة هي الحافظ عز الدين أبو الحسن علي بن محمد بن عبد الكريم الجزري ناسراو بە " ابن الأثير " کە ئەویش یەکێکە لەو زانا کوردانەی خزمەتی زۆری ئیسلامی کردووە بە زانستەکەی والله اعلم ناوی ئەو صەحابە کوردە ئاوا هاتووە -بێگومان لە سەرچاوەی تریش باسی کراوە وە صەحابەی کوردی تریش هەن والله اعلم( أبو ميمون، يقال: اسمه جابان. سمع النبي صلى الله عليه وسلم غير مرة ) واتە : باوکی میمون ، ئەوترێ ناوی -جابان-ە فەرموودەی لە پێغەمبەرەوە صلى الله علیه وعلى اله وسلم بیستووە زیاتر لە جارێک .

وەرم گرتووە لە کتێبی (چەند باسێک لە فەرموودە ڕاستەکانی پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وعلى اله وسلم) کۆ کردنەوەو نوسینی : باوکى حارث