169

(15 وه‌ڵام, نووسراو له‌ وته‌)

وايه دست خوش خوشكى

170

(3 وه‌ڵام, نووسراو له‌ وته‌)

[center]
لوقمانی حكیم چه‌ند ئاموژگارییه‌كی كوڕه‌كه‌ی ده‌كات,كه‌ به‌ راستی بۆ ژیانی ئه‌مڕۆی ئیمه‌ زۆر پێویسته‌ وه‌ ده‌رسێكی گه‌وره‌ی تیدایه‌.ئه‌مه‌ش ئاموژگارییه‌كانیه‌تی:
كوڕم هیچكه‌س و هیج شت مه‌كه‌ به‌ شه‌ریكی خوا!
له‌گه‌ل دایك وباوكت باشترین هه‌لس وكه‌وتت هه‌بیت!
بزانه‌ كه‌ هیج شتیك له‌ خوا شاردراوه‌ نیه‌

نویژ به‌و شیوه‌یه‌,كه‌ شایه‌نیه‌تی‌!
ئاموژگاری خه‌لكی له‌ بیر مه‌كه‌!
له‌ به‌رامبه‌ر ناخوشیه‌كان خوڕاگر به‌!
له‌ خه‌لكی ڕوو وه‌رمه‌گیره‌ وه‌ بی منه‌تیش مه‌به‌ لێ یان!
به‌ فیز و خو به‌زل زانی له‌گه‌ل خه‌ڵك هه‌ڵس و كه‌وت مه‌كه‌!
له‌ ڕێ‌ ی روشتندا له‌ سه‌ر خو به‌!
به‌ سه‌ر خه‌ڵكی هاوار مه‌كه‌,له‌ سه‌ر خۆ قسه‌ بكه‌!
له‌ رێی ی ناوه‌كان و سیفه‌ته‌كانی خوای گه‌وره‌ به‌ باشی بناسه‌!
به‌و شیوه‌یه‌ی كه‌ خه‌ڵكی ئاموژگاری ده‌كه‌یت,پێشتر خوت عه‌مه‌لی پێ ی بكه‌!
قسه‌ ئه‌وه‌نده‌ بكه‌ كه‌ پیویسته‌!
حه‌قی خه‌ڵكی به‌ باشی بده‌وه‌!
نهێنیت لای خۆت بپارێزه‌!
له كاتی ته‌نگانه‌ هاوڕێكه‌ت تاقی بكه ره وه

به‌ سود و زیان هاوریكه‌ت تاقی بكه‌!
له‌گه‌ل نه‌زان و نه‌فام هه‌لس و كه‌وت مه‌كه‌!
له‌گه‌ل زانایان و روشنبیران هاوری به‌!
له‌ به‌ ده‌ست هێنانی ئیشی باش خێرابه‌!
سیقه‌ مه‌خه‌ سه‌ر ئه‌و كه‌سانه‌ی كه‌ كه‌م فكر و زه‌عیفن!
له‌گه‌ل ئیمانداری عادل هه‌رده‌م قسه‌ بكه‌!
قسه‌ییك بكه‌ كه‌ گونجاو بێت و به‌ڵگه‌شت پێ‌ بێت!
رۆژانی گه‌نجی به‌ ده‌وله‌مه‌ندی بزانه‌!
هه‌م پیاوی دنیا و هه‌م پیاوی رۆژی دوایی به‌!
رێزی دوستان و براده‌ران بگره‌!
27-له‌گه‌ل دوست و دوژمن خۆش ره‌فتار به‌!
بوونی دایك و باوكت به‌ ده‌وله‌مه‌ ندی بزانه‌!
ماموستا و ئوستادی خوت به‌ دایك و باوكی خوت بزانه‌!
كه‌متر له‌وه‌ی كه‌ هه‌ته‌ خه‌رجی بكه‌!
له‌ هه‌موو كاروبارێكدا مامناوه‌ند به‌!
لێ بورده‌یی و پیاوه‌تی بكه‌ به‌ پیشه‌ی خوت!
چه‌ند ده‌توانی له‌گه‌ل میوان به‌ به‌زه‌یی به‌!
له‌ مه‌جلیس و راڕه‌وه‌كان چاوت له‌ گوناه‌ بپارێزه‌!
هیچ كاتێ پاك و خاوێنی له‌ بیر مه‌كه‌!
هیچ كاتێك ته‌ركی خزم و كه‌س و كارت مه‌كه‌!
منداله‌كانت له‌سه‌ر زانست و دینداری په‌روه‌رده‌ بكه‌!
فیرَی ئه‌سپ سواری و تیر هاویشتن ببه‌!
له‌ هه‌ر ئیشیكدا ده‌ست و پێ‌ ی راست پَیش بخه‌!
له‌گه‌ل هه‌ر كه‌سیكدا قسه‌ ده‌كه‌ی به‌ پی توانای ئه‌و قسه‌ بكه‌!
له‌ كاتی قسه‌ كردن هیمن و له‌ سه‌ر خو به‌!
به‌ كه‌م (وتن ,خواردن,خه‌وتن)خۆ رابینه‌!
ئه‌وه‌ی بو خۆت پیت ناخوشه‌ بۆ خه‌ڵكیش پیت ناخۆش بیت!
هه‌ر ئیشیك ده‌یكه‌ی به‌ زانای و شاره‌زای بیكه‌!
شتێ‌ نایزانی مه‌یكه‌!
له‌گه‌ل لاواز و مندالان نهێنی خوت باس مه‌كه‌!
چاوت له‌ڕێ‌ ی یارمه‌تی كه‌س نه‌بیت!
له‌ خراپه‌كاران چاوه‌ڕێ‌ ی پیاوه‌تی و باشه‌ مه‌به‌!
هیچ شتیك له‌ پیش بیرلێ‌ ی كردنه‌وه‌ مه‌كه‌!
ئیشیك هی خوت نیه‌ به‌ هی خوتی مه‌زانه‌!
ئیشی ئه‌مڕوً مه‌خه‌ سبه‌ی!
له‌گه‌ڵ گه‌وره‌تر له‌ خۆت گالًته‌ و گه‌پ مه‌كه‌!
له‌گه‌لً پیاوی گه‌وره‌ زۆر بلًَی ی مه‌به‌!
ئیشی مه‌كه‌ كه‌ نه‌فامان به‌رامبه‌ر به‌ تۆ بی ئه‌ده‌بی بنوێنن!
بی نه‌وایان له‌ ماڵی خوت بێ‌ به‌ش مه‌كه‌!
ناكۆكی و دوژمنایه‌تی دوباره‌ زیندوو مه‌كه‌وه‌!
ئیشی باشی خه‌ڵًكی به‌ هی خوت مه‌زانه‌!
ماڵ و دارای خۆت به‌ دۆست و دوژمن نیشان مه‌ده‌!
له‌گه‌ڵ خزم و دۆستان په‌یوه‌ندی مه‌پچڕینه‌!
هیچ كاتیك غه‌یبه‌تی باشان و خۆ پاریزان((ته‌قواداران)) مه‌كه‌!
خۆ په‌سند و لووت به‌رز مه‌به‌!
له‌ حزوری هه‌ستاوه‌كان دامه‌نیشه‌!
له‌پێش چاوی خه‌ڵكی ددان پاك مه‌كه‌وه‌!
به‌ ده‌نگی به‌رز ئاوی ده‌م و لووتت پاك مه‌كه‌وه‌!
له‌ كاتی باوێشكدان ده‌ست به‌ ده‌مته‌وه‌ بگره‌!
ماندوو بوونی خۆت له‌به‌ر چاوی خه‌لكی ئاشكرا مه‌كه‌!
له‌ مه‌جلیسدا په‌نجه‌ مه‌كه‌ به‌ لووتدا!-
ووته‌ی گرنگ و جێ‌ بایه‌خ له‌گه‌ل ووته‌ی گالته‌ جاری تیكه‌ل مه‌كه‌!
هیچ كه‌سیك له‌ پێش چاوی خه‌لكی رسوا مه‌كه‌!
به‌ چاو وبرو قسه‌ له‌گه‌ڵ خه‌ڵكی مه‌كه‌!
ووته‌ی وتراو دووپات مه‌كه‌وه‌!
كه‌م گاڵته‌ و گه‌پ بكه‌!-
زۆر وه‌سفی خۆت و خزم و كه‌س و كارت مه‌كه‌!
له‌ خۆچواندن به‌ جل و به‌رگی ئافرتان خۆ بپاریزه‌!
دوای داوا ناڕه‌واكانی ژن و مندالت مه‌كه‌وه‌!
رێزی هه‌ركه‌س به‌ ئه‌ندازه‌ی خۆی رابگره‌!
[/center]

171

(6 وه‌ڵام, نووسراو له‌ وته‌)

[center]سوقرات
گه‌نجێك چو بۆلای سوقرات وتی مامۆستا زانیارم فێربكه‌ ئه‌ویش ده‌ستی گرت و بردیه‌ لای ئاوێك سه‌ری كرد به‌ ئاوه‌كه‌دا تا ته‌واو هه‌ناسه‌ی لێبرا وپاشان به‌ریدا دوای كه‌مێك گه‌نجه‌كه‌ هاته‌وه‌ سه‌ر خۆی به‌ هه‌ناسكه‌ بركێوه‌ ووتی مامۆستا من ته‌نها ووتم زانستم فێركه‌ نه‌ك بم خنكێنه‌ سوقراتیش ووتی ئه‌وكاته‌ی سه‌رت له‌ ئاوه‌كه‌دابوو هه‌موو هیوایه‌كت چی بوو ، گه‌نجه‌كه‌
ووتی تۆزێك هه‌وا بۆ ئه‌وه‌ی نه‌خنكێم ،سوقڕاتیش ووتی ده‌ی تائه‌وئه‌ندازه‌یه‌ش عاشق نه‌بی بۆ زانست و زانیاری هیچ كات فێرنابیت و نابی به‌زانا وه‌ئه‌مه‌ش وانه‌ی یه‌كه‌مته‌.
[/center]

172

(4 وه‌ڵام, نووسراو له‌ وته‌)

[center]مرۆڤێک ئاقڵتره‌ که‌ ده‌زانێت عه قڵی که‌ متره‌

زۆردار ئه‌ گه‌ ر سه‌ ریش بکه‌وێت ته‌ مه‌نی کورته‌

ئافره‌ ت قژی درێژه‌ به‌ڵام بیر کردنه‌وه‌ی زۆر کورته‌


ده‌ رمانی توره‌یی بی ده‌ نگییه‌


لێبوردن له‌ هه‌ ڵه‌ کان تۆڵه‌ سه‌ندنه‌ وه‌ یه‌ لی نه‌رمه‌
له‌سه‌ر هێڵ نی‌یه‌‌
[/center]

173

(4 وه‌ڵام, نووسراو له‌ نوكته‌)

وايه وايه برايان

174

(8 وه‌ڵام, نووسراو له‌ نوكته‌)

زورسوباس بوهه مووتان

كاك حوسين توباش ئه زانى

176

(5 وه‌ڵام, نووسراو له‌ نوكته‌)

زورسوباس بوهاوريان

177

(8 وه‌ڵام, نووسراو له‌ نوكته‌)

جارێك قوتابيه‌ك دوعا ئه‌كات و ئه‌ڵێت : خوايه‌ گیان ئه‌سته‌نبۆڵ ببێته‌ پايته‌ختی ئێران.. له‌و كاته‌دا دايكی گوێی لێ ئه‌بێت و ئه‌ڵێت: كوڕم بۆ وا ئه‌ڵێيت؟ كوڕه‌كه‌ش ئه‌ڵێت: ئاخر دايكه‌ له‌ ئيمتيحانا وام نوسيوه..

178

(4 وه‌ڵام, نووسراو له‌ نوكته‌)

مامۆستای بیرکاری به‌ حه‌پۆل ئه‌ڵێت: پێنج چاکه‌ت و پێنج پانتۆڵ و چوار جوت پێڵاو ئه‌کاته‌ چه‌ند؟
حه‌پۆلیش ئه‌ڵێت: مامۆستا ئه‌کاته‌ پێنج زه‌لام، به‌ڵام یه‌کێکیان پێی په‌تییه‌..

179

(5 وه‌ڵام, نووسراو له‌ نوكته‌)

چەند پێشمەرگەیەکی تیپی ٥٧ ی سەگرمەی یەکێتی لە ماڵێک دابەش ئەبن.. کابرای خاوەن ماڵ نان و نیسکاویان بۆ دائەنێت، ئەڵێ: فەرموون بیسمیلا بکەن، یەک لە پێشمەرگەکان ئەڵێ: توخوا نیسکاو هی ئەوەیە بیسمیلای بۆ بکەیت! کابرای خاوەن ماڵ ئەڵێ: ڕزقەو لە خوا بەزیاد بێ بیسمیلای لێ بکەن، ئەگەر بیسمیلای لێ نەکەن جنۆکە نیسکاوتان لەگەڵ ئەخوات.. یەک لە پێشمەرگەکان ئەڵێ: جا جنۆکە بۆ ناچێتە شار کەباب و گۆشت و قۆزی و خواردنی خۆش بخوات، چ ئیشی بە نیسکاوە؟! کابرای خاوەن ماڵ ئەڵێ: ئێ جنۆکەش وەک ئێوەیە ناتوانێ بچێتە شار!

ده‌ست خۆش بۆۆ گواستنه‌وه‌ی ئه‌م هه‌واله‌ برام

نازانم له به رئه وى زانيارى زورم له سه رنيه دواى به يوه ندى        به

     ئازانسى ناساى امريكى ده كه م باشه هاوريان

182

(5 وه‌ڵام, نووسراو له‌ وته‌)

زورسوباس بوهاوريان

183

(5 وه‌ڵام, نووسراو له‌ وته‌)

[center]په‌نده‌كاني پيره‌مێرد
كه‌ چاكه‌ ئه‌كه‌ى مه‌يلێ‌ له‌ لاى كه‌س
بۆ زه‌وقى خۆت بێ‌ و خوا بيزانێ‌ و به‌س

ده‌ستى دز بڕين باو بوو تا دوێنێ‌
ئێستا ده‌ستى دز گورز ئه‌وه‌شێنێ‌

ئه‌وانه‌ى فێرى درۆ و غه‌يبه‌تن
ڕوويان مه‌ده‌رێ‌ شووم و نگبه‌تن

كه‌م بخۆى له‌شت بێ‌ عيله‌ت ده‌بێ‌
كه‌م بڵێ‌ سه‌رت سه‌لامه‌ت ئه‌بێ‌

ئه‌گه‌ر پياوي خراپ هات مه‌دحي كردى
ئه‌وسا بزانه‌ كه‌ تۆ نامه‌ردى

ئاوي خوڕِ هه‌رچه‌نده‌ كه‌ ئه‌تتر سێنێ‌
هه‌ر ئاوي مه‌نگه‌ پياو ئه‌خنكێنێ‌

به‌ڕنجي شاني خۆت بژي به‌سته‌
پاره‌ي ميراتي وه‌ك چلكي ده‌سته‌

ئه‌وكه‌سه‌ي دڵي له‌گه‌ڵ خه‌ڵك پاكه‌
خۆي پێي دڵخۆشه‌ و له‌ به‌د بێ‌ باكه‌

هه‌موو كه‌س خۆي به‌ پياو ئه‌زانێ‌
خه‌ڵكي مه‌شكێنه‌ بۆ پارێ‌ نانێ‌
__________________
[/center]

ئه‌م هه‌ینیه‌ مانگێكی‌ ده‌ستكردی‌ ئه‌مریكا ده‌كه‌وێته‌ سه‌ر زه‌وی‌

ئاژانسی‌ ناسای‌ ئه‌مریكی‌ رۆژی‌ هه‌ینی‌ دیاری‌ كردووه‌ بۆ شكستهێنان و كه‌وتنه‌خواره‌وه‌ی‌ مانگێكی‌ ده‌ستكردی ئه‌مریكی‌ به‌رووی‌ زه‌ویدا.
ئاژانسی‌ ناسای‌ ئه‌مریكی‌ له‌راپۆرتێكدا بڵاوی‌ كرده‌وه‌, مانگێكی‌ ده‌ستكرد ده‌كه‌وێته‌ خواره‌وه‌ كه‌ قه‌باره‌ی‌ هێنده‌ی‌ پاسێكه‌ و كێشی‌ 6 تۆنه‌ و, وا چاوه‌ڕوان ده‌كرێت رۆژی‌ هه‌ینی‌ به‌ر زه‌وی‌ بكه‌وێت.
لای‌ خۆشیه‌وه‌ جێف ئارند به‌ڕێوه‌به‌ری‌ به‌رنامه‌كانی‌ ناسا به‌رۆژنامه‌ی‌ واشنتۆن پۆستی‌ راگه‌یاندووه‌, له‌گه‌ڵ‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌وتنه‌خواره‌وه‌ی‌ ئه‌و مانگه‌ ده‌ستكرده‌ مه‌ترسیداره‌, به‌ڵام رێوشوێنی‌ ته‌واوی‌ بۆ گیراوه‌ته‌ به‌ر و كۆنترۆڵ‌ كراوه‌.
جێی‌ ئاماژه‌یه‌ كه‌ ئه‌و مانگه‌ ده‌ستكرده‌ له‌ساڵی‌ 1991 وه‌ هه‌ڵدراوه‌ بۆ ئاسمان و, بڕی‌ 750 ملیۆن دۆلاری‌ تێچووه‌ و, له‌ساڵی‌ 2005 وه‌ له‌كار كه‌وتووه‌و , ناسا پێشبینی‌ كردووه‌ ئه‌و مانگه‌ ده‌ستكرده‌ له‌گه‌ڵ‌ به‌ركه‌وتنی‌ به‌ به‌رگه‌هه‌وای‌ زه‌وی‌, به‌شێكی‌ زۆری‌ پارچه‌كانی‌ له‌ده‌ست بدات و بكه‌وێته‌ ناو ئاوی‌ زه‌ریاكانه‌وه‌.

185

(20 وه‌ڵام, نووسراو له‌ یه‌كترناسین)

زوربه خيربيت به هيواى به رده واميت

ده ست خوش كاك جاوشين ئه ى جاو ره ش جى

187

(10 وه‌ڵام, نووسراو له‌ نوكته‌)

ده ست خوش برا  م  به راستى قسه كه ى زورجوان بوو

188

(0 وه‌ڵام, نووسراو له‌ هه‌مه‌ڕه‌نگ)

زانا گەڵاڵی
له‌ژێر چاودێری وه‌زاره‌تی رۆشنبیری نه‌رویجی‌و به‌هاوکاری شاره‌وانی ئۆسلۆ، به‌ هه‌ماهه‌نگی کۆمه‌ڵه‌ی کوردانی سوریاو چه‌ند کۆمه‌ڵه‌یه‌کی دیکه‌ی کوردی چالاك له‌و وڵاته‌دا، دووه‌مین فێستیڤاڵی کلتوری‌و رۆشنبیری کوردی له‌ شاری ئۆسلۆی پایته‌ختی وڵاتی نه‌رویج به‌ڕێوه‌چوو.
ده‌ستپێکی فێستیڤاڵه‌که‌ به‌ وته‌ی شیروان عومه‌ر به‌رپرسی کۆمه‌ڵه‌ی کوردی سوریاو وته‌ی هه‌ریه‌ك له‌ شاره‌وانی ئۆسلۆ، به‌شی ئاوێته‌بوون‌و خۆگونجاندن له‌ وه‌زاره‌تی رۆشنبیری نه‌رویجی ده‌ستیپێکرد، که‌ ده‌ستخۆشی‌و پشتگیری خۆیان بۆ سازدانی ئه‌م جۆره‌ فێستیڤاڵانه‌ له‌پێناو ئاشنابوون به‌ هونه‌رو کلتوری نه‌ته‌وه‌کان به‌ یه‌کتری دووپاتکرده‌وه‌و سوپاسگوزاری خۆشیان گه‌یاند به‌و کۆمه‌ڵانه‌ی که‌ له‌ڕێگه‌ی ئه‌و چالاکییه‌ هونه‌ری‌و فره‌ کلتوریانه‌وه‌ په‌یامی خۆشه‌ویستی ده‌گه‌یه‌ننه‌ گه‌لی نه‌رویج.

پاشان به‌ نمایشکردنی چه‌ندین چالاکی هونه‌ری‌و کلتوری‌و به‌ پێشکه‌شکردنی خواردن‌و هه‌ڵپه‌ڕکێ‌و گۆرانی‌و مۆسیقای کوردی تا دره‌نگانێك فێستیڤاڵه‌كه‌ به‌رده‌وامی هه‌بوو، گه‌نجانی به‌شدار بوو به‌ جلوبه‌رگی کورده‌واری‌و چالاکییه‌ جۆراو جۆره‌کانیان توانییان کلتورو هونه‌ری میلـله‌ته‌که‌مان به‌ئاماده‌بووان بناسێنن.

ده ست خوش مام حوسين

هههههههههههههههههههههههه مام حوسين برام

191

(11 وه‌ڵام, نووسراو له‌ نامە)

به ئارمى وخوكرتن كه لاى توده كورى به كراسى ئاوريشمى 
باشه

192

(8 وه‌ڵام, نووسراو له‌ ئایین)

زورسوباس بوهاوريان

193

(4 وه‌ڵام, نووسراو له‌ هه‌مه‌ڕه‌نگ)

زورسوباس بوهاوريان

194

(2 وه‌ڵام, نووسراو له‌ هه‌مه‌ڕه‌نگ)

زورسوباس كاك حوسين

زورباشه ده ست خوش برام

196

(4 وه‌ڵام, نووسراو له‌ هه‌مه‌ڕه‌نگ)

[center]
زانایانى ئاژانسى ئاسمانى ئه‌مریكا، یه‌كه‌م به‌ڵگه‌ى راسته‌وخۆیان دۆزییه‌وه‌ سه‌باره‌ت به‌بوونى ئه‌سێره‌ى خولاوه‌ به‌ده‌ورى خۆر، زانایان ناوى "تاوتوین"یان له‌و ئه‌ستیره‌ تازه‌ ناوه‌ كه‌ تازه‌ دۆزراوه‌ته‌وه‌‌و به‌ده‌ورى خۆردا ده‌خولێته‌وه‌.
زانایان رایده‌گه‌یه‌نێت تاڕاده‌یه‌ك ئه‌و ئه‌ستیره‌یه‌ له‌ زه‌وییه‌وه‌ نزیكه‌ كه‌ 200 ساڵى رووناكى له‌ زه‌وییه‌وه‌ دوره‌، ئه‌وه‌ش روونكراوه‌ته‌وه‌ كه‌ گه‌یشتن به‌و ئه‌ستێره‌یه‌ به‌كه‌شتییه‌ك كه‌ به‌خێرایى رووناكى بڕوات، پێویستى به‌ دوو سه‌د ساڵ هه‌یه‌.
هه‌روه‌ها زانایان چه‌ند زانیارییه‌كیان له‌سه‌ر ئه‌و ئه‌ستێره‌یه‌ بڵاوكرده‌وه‌ كه‌ پێده‌چێت به‌جۆرێك له‌ جۆره‌كان ئاوى له‌سه‌ر بێت یان مانگێك زیاترى هه‌بێت.
ئه‌م دۆزینه‌وه‌ تازه‌یه‌ش جیهانێكى تازه‌ له‌باره‌ى دروستبوونى ئه‌ستێره‌كان‌و سیستمى ئه‌ستێره‌ دوانییه‌كان ده‌هێنێته‌ كایه‌وه‌.
 

[/center]

197

(2 وه‌ڵام, نووسراو له‌ هه‌مه‌ڕه‌نگ)

[center]حوزنی موكریانی‌ یه‌كێكه‌ له مێژوونووسه‌ به‌ناوبانگه‌كانی‌ كورد، نه‌ك ته‌نها له‌ بواری‌ مێژوودا، به‌ڵكو له‌ بواری‌ رۆژنامه‌وانیی شدا شوێن ده‌ستی‌ دیاره‌، به‌ تایبه‌ت له‌ بواری‌ چاپه‌مه‌نی‌ كوردی دا توانی‌ خزمه‌تیكی‌ بێوێنه‌ی‌ مێژووی‌ كورد بكات.
حوزنی‌ موكریانی‌ له‌ 12ی‌ ئه‌یلولی‌ 1883 دا له‌ گوندی‌ حاجی‌ حه‌سه‌ن-ی‌ سه‌ر به‌ شاری‌ مه‌هاباد له‌ رۆژهه‌ڵاتی كوردستان‌، له‌دایكبووه‌‌و ناوی ته‌واوی‌ (حسێن سه‌یید عه‌بدوللـه‌تیف‌ كوڕی‌ شێخ ئیسماعیل)ـه،‌ نازناوی‌ حوزنی-یشی‌ له‌ وشه‌ی‌ حه‌زین-ی‌ عه‌ره‌بیه‌وه‌ وه‌رگرتوه‌ كه‌ واتای‌ خه‌مبار ده‌گه‌یه‌نێت، نووسیینه‌كانی‌ خۆی‌ له‌ ساڵانی‌ فه‌رمانره‌وایی‌ عوسمانییه‌كان دا به‌و ناوه‌وه‌ بڵاوده‌كرده‌وه.
ئه‌م پیاوه‌ له‌به‌ر ئه‌وه‌ی‌ زۆر تینوی‌ ئازادی‌ بوو، گه‌شتی‌ زۆر كردووه‌ بۆ وڵاتانی‌ تری‌ وه‌ك روسیاو ئه‌وروپاو حیجاز، له‌ پاش ماوه‌یه‌كی‌ زۆر له‌ شاری‌ حه‌له‌ب-ی‌ سوریا جێگیر بووه‌.
پاشان‌ له‌ ساڵی‌ 1915 دا چووه‌ بۆ ئه‌ڵمنیاو له‌وێ چاپخانه‌یه‌كی‌ كڕیوه‌‌و دواتر ئه‌و چاپخانه‌یه‌ی هبردووه‌ته‌ حه‌ڵه‌ب‌و ساڵی‌ 1925، گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌ بۆ (ره‌واندوز)و چاپخانه‌كه‌شی‌ له‌گه‌ڵ خۆیدا هێناوه‌ته‌وه‌ بۆ كوردستان‌و هه‌ر به‌و چاپخانه‌یه‌ش به‌رهه‌مه‌كانی‌ خۆی‌و هاوڕێكانی‌ به‌چاپ گه‌یاندوه‌.

حوزنی موكریانی زۆر حه‌زی‌ له‌ به‌خێوكردنی‌ كرمی‌ ئاوریشم‌‌و جوانووسیی‌ كردووه‌و ده‌ستێكی‌ باڵای له‌ هونه‌ری هه‌ڵكۆڵینی‌ سه‌ر به‌ردو ته‌خته‌و وێنه‌گرتن‌و مۆرهه‌ڵكه‌ندن یش دا هه‌بووه، ته‌نانه‌ت ساڵی‌ 1928 كتێبێكی‌ ده‌رباره‌ی‌ به‌خێوكردنی‌ كرمی‌ ئاوریشم نووسیوه.
حوزنی‌ له‌ ژیانی دا له‌سه‌ر كوردایه‌تی‌ چه‌ند جارێك به‌ندكراوه، هه‌روه‌ها چه‌ند رۆژنامه‌و گۆڤارێكی‌ به‌ زمانی‌ كوردی‌ به‌ چاپ گه‌یاندوه‌ وه‌ك رۆژنامه‌ی‌ (كوردستان)، گۆڤاری‌ (ده‌نگی‌ گێتی‌ تازه‌) له‌ ساڵی‌ 1947 دا، ساڵی‌ 1935 له‌ هه‌ولێر (11) ژماره‌ی‌ گۆڤاری‌ (رووناكی‌) ده‌ركردووه‌، له نێوان ‌ساڵانی‌ 1926-1933، (32) ژماره‌ی‌ گۆڤاری‌ زاری‌ كرمانجی‌ ده‌ركردووه.
حوزنی موكریانی ساڵی 1934 بۆ هاوكاریكردنی پیره‌مێرد به‌ شێوه‌یه‌كی نافه‌رمی سه‌رپه‌رشتی ده‌رچوونی ڕۆژنامه‌ی (ژین - ژیان)ی كردووه‌و به‌شداریی‌ به‌رچاویشی‌ له‌ بڵاوكردنه‌وه‌ی‌ گۆڤاری‌ (گه‌لاوێژ) دا هه‌بووه‌.
مێژوونووس حسێن حوزنی، وێڕای كاری نووسین‌و رۆژنامه‌گه‌رێتی پێشڕەوی هەرە چالاكی مەیدانی هونه‌ری‌ فۆتۆگرافی یشه له‌ كوردستان‌ دا، ناوبراو، كاتێ لە (1915) دا لە ئەڵمانیاوە دەگەڕێتەوە حە‌ڵەب، كامێرایەكی وێنەگرتن لەگەڵ خۆی دەهێنێت‌و لە ناو چاپخانەكەی خۆیدا لە ڕه‌واندز دایدەمەزرێنێت بۆ كاری وێنەگرتنی ڕۆژنامەگەریی‌و بۆ بڵاوكردنەوەی وێنە لە نێو كتێب دا سوودی لێوەردەگرێت.
ئەكرەمی ساڵحی رەشە، له‌ كتێبی سلێمانی دا دەڵێ: یەكەم ئامێری وێنەگرتن لەلایەن حسێن حوزنی موكریانی‌و كابرایەكی لوبنانی-یەوە هێنرایە سلێمانی‌و شێخ لەتیفی دانسازیش لێیكڕین، لە زەمانی شێخ مەحمود دا بۆ ئیشوكاری خۆیان بەكاریدەهێنا وەك گرتنەوەی نووسین (استنساخ). پاشان ئەو ئامێرەی فرۆشت بە یەحیا ئەفەندی رەسام . ئیتر ئه‌و هەر بۆ وێنەگرتن بەكاری دەهێنا.
به‌ڵام حسێن حوزنی لە سلێمانی كامێرایەكی دیكه‌ی فرۆشتوتە شێخ لەتیفی دانساز. لە هەمان كاتدا كامێرایەكی تریشی لە ڕه‌واندز (لە چاپخانەكەی خۆیدا) هەبووە بۆ كاری چاپەمەنی‌و ڕۆژنامەگەریی‌و وێنەگری ئیشەكانی خۆی، چونكە دەبینین حسێن حوزنی لە نێوان ساڵانی (1926-1942) دا دەیان ڕەسم‌و وێنەی فۆتۆگرافی لە ڕۆژنامەو كتێبەكانی خۆی دا بڵاوكردۆتەوە.
موكریانی‌ ‌ساڵی‌ 1909، پیتیی‌ ئه‌لفوبێی‌ كوردی‌ داڕشتوه‌و له‌ چاپخانه‌كه‌ی دا به‌كاریهێناوه‌و خاوه‌نی‌ گه‌لێك كتێبی‌ به‌نرخیشه‌ كه‌ به‌ زمانێكی‌ كوردی‌ ره‌وان نووسراون.

حوزنی‌ موكریانی‌ ـ به‌ یه‌كه‌م مێژوونووسی‌ كورد داده‌نرێت له‌ سه‌ده‌ی‌ بیسته‌م دا، له‌م پێناوه‌دا بۆماوه‌ی‌ پانزه‌ساڵ به‌ هه‌موو توانایه‌كیه‌وه‌ هه‌وڵێكی‌ بێوێنه‌یدا‌ بۆ كۆكردنه‌وه‌ی‌ زانیاری‌ مێژوویی‌ له‌باره‌ی‌ مێژووی‌ گه‌لی‌ كورده‌وه‌ كه‌ له‌ زمانه‌كانی‌ عه‌ره‌بی، هندی،‌ توركی، فارسی‌، فه‌ره‌نسی‌و روسی دا هه‌بوون، له‌و كاته‌دا، له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ خۆی‌ شاره‌زاییه‌كی‌ باشی‌ له‌م زمانانه‌دا هه‌بووه‌ هه‌ر له‌م زمانانه‌شه‌وه‌ گه‌لێك نوسراوی‌ به‌ پێزی‌ وه‌رگێڕاوه‌ته‌ سه‌ر زمانی‌ كوردی.
ئه‌م نووسه‌ره‌‌ نه‌مره‌ له‌ ماوه‌ی‌ ئه‌و 30 ساڵه‌دا كه‌ له‌م پێناوه‌دا ته‌رخانیكردبوو بۆ خزمه‌تی‌ گه‌لی‌ كورد خاوه‌نی‌ 17 كتێبی‌ گه‌وره‌یه‌ كه‌ یانزه‌ كتێبیان له‌سه‌ر مێژووی‌ كورده. موكریانی‌ خوێندنی‌ له‌ حوجره‌ی‌ مزگه‌وته‌كان‌و ته‌كیه‌كانه‌وه‌ ده‌ستپێكردوه‌ له‌به‌ر لێهاتویی‌ به‌وه‌و نه‌وه‌ستاوه‌و ده‌ستیكردوه‌ به‌ رۆشنبیركردنی‌ خودی‌ خۆی‌ له‌ رێگه‌ی‌ ئه‌و كتێبانه‌ی‌ كه‌ به‌ زمانه‌كانی‌ ترهه‌بوون له‌و سه‌رده‌مه‌دا، گه‌لی‌ كوردو مێژووی‌ كورد گه‌لێك قه‌رزاری‌ ئه‌م پیاوه‌ ماندوو نه‌ناس‌و كوردپه‌روه‌ره‌ن كه‌ له‌ 20 ئه‌یلولی‌ 1947 دا له‌ شاری‌ به‌غدا به‌ هۆكارێكی‌ نه‌زانراو كۆچیدوایی كردو ته‌رمه‌كه‌ی هێبرایه‌وه شاری هه‌ولێرو له گۆڕستانی ئیمان محه‌مه‌د به ‌ڕێزێكی زۆره‌وه به‌خاك سپێردرا.

حوزنی موكریانی له نێوانی ساڵانی 1925-1947 دا هه‌ژده‌‌ په‌رتووكی به‌نرخی چاپكردووه كه زۆربه‌یان ده‌رباره‌ی مێژووی كوردو كوردستانه‌‌و تا ئێستاش بایه‌خی تایبه‌تی خۆیان هه‌یه.

به‌شێك له‌و كتێبانه‌ی به‌چاپی گه‌یاندووه‌:

* ئاوڕێكی‌ پاشه‌وه‌، ڕواندز به‌رگی‌ یه‌ك 1929، به‌رگی‌ دوو ساڵی‌ 1930.
* مێژووی‌ میرانی‌ سۆران‌، ڕواندز ساڵی‌ 1935.
* مێرگه‌ی‌ دڵان
* خونچه‌ی به‌هارستان
* پێشكه‌وتن
* میرانی ‌سۆران
* كوردستانی ‌موكوریان
* به‌كورتی هه‌ڵكه‌وتی دێریكی
* لاپه‌ڕه‌یه‌ك له ‌دێریكی كوردستانی موكوری
* ناودارانی كورد[/center]

198

(1 وه‌ڵام, نووسراو له‌ هه‌مه‌ڕه‌نگ)

[center]له‌ ژاپۆن پێشانگه‌ی ساڵانه‌ی (تۆكیۆ) بۆ یارییه‌ ڤیدیۆییه‌كان كرایه‌وه‌ كه‌ به‌یه‌كێك له‌ سه‌رنجراكێشترین پێشانگه‌كانی جیهان ده‌ژمێردرێت‌و ساڵانه‌ ده‌یان هه‌زار كه‌س له‌ وڵاتانی جیهانه‌وه‌ ئاماده‌ی ده‌بن.
له‌و چوارچێوه‌یه‌دا، كۆمپانیای (سۆنی) بۆ به‌رهه‌مه‌ ئه‌لیكترۆنییه‌كان له‌ ده‌ستپێكی پێشانگه‌كه‌دا به‌نمایشكردنی یاری (پی ئێس پی ڤیتا) سه‌رنجی ئاماده‌بوانی راكێشا.
ده‌یان كه‌س له‌ میوانانی پێشانگه‌كه‌ سه‌ره‌یان گرتبوو بۆ تاقیكردنه‌وه‌ی ئه‌و به‌رهه‌مه‌ نوێیه‌ی كۆمپانیای سۆنی، به‌شێكیشیان دوای تاقیكردنه‌وه‌ی ئامێره‌كه‌، سه‌رسامی خۆیان ده‌ربڕی.
یارییه‌كانی تایبه‌ت به‌مۆبایل به‌شێكی گرنگی پێشانگه‌ی (تۆكیۆ) بوو، كه‌ شه‌یدای زۆری به‌ده‌وری خۆیدا كۆكردبوه‌وه‌.
هاوكات كۆمپانیای (سۆنی ئێریكسن) سمارتفۆنێكی نوێی به‌ناوی (ئێكسپیریا پله‌ی) ئاشكرا كرد كه‌ به‌شێوه‌ی سلاید ده‌كرێته‌وه‌و وه‌ك ئامێرێكی (پی ئێس پی) كار ده‌كات.
جێی ئاماژه‌یه‌ ئه‌مساڵ زیاتر له‌ 193 كۆمپانیای 16 وڵاتی جیاجیا به‌شداریان له‌و پێشانگه‌یه‌ كردووه‌ كه‌ 4 رۆژ به‌رده‌وام ده‌بێت.






 

[/center]

ده ست خوش

200

(6 وه‌ڵام, نووسراو له‌ پۆسته‌ره شیعر‌)

ده ست خوش كاك حوسين

201

(8 وه‌ڵام, نووسراو له‌ ئایین)

زورسوباس بوهاوريان

ده ست خوش

ده ست خوش كاك جاوشين

ده ست خوش كاك شه يدابرام

205

(8 وه‌ڵام, نووسراو له‌ ئایین)

[center]مامۆستا عبدالخالقی روناكی
سێ سزای ناو گۆر ئه‌وانه‌ی سستن له‌ نوێژه‌كانیان . . . 1-گۆره‌كه‌ی ته‌سك ئه‌بێته‌وه‌ تا په‌راسوه‌كانی تێك ئه‌شكێ 2-ئاگر به‌رده‌بێته‌ گۆره‌كه‌ی 3-مارێكی بۆ دێت ناوی (سجاع الاقرع)ه‌ لێی ده‌دات بۆهه‌ر نوێژێك كه‌ نه‌یكردوه‌ بۆماوه‌ی نێوان ئه‌و نوێژه‌ بۆ نوێژێكی دوای ئه‌و هه‌ر كاتێك پێداده‌كێشێت 70 باڵ به‌ناخی زه‌ویدا رۆده‌چێت ئاماده‌كردنی :مامۆستا عبدالخالقی ڕۆناكی

[/center]

206

(8 وه‌ڵام, نووسراو له‌ هه‌مه‌ڕه‌نگ)

ده ست خوش برام

207

(8 وه‌ڵام, نووسراو له‌ وته‌)

[center]زورزورزورزورزورزورزورزورزرزوررزورزورزورزورزورزورزورزروده ست خوش كاك حوسين

برسيم هاورى باشه يابرا
كوتيان هاورى برايه كه به ئاره زوى خوت هه ليئه بزيرى

وايه كاك حوسين [/center]

هhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhزورخوشه

209

(6 وه‌ڵام, نووسراو له‌ وته‌)

زورسوباس مام حوسين

شاد كردنى دلى خه لكى نه خه رجى هه يه نه ئه رك يه

خه            ند    ه  به           سه

210

(7 وه‌ڵام, نووسراو له‌ وته‌)

زورسوباس بوهاوريان