كاك ياسين كوى

دةست خؤش رستة يكى جوان بو

چیرۆكەكانى پێغەمبەرى خوا (صلى الله علیه وسلم)
و پەندو ئامۆژگارى وەرگرتن لێیان
چیرۆكی بیست‌و دووەم:
عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ(رضي الله عنه) قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ (صلى الله عليه وسلم) يَقُولُ: (كَانَ رَجُلاَنِ فِى بَنِى إِسْرَائِيلَ مُتَآخِيَيْنِ، فَكَانَ أَحَدُهُمَا يُذْنِبُ، وَالآخَرُ مُجْتَهِدٌ فِى الْعِبَادَةِ، فَكَانَ لاَ يَزَالُ الْمُجْتَهِدُ يَرَى الآخَرَ عَلَى الذَّنْبِ، فَيَقُولُ أَقْصِرْ، فَوَجَدَهُ يَوْمًا عَلَى ذَنْبٍ، فَقَالَ لَهُ أَقْصِرْ؟ فَقَالَ خَلِّنِى وَرَبِّى أَبُعِثْتَ عَلَىَّ رَقِيبًا، فَقَالَ وَاللَّهِ لاَ يَغْفِرُ اللَّهُ لَكَ، أَوْ لاَ يُدْخِلُكَ اللَّهُ الْجَنَّةَ، فَقُبِضَ أَرْوَاحُهُمَا، فَاجْتَمَعَا عِنْدَ رَبِّ الْعَالَمِينَ، فَقَالَ لِهَذَا الْمُجْتَهِدِ، أَكُنْتَ بِى عَالِمًا؟ أَوْ كُنْتَ عَلَى مَا فِى يَدِى قَادِرًا؟ وَقَالَ لِلْمُذْنِبِ اذْهَبْ فَادْخُلِ الْجَنَّةَ بِرَحْمَتِى، وَقَالَ لِلآخَڕ اذْهَبُوا بِهِ إِلَى النَّاڕ) صَحيح: أَخْرَجَه أَبودَاوُد وَصَحَّحَهُ الشَّيْخ الأَلْبَاني فِي صَحِيح الْجَامِع (4455).
هاوەڵی خۆشەویست (أَبِى هُرَيْرَةَ (رضي الله عنه) دەفەرمووێت: گوێم لێ بوو پێغەمبەری خوا(صلى الله عليه وسلم) دەیفەرموو: دوو پیاو هەبوو لەبەنی ئیسرائیل وەك برا بوون یەكێكیان تاوان كار بوو ئەوی تریشیان كۆششی دەكرد لە خواپەرستی دا، بەردەوام خواپەرستەكە براكەی دەبینی لەسەر تاوان پێی دەووت: دەست هەڵگرە لە تاوان بەسە، ڕۆژێكیان بینی لەسەر تاوانێك، ئەویش پێی ووت: دەست هەڵگرە؟ تاوان كارەكەش ووتی: وازم لێ بێنە توخوا خۆم‌و خوای خۆم، ئایا تۆ نێردراوی بە چاودێر بەسەر منەوە؟ خوا پەرستەكەش پێی ووت: سوێند بەخوا خوا لێتخۆش نابێت، یان خوا ناتكاتە بەهەشتەوە ڕوحیان كێشرا، هەردووكیان گەڕانەوە لای پەروەردگار، پەروەردگار بە خواپەرستەكەی فەرموو: ئایا تۆ زانیاریت هەبوو بەوەی كە من لێی خۆش نابم؟ پاشان بە تاوانكارەكەی فەرموو: بڕۆ بۆبەهەشت بەڕەحم‌و بەزەیی خۆم، وە بە خوا پەرستەكەشی فەرموو: بیبەن بۆ دۆزەخ.
چەند سوودو ئامۆژگارییەك لەم چیرۆكەدا.
(1) پێویستە مرۆڤی باوەڕدار ئاگاداربێت خوای گەورە لە خۆی توڕە نەكات، وە لە جیاتی خوای گەورە بڕیار نەدات‌و بەناوی ئەوەوە قسەنەكات.
(2) دەبێت باوەڕدار بەو خواپەرستی‌و بەندایەتییەی كە دەیكات لە خۆی بایی نەبێت.
(3) مرۆڤی باوەڕدار هەركاتێك قسەدەكات دەبێت بیر لەسەر ئەنجامەكەی بكاتەوە، پێغەمبەری خوا () فەرموویەتی: (إِنَّ الْعَبْدَ لَيَتَكَلَّمُ بِالْكَلِمَةِ مَا يَتَبَيَّنُ مَا فِيهَا يَهْوِى بِهَا فِى النَّاڕ أَبْعَدَ مَا بَيْنَ الْمَشْڕقِ وَالْمَغْڕب) أَخْرَجَه الْبُخَاڕيُّ (6477)، ومُسْلِمٌ (7407). واتە: بەڕاستی بەندەی واهەیە كە قەسە دەكات‌و بیر لەسەر ئەنجامەكەی ناكاتەوە، خوای گەورە بەهۆی ئەو قسەیەوە دوورتر لە نێوان خۆر هەڵات‌و خۆرئاوا بەری دەدات‌و دەیباتە خوارەوە بە ناو ئاگردا.
(4) لەناو خەڵكیدا كەسانێك هەن گومانیان وایە كە خەڵكی هەموویان بەهیلاك چوون‌و خۆیشی ڕزگاری بووە، پێغەمبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) فەرموویەتیإِذَا قَالَ الرَّجُلُ هَلَكَ النَّاسُ، فَهُوَ أَهْلَكُهُمْ) أَخْرَجَه مُسْلِمٌ (6626). واتە: ئەگەر پیاوێك ووتی: خەڵكی بەهیلاكا چوونە، ئەوا ئەو پیاوە خۆی لە هەموویان زیاتر بەهیلاك چوچیرۆكەكانى پێغەمبەرى خوا (صلى الله علیه وسلم)
و پەندو ئامۆژگارى وەرگرتن لێیان
چیرۆكی بیست‌و دووەم:
عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ(رضي الله عنه) قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ (صلى الله عليه وسلم) يَقُولُ: (كَانَ رَجُلاَنِ فِى بَنِى إِسْرَائِيلَ مُتَآخِيَيْنِ، فَكَانَ أَحَدُهُمَا يُذْنِبُ، وَالآخَرُ مُجْتَهِدٌ فِى الْعِبَادَةِ، فَكَانَ لاَ يَزَالُ الْمُجْتَهِدُ يَرَى الآخَرَ عَلَى الذَّنْبِ، فَيَقُولُ أَقْصِرْ، فَوَجَدَهُ يَوْمًا عَلَى ذَنْبٍ، فَقَالَ لَهُ أَقْصِرْ؟ فَقَالَ خَلِّنِى وَرَبِّى أَبُعِثْتَ عَلَىَّ رَقِيبًا، فَقَالَ وَاللَّهِ لاَ يَغْفِرُ اللَّهُ لَكَ، أَوْ لاَ يُدْخِلُكَ اللَّهُ الْجَنَّةَ، فَقُبِضَ أَرْوَاحُهُمَا، فَاجْتَمَعَا عِنْدَ رَبِّ الْعَالَمِينَ، فَقَالَ لِهَذَا الْمُجْتَهِدِ، أَكُنْتَ بِى عَالِمًا؟ أَوْ كُنْتَ عَلَى مَا فِى يَدِى قَادِرًا؟ وَقَالَ لِلْمُذْنِبِ اذْهَبْ فَادْخُلِ الْجَنَّةَ بِرَحْمَتِى، وَقَالَ لِلآخَڕ اذْهَبُوا بِهِ إِلَى النَّاڕ) صَحيح: أَخْرَجَه أَبودَاوُد وَصَحَّحَهُ الشَّيْخ الأَلْبَاني فِي صَحِيح الْجَامِع (4455).
هاوەڵی خۆشەویست (أَبِى هُرَيْرَةَ (رضي الله عنه) دەفەرمووێت: گوێم لێ بوو پێغەمبەری خوا(صلى الله عليه وسلم) دەیفەرموو: دوو پیاو هەبوو لەبەنی ئیسرائیل وەك برا بوون یەكێكیان تاوان كار بوو ئەوی تریشیان كۆششی دەكرد لە خواپەرستی دا، بەردەوام خواپەرستەكە براكەی دەبینی لەسەر تاوان پێی دەووت: دەست هەڵگرە لە تاوان بەسە، ڕۆژێكیان بینی لەسەر تاوانێك، ئەویش پێی ووت: دەست هەڵگرە؟ تاوان كارەكەش ووتی: وازم لێ بێنە توخوا خۆم‌و خوای خۆم، ئایا تۆ نێردراوی بە چاودێر بەسەر منەوە؟ خوا پەرستەكەش پێی ووت: سوێند بەخوا خوا لێتخۆش نابێت، یان خوا ناتكاتە بەهەشتەوە ڕوحیان كێشرا، هەردووكیان گەڕانەوە لای پەروەردگار، پەروەردگار بە خواپەرستەكەی فەرموو: ئایا تۆ زانیاریت هەبوو بەوەی كە من لێی خۆش نابم؟ پاشان بە تاوانكارەكەی فەرموو: بڕۆ بۆبەهەشت بەڕەحم‌و بەزەیی خۆم، وە بە خوا پەرستەكەشی فەرموو: بیبەن بۆ دۆزەخ.
چەند سوودو ئامۆژگارییەك لەم چیرۆكەدا.
(1) پێویستە مرۆڤی باوەڕدار ئاگاداربێت خوای گەورە لە خۆی توڕە نەكات، وە لە جیاتی خوای گەورە بڕیار نەدات‌و بەناوی ئەوەوە قسەنەكات.
(2) دەبێت باوەڕدار بەو خواپەرستی‌و بەندایەتییەی كە دەیكات لە خۆی بایی نەبێت.
(3) مرۆڤی باوەڕدار هەركاتێك قسەدەكات دەبێت بیر لەسەر ئەنجامەكەی بكاتەوە، پێغەمبەری خوا () فەرموویەتی: (إِنَّ الْعَبْدَ لَيَتَكَلَّمُ بِالْكَلِمَةِ مَا يَتَبَيَّنُ مَا فِيهَا يَهْوِى بِهَا فِى النَّاڕ أَبْعَدَ مَا بَيْنَ الْمَشْڕقِ وَالْمَغْڕب) أَخْرَجَه الْبُخَاڕيُّ (6477)، ومُسْلِمٌ (7407). واتە: بەڕاستی بەندەی واهەیە كە قەسە دەكات‌و بیر لەسەر ئەنجامەكەی ناكاتەوە، خوای گەورە بەهۆی ئەو قسەیەوە دوورتر لە نێوان خۆر هەڵات‌و خۆرئاوا بەری دەدات‌و دەیباتە خوارەوە بە ناو ئاگردا.
(4) لەناو خەڵكیدا كەسانێك هەن گومانیان وایە كە خەڵكی هەموویان بەهیلاك چوون‌و خۆیشی ڕزگاری بووە، پێغەمبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) فەرموویەتیإِذَا قَالَ الرَّجُلُ هَلَكَ النَّاسُ، فَهُوَ أَهْلَكُهُمْ) أَخْرَجَه مُسْلِمٌ (6626). واتە: ئەگەر پیاوێك ووتی: خەڵكی بەهیلاكا چوونە، ئەوا ئەو پیاوە خۆی لە هەموویان زیاتر بەهیلاك چووە.
(5) خوای گەورە لە هەموو تاوان‌و گوناهێك خۆش دەبێت ئەگەر ویستی لێبێت جگەلە شیرك، {إِنَّ اللّهَ لاَ يَغْفِرُ أَن يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِكَ لِمَن يَشَاء } (48) سورة النساء واتە: بەڕاستی خوای گەورە لەكەسێك خۆش نابێت كە هاوبەشی بۆ بڕیار بدات، بەڵام لەو بچوكتر هەرتاوانێك بێت خۆش دەبێت بۆ هەركەسێك كە ویستی لێبێت‌و شایەنی ئەو لێخۆش بوونە بێت.
ڕوونكردنەوەیەك:
زانای پایەبەرز (محَمّد بن صَالِح الْعُثَيمين (ڕەحمەتی خوای لێبێت) دەفەرمووێت: ئێمە شایەتی بۆ هەموو باوەڕدارێك دەدەین كە لەبەهەشتدایە، بەڵام ئەگەر كەسێكمان بینی نوێژ دەكات‌و زەكات دەدات‌و ڕۆژوو دەگرێت‌و حەج دەكات‌و خێرو صەدەقە دەكات‌و چاكەكارەو گوێڕایەڵی دایك‌و باوكێتی‌و سەردانی خزم‌و ناسیاری دەكات، ئەوا شایەتی بۆ نادەین كە ئەو كەسە لەبەهەشتدایە، چونكە ئێمە بۆمان نییە هیچ كەسێك دەستنیشان بكەین، وە ئەگەر پیاوێكی بێ‌ باوەڕو یاخی مان بینی‌و قورئانی دەدڕان‌و دەیخستە ژێر پێیەوەو گاڵتەی بە خوای گەورەو پێغەمبەر(صلى الله عليه وسلم) دەكرد، ئەوا ناڵێین: ئەو كەسە لە ئاگردایە، بەڵكو دەڵێین هەر كەس ئەو كارە بكات ئەوە لە ئاگردایە، بەبێ‌ دەست نیشانكردن، چونكە دەگونجێت ئەو كەسە لە كۆتایی ژیانیدا خوای گەورە منەتی بەسەردا بڕێژێت‌و هیدایەتی بدات، وە تۆ نازانیت، بۆیە دەبێت جیاوازی بكرێت لە نێوان (التعيين والإطلاق، أوالتعيين والإجمال)، بۆیە بیروباوەڕی (ئەهلی سوننەو جەماعە) ئەوەیە كە شایەتی بۆ هیچ كەس نەدرێت كە لە بەهەشتدایە، وە شایەتیش بۆ هیچ كەس نەدرێت كە لە ئاگردایە، جگە لەوەی كە پێغەمبەری خوا(صلى الله عليه وسلم) دەست نیشانی كردووەو شایەتی بۆ داوە. بڕوانە:تَفْسِير جُزْء الذَّاڕيَات آية (يُؤْفَكُ عَنْهُ مَنْ أُفِكَ)، لِلشَّيْخِ / محَمّد بن صَالِح الْعُثَيمين.