1

بابه‌ت: خه‌ونامه‌ی کوردی به‌شی (8)

[size=24]له‌ خه‌وما به‌سواری ئۆتۆمۆبێل (پاص) سه‌فه‌رم ئه‌کرد ، له‌ رێگا پاصه‌که‌ لای داو هه‌موومان چوینه‌ ناو بینایه‌ك ، نه‌م زانی بیناکه‌ چی یه‌ ، به‌ڵام ئه‌ونده‌ی پێ نه‌چو خۆم بینی له‌ریزی نه‌فه‌ره‌کان راوه‌ستاوم و خۆم بۆ نوێژ کردن ئاماده‌ ئه‌که‌م ، نی یه‌تی دوو رکه‌عه‌ت نوێژی جه‌نازه‌م هێناو پێڵاوه‌که‌شم هه‌ر له‌پێ بوو، نوێژه‌که‌م کردو له‌جێی خۆم دانیشتم و خواردنیان هێناو هه‌موومان نانمان خوارد ، حه‌ز ئه‌که‌م بزانم خه‌وه‌که‌م مانای چی یه‌ ؟

ئازیزم سه‌فه‌ر مانای ده‌ربڕینی ره‌وشتی خه‌ڵکی یه‌ ، ئه‌گه‌ر هه‌ژار بیت ئه‌وه‌ ده‌وله‌مه‌ند ئه‌بیت ،یان له‌ حاله‌تێکه‌وه‌ ئه‌چیته‌ حاڵه‌تێکی تر ، نازانم گه‌رایته‌وه‌ یان نا به‌ڵام گه‌ڕانه‌وه‌ تۆبه‌ کردنه‌ و دوور که‌وتنه‌وه‌یه‌ له‌ گوناه ، ئه‌و بینایه‌ی چویته‌ ژووره‌وه‌و نوێژت تیا کرد ئه‌وه‌ مزگه‌وته‌ تۆو ئه‌وانی تریش که‌ نوێژتان ئه‌کرد هه‌ر که‌سه‌و به‌ پێی هه‌وڵ و کاره‌که‌ی خۆی قازانج ئه‌کات وحه‌ڵاڵ و حه‌رامی خۆتان ئه‌زانن ، نوێژی جه‌نازه‌ له‌ خه‌ودا پاڕانه‌وه‌یه‌ له‌خوا چونکه‌ تۆ که‌ نوێژ ئه‌که‌یت له‌ هه‌ڵسان و دانیشتن واتا له‌ ژماره‌ی ڕه‌کعه‌ت ‌هه ڵه‌ت هه‌یه‌ به‌م جۆره‌ نوێژه‌که‌ت که‌م و کوڕی تیایه‌ هه‌وڵده‌ خۆت چاك که‌یته‌وه‌ ، نان خواردنه‌که‌شت سه‌رکه‌وتنه‌ به‌سه‌ر دوژمنان و رزقێکی حه‌ڵاڵه‌ نازانم چیت خواردوه‌ به‌ڵام خواردنی زۆرو خۆش و به‌تام ته‌مه‌ن درێژی یه‌ ، ئه‌وه‌شمان له‌یاد نه‌چێت به‌ پێڵاوه‌وه‌ نوێژت کردوه‌ ، له‌ هاوسه‌ره‌که‌ت جیا نابیته‌وه‌ هه‌رپێکه‌وه‌ ئه‌مێننه‌وه‌ ، واتا په‌یوه‌ندی نێوان تۆ و هاوسه‌ره‌که‌ت پته‌وه‌ .

ئێستاش چه‌ند ووشه‌یه‌کی دیکه‌تان بۆ شی ئه‌که‌مه‌وه‌ :

(1): منداڵی ساوا :خه‌م و خه‌فه‌ت و ماندو بوونه‌ له‌ په‌روه‌رده‌ کردنی منداڵ ، هه‌ڵگرتنی منداڵێکی ساوا زۆر باشه‌ و ئه‌و که‌سه‌ی هه‌ڵی ئه‌گرێ ئه‌گه‌ر له‌زیندان بێت به‌ڕه‌ڵڵا ئه‌کرێت یان هه‌ژار بێت ده‌وڵه‌مه‌ند ئه‌بێت ،له‌ دایك بوونی منداڵ له‌ ده‌مه‌وه‌ مانای مردنه‌ .

(2): بوك و زاوا :بینینی بوك و زاوا به‌ رازاوه‌یی خۆشی و شادی یه‌ ، ئه‌وه‌ی ببینێ زاوایه‌و بوکه‌که‌شی دیار نی یه‌ ناویشی نی یه‌ و ناسراویش نی یه ئه‌و که‌سه‌ ئه‌مرێ یان یه‌کێك ئه‌کوژێ ، ئه‌گه‌ر بوکه‌که‌شی بینی ئه‌وه‌ به‌ پێی جوانی بوکه‌که‌و مانای ناوی ده‌رگای رزقی لێ ئه‌ کرێته‌وه‌ .

(3):باڵا : کور ت بونه‌وه‌ی باڵای به‌رز له‌ خه‌ودا باش نی یه‌ ، باڵای به‌رز له‌ خه‌ودا فیتنه‌و دوو ڕووی یه‌ ، باڵا له‌ ڕاده‌ی ئاسایی زیاتر به‌رزبێته‌وه‌ و بگاته‌ ئاسمان یان زۆر کورت بێته‌وه‌و ئاسایی نه‌ بێت مانای مردنه‌ ، کورت بونه‌وه‌ی باڵا مانای لاچونه‌ له‌ پله‌و پایه ، باڵای به‌رزی ئاسای مانای به‌دی هاتنی نیازو مه‌به‌سته .

(4):دان که‌وتن : دان که‌وتن له‌ خه‌ودا ته‌مه‌ن درێژی یه‌ ،ئه‌گه‌ریه‌کێك له‌ خه‌ودا بینی هه‌مو دانه‌کانی که‌وت ئه‌و که‌سه‌ زۆر ئه‌ژێ و ته‌مه‌ن درێژ ئه‌بێت ،ئه‌گه‌ر هه‌مو دانه‌کانی که‌وت نه‌یانی بینیه‌وه‌ نزیکترین که‌س و کاری پێش خۆی ئه‌مرن یان نه‌خۆش ئه‌که‌ون، یه‌کێك ببینێ دانه‌کانی سه‌ره‌وه‌ی که‌وته‌ ناوده‌ستی ئه‌وه‌ پاره‌ی بۆ دێ ، ئه‌گه‌ر ببینێ که‌وته‌ باوه‌شی ئه‌وه‌ کوڕیان ئه‌بێ ، ئه‌گه‌ر بکه‌وێته‌ سه‌ر زه‌وی ئه‌وه‌ کاره‌ساتی مردنه ،ئه‌وه‌ی قه‌رزار بێت له‌ خه‌ودا دانی بکه‌وێت قه‌رزه‌که‌ی ئه‌داته‌وه‌ ، که‌وتنی دانه‌کانی خواره‌وه‌ غه‌م و په‌ژاره‌ و ئازاره‌ ،که‌وتنی هه‌موو دانه‌کان مانای مردنی هه‌موو ئه‌و که‌سانه‌یه‌ که‌ له‌و ماڵه‌دا ده‌ژێن ،ئه‌گه‌ر یه‌کێك دانه‌کانی که‌وت و خۆی هه‌ڵیانی گرته‌وه‌ ،مانای ئه‌وه‌یه‌ منداڵه‌کانی ئه‌مرن ،ئه‌وه‌ی دانی بکه‌وێت و نانی پێ نه‌خورێ ئه‌وه‌ ده‌ست کورت و هه‌ژار ئه‌بێت ،دان خزم و که‌س و کارمانه‌ دانه‌کانی سه‌ره‌وه‌ پیاوه‌کانن له‌ خزم و که‌س و کاری باوك دانه‌کانی خواره‌وه‌ش ئافره‌تانن له‌ خزم و که‌س و کاری دایك ، هه‌ر دانێك یه‌ کێکه‌ له‌ که‌س وکارمان ،به‌ کورتی دان ته‌مه‌ن درێژی و مردن وپاره‌و ژیان و نهێنی ده‌رده‌بڕێ ،دان جولانه‌وه‌ نه‌خۆشی یه‌ ،دانی دروستکراو له‌ زێڕ باشه‌ به‌ڵام له‌وانه‌شه‌ ماڵ سوتان بێت ،دانی دروستکراو له‌ زیو زیان و زه‌ره‌ره‌ ، درێژ بوونی دان مانای شه‌ڕ و ناکۆکی و ئاژاوه‌ی ناو ماڵه‌ .

(5) : که‌روێشك : که‌روێشك له‌ خه‌ودا ئافره‌ته‌ ، ئه‌وه‌ی که‌روێشکێکی ده‌ست که‌وێت ئه‌وه‌ ژن دێنێ ، ئه‌گه‌ر که‌روێشکه‌که‌ سه‌ر ببڕێت ئه‌وه‌ ژنه‌که‌ی بۆ نامێنێته‌وه‌ ، هه‌روه‌ها ووتراوه‌ که‌روێشك پیاوێکی ترسنۆکه‌ ، یان ئافره‌تێکی باش نی یه‌ ، ئه‌وه‌ی هه‌ندێ گۆشت و پێستی که‌روێشکی بدرێتێ له‌ ئافره‌تێکه‌وه‌ هه‌ندێ پاره‌و یارمه‌تی پێ ده‌گات ، ئه‌وه‌ی که‌روێشکێکی بچکۆله‌ی نێره‌ بگرێت کاره‌ساتێکی گه‌وره‌ی به‌سه‌ر دێت.

(6) : شه‌یتان : بینینی شه‌یتان له‌خه‌ودا مانای هه‌ڵه‌کردنه‌ ، له‌ یه‌کێ له‌ پیاو چاکانیان پرسی ووتیان ئایا شه‌یتان ده‌نوێ ؟ پیاو چاکه‌که‌ له‌وه‌ڵام دا پێ که‌نی و ووتی ئه‌گه‌ر شه‌یتان بنوێت ئه‌وه‌ به‌چاکی ده‌هه‌سێینه‌وه‌ ، هه‌روه‌ها بینینی شه‌یتان له‌خه‌ودا مانای نوێژ نه‌کردن وپاره‌ دزین و گوناه کردنه‌ ، هه‌روه‌ها فێڵ و فێڵ بازی و سحر حه‌سودی و جیابونه‌وه‌ی ژن و مێرده‌ ، شه‌یتان له‌ خه‌ودا پادشایه‌کی زۆردارو کافرو بێ ئیمانه‌ ، ئه‌گه‌ر یه‌کێك له‌ خه‌ودا ببینێ بۆته‌ شه‌یتان ئه‌و که‌سه‌ کوێر ئه‌بێ یان چاوی تێك ئه‌چێت و باش نابینێ یان له‌ دینه‌که‌ی هه‌ڵده‌گه‌رێته‌وه‌ یان به‌ فێڵ و فێڵ بازی و قۆڵ بڕینه‌وه‌ هه‌ندێ پاره‌ی ده‌ست ئه‌که‌وێ یان ئه‌توانێ دوژمنانی هه‌ڵخه‌ڵه‌تێنێ ، ئه‌وه‌ی شه‌یتان بکوژێ ئه‌وه‌ فێڵ بازێکی وه‌ك شه‌یتان هه‌ڵده‌خه‌ڵه‌تێنێ .

(7) : ناو : ئه‌گه‌ر یه‌کێك له‌خه‌ودا ناوی گۆڕاو بوه‌ ناوێکی دیکه‌ هه‌روه‌ك ئه‌و ناوه‌ی له‌ خه‌ودا لێیان نا یان به‌و ناوه‌ی له‌خه‌ودا بانگیان کرد به‌ پێی ئه‌وناوه‌ باری ژیانی ئه‌و که‌سه‌ ئه‌گۆردرێ ، ئه‌گه‌ر ناوی ببێته‌ (کامه‌ران ) له‌ خۆشی دا ئه‌ژێ ئه‌گه‌ر ببێته‌ (صالح) ده‌بێته‌ پیاوێکی چاك و خوا ناس ئه‌گه‌ر ببێته‌ ( چیا ) ئه‌وه‌ شکۆمه‌ند ئه‌بێت ئه‌گه‌ر ببێته‌ (گوڵزار) لای خه‌ڵکی خۆشه‌ویست ئه‌بێت ، ئه‌گه‌ر له‌خه‌ودا ناوی ( شه‌ل و کوێر ) به‌ناوی یه‌کێکه‌وه‌ بنوسێ یان بۆ نمونه‌ ئه‌گه‌ر ناوی ( چالاك ) بێت و به‌ ناوی (چالاکه‌ شه‌ل ) بانگی بکه‌ن له‌ داهاتودا شه‌ل ئه‌بێت یان به‌ناوی (چالاکه‌ کوێر) بانگی بکه‌ن له‌داهاتودا کوێر ئه‌بێت ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌ خه‌ودا ناوێکی ناخۆشی لێ ئه‌نێن ئه‌و که‌سه‌ له‌ ژیاندا شه‌رمه‌زارو عه‌یبدار ئه‌بێت یان توشی نه‌خۆشی ئه‌بێت ، ناوی خۆش خۆشی و شادی دێنێ .

(8) : باینجان :له‌ کاتی خۆیی دا ده‌ست که‌وتنی خێر و رزقه‌ به‌ هه‌وڵێکی که‌م ، ئه‌گه‌ر کاتی خۆی نه‌بێت باش نی یه‌ ، خواردنی باینجان له‌ خه‌ودا مانای کین ده‌ربڕین و هه‌ڵخه‌ڵه‌تاندنه‌ بۆ راوچیش راوێکی چاك و خێرو خۆشی یه‌ .

(9) :ده‌رگا : ده‌رگای کراوه‌ ده‌رگای رزقه‌ ، چۆنیه‌تی ده‌رگای ماڵ چۆنیه‌تی ئافره‌ت ده‌رده‌بڕێ ده‌رگای دانه‌خراو یان ده‌رگای کراوه‌ مانای ئه‌وه‌یه‌ ئافره‌ته‌که‌ ژنه‌و به‌ ته‌مه‌نیشه‌ ، ئه‌گه‌ر یه‌کێك ده‌رگای ماڵێکی له‌ئاسن دروست کراوی داخست ئه‌و که‌سه‌ ژن دێنێ ئه‌گه‌ر ئافره‌تیش بوو شووئه‌کات ، تێكچونی ده‌رگا مانای تێك چونی باری ژیانی خاوه‌ن خانوه‌که‌یه‌ ، ده‌رچونی ده‌رگا له‌ جێێ خۆی یان سووتان یان شکانی کاره‌ساته‌ ، ده‌رگای بچووك له‌ ناوه‌راستی ده‌رگای گه‌وره‌دا ببیندرێ باش نی یه‌ چونکه‌ ده‌بێته‌ هۆی بڵاوبونه‌وه‌ی نهێنی ئه‌و ماڵه‌ ، ده‌رگای نوێ و پته‌و جوان زۆر باشه‌ و باری دانیشتوانی ماڵه‌که‌ ده‌رده‌بڕێ ، بازدانی شێر له‌سه‌ر ده‌رگای ماڵ مانای ئه‌وه‌یه‌ چه‌ند پیاوێکی به‌دکار چاویان له‌ ئافره‌تی ئه‌و ماڵه‌یه‌ ، ئه‌و که‌سه‌ی بگه‌ڕێ و ده‌رگای ماڵیان نه‌دۆزێته‌وه‌ ئه‌ وه‌ له‌ دونیادا سه‌ری لێ شێواوه ، ئه‌وه‌ی ده‌رگای زۆری له‌ به‌رده‌م دا بکرێته‌وه‌ کارو باری له‌ ژیان دا چاك ئه‌بێت ده‌رچون له‌ ژوورێکی ته‌سك و تاریك به‌ رێگه‌ی ده‌رگایه‌که‌وه‌ بۆ گۆره‌پانێکی سه‌وزو فره‌وان مانای رزق و خۆشی و کامه‌رانی یه‌ چونه‌ ژووره‌وه‌ له‌ ده‌رگایه‌کی نه‌ناسراو سه‌رکه‌وتنه‌ به‌سه‌ر دوژمن ، ئه‌گه‌ر یه‌کێك له‌ ده‌رگایه‌که‌وه‌ ده‌رچێت و سروشتێکی زۆر جوان ببینێ ئه‌ و که‌سه‌ ئه‌مرێ و ئه‌چێته‌ به‌هه‌شت ئه‌گه‌رله‌ ده‌رگاکه‌ ده‌رچو بۆگه‌نی و تاریکی و ئاگرو دوکه‌ڵی بینی ئه‌وه‌ ئه‌مرێ و ئه‌چێته‌ دۆزه‌خ .(له‌ داهاتودا زیاتر باسی ده‌رگا ده‌که‌ین) .

(10):پاقله‌ : پاقله‌ی ته‌ڕ خه‌مه‌ ،پاقله‌ی ووشك پاره‌و خۆشی یه‌ ، پاقله‌ی سه‌وز رزق و جل و به‌رگ و پاك و خاوێنیه‌ .

(11):گریان :ئه‌گه‌ر گریان ره‌ش پۆشی وله‌خۆدانی له‌گه‌ڵ بێت مانای خه‌م وخه‌فه‌ته‌ ، ئه‌گه‌ر یه‌کێك له‌ ترسی خوا یان به‌ هۆی خوێندنی قورئانی پیرۆز یان به‌ هۆی په‌شیمانی له‌کرده‌وه‌یه‌كی ناڕه‌وا بگریه‌ت ئه‌وه‌ مانای خۆشی و شادی یه‌ و هه‌روه‌ها مانای باران بارین و ته‌مه‌ن درێژی وخوا په‌رستنه‌ .

(12): سامان : بۆ هه‌ژار تێك چوونی باری ژیانه‌ ،هه‌روه‌ها هاوسه‌رو کرده‌وه‌ی چاکه‌ ، سامان بۆ نه‌خۆش گۆڕه‌ که‌یه‌تی .

(13):قه‌سپ : له‌ خه‌ودا رزقه‌ ، خواردنی قه‌سپ له‌ خه‌ودا مانای ده‌ست که‌وتنی پاره‌ی حه‌ڵاڵه‌ وئه‌و رزق و پاره‌یه‌ش کاتی یه‌ و به‌رده‌وام نابێت .

(14): خورما : بینینی خورما له‌ خه‌ودا باران بارینه‌ خواردنیشی ده‌ستکه‌وتێکی حه‌ڵاڵه‌ و به‌ڵام ته‌نها بۆ خۆیه‌تی ، هه‌روه‌ها قورئان خوێندنه ، خورمای شاردراوه‌ پاره‌یکی هه‌ڵگیراوه‌ ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌ خه‌ودا خه‌رابترین جۆری خورما بخوات ئه‌وه‌ که‌سێکی باش نی یه ، لێکردنه‌وه‌ی خورما له‌ کاتی خۆی دا ئه‌وه‌ ژن هێنانه‌و ئافره‌ته‌که‌ش ده‌وڵه‌مه‌نده‌ ، یان ئه‌و که‌سه‌ بێ هه‌وڵدان پاره‌ی ده‌ست ده‌که‌وێ ، ئه‌توانین بلێین خورما له‌ خه‌ودا زانسته‌ ، ئه‌گه‌ر یه‌کێك خورمایه‌ك بکاته‌ دوو به‌ش و ناوکه‌که‌ی ده‌ربهێنێ ئه‌و که‌سه‌ کوڕی ئه‌بێت.(له‌ داهاتودا زیاتر باسی خورما ده‌که‌ین ).

(15) : به‌هه‌شت :ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا به‌هه‌شت ببینێ و نه‌چێته‌ ناوی مژده‌ی خێرو خۆشی یه‌ ، هه‌ر چی له‌ دڵ دا بێت به‌دی دێت ، ئه‌گه‌ر ئه‌و که‌سه‌ هه‌وڵی دا بچێته‌ ناو به‌هه‌شت و ڕێگه‌ی لێ گیرا، ئه‌و که‌سه‌ ناتوانێ بچێته‌ حه‌ج و جیهاد ، هه‌روه‌ها ناتوانێ له‌ گوناهێك تۆبه‌ بکات که‌ هێشتا به‌رده‌وه‌مه‌ له‌سه‌ری ، ئه‌گه‌ر ده‌رگایه‌ك له‌ده‌رگاکانی به‌هه‌شت له‌ ڕووی داخرێت باوکی یان دایکی یه‌کێکیان ئه‌مرن ، ئه‌گه‌ر دوو ده‌رگای له‌ ڕوودا داخرا باوك و دایکی هه‌ردووکیان ئه‌مرن ، ئه‌گه‌ر هه‌موو ده‌رگاکانی به‌هه‌شت له‌ ڕووی داخرا مانای ئه‌وه‌یه‌ که‌ باوك و دایکی لێ ی ڕازی نین ، ئه‌گه‌رله‌چ ده‌رگایه‌که‌وه‌ بیه‌وێت بچێته‌ ناو به‌هه‌شت ئه‌وه‌‌ باوك و دایکی ڕازین لێ ی ،
ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا بچێته‌ ناو به‌هه‌شت له‌ دونیاو ئاخیره‌دا به‌ خۆشی و کامه‌رانی ئه‌ژێت ، ئه‌وکه‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێت ئه‌ی به‌ن بۆ به‌هه‌شت ئه‌وکه‌سه‌ مردنی نزیك بۆته‌وه‌ یان تۆبه‌ ئه‌کات ، ئه‌وکه‌سه‌ی بیبه‌ن بۆ به‌هه‌شت و خۆی نه‌چێت باری ئایینی باش نی یه‌ ،یه‌كێك له‌خه‌ودا پێ ی بوترێ ئه‌چیته‌ به‌هه‌شت میراتی بۆ ئه‌مێنێته‌وه‌ ، ئه‌وکه‌سه‌ی له‌خه‌ودا خۆی له‌ ناو به‌هه‌شت دا ببینێ خوا هیدایه‌تی ئه‌دات و زانستی زیاتری پێ ئه‌به‌خشێ ، ئه‌وکه‌سه‌ی به‌ زه‌رده‌خه‌نه‌و پیکه‌نین بچێته‌ به‌هه‌شت ئه‌و که‌سه‌ باری ئایینی زۆر باشه‌و به‌رده‌وام عیباده‌تی خوای گه‌وره‌ ئه‌کات ، خواردنی میوه‌و به‌روبوومی به‌هه‌شت زانسته‌ ، خواردنه‌وه‌ی ئاو وشیر و ئاره‌قی به‌هه‌شت دانایی و زانست و پاره‌یه‌ ، ئه‌وکه‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێ له‌ به‌هه‌شته‌وله‌ جێ ی نووستنی خۆی پاڵ که‌وتوه‌ ، ئه‌و که‌سه‌ هاوسه‌ره‌که‌ی داوێن پاکه‌ ، ئه‌گه‌ر نه‌زانێت چۆته‌ به‌هه‌شت له‌ دونیادا خێرو خۆشی بۆ دێت ، ئه‌وکه‌سه‌ی ڕێ ی نه‌ده‌نێ میوه‌ی به‌هه‌شت بخوات ئه‌وه‌ باری ئایینی باش نی یه‌ ، ئه‌و که‌سه‌ی میوه‌ی به‌هه‌شت بۆ یه‌کێکی تر لێ بکاته‌وه‌ ئه‌وه‌ به‌ زانست خزمه‌تی ئه‌و که‌سه‌ ئه‌کات ، ئه‌گه‌ر به‌هه‌شت بخاته‌ ناو ئاگر ئه‌و که‌سه‌ ڕه‌زو باغ ئه‌فرۆشێت و پاره‌که‌ی ئه‌خوات ، خواردنه‌وه‌ی ئاوی که‌وثه‌ر له‌ خه‌ودا خۆشی و شادی و کامه‌رانی و سه‌رکه‌وتنه‌ به‌سه‌ر دوژمن ، ئه‌وکه‌سه‌ی له‌خه‌ودا له‌کۆشکێکی به‌هه‌شت دا بێت له‌گه‌ڵ ئافره‌تێکی جوان دا زه‌ماوه‌ند ئه‌کات ، هه‌موو خه‌وێکی تایبه‌ت به‌ به‌هه‌شت خێر و خۆشی و کامه‌رانی یه‌ .

(16) : نه‌خۆشی :له‌ خه‌ودا نیفاق دوو رووی یه‌ ، خوای گه‌وره‌ له‌قوڕئانی پیرۆزدا ئه‌فه‌رموێ (( فی قلوبهم مرض ، فزادهم الله‌ مرضا )) سوڕه‌تی بقره‌ ئایه‌تی ژماره‌ 10 ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێ نه‌خۆشه‌ ، ئه‌و که‌سه‌ ته‌ندروستی باشه‌ به‌ڵام باری ئایینی باش نی یه‌ ، ئه‌گه‌ر له‌خه‌ودا ببینێ هاوسه‌ره‌که‌ی نه‌خۆشه‌ ، هاوسه‌ره‌که‌ی ته‌ندروستی باشه‌ و باری ئایینی باش نی یه‌ ، نه‌خۆش له‌ خه‌ودا سواری به‌راز یان حوشتر یان گا بێت له‌وانه‌یه‌ بمرێت ، مندالی نه‌خۆش له‌خه‌ودا چاك بێته‌وه‌ ئه‌مرێ ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێ نه‌خۆشه‌ زاڵ ئه‌بێت به‌سه‌ر دوژمنانی و ته‌مه‌ن درێژ ئه‌بێت و پاره‌یه‌کی زۆریشی ده‌ست ئه‌که‌وێت و به‌ خۆشی و کامه‌رانی ئه‌ژێت ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌ ته‌نگانه‌دا بێت له‌ خه‌ودا ببینێ نه‌خۆشه‌ ڕزگاری ئه‌بێت ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێ یه‌کێکی نه‌ ناسراو نه‌خۆشه‌ خۆی نه‌خۆش ئه‌که‌وێت ، هه‌روه‌ها نه‌خۆشیی له‌خه‌ودا تۆبه‌ کردن و دوعاو له‌خوا پاڕانه‌وه‌و پاره‌ خه‌رج کردنه‌ ، نه‌خۆشیی عیشقه‌و عیشقیش نه‌خۆشی یه‌ ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێ نه‌خۆشه‌ ته‌ندروستی باشتر ئه‌بێت ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێ دوو کوڕی نه‌خۆشن هه‌ردوو چاوی تێك ئه‌چێت ، ئه‌گه‌ر ببینێ باوکی نه‌خۆشه‌ سه‌رئێشه‌ ئه‌ی گرێت چونکه‌ سه‌ر له‌خه‌ودا باوکه‌ ، هه‌روه‌ها ووتراوه‌ نه‌خۆشی غه‌م و خه‌فه‌ته‌ ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌ خه‌ودا ببینێ ده‌سه‌ڵات دار نه‌خۆشه‌ ، ئه‌وکه‌سه‌ یان باری ئایینی باش نی یه‌ یان له‌و ساڵه‌دا ئه‌مرێ ، جاری واش هه‌یه‌ نه‌خۆشی جیابوونه‌وه‌ی ژن و مێرده‌ ، نه‌خۆشی منداڵ غه‌م و خه‌فه‌ته‌ بۆ باوك و دایك ، ئه‌و که‌سه‌ی حه‌ز ئه‌کات بمرێ له‌خه‌ودا نه‌خۆش که‌وێت ئه‌که‌وێته‌ خێرو خۆشی .

(17) : پێ په‌تی :له‌خه‌ودا هیڵاکی و ماندوو بوونه‌ ، ئه‌وکه‌سه‌ی نه‌بینێ پێڵاوه‌که‌ی داکه‌ند و به‌ پێ په‌تی بڕوات پله‌و پایه‌ی به‌رز ئه‌بێت ، هه‌روه‌ها ووتراوه‌ نه‌مانی غه‌م و خه‌فه‌ته‌ یان ته‌ڵاقه‌ یان مردنی هاوسه‌ره‌ ، ئه‌و که‌سه‌ی به‌ پێ په‌تی سه‌فه‌ر بکات پاره‌یه‌کی زۆر قه‌رز ئه‌کات و ناتوانێ بیداته‌وه‌ ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا تا‌که‌ پێڵاوێکی له‌پێ بێت له‌ هاوسه‌ره‌که‌ی یان له‌ شه‌ریکه‌که‌ی جیا ئه‌بێته‌وه .

(18) : پێست خوراندن :خووراندنی پێست له‌خه‌ودا ده‌ست کورتی و پێداویستی به‌رده‌وامی منداڵانه‌ ، ئه‌گه‌ر له‌ کاتی خووراندن خوێنی لێ بێت ئه‌وه‌ هه‌ژاری و ده‌ست کورتی یه‌ و بۆ ماوه‌یه‌کی زۆر به‌رده‌وام ئه‌بێت ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌ خه‌ودا خۆی بخورێنێ که‌س و کاری به‌سه‌ر ئه‌کاته‌وه‌و توشی غه‌م و خه‌فه‌ت ئه‌بێت ، پیست خورانێکی که‌م پاره‌یه‌ و له‌پاش ماندوو بوون ده‌ست ئه‌که‌وێت .

(19) : سووربوونه‌وه‌ :سووربوونه‌وه‌ی ده‌م و چاو له‌خه‌ودا شکۆمه‌ندی یه‌ ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا دم و چاوی سووروو جوان بێت به‌ناوبانگ ئه‌بێت و به‌کارو کرده‌وه‌ی خێر خوازی ئه‌ناسرێت ، ده‌م و چاوی سوورو وسپی خۆشی و کامه‌رانی یه‌ ، ئه‌گه‌ر ته‌نها وه‌ك خوێن سوور بێت ئه‌و که‌سه‌ زینا ئه‌کات و ڕیسوا ئه‌بێت ، نه‌خۆش له‌خه‌ودا ده‌م و چاوی سوورو و جوان بێت چاك ئه‌بێته‌وه‌ ، هه‌روه‌ها به‌ مانای گه‌رانه‌وه‌ی ئه‌و که‌سانه‌ دێت که‌ دوور که‌وتونه‌ته‌وه‌ .

(20) : حه‌مباڵ :بار هه‌ڵگرتن له‌خه‌ودا غه‌م و خه‌فه‌ته‌ و باره‌که‌ چه‌ند قورس بێت غه‌م و خه‌فه‌ته‌که‌ ئه‌وه‌نده‌ زۆره‌ ، هه‌روه‌ها به‌ مانای غه‌مباری و قه‌بوڵ کردنی زوڵم و ئازاری خه‌ڵکی و ته‌واو کردنی کاروباری ئه‌و خه‌ڵکه‌ دێت .

(21) : حه‌پس بوون :له‌ خه‌ودا سه‌رشۆڕی و مل که‌چی و غه‌م و خه‌فه‌ته‌ ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێ له‌زیندان دا حه‌پس کراوه‌ کاروباری ئایینی چاك ئه‌بێت ، حه‌پس بوون به‌ ته‌نیا له‌ ژوورێك له‌ ماڵێکی نه‌ناسراودا مردنه‌ وئه‌و ماڵه‌ش گۆڕه‌که‌یه‌تی ، ئافره‌ت له‌ خه‌ودا ببینێ له‌لایه‌ن ده‌سه‌ڵات داری ووڵاته‌وه‌ حه‌پس کراوه‌ ئه‌و ئافره‌ته‌ شوو به‌ پیاوێکی پایه‌به‌رز ئه‌کات .
[/size]

ئه‌کرێ له‌ گه‌ڵ ئاسمان ڕێککه‌وین دوووباڵی ئه‌فسوناویم باتێ...تا بۆ لای بفڕم؟! ئه‌شێ ده‌ریا له‌ گه‌ڵما هه‌ند میهرابان بێت نه‌هێڵێ قوڵای بمخنکێنێ .شه‌پۆله‌کانیش ئارام کاته‌وه‌ ...تا له‌ لای له‌نگه‌ربگرم ئه‌وه‌ی که‌ ئاسته‌مه‌و ناکرێ ..ئه‌ی یار مه‌ودای نێوان...ڕۆحی من و دڵی تۆیه‌ نازانم چۆن هه‌نگاو بنێم و چۆن بیبڕم ؟!
http://www.lexilogos.com/keyboard/sorani.htm

2

وه‌ڵام: خه‌ونامه‌ی کوردی به‌شی (8)

dast xosh harbzhet zor basuda

[center] گه‌وره‌ بوون ئه‌و تابلۆیه‌ بوو كه‌ هیچ كام له‌و ڕه‌نگانه‌ى تێدا نه‌بوو كه‌ به‌ منداڵى خه‌ونم پێیانه‌وه‌ ده‌بیــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــنى......!!
[/center]