Peyamner-هاری كراوسه‌رمنداڵێكی به‌ریتانیه‌ كه‌ ته‌مه‌نی پێنج سالاَنه‌ تووشی نه‌خۆشیه‌ك بووه‌ و له‌ماوه‌ی ساڵیكدا هێنده‌ی ئه‌وه‌ی كه‌یانزه‌ساڵ ژیابێت شێوه‌ی ده‌گۆرِێت پزیشكه‌كان سه‌ریان له‌و نه‌ خۆشیه‌ی هاری سوورِماوه‌و هیچ چاره‌سه‌رێكیان بۆ نه‌دۆزیوه‌ته‌وه‌

.
هاری پێستی به‌خێرایی تێك ده‌چێت و ئێسقانه‌كانی ده‌پوكێنه‌وه‌.

كۆمه‌ڵێك زانای به‌ریتانی سه‌باره‌ت به‌و نه‌ خۆشیه‌ رایانگه‌یاند ئه‌و نه‌ خۆشیه‌ پێی ده‌وترێت پیربوونی دووبه‌رابه‌ر

تائێستا هیچ ئامارێك له‌ به‌رده‌ستدا نیه‌ سه‌باره‌ت به‌و نه‌خۆشیه‌ و حاڵه‌ته‌كانی له‌جیهاندا.

سه‌باره‌ت به‌ نه‌خۆشی منداڵه‌كه‌یان دایك و باوكی هاری كراوسه‌ر رایانگه‌یاند كه‌ زۆردڵیان ته‌نگه‌ بۆ ئه‌و حاڵه‌ته‌ی منداڵه‌كه‌یان.

پاش سوپاس و ستایش بۆ خوای باڵا ده‌ست ... هه‌رچه‌نده‌ هاوه‌ڵانی ئه‌شکه‌وت ( أصحاب الکهف) بۆماوه‌ی (309) ساڵی مانگی (قه‌مه‌ری) خه‌وتون ، به‌ڵام خوای گه‌وره‌ به‌چه‌ند شێوه‌یه‌ک به‌نده‌ ڕاسته‌قینه‌کانی خۆت ده‌پارێزێت که‌ له‌سوره‌تی (الکهف)دا باسیان ده‌کات ، ، ئه‌م شێوازانه‌ش به‌ته‌واوی له‌گه‌ڵ زانستی نوێی سه‌رده‌مدا یه‌کده‌گرنه‌وه‌ ، به‌پشتیوانی خوای گه‌وره‌ له‌خواره‌وه‌ هه‌ندێکیان ڕوونده‌که‌ینه‌وه‌:
* *  خوای په‌روه‌ردگار باسیئه‌وه‌ ده‌کات که‌ له‌کاتی خوتندا چاویان کراوه‌ بووه‌ هه‌روه‌کو که‌سی نه‌خه‌وتوو .. واته‌ چاویان داخراو نه‌بووه‌ له‌کاتی خه‌وتندا ، چونکه‌ ئه‌گه‌ر چاوبه‌ به‌رده‌وامی داخراو بێت ئه‌بێته‌ هۆی کۆبونه‌وه‌ی ده‌ماری چاو به‌هۆی به‌رنه‌که‌وتنی ڕووناکیه‌وه‌ که‌ ناهێڵێت چاو هه‌ستێت به‌ئیشه‌که‌ی خۆی ، له‌ڕووی کار ئه‌ندامزانییه‌وه‌ زانراوه‌ هه‌ر ئه‌ندامێکی له‌شی مرۆڤ توشی کۆبونه‌وه‌و مردنی ته‌دریجی ده‌بێت ئه‌گه‌ر بۆی نه‌گونجێت هه‌ڵسێت به‌کاری خۆی  (Disuse Atrophy) به‌ڵگه‌ش بۆ ئه‌مه‌ ئه‌و که‌سانه‌ن که‌ به‌ندکراون بۆماوه‌یه‌کی دوورو درێژ له‌شوێنی تاریکدا و سه‌ره‌نجام توشبوون به‌ کوێری..

* *  خوای گه‌وره‌ له‌م ئایه‌ته‌دا باس له‌وه‌ ده‌کات که‌ تیشکی خۆر  له‌کاتی هه‌ڵهاتن و ئاوابووندا ڕاسته‌وخۆ له‌جه‌سته‌ی نه‌ده‌دان ، به‌ڵکو ناراسته‌وخۆ به‌هۆی کڵاوڕۆژنه‌ (فجوه‌) یه‌که‌وه‌ تیشکی خۆریان پێده‌گه‌یشت.. بابزانین سودی ئه‌مه‌ چییه‌؟   مرۆڤی نوستوو په‌ستانی خوێنی داده‌به‌زێت و چالاکی کۆئه‌ندامی سوڕان ولێدانی دڵی داده‌به‌زێت .. بۆیه‌ ئه‌گه‌ر ڕاسته‌وخۆ تیشکی خۆر به‌ر مرۆڤ بکه‌وێت ده‌بێته‌ هۆی فراوانبوونی لوله‌ خوێنه‌کانی و بڕێکی زۆر له‌خوێن تێیاندا کۆده‌بێته‌وه‌و به‌مه‌ش په‌ستانی خوێن زۆر داده‌به‌زێت و ده‌بێته‌ هۆی ئه‌وه‌ی که‌مێک خوێن بگات به‌ئه‌ندامه‌ زیندووه‌کانی وه‌ک (ده‌ماخ ، دڵ ، گورچیله‌ ، جگه‌ر)  ئه‌مه‌ش ده‌بێته‌ هۆی مردن ئه‌گه‌ر به‌خێرای ئه‌م باره‌  ئاسایی نه‌بێته‌وه‌ .. هه‌روه‌ها به‌رکه‌وتنێکی ڕاسته‌وخۆی تیشکی خۆر بۆ ماوه‌یه‌کی زۆر ده‌بێته‌ هۆی سوتانی پله‌ یه‌ک و پله‌ دووی پێست و له‌هه‌ندێک کاتدا ده‌بێته‌ هۆی شێرپه‌نجه‌ی پێست ... به‌ڵام به‌رکه‌وتنی ناراسته‌وخۆی  تیشکی خۆر  سودی زۆره‌ بۆنمونه‌ ڵ به‌هێز بوونی ئێسک و شانه‌کان به‌هۆی دروستبوونی ڤیتامین (D) له‌ڕێگه‌ی پێسته‌وه‌ ، له‌کاتێکدا بێبه‌شبوون له‌ ناراسته‌وخۆ به‌رکه‌وتنی  تیشکی خۆر ده‌بێته‌  هۆی وه‌رینی موو نه‌خۆشیه‌کانی کۆئه‌ندامی هه‌ناسه‌..

* * زانستی پزیشکی گه‌یشتۆته‌ ئه‌و ڕاسییه‌ی که‌ نوستن بۆ ماوه‌یه‌کی زۆر ده‌بێته‌ هۆی ئه‌وه‌ی که‌ له‌ش په‌ستان بخاته‌ سه‌ر ئه‌و شانانه‌ی که‌ به‌جێگه‌و شوێنی نوستنه‌وه‌ نوساون ، به‌تایبه‌تی خانه‌و شانه‌و لوله‌کانی خوێن ، ئه‌مه‌ش ده‌بێته‌ هۆی که‌مبوونه‌وه‌ی گواستنه‌وه‌ی خوێن به‌ناو لوله‌کانی خوێندا ، بۆیه‌ مادده‌کانی زینده‌ چالاکییه‌ جۆراوجۆره‌کان (Metabolism) تێداکۆده‌بێته‌وه‌، ئه‌مانه‌ش زیندۆێتی شانه‌کان و به‌رگرییان که‌مده‌که‌نه‌وه‌ به‌مه‌ش ده‌بنه‌ نێچیرێک بۆهێرشی میکرۆبه‌کان (که‌هه‌میشه‌ له‌سه‌ر پێست و ده‌وروبه‌ریدا هه‌ن) ، ئه‌م هێرشانه‌ش ده‌بێته‌ هۆی دروستبوونی چه‌ند برینێک  که‌چاره‌سه‌ریان گرانه‌ و به‌خێرای بڵاوده‌بنه‌وه‌ به‌هه‌موو له‌شدا ، ئه‌مه‌ش به‌ برینی سه‌ر جێگا (Bed Sore) ناوده‌برێت که‌یه‌کێکه‌ له‌گرنگترین هۆکاره‌کانی مردن نه‌خۆش و ئه‌و که‌سانه‌ی بۆماوه‌یه‌کی زۆر ده‌خه‌ون .. بۆیه‌ ئه‌و که‌سانه‌ی تۆشی نه‌خۆشی درێژخایه‌ن یان توشی شکان ده‌بن له‌بڕبڕه‌ی پشت یان حه‌وز یان ئێسکی ڕاندا یان توشی شه‌له‌ل ده‌بن (واته‌ ئه‌و بارانه‌ی که‌ پێویسته‌ نه‌خۆش بۆماوه‌یه‌کی زۆر له‌جێگادا بمێنێته‌وه‌ ، پێویست نه‌خۆشه‌که‌ جارجار ئه‌م دیو ئه‌و دیو بکرێت بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌و برینانه‌ دروستنه‌بن و لوله‌ خوێنه‌کانی په‌له‌کانی خواره‌وه‌ دانه‌خرێن ، چونکه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌مانه‌ ڕویدا چاره‌سه‌ری گرانه‌و به‌ئازاره‌و کاتی زۆری ده‌یه‌وێت ، بۆیه‌ خوای گه‌وره‌ ده‌فه‌رموێت ( ونقلبهم ذات الیمن و ذات الشمال) الکهف :18  واته‌ ئه‌م دیو و ئه‌و دیومان پێده‌کرێن به‌لای ڕاست و چه‌پدا ... لێره‌دا خوایگه‌وره‌ شێوازی ئه‌م دیو و ئه‌و دیوکردنانه‌شیان باسده‌کات که‌به‌لای ڕاستو چه‌پدا بووه‌ ، واته‌ له‌سه‌رده‌م وله‌سه‌ر پشت نه‌بووه‌...  چونکه‌ خه‌وتنی له‌سه‌ر ده‌م (له‌سه‌ر سک) به‌شێوه‌یه‌کی گشتی ده‌بێته‌ هۆی گرژبوونی ناوپه‌نچک به‌هۆی په‌ستانی ڕیخۆڵه‌کانه‌وه‌ له‌سه‌ری ، به‌مه‌ش هه‌ناسه‌دان و جوڵه‌ی سییه‌کان که‌مده‌بێته‌وه‌ ، هه‌روه‌ها نوستنی له‌سه‌ر پشت بۆماوه‌یه‌کی زۆر ، مرۆڤ توشی (بهر النوم) ده‌کات که‌ بریتیه‌ له‌وه‌ستانی هه‌ناسه‌دان به‌هۆی  داخرانی بۆرییه‌کانی هه‌واوه‌.

kozhin

چـــاک ده‌زانیت کـه‌ شـــعرێکــم هه‌زار ووشـــه‌ی خــــه‌م ده‌ناسێ
ئاشکرایـــه‌ وه‌ره‌ ســـه‌یرکه‌ نـه‌که‌ رۆژێــک بــه‌تـــۆش شـــاد بێ
وه‌ره‌ پــه‌ره‌ی دڵـــم هه‌ڵ ده‌ره‌وه‌ هـه‌ر ووشــه‌یه ‌و روه‌و کوێ دێ
ســـه‌ره‌تـــای هـــه‌ر خـــه‌مێکـــم لــه‌کـــام بـــاخـی گــوڵـه‌ ده‌ڕوێ
بڕوا نــاکه‌م ئـــه‌ی ئه‌زیزم تـــــــۆش وه‌کوو من خـه‌م هاورێت بێ
له سه‌ر رێگای هه‌ر سه‌فه‌رێک خــه‌م وه‌ک کۆسپێک له‌ پێشت بێ

HEMN

که‌ هاتمه‌ به‌ر ده‌روازه‌ی دڵـت مــن وه‌ک سه‌ربازێک ناوی تۆم هێنا
وا هه‌ستم ده‌کرد میوانی خــه‌مــم بۆیــه‌ هــاتمه‌رێت سنگــم ده‌رهێنا
تۆش بێ شه‌رمانه‌ بـــه‌بـه‌رزی گه‌روت شیری ژه‌هاویت به‌دڵما هێنا
له‌سه‌ری نوسیت من ئـاشقـی تۆم تــۆ خوێنی سنگت بــه‌ لێوما هێنا
به‌س من نه‌فام بوم په‌یامی رازت له‌گه‌ڵ ئه‌شقی خۆم جۆرێک راهێنا
که‌وا ئێستاکه‌ش من وا هـــه‌ست ده‌که‌م پێی بێ بـه‌زه‌یت به‌ دڵما هێنا

HEMN

ابن القیم الجوزی (ره‌حمه‌تی خوای گه‌وره‌ی لێ‌ بێت) كه‌ ناسراوه‌ به‌ پزیشكی ده‌رون پێناسه‌یه‌كی زۆر جوانی سه‌رئێشه‌و هۆكاره‌كانی تووش بوونی ده‌كات له‌ كتێبه‌ به‌ناوبانگه‌كه‌یدا, وه‌ به‌پێ‌ی پێناسه‌كه‌ی ئه‌و سه‌رئێشه‌ دیارده‌ی نه‌خۆشییه‌ نه‌ك نه‌خۆشییه‌كی سه‌ربه‌خۆ, جا ده‌فه‌رموێت:

( ژانه‌ سه‌رو سه‌ر ئێشه‌ بریتییه‌ له‌ ئازارێك كه‌ له‌ به‌شێكی سه‌ر یان هه‌موویدا دروست ده‌بێت
جا ئه‌گه‌ر له‌ لایه‌كی سه‌ردابوو پێ‌ی ده‌وترێت(شه‌قیقه‌), وه‌ ئه‌گه‌ر هه‌موو سه‌ری گرتبووه‌وه‌ پێ‌ی ده‌وترێت(بيضة‌) یان (خوده‌) به‌هۆی لێكچوونی به‌ خوده‌ی چه‌ك كه‌ هه‌موو سه‌ر ده‌گرێته‌وه‌, وه‌ هه‌ندێك جار له‌وانه‌یه‌ پشتی سه‌ر یان پێشه‌وه‌ی سه‌ر بگرێته‌وه‌و بێشێ‌, وه‌ جۆره‌كانی زۆره‌و هۆكاره‌كانیشی جیاوازه‌. وه‌ ڕاستێتی سه‌رئێشه‌ بریتییه‌ له‌ گه‌رم بوونی سه‌ر به‌ هۆی ئه‌و هه‌ڵم و هاڵاوه‌وه‌ كه‌ تیایدایه‌و به‌ دوای ده‌رچه‌یه‌كدا ده‌گه‌ڕێت تا لێ‌ی ده‌رچێته‌ ده‌ره‌وه‌و هیچ رێگایه‌كیش نادۆزێته‌وه‌ ناچار ئازار دروست ده‌كات و ده‌یئێشَنێت, هه‌روه‌ك چۆن ئه‌گه‌ر شله‌یه‌كی ناو ده‌فر گه‌رم بكرێت داوای ده‌رچه‌یه‌ك ده‌كات, جا هه‌موو شتێكی شێ‌ دار ئه‌گه‌ر گه‌رم بكرێت پێویستی به‌ جێگاو شوێنێكی فراوانتر ده‌بێت له‌و شوێنه‌ی كه‌ تیایه‌تی, خۆ ئه‌گه‌ر هه‌ڵمه‌كه‌ له‌ ناو هه‌موو سه‌ردا بوو به‌ جۆرێ‌ نه‌یده‌توانی بڵاوبێته‌وه‌و حه‌ل بێت و له‌سه‌ردا هه‌ر ده‌هات و ده‌چوو ئه‌وا پێ‌ی ده‌وترێت(السدر).
وه‌ هۆكاره‌كانی سه‌رئێشه‌ زۆرن له‌وانه‌:
1- زاڵ بوونی یه‌كێك له‌ چوار ته‌بیعه‌ته‌كه‌. (كه‌ بریتییه‌ له‌: زه‌مینی- ئاوی- هه‌وایی- ئاگری).
5- هۆكاره‌كه‌ی برینێكه‌ له‌ ناو گه‌ده‌داو سه‌ریش به‌هۆیه‌وه‌ ژان ده‌كات, چونكه‌ ده‌مارێك هه‌یه‌ له‌ مێشكه‌وه‌ شۆڕبۆته‌وه‌و په‌یوه‌سته‌ به‌ گه‌ده‌وه‌.
6- هاڵاوو بایه‌كی چڕو قورسه‌ له‌ گه‌ده‌وه‌ سه‌رده‌كه‌وێت بۆ سه‌رو ئازای تووش ده‌كات.
7- یان هۆكه‌ی لوویه‌كه‌ له‌سه‌ر ده‌مارێك له‌ ده‌ماره‌كانی گه‌ده‌, جا له‌و كاته‌دا سه‌ر به‌هۆی ئازاری گه‌ده‌وه‌ ده‌ئێشێت, ئه‌ویش به‌ هۆی ئه‌و په‌یوه‌ندییه‌ی له‌ نێوانیاندا هه‌یه‌.
8- یان جۆرێك سه‌رئێشه‌یه‌ كه‌ به‌ هۆی پڕبوونی گه‌ده‌ له‌ خواردن دروست بووه‌, پاشان لارده‌بێته‌وه‌و هه‌ندێكی به‌ دووری ده‌مێنێته‌وه‌و به‌ هۆیه‌وه‌ سه‌ر قورس ده‌بێت و ده‌ئێشێت.
9- دوای جیماع كردن دروست ده‌بێت ئه‌ویش به‌ هۆی به‌تاڵ بوونه‌وه‌ی لاشه‌, جا له‌و كاته‌دا زیاد له‌ توانای خۆی گه‌رمی هه‌وای پێ‌ ده‌گات.
10-یان سه‌رئێشه‌یه‌كه‌ دوای ڕشانه‌وه‌و به‌تاڵ بوونه‌وه‌ی گه‌ده‌ دروست ده‌بێت, ئه‌ویش یان به‌ هۆی زاڵ بوونی ووشك بوونه‌وه‌ی دروست ده‌بێت یان به‌ هۆی به‌رزبوونه‌وه‌ی هاڵاوو هه‌ڵمی ناو گه‌ده‌وه‌ كه‌ سه‌رده‌كه‌وێت به‌ره‌و سه‌ر.
11- سه‌رئێشه‌یه‌كه‌ به‌هۆی زۆر گه‌رمی كه‌ش و هه‌واوه‌ دروست ده‌بێت.
12- به‌ هۆی زۆر ساردیو چڕ بوونه‌وه‌ی هه‌ڵَم له‌ مێشك و ده‌رنه‌چوونی دروست ده‌بێت.
13- به‌ هۆی شه‌ونخونیو نه‌خه‌وتنه‌وه‌ دروست ده‌بێت.
14- به‌هۆی په‌ستان خستنه‌ سه‌ر سه‌رو هه‌ڵگرتنی شتی قورسه‌وه‌ دروست ده‌بێت.
15- به‌هۆی زۆر قسه‌كردنه‌وه‌ دروست ده‌بێت, كه‌ به‌هۆیه‌وه‌ هێزی ده‌ماغ لاواز ده‌بێت.
16- به‌ هۆی زۆر جوڵه‌و وه‌رزشی زیاد له‌ سنوور دروست ده‌بێت.
17- به‌ هۆی دیارده‌ ده‌رونییه‌كانه‌وه‌ دروست ده‌بێت له‌ خه‌م و خه‌فه‌ت و دڵته‌نگیو وه‌سوه‌سه‌و بیركردنه‌وه‌ی خراپ.
18- به‌ هۆی برسێتی زۆره‌وه‌, چونكه‌ هه‌ڵمه‌كانی ناو گه‌ده‌ هیچ شتێك نابینێته‌وه‌ كاری له‌سه‌ر بكات, له‌و كاته‌دا زۆر ده‌بێت و سه‌رده‌كه‌وێت بۆ ده‌ماغ و ئازاری ده‌دات.
19- به‌ هۆی وه‌ره‌مێكه‌وه‌ كه‌ له‌ ناو په‌رده‌كانی ده‌ماغدایه‌, به‌جۆرێك خاوه‌نه‌كه‌ی وا هه‌ست ده‌كات كه‌ ده‌ڵێی چه‌كوشی ئاسن ده‌كێشرێت به‌ سه‌ریدا.
20- به‌ هۆی (تا)وه‌ دروست ده‌بێت, به‌ هۆی ئه‌وه‌ی گه‌رمییه‌كه‌ی ناوی گڵپه‌ ده‌سه‌نێت و ئازاری ده‌دات. والله أعلم). الطب النبوي

سه‌رچاوه‌:كوردیش لۆڤ

]

‌‌

کاپتنی پێکراوی هه‌ڵبژارده‌ی ئه‌لمانیا مایکل بالاک که‌به‌هۆی پێکان به‌شداری له‌ جامی جیهانی نه‌کرد ڕایگه‌یاند که‌ پێی وایه‌ هه‌ڵبژارده‌ی وڵاته‌که‌ی و هاوڕێکانی سه‌رده‌که‌ون به‌سه‌ر ئه‌رژه‌نتین له‌ قۆناغی چاره‌گی کۆتایی جامی جیهانی به‌ ئه‌نجامی ٣-١ . بالاک له‌و لێدوانه‌دا وتی : هیچ ئامۆژزگاریه‌کم نیه‌ بۆ تیپه‌که‌ هه‌مووشتیک به‌ باشی ده‌چێته‌ پێش  ئه‌وه‌ی ئه‌وان به‌ده‌ستیان هێنا تا ئێستا زۆر باشه‌ له‌م باره‌دا چانسی ئه‌وه‌مان هه‌یه‌ سه‌ربکه‌وین و پێشبینی ٣-١ ده‌که‌م.

یاریگا

ئاكانیوز :  لە یەكەم ڕۆژى پاڵەوانیەتیى وڵاتانى ئاسیا بۆ یاریى گۆڕەپان و مەیدان كە لە ڤێنام بەڕێوە دەچىَ، گوڵستان مەحموود كچە یاریزانى یانەى پێشمەرگەى سلێمانى و هەڵبژاردەى عێراق، 2 مەدالیاى زێڕى بەدەست هێنا.

ئەحمەد مستەفا بەرپرسى راگەیاندنى لێژنەى ئۆلۆَمپیى كوردستان ئەمڕۆ هەینى بەئاژانسی كوردستان بۆ دەنگوباس (ئاكانیوز)ى ڕاگەیاند “گوڵستان مەحموود كچە یاریزانى یانەى پێشمەرگەى سلێمانى كە تاكە كچە یاریزانە لەگەڵ شاندى هەڵبژاردەى عێراق بەشداریى پاڵەوانیەتیى وڵاتانى ئاسیا بۆ یاریى گۆڕەپان و مەیدان كردووە كە ئێستا لە ڤێنام بەڕێوە دەچىَ، ئەمڕۆ لە یەكەم ڕۆژى پاڵەوانیەتییەكەدا توانى لە ڕاكردنى 400 م و 800 م، 2 مەدالیاى زێڕ بەدەست بێنىَ”.

هەژیى گۆتنە پاڵەوانیەتیى وڵاتانى ئاسیا بۆ یاریى گۆڕەپان و مەیدان 2 ڕۆژ دەخایەنىَ و 3 ڕاهێنەر هاوەڵیى شاندى هەڵبژاردەى عێراق دەكەن كە برێتین لە هەریەك لە ئەحەمەد فەلاح، ئەحمەد بەهائەدین و كارۆخ ساڵح، هەروەها شاندەكە لە 6 یاریزانى كوڕ و یەك یاریزانى كچ پێك هاتووە.

یاریگا

وشه کانی ناو قوتابخانه

مدرسه                  قوتابخانه

دبستان                 قوتابخانه ی سه ره تای

دبیرستان             قوتابخانه ی ناوه ندی

دانیشقاه               زانستگا

دانشسرا              فێرگه ی ماموستاین

رئیس دبیرستان       به رێوبه ری قوتابخانه

مدیر                    .هه ڵسورێنه ر

ناضم                    رێکخه ر

معلم                     ماموستا.فێرکه ر

درس                   وانه بێژ

شاگرد                 خوێندکار

کلاس                   پۆل

درس                 وانه

صندلی              ته خته ی دانیشتن

میز                 ته خته ی له سه ر نوسین

کتاب              په رتوک

دفتر              ده فته ر

رساله           نامیلکه

مقاله           وتار

خط کش       مه سته ره

قلم             قه له م

خودنویس      پێنوس

تخته سیاه       ته خته ره ش

کاغذ            په ر،قاقه ز
امتحان          تاقی کردنه وه

ممتئن           تاقی کار

قبول شدن       سه رکه وتن

رفوزه شدن       که وتن

صفحه             لاپه ره

سطر             دێر

بیسواد           نه خوێنده وار

پوان             نوخته خال  (.)

دوپوان          جوتخال  (..)

چند نقته        سێ خال  (...)

علامت سوال      نیشانه ی پسیار (؟)

علامت تعجب وشگفت         نیشانه ی سه ر سورمان (!)

ویرگل                    فاریزه  (،)

خط تیره                  هێل(_)

تور                            تۆر

کیف                          کیف

اجازه                         ئیزن

فوتبال                      فتبال

توپ                تۆپ

آدرس              ناونیشان

ترکیب              لێکدانه وه

تجزیه               لێک کردنه وه

حساب             ژماره

تاریخ              مێژوو

تاریخ ادبیات        مێژووی ئه ده ب

طبیعی                 سروشتی

زنگ                   زه نگ

دراز                          درێژ         

پهنا                         پانی

پهن                         پان

بلندی                      به ر زی

ده ستور                       رێزمان

لفظ                              بێژه

کلمه                    وشه

جمله                           رسته

اسم                         ناو

اسم  زات                   ناوی سه ر به خۆ

اسم  بسیط                  ناوی ساده

اسم مرکب                  ناوی لێکدراو

اسم خاص                  ناوی تایبه تی

اسم عام                    ناوی گشتی

مقد یمه                  سه ره تا

پایان                  کۆتایی

اسم مفرد           ناوی تاک

اسم معریفه        ناوی ناسراو

اسم نکره           ناوی نه ناسراو

اسم مصغر          ناوی بچوک

فعل                  کردار

فعل ماضی           کرداری رابردو

فعل مضارع         کرداری رانه بردو

فعل حمر                 کرداری داخوازی

فعل لازم                  کرداری تێنه په ر

فعل متعدی                کرداری تێپه ر

فعل معلوم                   کرداری په یدا

فعل مجهول               کرداری ناپه یدا

شخس                     که س

حرف                      پیت

صفت                       ئاوڵناو

ضمیر                        ڕاناو

ضمیر منفصل            راناوی جوێ

ضمیر متصل              راناوی لکاو

فاعل                        بکه ر

مفعول                    ته وو که ر

نائب فاعل                 جێگری بکه ر

مضاف الیه               پالپشت

مزاف                      پالێوده ر

اضافه                        خستنه سه ر

ادات                   ئامراز

شعر                      هۆنراوه

جمع                       کۆکردن

تفریق                     که م

ضرب                   دابه ش

معلومات عمومی           زانیاری گشتی

یادداشت                  بیره وه ری

عمق                      قولی

         ناوی مانگه کانو رۆژه کانی حه فته

سال                             وه رز>ساڵ

ماه                                مانگ

هفته                                هه فته

روز                                       ڕۆژ

شب                                         شه و

صبح                               به یان

عصر                              ئێواره

نصف شب                      نیوه شه و

شبانه                           شه وانه

روزانه                        رۆژانه

ماهانه                        منگانه

امشب                          ئه م شه و

سالیانه                        ساڵانه

ظهر                         نیوه رۆ

فردا                         سبه ینێ

دیروز                   دوێنێ

هفته گذشته               هه فته ی رابردو

هفته آیده                  هه فته ی دادێ

ماه گذشته              مانگی رابردو

ماه آینده                مانگی داێ

بهار                     به هار

تابستان                هاوین

پاییز                   پاییز

زمستان                زستان

شنبه                 شه مه

یکشنبه              یه ک شه مه

دوشنبه              دوشه مه

سه شنب            سێ شه مه

چهار شنبه           چوار  شه  مه

پنج شنبه              پێنج شه مه

جمعه                 هه ینی

ئاژه له کان

حیوان                      ئاژه ل

بز                          بزن

گاونر                      گا

اسب                        ئه سپ

گوسفنده ر                  مه ر

سگ                  سه گ

موش                  مشک

گربه                   پشیله

خرگوش                که روێشک

روباه                   رێوی

شیر                       شێر

پلنگ                    پڵینگ

خرس                    ورچ

خوک                  به راز

خارپشت                 ژوژگ

آهو                          مامز

خزم و که سو کار

عائله                             خێزان

خانواده                        ره گه ز.هۆز

مادر                           دایک

پدر                             باوک

برادر                           برا

خواهر                     خوشک

پسر                          کور

دختر                        کچ

فرزن                      مندال

عمو                       مام

پسر عمو              ئامۆزا

شوهر                مێرد

همسر              هاوسه ر

هوو                 هه وێ

جد                   باپیر

جده                 داپیر

خواهر همسر     ژن خوشک

زن داداش           براژن

دای                    خال

عمه                  پور

برادر زاده            برازا

خواهر زاده       خوشکه زا

نوه                    نه وه

داماد                    زاوا

       ره نگه کان و تامه کان

رنگ                            ڕه نگ

سفید                              سپی

سیاه                              ره ش

زرد                              زه رد

سورمه ای                       سور مه ی

سرخ                              سور

سبز                           سه وز

کبود                       شین

خاکستری                   بۆر

گندمی                        ئه سمه ری

نارنجی                        نارنجی

بنفش                         بنه وشه ی

ابلق                            به له ک

واکس                        بۆیاخ

رنگ تاریک                     ڕه نگی تاریک

کم رنگ                            کال

پر رنگ                       تۆخ

  کمی ترش               مزر

ترش                        ترش

تلخ                           تال

شیرین                    شیرین

سور                  سوێر

ترش شیرین                ترش و شیرین

                  ئاین

خدا                              خوا

آفریننده                      داهێنه ر

بپیغمبر                   خۆشه ویست.پێخه مبه ر

رسول                    ناردراو

آسمان                     ئاسمان

عرس                      کورسی.ته خت

فرشته                               فریشته

دیو                               شه یتان

جن                                     جنۆکه

دوزخ                             دۆزه خ

گناه                              گوناه

اعتقاد                           باور

خدا پرست                     خوا په رست

توبه                               په شیمانی.تۆبه

نماز                                      نوێژ

روزه                                  رۆژو

عید                                چه ژن

مسجد                              مزگه وت

بت                                       بت

بت پرست                           بت په رست

خاچ                             خاچ

تحیات                          ته حیات

مسیحی                      گاور.فه له

حوری                          په ری

       جل و به رگ
لباس                      جل

کت                      چاکه ت

جیب                    گیرفان

دستکش                 ده ست کێش

کلاه                        کلاو

کفش                    پێلاو

پیراهن             کراس

جوراب           گۆره وی

یقه                    یه خه

دراز                درێژ

بند                     شلوار

           که ره سته ی خۆ رازاندنه وه

بافتن                                چنین

قیچی                             مقه ست

سوزن                            ده رزی

پشم                                خوری

ابریشم                           ئاوریشم

قدیفه                            قه دیفه

النگو                           بازنه

انگشتری                     ئه نگوستیله

فرچه                         فڵچه

شانه                          شانه

صابون                            سابون

بادبزن                            باوه شین

چتر                             چه تر

زیور                         خشل.ئالتون

گوشواره                    گواره

گردن بند                    به رمور

سربند                    سه رپێچ

بند                          دۆ خین

ڕاهێنه‌ری تازه‌ی یانه‌ی ئه‌نته‌ر میلانی ئیتاڵی ڕه‌فایه‌ل بینیتیزی ئیسپانی گرنگی خۆی بۆ تواناکانی یاریزانی هێڵی به‌رگری چه‌پی یانه‌ی دیپۆرتیفۆ لاکه‌رۆنایی ئیسپانی فلیپی لیسی به‌رازیلی ده‌ر بڕی.

به‌ پێی هه‌واڵێكی Marca  یانه‌ی ئه‌نته‌ر میلانی ئیتاڵی ده‌یه‌وێت یاریزانی ته‌مه‌ن 24 ساڵه‌ی به‌رازیلی فلیپی لیوس له‌ ئیسپانیاوه‌ به‌ره‌و میلان بگوێزێته‌وه‌ ، فلیپی یاریزانێكی به‌توانایه‌ چی له‌ ڕووی هێرش بردن و چی له‌ ڕووی به‌رگریه‌وه‌ بۆیه‌ بووه‌ته‌ جێگه‌ی گرنگی یانه‌ی ئه‌نته‌ر میلان ، فلیپی وه‌رزی ڕابردوو زۆر نزیك بوو له‌ چوون بۆ یانه‌ی به‌رشه‌لۆنه‌ به‌ڵام پاشا بڕیاری مانه‌وه‌ی له‌ یانه‌که‌یدا.

به‌ پێی هه‌مان هه‌واڵی مارکا یانه‌ی ئه‌تله‌تیکۆ مه‌دریدی ئیسپانی بۆندێکی 12 ملیۆن یۆرۆیی پێش که‌ش به‌ یانه‌ی دیپۆر کردووه‌ به‌ڵام یانه‌ی دیپۆر هێشتا وه‌ڵامی بۆنده‌که‌ی ئه‌تله‌تیکۆی نه‌داوه‌ته‌وه‌.

ئه‌وه‌ی شایه‌نی ئاماژه‌یه‌ فلیپی به‌هۆی پێکهانێکی ترسناکه‌وه‌ که‌ شکانی قاچی بوو زۆربه‌ی یاریه‌کانی یانه‌که‌ی له‌وه‌رزی ڕابردووودا له‌ده‌ستدا و ئێستاس له‌ کۆتا مه‌رحه‌له‌کانی چاك بوونه‌وه‌دایه‌.

یاریگا