دةستت خؤش بيت

128

(19 وه‌ڵام, نووسراو له‌ نوكته‌)

دوبارة

129

(19 وه‌ڵام, نووسراو له‌ نوكته‌)

زۆر سوپاس هاورێیان

130

(0 وه‌ڵام, نووسراو له‌ هه‌مه‌ڕه‌نگ)

ھیچ بیروڕایە کی یە کلاکەرەوە لەمەڕ بنچینەی وشەی((ئاسیا))نیە،بەڵام رای
پەسەند وایە کە ئەم وشەیە دەگەڕێتەوە بۆ سەر بناخە سامیەکەی لە رەگی
((ئاسۆ)) بە زبانی ئەکەدی یان ئاشووری،و بە عیبری ((یاسا))و بە ئارامی
((یەعا)) بەو پێ یەی ((ع))ی ئارامی ھاوشانی بە ((س)) لە زمانە سامی یە کانی
تردا،و تێکڕابە مانای ((دەرچوو،ھەڵات)) دێت وەک ئاماژە بۆخۆر،یان بە مانای جوان و خاوێنی
بەڵام وەکو دیارە مانا ئەکەدیەکەی لە ھوویان راسترە ،چونکە دەکرێ وشەی ئاسیا به
مانای ناوچەی خۆرھەڵاتن یا خۆد ھەڵاتنی خۆر بێت ، و ئەمەش ئەو باوەڕە دەخاتە
روو کە ئەو نەتەوە سامی یانەی کە لە خۆرھەڵاتی یونان نیشتەجی بوون ((دانیەکان و کەنعانیەکان))،
ناوی ((ئاسیا)) یان نابوو بەسەر ئەو ناوچانەی کە دەکەوتنە خۆرھەڵاتی وڵاتەکەیان
و بە ئاسیای بچووک واتە ((ئانادوڵ)) ناوزەندیان کرد بوو


کوردژین

زێدێ مایكڵ جه‌كسۆن ده‌كرێته‌ شوێنێكی گه‌شتیاری
Peyamner – شاری گرێی له‌ ویلایه‌تی ئیندیانا كه‌ شوێنی له‌دایكبوونی مایكڵ جه‌كسۆنه‌، بڕیاره‌ به‌ پڕۆژه‌یه‌كی 300 ملیۆن دۆلاری بكرێته‌ شوێنێكی گه‌شتیاری.


به‌ گوێره‌ی هه‌واڵی ماڵپه‌ڕی فارسیی "رادیۆی ده‌نگی ئه‌مه‌ریكا"، دوو ساڵ دوای مه‌رگی له‌ ناكاوی مایكڵ جه‌كسۆن به‌ هۆی زۆر به‌كارهێنانی ده‌رمانی خه‌و، باوكی ئه‌م سوپه‌ر ئه‌ستێره‌یه‌ی میوزیك و ژماره‌یه‌ك له‌ هه‌وادارانی به‌ نیازن شوێنی له‌دایكبوونی بكه‌ن به‌ شوێنێكی وه‌ك گریسلاند كه‌ شوێنی له‌دایكبوون و كۆشكی ئێلڤیس پریسلیی ئه‌ستێره‌ی راك ئه‌ند رۆڵه‌.

ساڵی رابردوو جۆو جه‌كسۆن باوكی مایكڵ و روودی كێلی شاره‌وانی شاری گرێی رایانگه‌یاند كه‌ به‌ هاوكاریی یه‌كتر پلانێكیان به‌ ناوی ناوه‌ندی بنه‌ماڵه‌ی جه‌كسۆن ئاماده‌ كردووه‌ و خه‌ریكن به‌ڕێوه‌ی ده‌به‌ن.

ئه‌م پاركه‌ گه‌شتیارییه‌ له‌ سه‌ر زه‌وییه‌كی 300 هێكتاریی حكومه‌تی بونیاد ده‌نرێت و بریتیه‌ له‌ گواستنه‌وه‌ی بینای ماڵه‌كه‌ی جه‌كسۆن واته‌ ئه‌و خانووه‌ی كه‌ مایكڵ سه‌رده‌می منداڵیی تێدا به‌سه‌ر بردووه‌. ئه‌وان به‌ نیازن تا مه‌ودایه‌كی 1000 مه‌تری ئه‌م بینایه‌ بگوازنه‌وه‌ تا ده‌گات به‌م پاڕكه‌ گه‌شتیارییه‌.

هه‌روه‌ها بڕیاره‌ له‌م پاڕكه‌دا مۆزه‌یه‌كی كه‌ره‌سته‌كانی سترانبێژی و ته‌نانه‌ت كازینۆیه‌كیش دروستبكرێت. به‌رپرسانی شاری گرێی ئاواتخوازن كه‌ به‌ڕێوه‌به‌رانی ئه‌م پلانه‌ بتوانن هه‌موو ورده‌كارییه‌كانی پلانه‌كه‌ بێ كه‌موكوڕی پیاده‌ بكه‌ن، چونكه‌ مه‌زه‌نده‌ ده‌كرێت كه‌ ئه‌م پاڕكه‌ توانای راكێشانی 700 هه‌زار گه‌شتیار و 150 ملیۆن دۆلار داهاتی بۆ شاری گرێی هه‌بێت.

مایكڵ جه‌كسۆن رۆژی (25 حوزه‌یران / یۆنیۆی 2009) له‌ كۆشكی خۆی له‌ بۆرلی هیلز گیانی سپارد. له‌ دووهه‌مین ساڵیادی مه‌رگی ئه‌م ئه‌ه‌ستێره‌یه‌دا سه‌دان كه‌س له‌ لایه‌نگرانی له‌ ماڵه‌ كۆنه‌كه‌ی بنه‌ماڵه‌ی جه‌كسۆن كۆبوونه‌وه‌ تاوه‌كو گوێ له‌ موزیكی ئه‌و بگرن و یادی زیندوو ڕابگرن.

132

(4 وه‌ڵام, نووسراو له‌ ئایین)

زؤر سوباس

133

(15 وه‌ڵام, نووسراو له‌ شیعر)

زؤر سوباس

134

(19 وه‌ڵام, نووسراو له‌ نوكته‌)

زؤر سوباس

135

(8 وه‌ڵام, نووسراو له‌ وته‌)

دةست خؤش

136

(19 وه‌ڵام, نووسراو له‌ نوكته‌)

زؤر سوباس

137

(3 وه‌ڵام, نووسراو له‌ هه‌مه‌ڕه‌نگ)

زؤر سوباس

138

(5 وه‌ڵام, نووسراو له‌ هه‌مه‌ڕه‌نگ)

زؤر سوباس

139

(7 وه‌ڵام, نووسراو له‌ وه‌رزش)

زؤر سوباس

140

(15 وه‌ڵام, نووسراو له‌ شیعر)

زؤر سوباس

141

(15 وه‌ڵام, نووسراو له‌ شیعر)

زؤر سوباس

142

(4 وه‌ڵام, نووسراو له‌ ئایین)

زؤر سوباس

143

(3 وه‌ڵام, نووسراو له‌ وه‌رزش)

دةست خؤش هةر بزى برايةكةم

144

(7 وه‌ڵام, نووسراو له‌ وه‌رزش)

ئه‌رجێتین 3-0 کۆستاریکا: لیۆ و زاواکه‌ی مارادۆنا “ئالبیسلێستێ”ـیان به‌ئاستێکی زۆر جیاواز گه‌یانده‌ قۆناغی هه‌شت
ئه‌رجه‌نتین ـی خانه‌ خوێ له‌ کۆتایی ـدا تینوێتی سه‌رکه‌وتنه‌کانی شکاند تووانی گه‌وره‌ترین سه‌رکه‌وتن تا ئێستا له‌ پاڵه‌وانێتیه‌که‌ تۆمار بکات و به‌سێ گۆڵ هه‌ڵبژارده‌ی کۆستا ریکا سڕ کرد .

له‌سه‌ر یاریگای ئیستادیۆ ماریۆ ئه‌لمێرتۆ کامپۆس له‌ شاری کۆردۆبا (قرطبة) و له‌ووڵآتی ئه‌رجه‌نتین هه‌ردوو هه‌ڵبژارده‌ی کۆستا ریکا و هه‌ڵبژارده‌ی ئه‌رجه‌نتین به‌یه‌ک گه‌یشتن له‌ گه‌ری سێیمی  کۆمه‌ڵه‌ی یه‌که‌می پاڵه‌وانێتی کۆپا ئه‌مێریکا ـی 2011  و یاریه‌که‌ به‌سه‌رکه‌وتنی ئالبێ سلێستێ کۆتایی هات به‌ ئه‌نجامی سێ گۆڵی خاوێن .

له‌سه‌ره‌تای گێمی یه‌که‌م هه‌ڵبژارده‌ی ئه‌رجه‌نتین تووانی کۆنترۆلی یاریگا بکات و به‌ ئاستێکی زۆر جیاوازتر له‌ یاریه‌کانی پێشوو به‌دیار که‌وت و به‌هیچ شێوه‌یه‌ک ماوه‌ی به‌ هه‌ڵبژارده‌ی کۆستا ریکا نه‌ ـدا سه‌رکه‌شی ئه‌نجام بده‌ن و هه‌موو ڕێگاکانی لێ گرت ، میسی ئه‌و که‌سه‌ی که‌ پێش یاریه‌که‌ و دوای هه‌ردوو یاری پێشوو تووڕه‌ که‌ری هانده‌رانی تانگۆ بووم ، به‌ڵام ئه‌م یارییه‌ وه‌ڵآمی هه‌موو ئه‌و ڕه‌خانه‌ی دایه‌وه‌ و گێمی یه‌که‌می بۆخۆی قۆرخ کردبوو وه‌ چه‌ندین هه‌لی خسته‌ به‌رده‌م هێرشبه‌رانی هاوڕێی ، هیگواین ئه‌م گێمه‌ ئاستێكی باشی پێشکه‌ش کرد به‌ڵام چه‌ندین هه‌لی له‌ده‌ست ـدا خۆئه‌گه‌ر ئه‌و گۆڵه‌ی ئه‌گوویرۆ تۆمار نه‌کرایه‌ ئه‌وا به‌ذڵنیاییه‌وه‌ یاریه‌که‌ی دیکه‌ به‌ سه‌ره‌کی یاری نه‌ده‌کرد چونکه‌ زیاتر له‌ 3 گۆڵی به‌هه‌ده‌ر ـدا ،  له‌ پاش له‌ده‌ست ـدانی چه‌ندین گۆڵ له‌ کۆتایی ـدا کووڕه‌ زێڕینه‌که‌ی ئاتلێتیکۆ مه‌درید گه‌ڕایه‌وه‌ و بووه‌ هه‌وێنی گه‌یشتنی ئالبێسلێستێ بۆ قۆناغی هه‌شت دوای ئه‌وه‌ی گۆڵی یه‌که‌م و پێشکه‌وتنی ئه‌رجه‌نتینی تۆمار کرد پێش ئه‌وه‌ی هۆگۆ سانچێز فیکه‌ی کۆتایی ئه‌ گێمه‌ لێ بدات و تایمی یه‌که‌م یه‌ک به‌ سفر له‌به‌رژه‌وه‌ندی سپی و شینی ئاسمانی کۆتایی هات .

نیوه‌ی دووه‌م به‌ شآلاوی هێڕشه‌کانی ئه‌رجه‌نتین و ئاسیسته‌کانی لیۆ ده‌ستی پێکرد و له‌م گێمه‌ ـدا گۆنزالۆ هیگواین نه‌یتووانی خۆی بسه‌لمێنێت و ژماره‌یه‌ک هه‌لی له‌ده‌ست ـدا ، به‌ڵام زاواکه‌ی مارادۆنا تووانی بۆ هه‌موو هانده‌رانی ئاماده‌بووی کۆردۆبا بسه‌لمێنێت که‌ شایه‌نی ئه‌وه‌یه‌ به‌شێووه‌ی سه‌ره‌کی یاری بکات ئه‌م جاره‌ش گه‌ڕایه‌وه‌ و له‌ پاسێکی میسی تووانی بۆ دوه‌م جار تۆڕی لیۆ مۆریرای هه‌ژاند له‌ خووله‌کی 53 ، له‌پاش ئه‌م گۆڵه‌ به‌ته‌واوی یاریه‌که‌ بووه‌ تاک لایه‌نه‌ هیچ هیوایه‌ک نه‌ما بۆ ئه‌وی هه‌ڵبژارده‌ی کۆستاریکا یاری بۆ بکات و هه‌وڵی بۆ بات و له‌به‌راممبه‌ر ـدا کووڕانی باتیستا له‌ پێشکه‌ش کردنی  نمایشه‌کانیان به‌رده‌وام بوو وه‌ ئه‌م جاره‌ش پاش ده‌ خووله‌ک یاریزانی میسی ئاسیستێکی تری به‌ئه‌نجام گه‌یاند و پاسێکی جوانتری به‌ دی ماریا ـدا و گۆڵی سێیه‌می تۆمار کرد له‌ خووله‌کی 63 و یاریه‌که‌ به‌م شێوه‌یه‌ به‌رده‌وامی کێشا و باتیسا که‌وته‌ ئه‌نجام ـدانی گۆڕانکاری و پاستۆری خسته‌ شووێنی هیگوایین و یاریزانێکی لاو باناوی بیلیا هێنا شووێنی دی ماریا و لاڤیزی ـشی له‌شووێنی ئه‌گوویرۆ یاری پێ کرد به‌گشتی ئه‌ گێممه‌ به‌هیج شێوه‌یه‌ک کۆستا ریکا مه‌ترسی ئه‌وتۆی نه‌بوو وه‌ یاریه‌که‌ تا کۆتایی به‌م ئه‌نجامه‌ مایه‌وه‌ و هه‌ڵبژارده‌ی ئه‌رجه‌نتین خۆی گه‌یانده‌ قۆناغی هه‌شت و  پله‌ی دووه‌م ـی کۆمه‌ڵه‌ی یه‌که‌می گرت به‌ 5 خاڵ .

yariga

145

(24 وه‌ڵام, نووسراو له‌ هونه‌ری)

تەمەن درێژ بێ

146

(5 وه‌ڵام, نووسراو له‌ هه‌مه‌ڕه‌نگ)

لە ھەر سێوێکدا ، دوو بەرامبەر زیاتر لە چاوی و سێ بەرامبەر زیاتر لە پورتقاڵ زیاتر لە ھەشت بەرامبەر لە چاو و موز ، ئەنتی ئەکسیدانی تێدایە ، پسپۆڕانی ئەمەریکی لە لێکۆڵینەوەی جۆراوجۆرەکانیدا بەو ئەنجامە گەیشتوون کە سێو زۆرترین ئەندازەی ماددەی بەسوودی تێدایە کە نەک تەنیا مەترسی تووش بوون بەلکەی شیرپەنجە کەم دەکات ، بەڵکو ئۆرگانیزم لە نەخۆشییەکانی دەماری و دڵ دەپارێزت ، بەپێی وتەی زانایان بە ھۆی ئەنتی ئەکسیدانی بەھێز لە سێودا کاردنەوەی باش و شیاوی بۆ مرۆڤ ھەیە ، زانایانی ئەمەریکی سەڵماندیان بەکارھێنانی بەردەوامی سێو ئاوی سێو بەرگری لە ناوچوونی خانەکانی مێشک دەکات کە دەبنە ھۆی لەبیرچوون


كوردزين

147

(3 وه‌ڵام, نووسراو له‌ هه‌مه‌ڕه‌نگ)

زانایانى زانكۆى میشیگانى ئه‌مریكى له‌ ئه‌نجامى لێكۆلینه‌وه‌یه‌كى تازه‌ى زانستیدا ئاشكرایان كردووه‌ ، كه‌ میوه‌ى ترێ مرۆڤ له‌ هۆكاره‌كانى به‌رپرس له‌ تووشكردنى به‌ نه‌خۆشیه‌كانى دڵ ڕزگار ده‌كات ، وه‌ به‌رگریش له‌ نه‌خۆشی جۆرى دووه‌مى شه‌كره‌ ده‌كات ، ئه‌مه‌ش به‌هۆى بوونى پێكهاته‌ى دژه‌ ئۆكسیدى له‌ میوه‌ى ترێ دا .

زانایان لێكۆلینه‌وه‌یه‌یان له‌سه‌ر مشك ئه‌نجام داوه‌ ، وه‌ هه‌ڵساون به‌پێدانى ترێی ڕه‌ش و سورو سه‌وز ، له‌گه‌ل سیسته‌مى خۆراكى به‌رزكه‌ره‌وه‌ى چه‌ورى .

هه‌روه‌ها پاش سێ مانگ له‌سه‌ر چاودێرى كردنى مشكه‌كان بۆ زانایان ده‌ركه‌وت كه‌ پاله‌په‌ستۆى خوێن نزم بووته‌وه‌و چاڵاكیه‌كانى دڵیش به‌هێزبوون و دیارده‌ى هه‌وكردنى دڵ و خوێن و ئاستى چه‌ورى سێیه‌كى زیانبه‌خش كه‌مبووته‌وه‌ له‌لایه‌ن ئه‌و مشكانه‌ى میوه‌ى ترێیان پێداوه‌ ، له‌چاو ئه‌وانه‌ى خۆراكى تریان پێداوه‌ .

زانایان ئاماژه‌شیان به‌وه‌دا كه‌ گۆشراوه‌ى ترێ ، هیچ كاریگه‌ریه‌كى له‌سه‌ر گوڕانى كێشی له‌شی مشكه‌كان نه‌بووه‌ ، كه‌چی كاریگه‌ریه‌كى نێگه‌تیڤى هه‌یه‌ له‌سه‌ر ته‌ندروستى مشكه‌كان و به‌رگری كردن له‌ خانه‌كانى دڵ له‌ دژى له‌ناوچوون ، ئه‌مه‌ش به‌هۆى بوونى پێكهاته‌ى دژه‌ ئۆكسیدى له‌ میوه‌ى ترێ دا .


مه‌کۆی فرمێسكه كان

148

(4 وه‌ڵام, نووسراو له‌ ئایین)

ئاسن و موعجيزه‌ گرنگه‌كه‌.

(تێبینیی وەرگێڕ):

یەكێك لەو ڕووانەی ئیعجازی قورئان كە مامۆستا نوورسی لە نووسینەكانی دا جەختی لەسەر دەكات: جامیعییەتی واتاكانیەتی, كە وشە و، ڕستە و، تەنانەت ئایەتەكانی قورئانی پیرۆز چەندین واتای جیاجیا هەڵدەگرن،
[url=][CENTER]http://up.z-gencan.com/uploads/z-gancan12988063131.jpg[/CENTER[/url]]
لەو ڕەهەندەوە كە قورئانی پیرۆز گوفتاری خوای گەورەیە ئاراستەی سەرجەم چینەكانی مرۆڤی كردووە لە هەموو كات و شوێنێكدا هەتا ڕۆژی دوایی.
جا ئەم ئایەتە پیرۆزەی كە لەم ڕۆژگارەدا تەفسیر و واتای زانستیی لـێ دەدرێتەوە، ئیعجازێكی زانستیی ئەتۆی لەخۆ گرتووە كە مەگەر كەسێك نكوولی لە ڕاستی بكات دەنا باوەڕ دەهێنێت بەوەی كە ئەم قورئانە جگە لە وەحیی خوای گەورەی بەدیهێنەری گەردوون و زانای ئاشكرا و پەنهانەكان گوفتاری كەسی تر نی یە. مامۆستا نوورسیش لێرەدا تەفسیرێكی وای بۆ ئەم ئایەتە پیرۆزە كردووە كە لە جەرگەی ئامانجی هیدایەتبەخشی قورئانەوە سەرچاوە دەگرێت و، لە هەمان كاتدا واتا زانستی یەكەی ئەم ڕۆژگارەشی تێدا ڕەچاو كردووە, ئەوەتا بە پوختی ئەو واتا زانستی یەی بە شێوەیەكی نزیك لە واقیعە زانستی یەكەوە لـێكداوەتەوە.

بەڵام ئەوەی جێی سەرنجە لەم ڕووەوە ئەوەیە كە مامۆستا نوورسی ئەم ئاماژە زانستی یەی لە ناوەڕاستی ساڵەكانی سیی سەدەی بیستەمدا باس كردووە، لە كاتێكدا كە خودی واتا زانستی یەكە لە كۆتایی ساڵەكانی پەنجای سەدەی بیستەم لە لایەن زانایانی بوارە زانستی یەكانەوە باس كراوە! واتە بیست تا بیست و پێنج ساڵ پێش ئەوەی زانست بە ئامڕاز و لێكدانەوە تایبەتەكانی خۆی پەردە لەسەر ئەو نهێنی یە هەڵبماڵێت، قوتابی یەكی قورئان لە ئاماژەیەكی تەفسیرەكەی دا ئەو نهێنی یەی دركاندووە!

(وەرگـێــڕ)

بسمِ الله‏ الرَّحمن الرَّحیم
ۆ أَنْزَلْنَا الْحَدِیدَ فِیهِ بَأْسٌ شَدِیدٌ ۆ مَنَـافِعُ لِلنَّـاسِ (الحدید:25)


وەڵامێكی پوخت و یەكجار گرنگە بۆ پرسیارێك كە تایبەتە بەم ئایەتەوە و،‏ كەسێكی گرنگ ئاراستەی كردووە كە خاوەنی زانستێكی فراوانە و،‏ هەندێ لە زانایانیشی پێ‏ ئیلزام داوە.

پرسیار:
دەووترێت: ئاسن لە زەوی دەردەهێنرێت و لە ئاسمانەوە نایەتە خوارەوە تا بووترێت:

أَنْزَلْنا .. ئەی بۆچی قورئانی پیرۆز نەیفەرموو: "اخْرَجْنا " لە بریی: أَنْزَلْنا كە بە ڕواڵەت لەگەڵ واقیعدا یەك‏‏ ناگرێتەوە؟!
وەڵام:
قورئانی پیرۆز بۆیە وشەی: أَنْزَلْنا ‏ی بەكارهێناوە تاكو خەڵكی بۆ لایەنی ئەو نیعمەتە مەزنە بێدار بكاتەوە كە لە‏‏ ئاسندا هەیە و لە‏ ژیاندا دارای گرنگی یە. واتە قورئانی پیرۆز سەرنجی خەڵكی بۆ لای خودی ماددەی ‏‏ئاسن ڕاناكێشێت تابڵێت: "اخرجنا " بەڵكو دەفەرموێت: أَنْزَلْنا تاكو بێداریان بكاتەوە بۆ ئەو نیعمەتە مەزنەی كە لە ئاسندا هەیە و،‏ بۆ مەودای ئەو پێویستی یە‏ش ڕێنمایی یان بكات كە مرۆڤ بە ئاسن هەیەتی.

جا لەبەر ئەوەی "نیعمەت " لە ‏ژێرەوە نایەتە دەرەوە بەرەو سەر،‏ بەڵكو لە گەنجینەی میهرەبانی یەوە دێت، كە بێگومان ئەم گەنجینەی میهرەبانی یەش بەرزە و لە ناوەرۆكدا دارای پلـەیەكـی بڵند و باڵایە،‏ ئەوا "نیعمەت " لە بەرزایی یەوە بەرەو خوارەوە نـازڵ دەبێت و، پلەی مرۆڤیش - كە موحتاجی ئەو نیعمەتەیە - بێگومان لە خوار پلەی ئەو نیعمەتەوەیە و،‏ "نیعمەت بەخشین "یش لە سەرووی "موحتاجی "یەوەیە. لەبەر ئەوە،‏ تەعبیری ڕاست و دروست بۆ دەربڕینی هاتنی نیعمەت لە لایەن میهرەبانیی خواوەندەوە بۆ فریاگوزاریی موحتاجیی مرۆڤ: أَنْزَلْنا یە نەك "أخرجنا "!
ئنجا لەبەر‏‏‏‏ ئەوەی دەرهێنانی تەدریجیی ئاسن لەسەر دەستی مرۆڤدا ئەنجام دەدرێت،‏ ئەوا وشەی "إخراج " لایەنی نیعمەت ناخاتە هەستی مرۆڤ و پێش‏چاوی هەستی بێ ئاگایان.
بەڵێ،‏ ئەگەر مەبەست ماددەی ئاسن بوایە،‏ ئەوا بەپێی جێگای ماددیی ئاسن دەربڕینی مەبەست بە "إخراج " كارێكی شیاو دەبوو. بەڵام لێرەدا مەبەست سیفەتەكانی ئاسن و نیعمەتەكانی ئاسنە،‏ كە دوو شتی مەعنەوین. بۆیە ئەم واتایە ڕووی لە شوێنی ماددیی ئاسن نی یە،‏ بەڵكو ڕووی لە پلەو‏پایە مەعنەوی یەكەیەتی‏‏.

ئەو نیعمەتە كە لە گەنجینەی "میهرەبانی "یەوە ‏دێت،‏ كە ئەویش یەكێكە لە درەوشانەوەكانی پلە‏و‏پایەی بەرزی خواوەندی میهرەبان،‏ ئەو نیعمەتە بێ هیچ گومانێك لە بەرزترین پلەوە بەرەو خوارەوە ڕەوانە دەكرێت.

كەواتە گوزارشتی ڕاست و دروست بۆ دەربڕینی ئەم مەبەستە: ( أَنْزَلْنا )یە.
هەروەها قورئانی پیرۆز بەم دەربڕینە مرۆڤ بۆ ئەو ڕاستی یە بێدار دەكاتەوە كە: ئاسن نیعمەتێكی گەورەی خواوەندە.
بەڵێ: ئاسن مایەی سەرهەڵدانی گشت تەكنۆلۆژیای گرۆی مرۆڤ و، سەرچاوەی هەموو پێشكەوتن و تەوەرەی سەرجەم هێزەكانیەتی.

جا لەبەر یادخستنەوەی ئەم نیعمەتە مەزنە، قورئانی پیرۆز بەوپەڕی گەورەیی و سام و هەیبەتەوە و لە مەقامی منەت لێنان و نیعمەت‏ بەخشیندا،‏ دەفەرموێت:

ۆأَنْزَلْنَا الْحَدِیدَ فِیهِ بَأْسٌ شَدِیدٌ ۆ مَنَافِعُ لِلنَّاسِ

هـەروەك گـەورەتـریـن مـوعـجیـزەی حـەزرەتی داوودیش-دروودی لەسەر بێت - بە

ۆ أَڵنَّا ڵهُ الْحَدِید

دەردەبڕێت. واتە دەریدەخات كە نەرمكردنی ئاسن موعجیزەیەكی گەورە و نیعمەتێكی مەزن بووە كە بە پێغەمبەرێكی گەورەی بەخشیوە.

دووهەم:
"سەر " و "خوار " دوو گوزارشتی نیسبین و، سەبارەت بە مەڵبەندی گۆی زەوین. تەنانەت ئەوەی كە سەبارەت بە ئێمە بە "لای خوارەوە " دادەنرێت سەبارەت بە كیشوەری ئەمریكا "لای سەرەوە "یە! واتە بارودۆخی ئەو ماددانەی كە لەناو مەڵبەندی زەوی یەوە دێنە سەر ڕووی زەوی، سەبارەت بە دانیشتووانی ڕووی دەرەوەی زەوی، دەگۆڕین.

قورئانی پیرۆزی خاوەن ئیعجازی بەیان بە زمانی ئیعجازەكەی دەفەرموێت:
ئاسن گەلـێ سوودی زۆر و فراوانی هەیە، بە ڕادەیەك كە نابێ وا بزانرێت كانزایەكی سروشتیی وەهایە هەرچۆنێك بە دەستەوە هات بەو جۆرە لە پێداویستی یەكاندا بەكار دێت، بەڵكو دەری دەخات كە نیعمەتێكی گەورەیە و بەدیهێنەری گەردوون بە سیفەتی شـكـۆداری

"رب السـموات والارچ " و لە گـەنجینـەی میهـرەبانیی خـۆیەوە هیناویەتە خوار و، لە كارگەی گەورەی گەردوونیشدا ئامادەی كردووە، تاكو ببێت بە خولگە و تەوەرەی جێ‏بە‏جێ بوونی پێویستی یەكانی دانیشتووانی زەوی. بۆیە تەعبیری "نازڵ كردنی " بۆ بەكارهێنا و فەرمووی:

ۆأَنْزَلْنَا الْحَدِیدَ

تاكو ئەو سوودە گشتی یانە دەربخات كە لە ئاسندا هەن، بە وێنەی سوودەكانی "جووڵە " و "ڕووناكی " كە لە ئاسمانەوە دێن و لە كارگەی گەردوونەوە ڕەوانە دەكرێن.

كەواتە ئاسن لە گەنجینە بچووك و بەرتەسكەكانی گۆی زەوی یەوە دەرناچێت، بەڵكو لە گەنجینەی میهرەبانی یەوە دێت كە ئەویش لە كۆشكی گەورەی گەردووندایە و پاشان نێرراوە بۆ زەوی و لە گەنجینەكانی دا دانراوە، تاكو وردە وردە و بە‏‏پێی پێداویستیی چەرخ و سەردەمەكان بتوانرێت دەربهێنرێت و سوودی لێ وەربگیرێت.
واتە مەبەستی قورئانی پیرۆز ڕوونكردنەوەی ئەم دەرهێنانە تەدریجی یەی ئاسن نی یە لەم گەنجینە بچووكەی زەوی دا، بەڵكو مەبەستی ئەوەیە كە دەری‏‏‏بخات: ئەو نیعمەتە مەزنە پێكەوە لەگەڵ گۆی زەوی دا لە گەنجینەی مەزنی گەردوونەوە نازڵ كراوە، بۆ ئەوەی ئاشكرای بكات كە ئاسن لە هەموو شتێك پێویست‏‏ترە بۆ گەنجینەی زەوی، بە ڕادەیەك كە بەدیهێنەری شكۆمەند كاتێ زەویی لە خۆر جیا‏ كردەوە ئاسنیشی لەگەڵدا ناردە خوارەوە تاكو زۆربەی پێداویستی یەكانی مرۆڤ دابین بكات و بیانهێنێتە‏دی. كەواتە قورئانی حەكیم، لە ڕێی ئیعجازەكەیەوە، ئەم واتایە بە مرۆڤ ڕادەگەیەنێت كە: كارەكانتان بەم ئاسنە ڕا‏‏بپەڕێنن و، هەوڵ بدەن بە دەرهێنانی لەناو زەوی دا سوودی لـێ وەربگرن.

ئەم ئایەتە مەزنە، دوو جۆر لەو نیعمەتانە دەردەخات كە تەوەرەی: "دوورخستنەوەی دوژمن " و "نزیكخستنەوەی سوودەكان "ن.
پێش نازڵ بوونی قورئان سوودە گرنگەكانی ئاسن بۆ گرۆی مرۆڤ هاتبوونەدی‏‏ و بە چاو بینرابوون، بەڵام قورئان دەریدەخات كە لە دواڕۆژدا ئاسن چەند شێوەیەكی ئەوتۆ دەگرێتە خۆی كە كەسانی ژیر و هۆشمەند سەرسام بكات و، بە ناو دەریا و هەوا و وشكانی دا بڕوات و، تەنانەت زەوی ژێربار و تەسخیر دەكات و، هێزێكی هێندە دەراسا دەردەخات كە هەڕەشەی مردن لە مرۆڤ بكات. قورئان ئەمەشی بە:

فیهِ بَأْسٌ شَدِیدٌ

دەربڕیوە و، بەمەش بریسكەیەكی ئیعجازی لە هەواڵدانێكی غەیبی دا دەرخستووە.
كاتێ دەرگای باس لەسەر ئەو سەرنجەی پێشوو خرایە سەر پشت، دەرگای قسەش لەسەر "پەپوو "ی حەزرەتی سولەیمان كرایەوە و، یەكێك لە براكانمان، كە زۆر لە پرسیاركردندا ئیلحاح دەكات(1)، دەپرسێت: پەپوو‏‏سڵێمانە بە:

یُخْڕجُ الْخَبْ‌وَ فی السَّمواتِ ۆاڵاَرْچِ (النمل:25)

وەسفی بەدیهێنەری بەخشندە دەكات. ئایا هۆی چی یە لەم مەقامە مەزنەدا ئەم وەسفەی باس كردووە كە لە چاو وەسفە مەزن و شكۆمەندەكاندا وەسفێكی ناسك و نیانە؟
وەڵام:
یەكێك لە تایبەتكاری یەكانی گوفتاری ڕەوان (الكلام البلیغ) ئەوەیە كە: ئەو سنعەتەی خاوەن گوفتار پێوەی خەریكە، بیخاتە هەست و نەستی گوێ بیستەوە. جا پەپووی حەزرەتی سولەیمانیش، كە بە وێنەی دەشتەكیی شارەزا، ڕێشناس و شارەزای نێوان باڵندە و زیندەوەرانە و، بە فیراسەتێكی وەكو كەرامەت لە دوورگەی كەم‏ ئاوی عەرەبدا شـوێنە پەنهانەكانی ئاو دەدۆزێتەوە. ئەم باڵندە بـەفـەڕ و پیرۆزە، ئەركی ئەندازیاری و كاری دۆزینەوەی ئاوی لە خزمەت حەزرەتی سولەیماندا – دروودی خوای لەسەر بێت - خرابووە ئەستۆ. بۆیە بە پێوەری سنعەتە وردەكەی خۆی، ئەوە دەچەسپێنێت كە هەر تەنها خوای گەورە شایانی پەرستن و سوژدە‏‏ بۆ بردنە. چونكە ئەو خواوەندەیە كە شتانی پەنهانی ناو زەوی و ئاسمانەكان دەردەهێنێت و دەیانخاتە ڕوو. دەبینیت لە ڕێی سنعەت و كارە وردەكەی خۆیەوە ئەم ڕاستی یە دەچەسپێنێت! جا ئەم بۆڕوانینەی پەپووسڵێمانە گەلـێ‌ جوانە! چونكە سروشتی كانزا و ناوك و تۆوە لەژمارەبەدەرەكانی ژێر گڵ داخوازی ئەوە نی یە كە لە ژێرەوە بۆ سەرەوە بێنە دەرەوە، چونكە تەنە قورسەكان كە خاوەنی گیان و دارای ئیختیار نین، لە خۆیانەوە بەرەو لای ژوور سەر ناكەون، بەڵكو لای ژوورەوە بەرەو خوارەوە دادەكەون. كەواتە دەرهێنانی تەنێكی پەنهانی ژێر گڵ لە ژێرەوە بۆ سەرەوە و تەكاندنی ئەو گڵە زەبەلاحەی سەر شانی بێ‌گیان و هەستی ئەو، دەبێت لە ڕێی توانستێكی دەراساوە بێت، نەك لە لایەنی خۆیەوە. جا پەپوو‏‏سڵێمانە لە ڕێی شارەزایی یەوە لە كارەكەی دا، پەنهانترینی ئەو بەڵگانەی دۆزیوەتەوە كە دەیچە‏سپێنن هەر تەنها خواوەند پەرستراو و سوژدە‏‏ بۆ براوی ڕاستەقینەیە و، لە ڕێی سنعەتەكەی خۆیەوە گرنگترینی ئەو بەڵگانەی دۆزیوەتەوە.
قورئانی حەكیمیش ئیعجازێكی ئەوتۆی پێ بەخشراوە كە تەعبیر لەم حاڵ و گوفتارەی پەپوو‏‏سڵێمانە بكات!
* * *
سەرچاوە:
كلیات رسائل النور – مجلد (اللمعات) ص (422-424). تألیف: بدیع الزمان سعید النورسی. ترجمە: إحسان قاسم الصالحی. الگبعە اڵاولی 1993 استانبول. پەراوێز:
(1) مەبـــەســـت "ڕەئفـــــەت "ە، كــــــــە لـــــــە پرســــیار كردندا زۆر بە‏‏غیرەتە و، كەچی لـــە نووســـینــــەوەی پەیامەكــــانیشـدا سستی و تەمبەڵی دەنوێنێت! (دانەر)
نوسینی :
بەدیعوززەمان سەعیدی نوورسی

وەرگێڕانی بۆ كوردی:
فاروق ڕەسوول یەحیا
سەرچاوە: ناوەندی كوردستان بۆ ئیعجازی زانستی لە قورئان و سوننەتدا

zor swpas

150

(15 وه‌ڵام, نووسراو له‌ شیعر)

هه‌ناسه‌که‌م

بريار ئه‌ده‌م خۆشه‌ويستيت ئه‌خه‌مه‌ سه‌رچاوانم

ڕۆژگاری ره‌ش به‌رێ ئه‌که‌م وه‌لای ئه‌نێم خه‌مه‌کانم

خۆشه‌ويستيه‌ک تا ئێستا بۆ هيچ که‌ه‌سم ده‌ر نه‌بريوه

نه‌هاورێيه‌تی نه‌ عه‌شق به‌منيانه‌وه‌ نه‌ديوه‌

سه‌راتا وام ئه‌زانی ته‌نيا خۆشه‌ويستی نيه‌

بروام نه‌بو واله‌ناکاو دڵم پربێت له‌م شاديه‌

سوپاس بۆ خوا له‌پێش ئه‌وه‌ی به‌ته‌نيا بمبه‌ن بۆ سه‌يوان

که‌سێکی وه‌کو تۆم ناسی دڵنيای کردم له‌ژيان

له‌ئێستاوه‌ به‌ڵێن ئه‌ده‌م تادواهه‌ناسه‌ی مردنم

خۆشه‌ويستی و عه‌شق سۆزت مه‌رگ داينێ له‌گه‌ردنم

دوامردنيش ئه‌گه‌ر هاتی تۆ بۆسه‌ردانی گۆره‌که‌م

ره‌نگه‌ گوێت لێبێ ئه‌ڵێم ده‌ک به‌خێربێي هه‌ناسه‌که‌م

مه‌کۆی فرمێسكه كان

151

(7 وه‌ڵام, نووسراو له‌ شیعر)

خۆشــــــم ئه‌وێـــــــی


نـــــــازانــــم تـــــۆ چۆن له مــن ئـه ڕوانی
تـــــا چــه ند به ده ردی دڵــــــــم ئــه زانی

چـــۆن سه یرم ئه که ی تۆ به چـاوی خۆت
شه یدایێک یا وه‌ک شێتی ده‌ست به کۆت

گیـــانه من شێت نیم به س عاشقی تۆم
چۆن له یـــادت که م هــــه رگیز ناکرێ بۆم
گه‌لــــێ پیـــــــرۆزه ئــــه شقه که ی ئێمه
تیشـــــــکی چــــــاوانت ڕوونــــــاکی ڕێمه

گیــــــان و ڕۆحــــــی من وه‌ک ئێــمه زۆرن
دژی تـــــــــاریکی عاشـــــــقی خـــــــۆرن

ده‌به‌ســــــه ئیتر ســـــــازی دڵـــــــی من
به‌س ئه‌وه‌نـــــــده پێــــــم بڵـــێ شه‌رمن

بێ شه رم تۆ مــن من تۆم خۆش ده وێ
تۆ له هـــه ر کوێ بیت من ده ژیم له ووێ

مه‌کۆی فرمێسكه كان

^^ بـــــــــــۆ  بـــێــــــــوه‌فــــــا بــــــــــویـــــــــــــــت^^

بــۆ بـێـوه‌فـا بــویـت بــه‌رامــبـه‌ر بــه‌مــن
بــۆ وابــه‌جــاری لــێــم بــویــت بـه‌دووژمن

بــۆ ڕه‌حـمـێـك نـاکـه‌یـت بـه‌ڕه‌نــگی زه‌ردم
بـۆخـسـته‌ ژێـر گـڵ ئـه‌شـقـی بـێـگــه‌ردم

بـــۆ وا بـــه‌جــارێ لــه‌خـــۆت گــــۆڕاوی
تــۆ بــۆمــن هــه‌رده‌م داخ و زووخـــاوی

لـه‌وکـاتـه‌وه‌ی مـن تـۆم خـۆش ویـسـتوه‌
مــن هـه‌ر بـه‌تـه‌نـهـا تـاڵـیـم چـه‌شــتـوه‌

بــڕۆ بــــێــوه‌فـــا لـــه‌مــن دوور کــــه‌وه‌
دووبـــاره‌ دڵــمــت بـــۆ نـــاکـــه‌مـــه‌وه‌

مه‌کۆی فرمێسكه كان

153

(5 وه‌ڵام, نووسراو له‌ شیعر)

توخوا کە مردم وەسیەت بێ لاتان
شینم بۆ مەکەن مەیکەن بە گریان

تەنها بۆم بێنن جلی دولبەرم
بیکەن بە کفن و بیکەنە بەرم
...
ئەوسا بانگی کەن یاری شیرینم
بە ماچی لێوی بکا تەڵقینم

لەسەر کێڵەکەم لە بری ناوم
با وێنەی چاوی بێت لەبەر چاوم

گەر وویستی گشت کات دڵی من تێرکا
با مانگی جارێک ماچی كێڵـم کا

مه‌کۆی فرمێسكه كان

ده‌ست خۆش

155

(19 وه‌ڵام, نووسراو له‌ نوكته‌)

زۆر سوپاس

156

(0 وه‌ڵام, نووسراو له‌ وته‌)

تۆ هه‌ڵه‌یت ... ئه‌گه‌ر ڕقت له‌هه‌موو گوڵێک بێت ، له‌به‌ر ئه‌وه‌یه‌ به‌هۆی دڕکی گوڵێکه‌وه ‌بریندار بووبیت ..
تۆ هه‌ڵه‌یت ... ئه‌گه‌ر واز له‌هه‌موو خه‌ونه‌کانت بهێنیت ، له‌به‌ر ئه‌وه‌یه‌ یه‌کێکیان نه‌هاتۆ‌ته‌دی ..
تۆ هه‌ڵه‌یت ... ئه‌گه‌ر واز له پاڕانه‌وه‌بهێنیت ، له‌به‌ر ئه‌وه‌یه‌ یه‌کێ له‌دوعاکانت وه‌ڵام نه‌دراوه‌ته‌وه‌..
تۆ هه‌ڵه‌یت ... ئه‌گه‌ر واز له‌هه‌موو پرۆژه‌کانت بهێنی ، له‌به‌ر ئه‌وه‌یه‌ یه‌كێ له‌پرۆژه‌کان شکستی هێناوه‌..
تۆ هه‌ڵه‌یت ... ئه‌گه‌ر ئیدانه‌ی هه‌موو هاوڕێکانت بکه‌یت و حوکم بکه‌ی به‌سه‌ریاندا ، له‌به‌ر ئه‌وه‌یه‌ یه‌كێ له‌هاوڕێکانت خیانه‌تی لێ کردوویت

157

(5 وه‌ڵام, نووسراو له‌ هه‌مه‌ڕه‌نگ)

ئه مياريه بو يوه ى خو شه ويست ئاماده م كردوه

ئايا ئه ندامى دوايخوت حه زى له ج جوره فليميكه

من حه زم له فليمى خه وفه
دواى من حه زى له فليمى
غه ريبيه

158

(14 وه‌ڵام, نووسراو له‌ نوكته‌)

ده‌ستت خۆش بێت.

159

(18 وه‌ڵام, نووسراو له‌ یه‌كترناسین)

به‌خێر بێی

160

(1 وه‌ڵام, نووسراو له‌ وته‌)

彡♥彡 ده‌ســـت خـــۆش

ههههههههههههه
彡♥彡 ده‌ســـت خـــۆش

162

(11 وه‌ڵام, نووسراو له‌ ته‌وه‌ر و گفتوگۆ)

彡♥彡 ده‌ســـت خـــۆش

163

(3 وه‌ڵام, نووسراو له‌ وته‌)

彡♥彡 ده‌ســـت خـــۆش

dast xosh

دةست خوش

166

(7 وه‌ڵام, نووسراو له‌ ئایین)

dast xosh

167

(4 وه‌ڵام, نووسراو له‌ ئایین)

dast xosh

168

(3 وه‌ڵام, نووسراو له‌ میوزیك و ڤیدیۆ)

ههههههههههههههههههههههههههه