الحمدلله رب العالمين، والصلاة والسلام على نبينا محمد وآله وصحبه أجمعين، ومَن تَبِعَهُم بإحسانِ إلى يوم الدين:


له‌ دواى سوپاس و ستايش بۆ ئه‌و خودايه‌ى كه‌ په‌روه‌ردگارى هه‌موو جيهانيانه‌، وه‌ دروودو سه‌لام بڕژێت به‌سه‌ر پێغه‌مبه‌رى خۆشه‌ويستمان(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) ، وه‌ خزم و نزيكه‌كانى، وه‌ هاوه‌ڵه‌ به‌ڕێزه‌كانى ، وه‌ گشت ئه‌و كه‌سانه‌ى شوێن هاوه‌ڵه‌ به‌ڕێزه‌كانى ده‌كه‌ون به‌ چاكه‌ تا ڕۆژى دوايى.  يه‌كێك له‌و شتانه‌ى لێمان شاراوه‌ نيه‌ و به‌چاوى خۆمان ده‌يبينين بريتيه‌ له‌ دوور كه‌وتنه‌وه‌ى زۆربه‌ى خه‌ڵكى له‌ ڕێبازى شه‌ريعه‌تى ئيسلام له‌ كاتى موناسه‌باته‌ خۆشيه‌كان، وه‌كو موناسه‌به‌ى ژن ماره‌كردن و گواستنه‌وه‌، ده‌بينين موسوڵمانان به‌ ئاشكرايى له‌ناو ئه‌و موناسه‌به‌دا سه‌رپێچى خوداى په‌روه‌ردگار ده‌كه‌ن ، وه‌ شوێن جووله‌كه‌و نه‌صرانيه‌كان ده‌كه‌ون له‌ داب و نه‌ريتدا ، به‌ڕاستى ئه‌و موخاله‌فه‌ شه‌رعيانه‌ى ده‌كرێت له‌ناو موسوڵمانان له‌گه‌ڵ دين و ئه‌خڵاقى مرۆڤى موسوڵمان ناگونجێت، چونكه‌ پێغه‌مبه‌رى خودا (صلی الله‌ علیه‌ وسلم)  ده‌فه‌رموێت: (إِنَّ لِكُلِّ دِينٍ خُلُقًا ، وَخُلُقُ الإِسْلاَمِ الْحَيَاءُ) رواه ابن ماجه و صححه الالباني . . واته‌: به‌ ته‌ئكيد بۆ گشت دينێك له‌ دينه‌كانى پێش ئيسلام ڕه‌وشت جوانى هه‌يه‌ ، وه‌ ڕه‌وشت جوانى ئاينى ئيسلام شه‌رم و حه‌يايه‌.


به‌ڕاستى ئه‌و شتانه‌ى له‌كاتى ماره‌ بڕين و گواستنه‌وه‌ ده‌كرێت له‌ نێوان پياوان و ئافره‌تان دووره‌ له‌ ڕه‌وشت جوانى ، وه‌ دووره‌ له‌ ڕه‌زامه‌ندى خوداى په‌روه‌ردگار ، جا هه‌ر كاتێك شه‌رم و حه‌يا نه‌ما زۆر به‌ ئاسانى پياوان و ئافره‌تانى نامه‌حره‌م تێكه‌ڵى يه‌كترى ده‌بن و سه‌يرى يه‌كترى ده‌كه‌ن و جلى ته‌نك و ڕووت له‌به‌ر ده‌كه‌ن و گوێ ده‌گرن له‌ مۆسيقا و گۆرانى، ئينجا ده‌ستى يه‌كتر ده‌گرن و ڕه‌شبه‌ڵه‌ك ده‌كه‌ن تاوه‌كو شه‌يتان لێيان ڕازى ده‌بێت، وه‌ خوداى په‌رروه‌ردگار لێيان توڕه‌ ده‌بێت، پاشان ئه‌گه‌ر لێيان بپرسيت ئايه‌ ئێوه‌ بۆ ئه‌و كاره‌ بێ شه‌رعيه‌ ده‌كه‌ن، له‌ وه‌ڵامدا ده‌ڵێن: به‌ڕاستى ئه‌وه‌ خۆشيه‌كه‌و هه‌ر جارێكه‌ ڕووده‌دات و پێويست ناكات زۆر له‌سه‌ر خه‌ڵكى تووند بكرێت، به‌ڕاستى ئه‌م جۆره‌ كه‌سانه‌ بێ ئاگان له‌وه‌ى كه‌ ده‌بێت موسوڵمانى ڕاست و ته‌واو له‌كاتى خۆشى و ناخۆشيه‌كانى له‌ سنورى شه‌ريعه‌تى ئيسلام ده‌رنه‌چێت ، دينى ئيسلام ڕێگرى نه‌كردووه‌  له‌ ده‌ربڕينى خۆشى له‌كاتى ماره‌بڕين و گواستنه‌وه‌ ، به‌ڵكو ئه‌مرى كردووه‌ به‌ ئاشكرا كردنى ماره‌بڕين له‌ناو خه‌ڵكيدا به‌ڵام به‌ شێوه‌يه‌كى شه‌رعى ، وه‌ ئه‌مرى كردووه‌ به‌ ده‌عوه‌ت كردنى خه‌ڵكى بۆ نان خواردنى (وه‌ليمه‌) ، وه‌ ئه‌مرى كردووه‌ به‌ لێدانى ده‌ف وه‌ ووتنى سروود به‌ڵام دوور له‌ ووشه‌ى حه‌رام له‌ لايه‌ن ئافره‌تانه‌وه‌ به‌ ته‌نها دوور له‌ ئاماده‌ بوونى پياوان ، به‌ڵام نه‌هى كردووه‌ له‌ ووتن و گوێگرتن له‌ گۆرانى و مۆسيقا كه‌ نيفاق له‌ ناو دڵى مرۆڤ ده‌ڕوێنێت ، هه‌روه‌كو عبدالله ى كوڕى مسعود ڕه‌زاى خوداى په‌روه‌ردگارى لێبێت ، ده‌فه‌رموێت: (الْغِنَاءُ يُنْبِتُ النِّفَاقَ فِي الْقَلْبِ) واته‌: گۆرانى نيفاق له‌ناو دڵدا ده‌ڕوێنێت.  كه‌واته‌ پێويسته‌ به‌ دواى ڕه‌زامه‌ندى خوداى په‌روه‌ردگار بگه‌ڕێين ، نه‌ك به‌ دواى ڕه‌زامه‌ندى و لاسايى كردنه‌وه‌ى خه‌ڵك بگه‌ڕێين، زۆر كه‌س هه‌يه‌ ده‌ڵێت باشه‌ ئێمه‌ چيمان له‌ فڵانه‌ كه‌س كه‌متره‌ ئێمه‌ش وه‌كو ئه‌و مه‌راسيمى بووكه‌كه‌مان ده‌كه‌ين، ئه‌گه‌ر چى بێ شه‌رعى خوداشى تيا بێت، يان هه‌ندێك كه‌س كاتێك ژن ده‌هێنێ حه‌ز ده‌كات خۆى به‌سه‌ر خه‌ڵكى هه‌ڵبكێشێت، جوانى و ده‌وڵه‌مه‌ندى خۆيى و خێزانه‌كه‌ى نيشانى خه‌ڵك بدات، به‌ڕاستى ئه‌م جۆره‌ ژن هێنانه‌ به‌ڵگه‌يه‌ له‌سه‌ر دڵ ڕه‌قى و ئيمان لاوازى خاوه‌نه‌كه‌ى، هه‌ر كه‌سێك پرسيار له‌ نه‌فسى خۆى بكات ده‌زانێت ئه‌م كردارانه‌ حه‌رامن و بێ شه‌رعين، كه‌واته‌ پێويسته‌ له‌ خوداى په‌روه‌ردگار بترسين و بگه‌ڕێينه‌وه‌ لاى ئه‌و، پێش ئه‌وه‌ى مردنمان پێ بگات و كۆچ بكه‌ين له‌م دونيايه‌ بۆ ناو گۆڕ، پاشان بۆ ساحه‌ى مه‌حشه‌ر و وه‌رگرتنه‌وه‌ى كتێب به‌ ده‌ستى ڕاست، يان به‌ ده‌ستى چه‌پ.


چۆنيه‌تى ماره‌ بڕين و گواستنه‌وه‌ له‌ شه‌ريعه‌تى ئيسلام دا به‌م شێوه‌يه‌ى خواره‌وه‌يه‌ :


1- هه‌ر يه‌ك له‌ بوك و زاوا ده‌بێت به‌ يه‌كتر ڕازى بن .


2- ده‌بێت باوكى ئافره‌ته‌كه‌ له‌ كاتى ماره‌بڕين دا ئاماده‌ بێت، چونكه‌ پێغه‌مبه‌رى خودا (صلی الله‌ علیه‌ وسلم)  ده‌فه‌رموێت: (لَا نِكَاح إِلَّا بولِي) صححه الالباني . ، واته‌: ماره‌بڕين نابێت ئيلا به‌ ئاماده‌بوونى باوكى ئافره‌ته‌كه‌ ، يان براى ، يان مامى ، يان باپيرى ، كه‌واته‌ ئافره‌ت ناتوانێت به‌بێ وه‌لى ئه‌مر خۆى به‌ مێرد بدات .


3- ئاماده‌بوونى دوو شاهيدى موسوڵمان ، وه‌ ده‌بێت هه‌ردووكيان باڵغ بن ، وه‌ ديندار و دادپه‌روه‌ر بن .


4- ئاماده‌بوونى بووك و زاوا ، وه‌ جائيزه‌ ئه‌گه‌ر زاوا ئاماده‌ نه‌بوو كه‌سێك به‌ وه‌كيل له‌ جياتى ئه‌و بچێت .


5- باوكى كچه‌كه‌ به‌ زاوا ده‌ڵێت: (زوجتك ابنتي على مهر كذا) واته‌: كچى خۆم دا به‌ تۆ له‌سه‌ر ماره‌يى ئه‌وه‌نده‌ ، ئه‌و ووشه‌يه‌ جائيزه‌ به‌ كورديش بووترێت ئه‌گه‌ر باوكى كچه‌كه‌ نه‌يزانى به‌ عه‌ره‌بى بڵێت .


6-پاشان زاوا ده‌ڵێت: (قبلت زواج ابنتك على ما ذكرت) ، واته‌: قه‌بوڵم كرد و ڕازى بووم به‌ ماره‌كردنى كچى تۆ له‌سه‌ر ئه‌و ماره‌يه‌ى باست كرد .


7- ده‌بێت ماره‌يى ئافره‌ته‌كه‌ له‌ناو گرێبه‌ستنه‌كه‌دا بووترێت ، ديارى بكرێت كه‌ چه‌نده‌ بۆ ئه‌وه‌ى له‌ دواڕۆژدا كێشه‌ى لێ نه‌كه‌وێته‌وه‌ ، وه‌ جائيزه‌ ماره‌يه‌كه‌ به‌ يه‌كجارى گشتى بدرێته‌ ئافره‌ته‌كه‌ ، وه‌ جائيزيشه‌ هه‌ندێك دوا بخرێت بۆ كاتێكى دياريكراو پاشان پێى بدرێت ، وه‌ سوننه‌ته‌ ماره‌يه‌كه‌ كه‌م بێت ، چونكه‌ پێغه‌مبه‌رى خودا (صلی الله‌ علیه‌ وسلم)  ده‌فه‌رموێت: (مِنْ يُمْنِ الْمَرْأَةِ تَسْهِيلُ أَمْرِهَا ، وَقِلَّةُ صَدَاقِهَا) حسنه الالباني في الارواء برقم (1994). ، واته‌: له‌ به‌ره‌كه‌تى ئافره‌تدايه‌ ، كاتێك كار ئاسانى ده‌كرێت له‌كاتى داخوازيدا ، وه‌ به‌ره‌كه‌ت له‌و ئافره‌ته‌ دايه‌ كه‌ ماره‌يى كه‌م بێت، به‌ڵام زانايان ده‌ڵێن: ئه‌گه‌ر زۆريش بێت حه‌رام نيه‌ ، به‌ڵام باشتر وايه‌ كه‌م بێت .


8-پاشان كه‌ ماره‌كردنه‌كه‌ ته‌واو بوو سوننه‌ته‌ ئه‌م ماره‌كردنه‌ به‌ناو خه‌ڵكيدا به‌ شێوه‌يه‌كى شه‌رعى بڵاو بكرێته‌وه‌ ئه‌گه‌ر كرا ، وه‌ سوننه‌ته‌ ده‌ف لێبدرێت له‌ لايه‌ن ئافره‌تانه‌وه‌ به‌ مه‌رجێك پياوان ئاماده‌ نه‌بن له‌و شوێنه‌ ، پێغه‌مبه‌رى خودا (صلی الله‌ علیه‌ وسلم)  ده‌فه‌رموێت: (ﻓَﺼْﻞُ ﻣَﺎ ﺑَﻴْﻦَ ﺍﻟْﺤَﺮَﺍﻡِ ﻭَﺍﻟْﺤََﻼﻝِ : َﺍﻟﺼﱠﻮْﺕ ، وﺍﻟﺪﱡﻑ في النكاح) حسنة الالباني. ، واته‌: جياوازى له‌ نێوان به‌ يه‌ك گه‌يشتنى حه‌رام و حه‌ڵاڵ باس كردن و بڵاوكردنه‌وه‌ى ماره‌كردنه‌ كه‌يه‌ به‌ نێو خه‌ڵكيدا ، وه‌ لێدانى ده‌فه‌ له‌ كاتى ماره‌ بڕيندا .


9- نابێت پياوان و ئافره‌تانى نامه‌حره‌م تێكه‌ڵى يه‌كتر بكه‌ن ، ئه‌مه‌ له‌ شه‌ريعه‌تى ئيسلامدا ڕێپێدرا و نيه‌ ، چونكه‌ ده‌توانن هه‌ريه‌كه‌يان به‌ جيا له‌ شوێنێك كۆ ببنه‌وه‌ .


10- له‌ دواى ته‌واو بوونى ماره‌ بڕين زاوا هه‌ر كاتێك بيه‌وێت ده‌توانێت خێزانه‌كه‌ى بهێنێته‌ ماڵه‌وه‌ى ، جا چ به‌خۆى بچێت بيهێنێت ، چ دايكى يان خوشكى بچێت بيهێنێت ، وه‌ چ شه‌و بێت چ ڕۆژ بێت ، وه‌ هه‌ر ڕۆژێكيش بێت دروسته‌.


11-پاشان له‌ دواى گواستنه‌وه‌ى خێزانه‌كه‌ى بۆ ماڵه‌وه‌ى سوننه‌ته‌ خواردنێك ئاماده‌ بكات ده‌عوه‌تى خزم و دۆستانى بكات ، ئه‌م نان خواردنه‌ له‌ شه‌ريعه‌تى ئيسلام دا پێى ده‌وترێت: (الوليمه‌) واته‌: ئه‌و خواردنه‌ى بۆ بووك گواستنه‌وه‌ ئاماده‌ ده‌كرێت ، پێغه‌مبه‌رى خودا (صلی الله‌ علیه‌ وسلم)  به‌ عبدالرحمن ى كورى عوفى فه‌رموو كاتێك ژنى هێنا (أولم ولو بشاة). رواه مسلم (1427). واته‌: خواردنێك ئاماده‌ بكه‌ ئه‌گه‌ر مه‌ڕێكيش بێت .


وه‌ هه‌ره‌وه‌ها خواردنى وه‌ليمه‌ مه‌رج نيه‌ گۆشتى له‌گه‌ڵ بێت ، هه‌ر كه‌سه‌ى به‌ گوێره‌ى فه‌قيرى و ده‌وڵه‌مه‌ندى خۆى ئه‌م خواردنه‌ ئاماده‌ ده‌كات ، چونكه‌ له‌ فه‌رمووده‌يه‌كدا هاتووه‌ پێغه‌مبه‌رى خودا (صلی الله‌ علیه‌ وسلم)  به‌ دوو مشته‌ جۆ خواردنى وه‌ليمه‌ى ئاماده‌كردووه‌ ، له‌كاتى ماره‌كردنى هه‌ندێك له‌ خێزانه‌كانى ، وه‌ ئه‌و كه‌سه‌ى ده‌عوه‌ت ده‌كرێت بۆ ئه‌م خواردنه‌ واجبه‌ له‌سه‌رى بچێت بۆ ئاماده‌بوونى ئه‌م ده‌عوه‌ته‌ ، به‌ڵام به‌ مه‌رجێك له‌م ده‌عوه‌ته‌ دا ئافره‌ت و پياو تێكه‌ڵ نه‌بن ، وه‌ گۆرانى و مۆسيقاى تيا نه‌كرێت ، واته‌ هه‌ر سه‌ر پێچيه‌ك له‌سه‌ر پێچيه‌كانى خوداى په‌روه‌ردگارى تيا بكرێت له‌م كاته‌دا جائيز نيه‌ وه‌ڵامى ئه‌م ده‌عوه‌ته‌ بدرێته‌وه‌ ، وه‌ هه‌روه‌ها كاتى ئاماده‌كردنى خواردنى وه‌ليمه‌ باشتر وايه‌ له‌ دواى گواستنه‌وه‌ بێت چونكه‌ پێغه‌مبه‌رى خودا (صلی الله‌ علیه‌ وسلم)  له‌ دواى گواستنه‌وه‌ وه‌ليمه‌ى كردووه‌ ، به‌ به‌ڵگه‌ى ئه‌م فه‌رمووده‌يه‌: (اصبح (صلی الله‌ علیه‌ وسلم)  ﻋَﺮُﻭﺳًﺎ ﺑِﺰَﻳْﻨَﺐَ ﺑِﻨْﺖِ ﺟَﺤْﺶٍ ، ﻭَﻛَﺎﻥَ. ﺗَﺰَﻭَّﺟَﻬَﺎ ﺑِﺎﻟْﻤَﺪِﻳﻨَﺔِ ، ﻓَﺪَﻋَﺎ ﺍﻟﻨَّﺎﺱَ ﻟِﻠﻄَّﻌَﺎﻡِ ﺑَﻌْﺪَ ﺍﺭْﺗِﻔَﺎﻉِ. ﺍﻟﻨَّﻬَﺎﺭِ) متفق عليه . .واته‌: پێغه‌مبه‌رى خودا (صلی الله‌ علیه‌ وسلم)  بوو به‌ زاوا به‌ زينب ى كچى جحش ، پێغه‌مبه‌رى خودا (صلی الله‌ علیه‌ وسلم)  له‌ (مدينه‌) زينب ى خواست ، ئينجا بانگى خه‌ڵكى كرد بۆ نان خواردن له‌ دواى به‌رز بوونه‌وه‌ى ڕۆژ .


وه‌ هه‌روه‌ها جائيزه‌ له‌ دواى ماره‌كردن ئه‌م ده‌عوه‌ته‌ بكرێت ، يان ڕۆژى گواستنه‌وه‌ ، به‌ڵام باشتر وايه‌ و سوننه‌ته‌ له‌ دواى گواستنه‌وه‌ بكرێت ، واته‌ ڕۆژێك دواى گواستنه‌وه‌ ، يان چه‌ند ڕۆژێك دواى گواستنه‌وه‌ . وه‌ هه‌روه‌ها سوننه‌ته‌ له‌ دواى ماره‌كردن ، پيرۆزبايى و دوعاى خێر بۆ بووك و زاوا بكرێت ، به‌م شێوه‌يه‌: (بارك الله لك وبارك عليك ، وجمع بينكما في خير) متفق عليه . واته‌: خوداى په‌روه‌ردگار به‌ره‌كه‌تت تيا بخات ، وه‌ به‌ره‌كه‌تت به‌سه‌ر دا بڕژێنێت ، وه‌ كۆتان بكاته‌وه‌ له‌ناو خێر و چاكه‌ .


موسوڵمانى به‌ڕێز ماره‌كردن و گواستنه‌وه‌ له‌ شه‌ريعه‌تى ئيسلام دا به‌م شێوه‌يه‌يه‌ كه‌ باسم كرد ، كه‌واته‌ نابێت مرۆڤى موسوڵمان تاوان و لاسايى كردنه‌وه‌ى كافران له‌گه‌ڵ شه‌ريعه‌تى ئيسلام تێكه‌ڵ بكات ، به‌ڵكو ده‌بێت هه‌رده‌م به‌ دواى ڕه‌زامه‌ندى خوداى په‌روه‌ردگار دا بگه‌ڕێين و شوێن سوننه‌تى پێغه‌مبه‌رى خودا (صلی الله‌ علیه‌ وسلم)  بكه‌وێت له‌ هه‌موو كاروبارى ژيانيدا ، والله أعلم .


ئه‌و تاوان و خراپانه‌ى ئه‌نجام ده‌درێت له‌كاتى ماره‌كردن و گواستنه‌وه‌ دا .


1- ئه‌ڵقه‌ له‌ په‌نجه‌ كردن ، له‌ په‌نجه‌ كردنى ئه‌ڵقه‌ له‌كاتى ماره‌يى دا جائيز نيه‌ ، چونكه‌ ئه‌م كاره‌ له‌كاتى ماره‌كردن له‌ دينى ئيسلام دا نيه‌ و پێغه‌مبه‌رى خودا (صلی الله‌ علیه‌ وسلم)  وه‌ هاوه‌ڵه‌كانى ئه‌م ئه‌ڵقه‌يان له‌ په‌نجه‌ نه‌كردووه‌ ، به‌ڵكو له‌ په‌نجه‌كردنى ئه‌م ئه‌ڵقه‌يه‌ خۆ شوبهاندنه‌ به‌ كافره‌كان ، وه‌ خۆ شوبهاندنيش به‌ كافره‌كان جائيز نيه‌ ، چونكه‌ پێغه‌مبه‌رى خودا (صلی الله‌ علیه‌ وسلم)  ده‌فه‌رموێت: (مَنْ تَشَبَّهَ بِقَوْمٍ فَهُوَ مِنْهُمْ) رواه ابو داود بسند حسن . واته‌: هه‌ر كه‌سێك خۆى به‌ قه‌ومێك بچوێنێت ئه‌وه‌ له‌وانه‌ .


2-زياده‌ ڕه‌وى كردن و ئيسڕاف كردن له‌ ته‌وزيع كردنى كارتى ده‌عوه‌ت كردن .


3-هێنانى گۆرانى بێژ و تيپى مۆسيقا ، يان دۆڵ و زوڕنا .


4- ده‌رچوونى بووك و زاوا له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵێك سه‌ياره‌ بۆ ده‌ره‌وه‌ى شار ، ئينجا دانيشتن له‌ سه‌ر كورسى و سه‌يركردنيان له‌لايه‌ن خه‌ڵكى نامه‌حڕه‌مه‌وه‌ ، وه‌ پاشان ته‌وقه‌ له‌گه‌ڵ كردن و وێنه‌ له‌گه‌ڵ گرتنيان .


5-تێكه‌ڵ بوونى ژنان و پياوان .


6-ڕه‌قص و هه‌ڵپه‌ڕكێ و ڕه‌ش به‌ڵه‌ك .


7-جل ته‌نكى و سه‌ركۆتى و بۆن له‌ خۆدان  له‌لايه‌ن ئافره‌تانه‌وه‌ بۆ ناو پياوانى نامه‌حڕه‌مه‌وه‌.


8-ڕيش تاشين و تێكه‌ڵ بوون و نه‌زه‌ر كردن له‌لايه‌ن پياوه‌كانه‌وه‌ .


9-چوونى بووك بۆ ساڵۆن و سه‌ركۆت كردن و برۆكردن و جل ته‌نكى بۆ ناو پياوى بێگانه‌


10-       هێنانى كاميره‌ى ڤيديۆ ، وه‌ وێنه‌گر .


11-       وه‌ زۆر تاوانى تر...............


موسوڵمانى به‌ڕێز: هه‌ر يه‌ك له‌م تاوانانه‌ى باسم كردووه‌ به‌ڵگه‌ى قورئان و فه‌رمووده‌ى له‌سه‌ره‌ كه‌ حه‌ڕامن ، به‌ڵام له‌به‌ر درێژ بوونه‌وه‌ى بابه‌ته‌كه‌ ناتوانم به‌ڵگه‌ بۆ گشتيان بنوسم ، له‌ كۆتاييدا داواكارم له‌ خوداى په‌روه‌ردگار وامان لێبكات هه‌ر كاتێك گوێمان له‌ حه‌ق بوو ، يان حه‌قمان به‌ر چاو كه‌وت ، يان حه‌قمان له‌ كتێبێك يان  ته‌نانه‌ت له‌ ناميلكه‌يه‌كدا خوێنده‌وه‌ ، ملكه‌چ بين بۆى و گوێڕايه‌ڵى بكه‌ين ئامين .


تێبينى: له‌كاتى نوسينى ئه‌م ناميلكه‌يه‌ سوودم وه‌رگرتووه‌ له‌م كتێبانه‌ى خواره‌وه‌ .


1.         فتاوى اللجنة الدائمة – برئاسة شيخ ابن باز رحمه الله .


2.         الفقه الميسر في ضوء الكتاب والسنة – مجموعة من المؤلفين .


3.         بدع و منكرات الأفراح – ندا أبو أحمد .


وصلى الله على نبينا محمد وآله وصحبه أجمعين


اللهم تقبل منا إنك أنت السميع العليم


وتب علينا إنك أنت التواب الرحيم
لة سايتى فةرموودة وةركيراوة.

44

(0 وه‌ڵام, نووسراو له‌ ئایین)

زۆر جار لەم لاو لەولا دەبیستین، و دەبینین كەسانێكی نەزانكار یان ڕق لە دڵا بەرامبەر بە بانگەشەی پیرۆزی سەلەفیەت، توانج دەگرنە ئەم بانگەشەیە و هەڵگرانی، ئەوەش بەوەی كە دەڵێن: هیچ ڕۆڵێكیان نیە لە بواری سیاسیدا، بێ‌ ئاگا ـ یان خۆ بێ‌ ئاگاكەر ـ لە هەموو ئەو بنەوایانەی كە سەلەفیەكان دەیخەنە ڕوو، و ئوممەتی ئیسلامی بۆ بانگەشە دەكەن، كە هەر هەمووشی گۆڕانە لە هەموو بوارەكانی ژیان بەگشتی، و بواری سیاسیش بە تایبەتی، ئەو كارەشیان هەوڵێكە بۆ سەر لە نوێ‌ هێنانەوەی ئەم ئوممەتە بۆ گۆڕەپانی بەرزی و پێشكەوتن، و دامەزراندنەوەی سەر لە نوێ‌ی كیان و بوونی ئوممەتی ئیسلام، بۆ ئەوەی جارێكی تر ووتەی خوای پەروەردگاریان لە سەر جێگر بێت، كە دەفەرمووێت : [ كُنتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللّهِ ]( آل عمران : 110 ) .

وە بۆ ئەوەی جارێكی تر ئەو ڕۆڵەی هەبێت كە لە مێژووی پرشنگداری پڕ لە پێشكەوتنیدا هەیبووە، لەو كاتانەی كە هەموو جیهان لە گێژاوی نەفامی و دواكەوتندا نوقم بووبوون .


وە بۆ ئەوەی ئیتر كەسانێكی هەلپەرست و بەرژەوەندی خۆ ویست لەوە زیاتر ئایینی ئیسلامی پیرۆز نەكەنە پلیكانەیەك بۆ گەشتن بە مەرامە گڵاوەكانیان، سیاسی بن یان هەرچیەكی تر ...، و لەوەش زیاتر لاف و گەزافی گۆڕان لێ‌ نەدەن، و هیچیش لە بارخانەیاندا نەبێت لە سیاسەتی شەرعیدا (يَدَّعُون السياسة وهم مفلسون في السياسة !!!) جا نازانم كەسێك خۆی هەڵگری شتێك نەبێت چۆن دەتوانێت ئەو شتە ببەخشێت، عەرەب ووتەنی: ( فاقد الشيء لايعطيه ) .


خوێنەری بەڕێز: ئەم نامیلكەیەی لە بەر دەستتدایە یەكێكە لە نووسینەكانی شێخ (سليم بن عيد الهلالي )ە لە ژێر ناونیشانی( السلفيون والسياسة )هەولمَان داوە كورتی بكەینەوە، و وەریگێڕینە سەر زمانی شیرینی كوردیمان بۆ سودمەند كردنی موسڵمانانی كورد لە ئایینەكەیان بە گشتی و بواری سیاسی بە تایبەتی، داواكارین لە پەروەردگار لە تەرازووی چاكەكاریماندا بیژمێرێت، و بە ئەدای واجبی دابنێت بەرامبەر بە ئایینمان، پاشان بەرامبەر بە گەلی كوردمان .


پێش هەموو شتێك سەلەفیەت واتا و بنەوا و ناوەڕۆكی ئەو بیرۆچكەیە ڕەت دەكاتەوە كە درێژ بوونەوە بێت بۆ هیچ حیزب و گرووپێكی سیاسی، كە دەسەڵاتیان كردووەتە مەبەست!! نەك هۆكارێك بۆ گەیشتن بە مەبەستی سەرەكی بوونی مرۆڤ لەسەر زەوی، كە بریتیە لە پەرستنی خوای پەروەردگار بەتاك و تەنهایی!!! خوای پەروەردگار فەرموویەتی: [وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ]( الذاريات : 56 ).


ئەوانەی كە هەموو هەوڵێكیان خستووەتە گەڕ بۆ گەیشتن بەو مەبەستەیان ـ كە دەسەڵاتە ـ !!! بە هەر فێڵا و خەڵەتاندنێك بێت !!! و ئیسلامیش دەكەنە درووشمی خۆیان تاوەكو دەگەنە ئەو مەبەستەی كە هەیانە پاشان لە ڕێگەكەی دەردەچن !!!


وە سیاسەتیش لە تێڕامان و بیرۆچكەی زۆرینەی سەلەفیەكان، و ئەوانەش كە لە گۆڕەپانی ئەواندا كار دەكەن، بریتی یە لە: توانای مەراوەغەكردن و لەف و دەوەرانكردن لە گفتوگۆدا، لە گەڵا هونەری داڕشتنی وەڵام گەلێك كە بە چەندەها شێوە بخوێندرێتەوە، لە گەڵا كردەوە گەلێكی شلە ئاسا كە دەتوانێت لە هەموو قاپ و قەبارەیەكدا جێ‌ی خۆی بكاتەوە !!! لە گەڵا وەرگرتنی ڕەنگی ئەو قاپەی كە تێ‌ی دەكرێت !!!


ئەم جۆرە سیاسەتە لە تێڕامانی سەلەفیەكاندا هاوشێوە و برای دوو ڕووییە، چونكە شل كردنەوەی بیروباوەڕ، و بەنج كردنی هەستی ئیسلامی، و كوشتنی هەستە ئیمانیەكانە، و شیكردنەوە و بەتاڵ كەرەوەی پەیوەندی دۆستایەتی ( الولاء )، و ڕق لێ‌ بوون( البرا‌ء )ە لەبەر خوای پەروەردگار، و خەڵەتاندنی موسڵمانانە بە گشتی، بانگەشەكارانی خراپ كردوویانە بە پاچینەیەك بۆ خۆیان ، بە بیانووی ئەوەی كە ستەمێك دوور دەخاتەوە !! یان شەفاعەت بۆ موسڵمانێك دەكات !! یان زیانێك كەم دەكاتەوە !! یان خراپەیەك لا دەبات !!!


كەچی ئەوەی كە بەرچاو دەكەوێت و دەبینرێت زۆرینەی ئەو كەسانە ( خۆیان ) دەگۆڕێن نەك ( خەڵكی ) بگۆڕن، باشترین كەسیشیان لە گێژەڵۆكەی سیاسەتدا بە بێ‌ زیان ڕزگاری نابێت !!!


بەڵام ئەمەش ئەوە ناگەیەنێت كە سەلەفیەكان بایەخ نادەن بە كاروباری موسڵمانان، و بێئاگان لە بارودۆخ و واقعیان، و هەموو هەوڵێكیان نەخستووەتە گەڕ بۆ بەرپاكردنی ژیانێكی ئیسلامی تەواو، لە سەر پەیڕەوی پێغەمبەر (صلی الله علیه وسلم) ، پاشان پیادەكردنی حوكمی خوای پەروەردگار لە زەویدا، بۆ ئەوەی هەموو ئایین تەنها هی خوا بێت، و هیچ هاوەڵێكی بۆ دانەنرێت، بەوەش دادپەروەری لە نێو وڵات و موسڵماناندا بەرپا بێت ...


بۆیە دەبینین سەلەفیەكان ئەوەیان كردووەتە یەكێك لە ئامانجەكانیان، و هەوڵی بۆ بە دی هێنانی دەدەن، و كاردەكەن بۆ پێ‌ گەیشتنی، و داوا لە موسڵمانان دەكەن بە گشتی و بانگەشەكارانیش بەتایبەتی كە دەست بخەنە دەستیانەوە، بۆ ئەوەی یەك ووتە بن لەو كارەدا .


بەڵام سەرەڕای ئەوەش دەبینین هەندێك كەس لەوانەی كە پێش (پەڕ دەركردنیان) هەوڵی فڕینیان داوە !!! و گومانیان وایە كە: بانگەشەی ( سەلەفیەتی هاوچەرخ ) سیاسەت لە پەیڕەویدا نیە !!! بەڵگەشیان بۆ ئەو گومانەیان ئەوەیە: كە هێنانەوە و بەرپاكردنی ژیانێكی ئیسلامی بەختەوەر یەكێك نەبووە لە مەبەستەكانی سەلەفیەت !!! كە هەمیشە ڕاهاتوون لە سەر ئەوەی لە سەر پشتی كتێبەكانیان بنووسنەوە !!!


بەڵام ئەو گومانە لە سەر پێ‌ی خۆی ناوەستێت ، سەرەڕای هەوڵدانی خاوەنەكەی بۆ ڕاگرتنی، [كَشَجَرَةٍخَبِيثَةٍ اجْتُثَّتْ مِن فَوْقِ الأَرْضِ مَا لَهَا مِن قَرَارٍ]، ئەوەش بۆ ئەوەی پلەیەكی پێ‌ وەرگرن لە لای هاوەڵە شەیتان ئاساكانیان كە بۆ فریودانیان چەندەها ووتەی ڕەونەقدار دەدەن بە گوێیاندا ... ئەم خاڵانەی خوارەوەش ڕوونكردنەوەی ئەو ڕاستیەن :


یەكەم : هێنانە كایە و بەرپاكردنی ژیانێكی ئیسلامی لە سەر مەنهەجی پێغەمبەر (صلی الله علیه وسلم) ، و دامەزراندنی ( كۆمەڵگەیەكی خواویست )، و بەرقەراركردن و پیادەكردنی حوكمی خوا لە زەویدا، بابەتێك بووە هەمیشە ( بانگەشەی سەلەفیەت ) خستوویەتیە ڕوو، و داخوازی لە سەر دەكات، بێ‌ ئەوەی مەبەستی دەستكەوتە دونیاییەكان بێت، یان لە هیچ كەسێك ترسیان هەبێت، چونكە بانگەشەیەكە بنەواكەی دەگەڕێتەوە بۆ سەردەمانی یەكەمی ئیسلامەتی، و ڕەگ و ڕیشەشی لەو چاوگەیە سەرچاوە دەگرێت و هەڵدەقوڵێت كە ( زانایانی خوا ویست ) دایان مەزراندووە بە درێژایی سەدەكانی پێشوو، پەیڕەو ( منهج ) یشی لە گۆڕاندا پەیڕەوی ئەوانە، بۆیە سەلەفیەكان چاولێكارن نەك دەست پێكار، شوێنكەوتوون ( متبعون ) نەك داهێنەر( مبتدع )، بۆیە ئەم بانگەشەیە ( بانگەشەی سەلەفیەت ) كە ئەوە حاڵیەتی پێچەوانەیە لە گەڵا بانگەشە هاوچەرخە نوێیەكان، ئەوانەی كە هەمیشە لافی ئەوە لێ‌ دەدەن كە پێشەنگن لە هەموو شتێكدا، وەك بڵێیت ڕووەكێكە بە سەر زەویەوەیە بێ‌ ئەوەی جێ‌ بگرێت بە خۆی .


دووەم : ئەو مەبەستە گشتیانەی كە بانگەشەی سەلەفیەت دەیانخاتە ڕوو هەموویان بریتین لە گۆڕان:


* گەڕانەوەی ئوممەت بۆ لای قورئانی پیرۆز و سوننەتی پێغەمبەر (صلی الله علیه وسلم) ، بە تێگەیشتنی سەلەف و پێشینی ئەم ئوممەتە، بریتی یە لە گۆڕان .


* پاڵاوتە كردنی ئەوەی كە هەڵبەستراوە بە ژیانی موسڵمانانەوە لە شیرك بە هەموو جۆر و شێوازیەوە، و ئاگاداركردنەوەیان لە بیدعە و تازەگەریەكانی سەر ئایین، و لە هەموو بیرۆچكە نامۆ و ناڕەواكان، لە گەڵا پاكسازی كردنی سوننەت لە هەموو ئەو ڕیوایەتە ( ضعيف )و ( موضوع )انەی كە ڕەونەقی ئیسلامیان شێواندووە، و بوونەتە ڕێگرێك لە بەردەم پێشكەوتنی موسڵماناندا، ئەمەشیان هەر گۆڕانە بۆ حاڵا و گوزەرانی ئوممەت .


* هەروەها پەروەردەكردنی موسڵمانان لە سەر ئایینی ڕەوایان، و بانگەشەیان بۆ كاركردن بە ئەحكامەكانی لە گەڵا ڕەنگدانەوەی ئاداب و چاكەكانی لە خۆیاندا، كە گرنتی بەدەست هێنانی ڕەزامەندی خوای پەروەردگارە لە دونیا و دواڕۆژدا، وخۆشبەختی وبڵندیان بۆ بە دەست دەهێنێت، بێ‌ گومان ئەمانەش هەموو گۆڕینی واقیع و بار و حاڵی ئوممەتە .


* زیندووكردنەوەی ئیجتیهادی زانستی درووست لە ڕوانگەی قورئانی پیرۆز و سوننەتەكانی پێغەمبەر (صلی الله علیه وسلم) لە سنوری پێوەر و بنەواكانی سەلەفی صاڵح و پێشینی یەكەم، بۆ لابردنی نەگۆڕاوی مەزهەبی و نەهێشتنی دەمارگیری حیزبی، بۆ ئەوەی جارێكی تر موسڵمانان وەكو پێشتر برای یەك بن، و هاریكار و پشتیوانی یەكتر بن لە سەر خستنی ئایینەكەی خوای پەروەردگاردا، ئەمەشیان هەر گۆڕانە بۆ واقیع و بار و حاڵی ئوممەت .


سێ‌یەم : ئەوەش ئاشكرایە كە سەلەفیەكان پەیڕەوی گۆڕانیان شوێنكەوتنی پەیڕەوی گۆڕانی قورئانی پیرۆزە كە بە هیچ شێوەیەك هەڵەی لێ‌ ناوەشێتەوە، چونكە ووتەی خوای پەروەردگارە كە فەرموویەتی : [ إِنَّ اللّهَ لاَيُغَيِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّي يُغَيِّرُواْ مَا بِأَنْفُسِهِمْ]( سورة الرعد : 11 ).


كەواتە گۆڕەپانی گۆڕان بریتی یە لە ناخ و دەروونی خودی ئادەمیزاد بۆ ئەوەی ڕاست و ڕەوان بێت لە سەر پەیڕەوی خوای پەروەردگار و ئامادەباش بكرێت بۆ بە ڕێوە بردنی وڵات و خەلافەت .


جێگیركردنی موسڵمانان لە زەویدا پەیمانی خوای پەروەردگارە، و گۆڕانی دەروون و زاتی مرۆڤەكانیش مەرجە بۆی، ئەو پەیمانەش بە دی نایەت تەنها بە بەدی هاتنی ئەو مەرجە نەبێت، خوای پەروەردگار فەرموویەتی : [ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِن تَنصُرُوا اللَّهَ يَنصُرْكُمْ وَيُثَبِّتْ أَقْدَامَكُمْ]( سورة محمد : 7 ).


بۆیە دەبینین شێخمان شێخ ( محمد ناصرالدين الألباني )خۆری پرشنگداری شام و چاكەی ئەم سەردەمە ـ بە ڕەحمەت بێت ـ وەسفی ئەو ووتەیەی زۆر كردووە كە تێیدا هاتووە: (( أقيموا دولة الإسلام في قلوبكم ، تقم لكم علىأرضكم ))، لە بەر گونجانی لە گەڵا پەیڕەوی گۆڕانكاری قورئانی پیرۆزدا ... نەك لە بەر ئەوە وەسفی كردبێت كە كاریگەری خاوەنە حزبیەكەی كەوتبێتە سەر .


ئەم پەیڕەوە پەیڕەوی پێغەمبەری خوایە (صلی الله علیه وسلم) ، ئەو پەیڕەوەی كە خوای پەروەردگار پێغەمبەرەكەی (صلی الله علیه وسلم) پێ‌ ڕەوانەكردووە، بۆ ئەوەی خەڵك لە تاریكی دەربكات بۆ ڕووناكی، و لێیان ببێتە چاكترینی ئەم ئوممەتە كە فەرمان بكەن بە چاكە و ڕێگریش بكەن ( نەهی ) بكەن لە خراپە، و باوەڕیشیان بە خوای پەروەردگار هەبێت ، هەروەكو فەرموویەتی : [ هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولًا مِّنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ]( سورة الجمعة : 2).


بەڵێ‌ ئەوەش بریتی یە لە زانست و پاككردنەوەی دەروون، بێ‌ گومان زانستیش بەدەست نایەت ئەگەر بە پاڵاوتەكردن نەبێت، و پاككردنەوەی دەروونیش بەدی نایەت ئەگەر بە پەروەردە نەبێت .


هەرئەوەشە تێگەیشتنی میراتگرانی پێغەمبەران، كە میانڕەو، و دادپەروەرن، ئەو كەسانەی كە خوای پەروەردگار بە هۆیانەوە دژواری و ناهەمواری لە سەر ئوممەت لا دەبات، و ستەمیان لە سەر هەڵدەگرێت، و ستەمی ستەمكاران دەشكێنێت، هەروەكو پێغەمبەری خوا (صلی الله علیه وسلم) ئەوەی ڕاگەیاندووە : "يحمل هذا العلم من كل خلفعدوله ، ينفون عنه تحريف الغالين، وانتحال المبطلين، وتأويل الجاهلين"(حسنبشواهده ) .


هەر ئەویشە ئەو پەیڕەوەی كە توێشووی ڕاستەقینەی دواڕۆژێكی گەشی چاوەڕوان كراو ، جیادەكاتەوە لە ئاواتە سەرابیەكانی بانگەشەكاران ، ڕێگریشە لە كەوتنە زەلكاوی لاف لێدەران ، و داوی حیزبە پووچەڵا و بێ‌ بنەواكان ، هەروەكو پێغەمبەری خوا (صلی الله علیه وسلم)لە فەرموودەی (عبدالله )ی كوڕی( عمر )دا فەرموویەتی : "إن اللَّه لاينتزع العلم بعد أن أعطاكموه ، ولكن يقبض العلم بموت العلماء ؛ حتى إذا لم يَبْقَ عالم اتخذ الناس رؤوساً جهالاً ؛ فسئلوا ؛ فأفتوا بغير علم؛ فضلوا ، وأضلوا"( متفق عليه ) .


بۆیە دەبینین سەلەفیەت سینگ دەرناكات و هەوڵنادات بەرهەڵستی و بەرەنگاری لە گەڵا كاربەدەستاندا بكات، چونكە ئەوەی لە پێش چاوی خۆی داناوە كە ئەبێت هەموو ئەوانە چاكسازی بكرێن، ئەوانەش بەشێكن لەو ئوممەتەی كە هەموو هەوڵێكی سەلەفیەكان چاكسازیكرنێتی، و دەرهێنانێتی لەو گۆماوەی كە خۆی تێخستووە ، چونكە فەرمانڕەوایەتی و فەرمانڕەوا و كاربەدەست مەبەست نین لە لای ئەو ـ واتە : سەلەفیەت ـ ، بەڵكو ئامرازن یان فاكتەرێكن بۆ پەرستنی خوای پەروەردگار بە تاك و تەنهایی، و بۆ ئەوەی كە ئایینیش تەنها بۆ خوای پەروەردگار بێت: [وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوامِنكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُم فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَى لَهُمْوَلَيُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِخَوْفِهِمْ أَمْنًا يَعْبُدُونَنِي لَا يُشْرِكُونَ بِي شَيْئًا](سورة النور : 55).


هەر لێرەدا ئەوەمان لە یاد نەچێت كە لابردنی سەركردە، و تێكدانی دەستورەكانی فەرمانڕەوایەتی، دەستور و سەركردەی توندتر و سەركەش تر و ستەم كارتر دێنێتە كایەوە ـ گومانیش لەوەدا نیە ـ هەر كەسێكیش تۆسقاڵێك بە گومانە لەوە !!! با پرسیار بكات لەوانەی كە لافی ئەوە لێ‌ دەدەن كە بە ئاگان لە واقیع و باروحاڵی موسڵمانان( واتە : فقهاء الواقع !!! ) .


كەواتە : پێویستمان بە پاڵاوتن و پەروەردە هەیە لە سەر پەیڕەو و تێگەیشتنی پێشینە چاكەكان ( سلف الصالح )، ئەو پەیڕەوەی كە سەدەی یەكەمی ئەم ئوممەتەی هێنایە بوونەوە، كە باشترین سەردەمە بۆ چاولێكردن، مەبەستیش پێیان پێغەمبەری خوا (صلی الله علیه وسلم)و هاوەڵانێتی .


بۆیە بانگەشەی سەلەفیەت و سەلەفیەكان هەوڵا و تێكۆشانی كەسانی تر بە كەم نازانن و هاودەنگن لە گەڵیاندا كە گۆڕان پێویستە، بەڵام پەیڕەو ( منهج) ی گۆڕانیان ڕەت دەكەنەوە كە وەكو خواردنی دۆزەخیەكانە: برسێتی ناشكێنێت، و بخۆریشی قەڵەو ناكات، [لَا يُسْمِنُ وَلَا يُغْنِي مِن جُوعٍ] !!!


ئەو پەیڕەوەی كە كەسانی پەلەكار و هەل پەرست دەیگرنە بەر بۆ بە دەست هێنانی مەرامە تاكەكەسیەكانیان، و لاوانی موسڵمان دەكەنە قۆچی قوربانی بۆ گەشتن بە ئامانجەكانیان!!! پاشان هەڵپە كردن بۆ گەشتن بۆ سەر خوان و سفرەی دوژمنانیان.


هەروەها ( پەیڕەوی پینەكردن ) ڕەت دەكەنەوە كە جێگە خۆش دەكات بۆ ستەمكاران، و موسڵمانان دەكاتە گاڵتە جاڕی دەمیان، لە گەڵا پەرتەوازەكردن و پارچە پارچەكردنیان بۆ كۆمەڵانێكی نەیار بۆ یەكتر، و تاقم و چین گەلێكی جیاواز، كە لە ناو یەكدا دوژمنی سەر سەختی یەكن !!! پاشان شل كردنەوەی بنەماكانی بیروباوەڕ و كێشەی ئیسلامی بە گشتی !!!


هەروەها سەلەفیەكان و سەلەفیەت ( پەیڕەوی كودەتا و هەڵچوون ) ڕەت دەكەنەوە، چونكە موسڵمانان دەبنە سووتەمەنی ئەو كارە، و بانگەشەش ( الدعوة )بە هۆیەوە چەندەها ساڵا دوا دەكەوێت .


ئەمەیە ئەو سیاسەتەی كە سەلەفیەكان و سەلەفیەت ڕەتی دەكەنەوە، و ڕقیان لێ‌ یە، و حەزیشیان لە باسكردنی نیە، بێ‌ بەرین( بریئون ) لە هەموو كۆت و ئاكام و خراپەكاریەكانی، چونكە برای دووڕووییە، و پۆستی خەڵەتاندنە، و پلە و پەیژەی ئەو كەسانەیە كە كلكی پەرستشیان گرتووەتە دەست !!!


بەڵام سیاسەت بە واتا تەواو و شەرعیەكەی بەو شێوەیەی كە باوەڕ و لە خوا ترسان داوای دەكات، و  بەرژەوەندی ئوممەت ڕەچاو دەكات، و دەستی مرۆڤایەتی دەگرێت بۆ پلیكانەی پێشكەوتن، و گۆڕەپانەكانی بەرزی و بڵندی، و بە هۆیەوە خراپەكار و چاكەكاران لە یەك جیا دەكرێتەوە، ئەمە شتێكە دەبێت دەروون و بیلبیلەكانی چاوی پێشكەش بكرێت ، هەرچەندە كەمیشن لە پێناوی ئەو كارەدا، با ئاژاوە گێڕانیش هەوڵی ئەوە بدەن كە كەسانی ساویلكەمان لێ‌ بورووژێنن !!!


سیاسەتی شەرعیش بریتی یە لە : بە ئاگا بوون و زانینی ئەو حوكمانەی كە پەیوەستن بە سوڵتانەوە، لە گەڵا زانینی مافی كاربەدەست، و ژێردەستەكانی، لە گەڵا پێواندنی ڕاستیەكان بە پێوەرە شەرعیەكان، كەواتە بریتی یە لە: ڕەچاوكردنی بەرژەوەندی كاروباری ئوممەتی ئیسلامی بە شێوەیەك پێچەوانەی قورئانی پیرۆز و سوننەتەكانی پێغەمبەری خوا (صلی الله علیه وسلم) نەبێت .


وَآخِرُ دَعْوَاهُمْ أَنِ الْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ


نوسینی : شیخ سلیم الهلالی

كورتكردنەوە و وەرگێڕانی : عەدنان بارام كەلاری
لة سايتى ريكاى ئيسلام وةركيراوى.

45

(3 وه‌ڵام, نووسراو له‌ ئایین)

الحمدلله وحده، والصلاة والسلام على من لا نبـي بعده:
لەگەڵ زاڵبوونی ماددە و بایەخ نەدان بە لایەنی ڕووحی ، شەڕ و ناكۆكی و دووبەرەكیش لە نێوان مرۆڤەكاندا زیاد دەبێت، و وای لێدێت كەسەكان نەك هەر هەڵەی یەكتر قبوڵ ناكەن بەڵكو بە هەڵەیەكی گەورەتریش ڕووبەڕووی یەكتر دەبنەوە، و شەڕ و ئاژاوەی گەورە لە نێوانیاندا دروست دەبێت، وەكو ئێستا بە چاوی خۆمان دەیبینین كە لە جیهاندا ڕۆژانە سەدەها مرۆڤ دەبنە قوربانی.
قورئان وەكو كۆتا كتێبی ئاسمانی لە چەندین ئایەتدا گرنگی بە چارەسەركردنی ئەو ناكۆكیانە داوە، خوای گەورە فەرموویەتی: [وَلَا تَسْتَوِي الْحَسَنَةُ وَلَا السَّيِّئَةُ ۚ ادْفَعْ بِالّتِي هِيَ أَحْسَنُ فَإِذَا الّذِي بَيْنَكَ وَبَيْنَهُ عَدَاوَةٌ كَأَنَّهُ وَلِيٌّ حَمِيمٌ ] (فصلت: 34) .واتە: هەرگیز چاكەو خراپە یەكسان نین، بێگومان خوا یەكەمی خۆش دەوێ و، ڕقی لەدووەمە، پاڵنێ بە خراپەوە بە جوانترین ئاكار، واتە: بە ئاكاری جوان و جوانتر وەڵامی خراپەكار بدەرەوە، ئەوسا دەبینی ئەو كەسەی كە لەنێوان تۆو ئەودا دوژمنایەتیەك هەیە، وای لێدێ‌ دەڵێی دۆستێكی نزیك و بەسۆزە.
كەواتە بۆ ئەوەی كێشەكانت گەورەتر نەبن و كەسانی تر نەبن بە دوژمنت هەوڵ بدە ئەگەر كەسێك خراپەیەكیشی بەرامبەر كردیت، لێی ببوریت و چاكەی بەرامبەر بكەیت، نموونەیەكی زۆر جوانیش لەسەر ئەم بابەتە بەسەرهاتی ئەو پێغەمبەرەیە – علیه السلام – كە پێغەمبەری خوا –صلى الله عليه وسلم– بۆمان دەگێڕێتەوە كە گەلەكەی خوێناوییان كردووە ئەویش بە بێ‌ هیچ كاردانەوەیەكی خراپ خوێنەكەی لابردووە و فەرمویەتی " اللهم اغفر لقومي فإنهم لا يعلمون "  واتە: خوایە لە گەلەكەم ببورە چونكە ئەوان نازانن (رواه البخاري: 3477).ئەم پێغەمبەرە – صلى الله عليه وسلم– جگە لەوەی لە گەلەكەی خۆشبوو لەو تاوانە گەورەیەی بەرامبەریان كرد، داوای لێخۆشبوونیشی لە خوای گەورە بۆ كردن، و عوزری ئەوەی بۆ هێنانەوە كە ئەوان نازانن بۆیە وای لێدەكەن.
با لە خۆمان بپرسین ئەگەر كەسێك تاوانێكی لەو شێوەیەمان بەرامبەر ئەنجام بدات كاردانەوەمان چی دەبێت؟
سوودەكانی وەڵامدانەوەی خراپە بە چاكە
1. پتەوبوونی برایەتی و خۆشەویستی لە نێوان تاكەكانی كۆمەڵگا و پاشانیش دروستبوونی كۆمەڵگایەكی ئیسلامی تۆكمە و بەهێز.
2. دەبێتە هۆی حەوانەوەی دەروون و پاك بوونەوەی لە ڕق و كینە و ئیرەیی.
3. دەستكەوتنی پاداشتی گەورە و نەبڕاوە و پلەی بەرز لای خوای گەورە.
4. خۆشەویستت دەكات لای خوای گەورە، و پاشانیش لای خەڵكی.
5. دۆست و خۆشەویستت زیاد دەكات و دوژمنت كەم دەبێتەوە.
بەپێچەوانەشەوە وەڵامدانەوەی خراپە بە خراپە یان بە خراپتر دەبێتە هۆی لاوازبوونی برایەتی و ناڕەحەتی دەروونی و لە دەستدانی پاداشت و پلەی بەرز لای خوای گەورە.
خوای گەورە دڵپاك و سنگ فراوان و لێبووردەمان بكات بەرامبەر بە یەكتر آمین.
والحمدلله رب العالمین
لة سايتى بةهةشت وةركيراوة.

جزاك الله خيرا.

47

(6 وه‌ڵام, نووسراو له‌ وه‌رزش)

سوباسي بةيامةكانتان دةكةم وة دوعا دةكةم خواى كةورة سةرهةنك بباريزيت لة نةهامةتى و كيشةكان.

48

(6 وه‌ڵام, نووسراو له‌ وه‌رزش)

[sup][sup]بسم الله الرحمن الرحيم
لةسةرةتا دا من حةزم كرد تيشك بخةمة سةر بواريكى زؤر كرنكى براى بةريزم كاك سةرهةنك كة سالانيكة بةدةرديكى دووبارة بوو دةنالينيت بؤية حةزم كرد شتيك بنوسم وةك  و   داجلةكينيك بؤ ئةو و وةئيمةش بةسة بئ دةنكى لة ئاست ئةو هةموو ناخؤشيةى كاك سةرهةنك....
من هةر لةسةر دةمى ناوةنديةوة كاتيك لةكةل كاك سةرهةنك لة بؤلى يةكةمى ناوةنديةوة بةيةكةوة بوين هةست ئةو برا بةريزةم سالانة توشي يةك جؤر كيشة دةبيتةوة , وة ئةوةى جيكاى سةرةنجة من لة وةرزش قسة دةكةم نةك شتيكى تر بؤية هةر لةسةرةتاى بةيوةندى كردن بة يانةوة ئةو براية توشي كيشةى ئيهمال كردن دةبيتةوة لةلايةن هةر راهينةريكى كورد يان عةرةب بيت كرنك ئةوةية ئةو برايةم لة زير دةستى ئةوان مةشق دةكات بؤية جةند خاليك دةنووسم و باشان ريكا جارة بؤ ئةو بةجئ دةهيلم...
1-تؤ ئيستا تةمةنت 27 سالة ئةو بةرى تا 32-33 سالى يارى دةكةيت وة ئيستا لة لوتكةى مستةوا دايت جا كة ئيستا تؤ بةم شيوة بيت حالت هةر بةخةمى يةدةكى  مستةوات دةمريت وةك (د_ح)بةلام ئةو زوو بؤ خؤى هةلات و ئيستا لةيانةيةكى تر يارى دةكات الحمدالله مستةواشي خراب نية.
2- لةسةر دةمى هةموو راهينةران تؤ تووشي ئةم كيشةية بووى بؤية بيم باشة وةك و جاران بجيت قسة لةكةل راهينةرى يانة بكةى نةك راهينةرى كؤلجي.
3-ئةكةر دةزانى ئةو كيشةية بةردةوامة زوو برؤ لةيانةى هةولير با ئاستت دانةبةزيت جارئ مستةوات زؤر بةرزة الحمدالله جا بؤ هةر يانةيةك بيت كيشة نية كرنك يارى كردنتة.
4-كةسيك بئ ي ووتم جليل زيدان كوتوويةتى جلال زؤر باشترة لةسةرهةنك محسين بؤية هةر يارى بةو دةكةم وة ئيمة ئةم شتة بة كردارى يان عملى دةبينين.
5-يان تةمرين بةجئ بهيلة و جا بزانة حيسابت بؤ دةكةن يان نا؟
من هيج لةكةل ئازاوة نانةوة نيم بةتايبةتى بؤ كاك سةرهةنك بةلام يانةكة وا فير بوون براكةم توورة نةبي ليم خةمى تؤمة.[/sup][/sup]

49

(3 وه‌ڵام, نووسراو له‌ ئایین)

بسم الله الرحمن الرحیم
ئەم‌ چەند دێڕە‌ دەنێرم بۆ هەموو خوشكەكانم، بۆ ئەو خوشكانەم كە هەست بە بێزاری و بێ هیوایی دەكەن و وادەزانن دەرگاكان بەرویاندا داخراون، چەند وشەیەكە بۆ ئەوانەی دڵتەنگن و دەناڵێنن بە دەست ستەمی جۆرا و جۆرەوە.
خوشكی بەڕێزم: لە وشەكانم وردبەرەوە و هەوڵبدە بیر بكەیتەوە لە پاداشتی ئەو تاقیكردنەوانەی كە لەلایەن خوای گەورە ڕووبەڕووت ئەبێتەوە تا ئارام بگریت، ئەو كات ئارامگرتنەكەت لەبەر خوای گەورە ئەبێت، ئازیزەكەم تكایە بە ئازایی پێشوازی لە ناخۆشیەكان بكە، ئارام بگرە، چونكە پەروەردگارمان فەرموویەتی:  [وَاللَّهُ مَعَ الصَّابِرِينَ] "البقرة ‌249" وە هەروەها لە سورە ا‌ل عمران ‌ فەرمویەتی [وَاللَّهُ يُحِبُّ الصَّابِرِينَ] (146) هەرچەند دەردەسەری ونەهامەتی ڕووی تێكردی و ڕێگاكەت تاریك بوو هەر ئارام بگرە و دڵنیابە كە‌ لەگەڵ هەموو ناخۆشییەك‌ خۆشییەك دێت، (ان مع العسر یسرا) "الشرح 6 "
خوشكەكەم، زۆر ئاساییە ئەگەر دووچاری ناخۆشی و ستەمی دەور و بەرت بوویتەوە، چونكە ئێمە لە سەردەمێك ئەژین ئەوەی دەست بە قورئان و سوننەتەوە بگرێت غەریبە و توشی چەندەها ناخۆشی ئەبێت كە هەموویان تاقیكردنەوەی پەروەردگارن، تۆش كە ئێستا خۆت داپۆشیوە بەو شێوەیەی كە خوای گەورە فەرمانی پێكردویت و هەمیشە عاباكەت و دەستكێش و نقابەكەت لەبەركردوە و هەرگیز لە سنوری شەرع ناچیتە دەرەوە دڵ تەنگ مەبە لەبەر ئەوەی قسەت پێئەڵێن و وەك جاران نازت هەڵناگرن و گوێت بۆ ناگرن، لەبەرئەوە تەنها تۆ وانیت دڵنیابە زۆربەی ئەو خوشكانەی وەك تۆ الحمدلله ڕێگای ڕاستیان دۆزیوەتەوە وەك تۆ وان و بگرە لەوانەیە لە تۆ زۆر زۆر خراپتر بن، هەمیشە سوپاسی خوای گەورە بكە لەسەر ئەوەی كە تۆی تاقیكردۆتەوە بشزانە ئەوە قەدەری خوای گەورەیەو هەرچی بوێت ئەنجامی دەدات، [ مَا أَصَابَ مِن مُّصِيبَةٍ فِي الْأَرْضِ وَلَا فِي أَنفُسِكُمْ إِلَّا فِي كِتَابٍ مِّن قَبْلِ أَن نَّبْرَأَهَا إِنَّ ذَلِكَ عَلَي اللَّهِ يَسِيرٌ] "الحدید ‌22" واتە (هیچ دەرد و بەڵا و موصیبەتێك ڕوو نادات نە لە زەوی و نە لە خودی خوتان ئیلا بەرلەوەی كە ئەوە ڕوبدات لە كتێبێكدا نوسراوە و بڕیار دراوە كە لوح (المحفوظ)ە كە ئەمەش كارێكی ئاسانە بۆ خوا)، هەرگیز مەترسە لەو كەسانەی زۆرت لێدەكەن و قسەت پێ ئەڵێن.... چونكە دڵنیابە تەنها ئەوە ڕوو ئەدات كە خوای گەورە ویستی لەسەرە زانایانی اهلی سوننە‌ فەرموویانە (ما شاء الله كان و ما لم يشأ لم يكن) واتە خوای گەورە ویستی لە هەر كارێك بێت دەبێ و ویستیشی لە هەر كارێك نەبێت نابێت. ئەوەش بزانە كە خوای گەورە تۆی خۆش ئەوێت بۆیە تاقیتدەكاتەوە، ئەگەر صبر بگریت و بەردەوام بیت ئەوە پاداشتی گەورە چاوەڕوانتە، ئەوەتا خۆشەویستمان پێغەمبەر(صلى الله عليه وسلم)فەرموویەتی: (ان الله إذا أحب قوما ابتلاهم، فمن رضي فله رضا و من سخط فعليه السخط) أخرجه الترمذي في الزهد (4\601) و ابن ماجه في الفتن (4031) وصححه العلامة الألباني في الصحيحة:146) واتە (بێگومان خوای گەورە ئەگەر خەڵكانێكی خۆشبوێت تاقیان دەكاتەوە، جا ئەو كەسە ئەگەر ڕازی بێت بەو تاقیكردنەوەی خوای گەورە ئەوا ڕەزامەندی خوای گەورە بە دەست دەهێنێت، وە هەر كەسێكیش توڕەبێت و پێی ڕازی نەبێت ئەوا توڕەی خوای گەورەی لەسەر ئەبێت).
خوشكە خوشەویستەكەم، با لە خۆشی و ناخۆشیدا دوعا و پاڕانەوەكانت تەنها بۆ بەر دەرگای پەروەردگارت بێت و جگە لەو خوایە لە كەسی تر نەپاڕێیتەوە، چونكە ئەو كەسەی وا نەكات پەنا بەخوا خەسارۆمەندی دونیا و قیامەتە، ئەوەتا خوای بەرز ئەفەرموێت [وَمِنَ النَّاسِ مَن يَعْبُدُ اللَّهَ عَلَي حَرْفٍ فَإِنْ أَصَابَهُ خَيْرٌ اطْمَأَنَّ بِهِ وَإِنْ أَصَابَتْهُ فِتْنَةٌ انقَلَبَ عَلَي وَضهِهِ خَسِرَ الدُّنْيَا وَالْآخِرَةَ ذَلِكَ هُوَ الْخُسْرَانُ الْمُبِينُ] "الحج 11" واتە (هەندێك لە خەڵكی هەیە تەنها لە یەك حاڵەتدا خواپەرستی دەكات (ئەویش ئەو حاڵەتەیە كە دنیا بەدڵی ئەو بێت)، ئەگەر تووشی خێرو خۆشی بوو دڵی پێی خۆشە، خۆ ئەگەر تووشی تاقیكردنەوەیەك هات، ئەوە هەڵدەگەڕێتەوە، ئا بەو حاڵەتەی دنیا و قیامەت لە دەست خۆی دەدات و زەرەرمەندی هەردوو لا‌یە و هەر ئەوەشە خەسارەتمەند و زەرەرمەندی ڕوون و ئاشكرا). لەبەرئەوە تەنها خوای پەروەدگارە لە هەموو كاتەكاندا ئاگای لێتە و هەر ئەویشە وەڵامی دوعا و پاڕانەوەكانت ئەداتەوە هەروەك خۆی ئەفەرمویت: [أَمَّن يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَيَكْشِفُ السُّوءَ] ”النمل 62" واتە (كێیە ئەوەی كە دوعای داماوان قبوڵ ئەكات كاتی لێی بپاڕێتەوە، وە شتی خراپە و ناخوش لەسەر مرۆڤەكان لا ئەدا؟) خوشكە باشەكەم هەمیشە دوعا بكە بە تایبەت ئەو كاتەنەی كە بەتەنیایت، لەو كاتەی كە خەڵكی لەدەریای خەوتندا نقوم بوون، لە تاریكای شەودا دانیشە و بگری و بیر بكەرەوە و لەگەل خۆت قسە بكە و بڵێ من بۆچی دروستكراوم؟ بۆ ئەوەی تەنها خەم و خەفەت بخوم؟ یان بۆ ئەوەی تەنها ڕابوێرم و بێئاگا بم؟ نا تۆ بۆ هیچ كام لەمانە خەلق نەكراویت [وَمَا خَلَقْتُ الْجنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ] "الذاریات ‌56"، ئەوە بزانە خوای گەورە هەرگیز بە تەنها جێت ناهێڵێت و دڵنیابە كە وەڵامی دوعا و پاڕانەوەكانت زوو بێت یان درەنگ، ئێستا بێت یان بەیانی یان ساڵێكی تر هەر دەدرێتەوە و تەنها و تەنها پشت بەو ببەستە لەكاتی دڵتەنگبوون و گیروگرفت و ناهەمواری بارودۆخەكان.
وصلى الله على نبينا محمد وعلى آله وصحبه وسلم تسليما مزيدا.
لة سايتى بةهةشت وةركيراوة.

one نووسی:

ههههههههههههههه والله‌ کاکه‌ توحید قسه‌کی خۆشت کرد ئه‌وجا لۆ هههههههههههه
ئه‌گه‌ر ئه‌و به‌لگانه‌ی هێنام توانیت زه‌عیفی بکه‌یه‌وه‌ ئه‌وه‌ حه‌قی خۆته‌ ئه‌و قسانه‌ بکه‌ی
به‌لام هیچتان پێ نما هاتنه‌ سه‌ر قسه‌ی ئیمام شافعی و باسه‌که‌تان گۆری
ئیستاش ده‌لێم ئه‌وه‌ به‌لگه‌ی خۆم  ده‌رباری ئه‌و دوو ئیمامه‌ که‌ صۆفین ده‌ تۆ به‌لگه‌کم لۆ بینه‌ که‌ وانه‌بی ! فه‌رموو بس له‌ باسه‌که‌ لامه‌ده‌ تکایه‌ ئه‌وه‌ بۆ هه‌مووتانه‌ هه‌ر به‌لگه‌کتان هه‌یه‌ که‌ قسه‌که‌م راست نیه‌ ئه‌وا دابنێن ئه‌گه‌ر نا بۆ ئیعتراف ناکه‌ن که‌ سۆفی بوونه‌ !!

والله ثم والله لة هيج شوينيك و لة هيج كتابيكى ئةهلى سوننة نةهاتووة كة ئةم دوو زانا بةريزة صؤفي بوونة بةلام ئةهلة بيدةع نايسةلمينن وة كةسيكى وةك تؤش هةر جيت بؤ بيت دةجيت قسة لةلاى شيخةكةت دينى و دةينوسي و ناوى كتيبى صؤفيم بؤ دةنووسي ؟ تؤ برؤ لة كتيبةكانى ئةهلى علم كتيبم بؤ بينة نةك صؤفى وةك خؤت من كتيبى صؤفي ناخوينمةوة.

one نووسی:

ههههههههههههههه والله‌ کاکه‌ توحید قسه‌کی خۆشت کرد ئه‌وجا لۆ هههههههههههه
ئه‌گه‌ر ئه‌و به‌لگانه‌ی هێنام توانیت زه‌عیفی بکه‌یه‌وه‌ ئه‌وه‌ حه‌قی خۆته‌ ئه‌و قسانه‌ بکه‌ی
به‌لام هیچتان پێ نما هاتنه‌ سه‌ر قسه‌ی ئیمام شافعی و باسه‌که‌تان گۆری
ئیستاش ده‌لێم ئه‌وه‌ به‌لگه‌ی خۆم  ده‌رباری ئه‌و دوو ئیمامه‌ که‌ صۆفین ده‌ تۆ به‌لگه‌کم لۆ بینه‌ که‌ وانه‌بی ! فه‌رموو بس له‌ باسه‌که‌ لامه‌ده‌ تکایه‌ ئه‌وه‌ بۆ هه‌مووتانه‌ هه‌ر به‌لگه‌کتان هه‌یه‌ که‌ قسه‌که‌م راست نیه‌ ئه‌وا دابنێن ئه‌گه‌ر نا بۆ ئیعتراف ناکه‌ن که‌ سۆفی بوونه‌ !!

والله ثم والله لة هيج شوينيك و لة هيج كتابيكى ئةهلى سوننة نةهاتووة كة ئةم دوو زانا بةريزة صؤفي بوونة بةلام ئةهلة بيدةع نايسةلمينن وة كةسيكى وةك تؤش هةر جيت بؤ بيت دةجيت قسة لةلاى شيخةكةت دينى و دةينوسي و ناوى كتيبى صؤفيم بؤ دةنووسي ؟ تؤ برؤ لة كتيبةكانى ئةهلى علم كتيبم بؤ بينة نةك صؤفى وةك خؤت من كتيبى صؤفي ناخوينمةوة.

52

(2 وه‌ڵام, نووسراو له‌ ڤیدیۆی ئایینی)

[video]http://www.youtube.com/watch?v=IFOt3eT5LXQ[/video]
مامۆستا ره‌مه‌زان رةحمةتى خواى ليبيت.

53

(1 وه‌ڵام, نووسراو له‌ ڤیدیۆی ئایینی)

[video]http://www.youtube.com/watch?v=LrQaXWjByx4[/video]
[size=]شیخ محمد سعید رسلان[/size]

[video]http://www.youtube.com/watch?v=d_aAUjkcP_A[/video]
[size=]شيخ محمد سعيد رسلان[/size]

[center][/center][sup]الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله وعلى آله وصحبه ومن والاه... أما بعد:
بزانە برای موسڵمان كە زانایانی ئیسلام بە گشتی باوەڕیان وایە ئەنجامدانی پێنج نوێژەكە بەجەماعەت لە مزگەوت دا لە گەورەترین پەرستنەكانەوەو مەزنترین شیعاری ئیسلامەو خێرێكی زۆری هەیە وەك پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) دەفەرموێت(نوێژی جەماعەت خێری زیاترە لە نوێژی بە تەنهای بە 25پلە،وەلە ڕیوایەتێكی تردا دەفەرموێت (بە 27 پلە)فەرمودەكەش ڕاستە.بەڵام زانایانی ئیسلام بۆچونیان جیاوازە سەبارەت بە حوكمی نوێژی جەماعەت)
أ-كۆمەڵەی یەكەمی زانایان دەڵێن:
جەماعەت سوننەتێكی تەئكید لەسەر كراوەو واجب نی یە.
ب- كۆمەڵەی دووەمی زانایان دەڵێن:
جەماعەت واجبە بكرێت لە هەموو گوندو شارێكدا لەناو هەموو كۆمەڵێدا،بەڵام واجب نییە لەسەر هەموو پیاوێكی موسڵمان،بەڵكو ئەگەر كۆمەڵێك پێ‌ی هەستان ئەوا لەسەر ئەوانی تر لادەچێت.واتە (فەرزی كیفائی)یە.
ج-كۆمەڵەی سێیەمی زانایان دەڵێن:
جەماعەت واجبە لەسەر هەموو موسڵمانێكی پیاو كەعوزری نەبێت:وەئەم ڕەئیەی سێیەم بەڵگەی قورئان و حەدیسی لەسەرەو هاوەڵانی پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) بەجێیان هێناوە،مەزهەبی ئیمامی (أحمد)ەو زۆر لەزانایانی فیقه و حەدیس ئەم بۆ چوونەیان بووەو ئیمامی (نەوەوی) لە كتێبی (المجموع شرح المهذب)دا فەرموویەتی:(ئەم ڕای سێیەمە ڕای دوو لە زانا گەورەكانمانە كە باڵادەستن لە فیقه و حەدیس كە بریتین لە:أبو بكر بن خزیمە،وابن المنذر)وە ئیمامی ڕافعی فەرموویەتی:دەڵێن ئەمە قسەی ئیمامی شافعی یە)
وە ابن المنذر:دەفەرموێ‌ ئیمامی شافعی فەرموویەتی: (ڕێگە نادەم بە كەسێك كە بتوانێت نوێژی جەماعەت بكات و نەچێت مەگەر عوزری هەبێت ڕوخسەتی بۆ هەیە)بەڵگەش لەسەر ڕاستێتی ڕای سێیەم ئەمانەی خوارەوەیە:
[یەكەم لەقورئاندا] 
1-خوای گەورە فەرموویەتی: [وَإِذَا كُنتَ فِيهِمْ فَأَقَمْتَ لَهُمُ الصَّلاَةَ فَلْتَقُمْ طَآئِفَةٌ مِّنْهُم مَّعَكَ........] سورة النساء (102). واتە ئەگەر لەگەڵیان بوویت لەكاتی ترس دا ئەوا نوێژەكەتان بەجەماعەت بكەن.
أ-خوای گەورە فەرمانی بەو موسڵمانانە كرد كە لەگەڵ پێغەمبەرن(صلى الله عليه وسلم) لە كاتی ترس دا لە جەنگدا كە بەجەماعەت نوێژی لەگەڵ بكەن،وە ئەمەش بەڵگەیە لەسەر ئەوە كە نوێژ بەجەماعەت واجبە لە كاتی ترس دا كەواتە لە كاتی ئاسایی دا زیاتر پێویستە.
ب- هەروەها لەبەر خاتری بە جەماعەت نوێژ كردن (لەكاتی جەنگدا)چەندان ڕوكن و پێویستی ناو نوێژ چاو پۆشییان لێ‌ دەكرێ‌ و موخالەفە كردنی ئیمامیش ڕیگەی پێدراوە،جا ئەگەر نوێژ بە جەماعەت واجب نەبوایە لەسەریان ئەوا ئەم هەموو شتە واجبانەی ناو نوێژ چاوپۆشی لێ‌ نەدەكرا.
2-خوای گـەورە فـەرمانی بە موسڵمانان كــردوە كە نــوێژ بكــەن لەگــەڵ نــوێژ كـەران واتــە بــە جەماعەت وەك دەفەرموێت: [وَأَقِيمُواْ الصَّلاَةَ وَآتُواْ الزَّكَاةَ وَارْكَعُواْ مَعَ الرَّاكِعِينَ] سورة البقرة (43)..وە ئەم فەرمانەش بۆ واجب بوونە.
[دووەم لە سوننەتی پێغەمبەردا(صلى الله عليه وسلم) ] 
1-پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم)فەرموویەتی: (ئەوەی بانگ ببیستێ‌ و نەیەت بۆ نوێژی جەماعەت بەبێ‌ عوزر ئەوا نوێژەكەی بۆ نی یە).واتە تەواو نی یە.فەرموودەیەكی ڕاستە لە كتێبی (صحیح الترغیب والترهیب)دا هاتووە.
2- پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) فەرموویەتی: (هەرسێ‌ كەسێك لە گوندێك یان لە شارێك بن و جەماعەتیان تێدا نەكرێت ئەوا شەیتان زاڵ بووە بەسەریاندا).كەوا بوو لەگەڵ جەماعەت بن چونكە (گورك تەنها مەڕی دابڕاو دەخوات لە مێگەل). (صحیح الترغیب والترهیب).
لەم فەرموودەی پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم)دا دەردەكەوێت كە جەماعەت واجبەو،وازهێنان لەم واجبە ڕێگا خۆشكەرەو هۆیەكی سەرەكییە بۆ زاڵ بوونی شەیتان بەسەر مرۆڤدا.وەئەگەر جەماعەت تەنها سوننەت بوایە،ئەوا واز هێنان لە سوننەتێك نابێتە هۆی زاڵ بوونی شەیتان بەسەریاندا.هەروەك لە حەدیسی كابرای عەرەبی دەشتەكی دا دەردەكەوێت كاتێك پرسیاری لە پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) كرد(چەند نوێژی لەسەر واجبە،فەرمووی تەنها پێنج نوێژ،مەگەر حەز بكەی سوننەتەكان بكەی،كابرا ووتی:والله لەم پێنجانە زیاتر ناكەم و هیچ سوننەتێك ناكەم.) پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) فەرمووی (أفلح إن صدق)،سەركەوتووە ئەگەر ڕاست بكات نوێژە واجبەكان ئەنجام بدات با سوننەتەكانیش نەكات،وە مرۆڤی سەركەوتوو ڕزگار بوو شەیتان زاڵ نابێت.
بەسەریا،كەواتە ئەگەر جەماعەت تەنها سوننەت بووایە و واجب نەبوایە ئەوا نەكردنی نەدەبووە مایەی دۆڕان بەرامبەر شەیتان و زاڵ بوونی شەیتان.جا وورد بەوە لەم باسە!!!
3-وە لەفەرموودەیەكی تردا هاتووە (كە گرانترین نوێژ لەسەر مونافیقەكان نوێژی عیشا و نوێژی بەیانی یە،وە ئەگەر بزانن چەند خێریان تێدایە ئەوا ئامادەی جەماعەتی ئەو دوو نوێژەش دەبوون ئەگەر لەسەر ئەژنۆش بۆی بخشێن بە گاگۆڵكە)!!.وە نیازم بوو كە فەرمان بكەم بەیەكێك كە جەماعەتەكە بۆ خەڵكی بكات و خۆشم بڕۆم لەگەڵ كۆمەڵە پیاوێك كە باقە داریان پێ‌بێت بۆ لای ئەو كەسانەی كە نایەن بۆ نوێژی جەماعەت بۆ ئەوەی خانوەكانیان بەسەر دا بسوتێنم.(بوخاری وموسلم ئەم فەرموودەیان گێڕاوەتەوە).وە لە ڕیوایەتێكی تردا لای ئیمام أحمد دا هۆی هەڵنەستانی بە سوتاندنیان ڕوون كردۆتەوە كە لەبەر خاتری ئەو ژن و منداڵانەیەكە لەناو خانوەكاندان و بێ‌ گوناهن و ناكرێت بەهۆی سوتانی پیاوە تاوانبارەكان كە نەهاتوون بۆ جەماعەت ژن و منداڵی بێ‌ تاوانیش بسوتێن.
وە هەندێك لە زانایان دەڵێن بۆیە هەڵنەساوە بەسوتاندنی خانوەكانیان بەسەریاندا،چونكە دروست نییە جگە لە خوادا كەس بەئاگر تاوانباران سزا بدات جالەم حەدیسەدا دەردەكەوێت كە واجبە چوون بۆ مزگەوت بۆ نوێژی جەماعەت،جا ئەگەر واجب نەبوایە لەسەر هەموو پیاوێك و تەنها سوننەت بوایە یان بەئەنجام دانی كۆمەڵێك لەسەر ئەوانی تر لابچوایە ئەوا ئامادە نەبوونی نەدەبووە شایســتەی بیـر كردنەوەی ســزادانی بە ســوتاندن،
چونكە وازهێنان لە واجب شایستەی سزادانە نەك وازهێنان لە سوننەت.وەك لە زانستی (أصول الفقە)دا باس كراوە.كەواتە وازهێنان لە جەماعەت گوناهێكی گەورەیەو تاوانێكی ترسناكە و لە سیفەتی مونافیقانە،بە تایبەتیش وازهێنان لە جەماعەتی بەیانیو عیشا.

پوچەڵ كردنەوەی گومانێك





برای موسڵمان: دروست نییە بەستنەوەی ئەم سزایە بەواز هێنان لە (نوێژی جومعە)چونكە حەدیسەكە بە تایبەت باسی نوێژی بەیانی و عیشا دەكات.
وە هەروەها دروست نی یە بەستنەوەی سزاكە بە مونافیقان چونكە پێغەمبەر(صلى الله عليه وسلم) سزاكەی بە ستۆتەوە بەوانەی ئامادەی جەماعەت نابن بە گشتی نەیبەستۆتەوە بە مونافیقانەوە.
وەك لە ڕیوایەتێكی لای ئیمام أحمد بە ڕوونی هاتووە كە فەرموویەتی (إنى لأهم أن أجعل للناس إماما،ثم أخرج،فل أقدر على إنسان يتخلف عن الصلاة في بيته إلا أحرقته عليه)واتە (هەر مرۆڤێك) بەردەست كەوێت لەماڵەوە جاهەركەسێك بێت مونافیق بێت یان موسڵمان كە دوا كەوتبێت لە نوێژی جەماعەت ماڵەكەی بەسەر دا دەسوتێنم.دیارە ووشەی ئینسان گشتی یەو تایبەت نی یە بە مونافیق. وەهەروەها پێغەمبەر(صلى الله عليه وسلم) سزای مونافیقانی نەدەدا لەسەر نیفاقیان، چونكە نیفاق تاوانێكی دەروونـی یە و نادیارە وە خودا پێ‌ی ئاگادارە بەڵام سزای دەدان لەســەر تــاوانە دیــــــــارو دەرەكـــییــەكــــان جـــا ئـــەگەر ئـامــادە نــەبوونـی جەمــاعــەت تـــــــاوان نــەبوایـە ئـەوە پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) بیری لە سزادانیان نەدەكردەوە بە سووتاندن.
4- باوكی أُمامە (خوای لێ‌ ڕازی بێت)فەرمووی: (عبد الله ی كوڕی دایكی مكـتوم هات- كە كوێرە –بۆ لای پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) وە پێ‌ ی فەرموو: ئەی پێغەمبەری خوا من بەم شێوەیەم كە دەمبینی:
أ-بەساڵاچووم
ب-ئێسقانم نەرم بووە
ج-بینینم نەماوە
د-كەسیشم نی یە هەموو ڕۆژێك بم هێنێت بۆ مزگەوت
هـ-ماڵیشم دوورە ولەڕێگاش دار خورماو درەختی لێ‌ یە جا ئایا ڕوخسەتێك هەیە بۆ من نوێژ لەماڵەوە بكەم،!!
پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) لەسەرەتادا ڕوخسەتی پێداو كە پشتی كردەوە بۆ ڕۆیشتن بانگی كردەوەو پێ‌ ی فەرموو ئایا گوێت لەبانگە لەماڵەوەدا ؟ ووتی بەڵێ‌،پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) پێ‌ ی فەرموو:دەی بەدەنگ بانگەوە وەرە هیچ ڕوخسەتێكم پێ‌ نی یە بۆت)!!
سێ‌ یەم: بەڵگە لەسەر واجبێتی جەماعەت لە سوننەتی صەحابە
یەكەم:عبدالله ی كوڕی مەسعود فەرمووی: (ئەوەی پێی خۆش بێت كە بەیانی بەموسڵمانی بە خوا بگات،با ئەو پێنج نوێژانە بە جەماعەت بكات لەو شوێنەی كە بۆیان بانگ دەدرێ واتە لە مزگەوت دا..وە ئەو پێنج نوێژانە لە مـزگەوت بـە جەماعەت لەسوننەتی پێغەمبەرن (صلى الله عليه وسلم)،وە ئەگەر ئێوەش لەماڵەوە نوێژ بكەن،ئەوا وازتان هێناوە لە سوننەتی پێغەمبەرەكەتان (صلى الله عليه وسلم)،وە ئەگــەر وازیــش بـێـنـن لە ســـونەتی پێغەمـبەرەكەتــان (صلى الله عليه وسلم) ئـــــەوا گـــومڕا بـــــــوون. وە ئــێــمـە لەســــــــەردەمی پـێـغـەمـبـــــەردا (صلى الله عليه وسلم) كــــــــــــەس دوا نەدەكەوت لە جەماعەت تەنها مونافیقێكی ئاشكرا نەبووایە،وە هاوەڵانی پێغەمبەر(صلى الله عليه وسلم) كە یەكێكیان نەخۆش بووایە ئەوا لەنێوان دووكەس دا دەهێنرا لەڕیزی جەماعەت دا ڕادەگیرا)صحیح مسلم.
[ئەم فەرموودەیەی عبدالله بەڵگەیە لەسەر واجبێتی نوێژی جەماعەت لە چەند رِوویەكەوە ] 
أ-جەماعەت، لەوجۆرە سوننەتانەی پێغەمبەرە(صلى الله عليه وسلم) كە واجبن و وازهێنانی گومڕا بوونە ،نەك كافربوون.
ب- كەس دوا نەدەكەوت لە جەماعەت مونافیقە ئاشكراكان نەبن، كەواتە دواكەوتن لە جەماعەت پیشەی مونافیقەكانە نەك بڕواداران.
ج- كەسێك نەخۆشیش بووایە بەدوو كەس دەیان هێنا بۆ جەماعەت (هەر چەندە عوزریشی هەبوو)،بەڵام ئیمانەكەی ڕێی پێ‌ نەدەدا ئەم شیعارە مەزنە لەدەست بدات و لە گەڵ مونافیقە بێ‌ شەرمەكان بمێنێتەوەو لەماڵ نوێژ بكات.
د- عبد الله ی كوڕی عمر (رضي الله عنهما) فەرمووی: (ئێمە هاوەڵانی پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) ئەگەر كەسێكمان نەبینیبا لەنوێژی بەیانی و عیشا گومانی خراپمان پێ‌ دەبرد) صحیح الترغیب والترهیب.
واتە: گومانی نیفاقیان پێ‌ دەبرد چونكە ئەم دوو نوێژە بە جەماعەت قورسن لەسەر مونافیقەكان و دواكەوتن لێیان پیشەی ئەوانە، جا نابێت بڕوادار بەوانە بچێت.

ڕاست كردنەوەی تێگەیشتنێكی هەڵە





بەڵگەی كۆمەڵی یەكەم و دووەمی زانایان كە دەڵێ‌ جەماعەت واجب نی یە لەسەر هەموو پیاوێكی موسڵمانی بێ‌ عوزر بریتییە لـــەو فـەرموودەیە كـــەدەفــەرمــوێــت نوێژی جەماعەت خێری
زیاترە لە نوێژی تاك بە (25) یان (27) پلە.جا دەڵێن لەو حەدیسە دا كە نوێژی تاكیش هەر خێرەو دروستە، بەڵام وەكو جەماعەت نابێت.جا ئەگەر جەماعەت واجب بوایە ئەوا نوێژی تاك هیچ پاداشتی نەدەبوو!!
[لەوەڵامی ئەم تێگەیشتنە هەڵەیەدا زانایان وتوویانە] 
یەكەم:مەبەست لەم حەدیسەدا ڕوونكردنەوەی پاداشت و پلەی جەماعەتە بەس نەك ڕوونكردنەوەی حوكمەی كە ئایا واجبە یان سوننەتە. وەحەدیسی تری زۆرمان هەیە كە حوكمی جەماعەتمان بۆ ڕوون دەكاتەوە كەواجبە جگە لەو حەدیسە وەك باسكرا.
دووەم:وەبوونی پاداشت لەسەر نوێژی تاكیش ئەوەی لێ‌ فام ناكرێت كەجەماعەت واجب نییە وتەنها سوننەتە چونكە ئەگەر فەزڵی شتێك درا بەسەر شتێكی تر مانای ئەوە نی یە كە (هەركامێكیان هەڵبژێرێت هەر ببێت) ئەگەر شتە پلە كەمەكە هەڵبژێریت ئەوا شتە پلە بەرزەكەت لەسەر لابچێت و پێویست نەكات بیكەی.
بۆ نموونە:
* خوای گەورە كاتێك باسی باوەڕ هێنان دەكات بەخوا،دەفەرموێت ئەوەتان خێرترە لەباوەڕ نەهێنان [ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَتُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنفُسِكُمْ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ ] الصف (11).
جا ئایە باوەڕ نەهێنانیش هەر دروستە ؟! یاخود ئایا باوەڕ هێنان بە خودا تەنها سوننەتەو واجب نییە؟!
*وە لە ئایەتێكی تردا دەفەرموێت ئەگەر بانگ كران بۆ نوێژی جومعە ئەوا واز لەبازرگانی و كڕین و فرۆشتن بهێنن و بڕۆن بۆ نوێژی جومعە بۆ یادی خوا.
چونكە ئەوتان خێرترە لەنەچوون. [ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا نُودِي لِلصَّلَاةِ مِن يَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا إِلَى ذِكْرِ اللَّهِ وَذَرُوا الْبَيْعَ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ] (9) سورة الجمعة جا ئایا چوون بۆ جومعە تەنها سوننەتەو نەشچی هەر خێرە؟!
*وە لەنمونەیەكی تردا خوای گەورە دەفەرموێت كۆمەڵی بەهەشت شوێنیان خێرترە و باشترە لەكۆمەڵی دۆزەخ [أَصْحَابُ الْجَنَّةِ يَوْمَئِذٍ خَيْرٌ مُّسْتَقَرًّا وَأَحْسَنُ مَقِيلًا] (24) سورة الفرقان..
جا ئایا دەتوانین بڵێین شوێنی هەردوو كۆمەڵەكە هەر باشە بەڵام كۆمەڵی بەهەشت باشترە؟! نەخێر. كەواتە ئەگەر شتێك پەسەند كرا بەسەر شتێكی تردا بەڵگە نی یە لەسەر ئەوەی كە شتە پەسەند لەسەر نەكراوەكەش هەر باش بێت!! یاخود بێ‌ پێویستت كات لەشتە پەسەند كراوەكە،ئەوپەڕی دەتوانین بڵێین بەئەنجام دانی نوێژ بەتاكیش نوێژەكە هەر ڕاستەو ئەركی نوێژەكەی لەسەر لادەچێت، بەڵام ئەركی جەماعەتەكەی لەئەستۆ ماوەو گوناهبارەو تاوانێكی گەورەی كردوەو خۆی بەمونافیقان چوواندووەو سەرپێچی لە فەرمانی خوا كردووەو سوننەتی پێغەمبەری (صلى الله عليه وسلم) پشت گوێ‌ خستووەو بەرەو گومڕایی ڕۆشتووە.

گەورەیی خێری نوێژی جەماعەت بەگشتی وبەیانی وعیشا بەتایبەتی





یەكەم:پێغەمبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) فەرموویەتی (هەركەسێ‌ دەست نوێژ بگرێت بەتەواوی –بە گوێرەی سوننەت-لەپاشان بڕوا بۆ نوێژی جەماعەت و بیكات بەجەماعەت لەگەڵ ئیمام دا ئەوا خوای گەورە لە گوناهەكانی بوراوە)صحیح ابن خُزیمة.
دووەم: پێغەمبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) فەرموویەتی (هەر كەسێ‌ نوێژی عیشا بەجەماعەت بكات وەك ئەوە وایە نیو شەو شەونوێژی كردبێ‌،وە هەركەسێ‌ بەیانیەكەش بە جەماعەت بكات وەك ئەوە وایە هەموو شەوەكە شەونوێژی كردبێ‌) رواه مسلم.
سێ‌ یەم: پێغەمبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) فەرموویەتی (هەر كەسێ‌ لە تاریكی شەودا بچێت بۆ مزگەوت –بۆ جەماعەت- ئەوا لە ڕۆژی دوایی بەڕووناكێكی تەواوەووە بە خوا دەگات) صحیح الترغیب والترهیب.
چوارەم: پێغەمبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) فەرموویەتی (هەر كەسێ‌ نوێژی بەیانی بە جەماعەت بكات ئەوا ئەو ڕۆژە لە ژێر چاودێری خوادا دەبێت) رواه ابن ماجە.
[تێبینی:] 
یەكەم: عوزری نەچوون بۆ نوێژی جەماعەت بریتییە لە:.
أ- ترس
ب- نەخۆشی
ج- باران
د-ئامادەبوونی خۆراك كاتی قامەت
ه-تەنگاوی.
دووەم: خوێنەری بەڕێز زۆر ووشومان بە(عەرەبی)هێشتۆتەوە لەوەرگێڕاندا چونكە عەرەبی یەكە (زاراوەی شەرعین) نزیكترن لە تێگەیشتنی خەڵكی.
سێ‌یەم: پێغەمبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) فەرموویەتی (هەر كەسێ‌ خێرێك نیشانی خەڵكی بدات ،ئەوا خێری پێ‌ دەگات بەئەندازەی خێری هەموو ئەوانەی كاری پێ‌ دەكەن.)
جا ڕەحمەتی خوا لەو موسڵمانەی كە ئەم بابەتە بڵاو دەكاتەوە لە پێناوی خوای گەورە.
والحمد لله الذي بنعمته تتم الصالحات
وصلى الله على نبينا محمد وعلى آله وصحبه وسلم.
لة سايتى بةهةشت وةركيراوة.[/sup][sup][/sup]

56

(0 وه‌ڵام, نووسراو له‌ ئایین)

لە جوانكاریەكانی ئەم شەریعەتە ئەوەیە بەتەنگ هەموو شتێكەوە هاتووە كە بەرژەوەندی‌و چاكەكاری تێدابێ بۆ ژیانی ئینسان، لەوانە لابردنی پیسی یە، بۆ ئەوەش خۆپاككردنەوەی داناوە‌و ئەو چۆنیەتیەشی ڕوون كردۆتەوە كە بەهۆیەوە پاك وخاوێنی لێ وەدەستدێ‌.
وە هەندێ كەس كەمتەرخەمن لە ئاست لابردنی پیسی و گوێ بە خۆپاك كردنەوە نادەن، كە ئەمەش دەبێتە هۆی پیس بوونی جل‌و بەرگ‌و جەستە، سەرەڕای ئەوەش نوێژەكەی دانامەزرێ‌و راست‌و ڕەوان نابێ.
وەپێغەمبەر صلى الله عليه وسلم ئاگاداری كردوین كە خۆپاك نەكردنەوە لە میز یەكێكە لە هۆكارەكانی سزای ناوگۆڕ.
«عبدالله»ی كوڕی«عباس» دەفەرمووێ: پێغەمبەر صلى الله عليه وسلم بەلای باخێك لە باخەكانی مەدینەدا تێپەڕی، گوێی لە دەنگی دووكەس بوو لە ناو قەبرەكانیان سزا دەدران.
پێغەمبەریش صلى الله عليه وسلم فەرمووی:
[ إِنَّهُمَا لَيُعَذَّبَانِ وَمَا يُعَذَّبَانِ فِي كَبِيرٍ، أَمَّا أَحَدُهُمَا فَكَانَ لَا يَسْتَتِرُ مِنْ الْبَوْلِ، وَأَمَّا الْآخَرُ فَكَانَ يَمْشِي بِالنَّمِيمَةِ ] . رواه البخاري انظر فتح الباري 1/317.
واتە: « ئەم دوانە سزا دەدرێن، وە لەسەر تاوانێك سزا دەدرێن خۆیان بە گەورەیان نەزانیووە‌وگویان پێ نەداوە، بەڵام لەڕاستیدا تاوانێكی گەورەیە، یەكێكیان خۆی لەمیز پاك نەدەكردەوە، ئەویتریان دوو زمانی دەكرد »
وەپێغەمبەر صلى الله عليه وسلم هەواڵی پێ داوین‌و دەفەرموێ:
[ أَكْثَرُ عَذَابِ الْقَبْرِ فِي الْبَوْلِ ] . رواه الإمام أحمد 2/326 وهو في صحيح الجامع 1213
واتە: « زۆربەی سزای ناوگۆڕ بەهۆی خۆپاك نەكردنەوەیە لە میز »
وە ئەو كەسەی بەپەلە لەسەر ئاو هەڵدەستێتەوە‌و پێش ئەوەی میزەكەی تەواو بێ، یان بە شێوەیەك میز دەكات یان لە جێگایەك دەیكات پرشەكەی دەگەڕێتەوە بۆ خۆی، یان پاش میز كردن خۆی پاك نەكاتەوە بەئاو بان بەبەردو كەم تەرخەم بێ لەوەدا، ئەوا هەموویان حوكمی ئەو كەسە وەردەگرن كە خۆی پاك نەكردبێتەوە لە میز‌و سزاكەش شمولی هەموویان دەكات.
وە لە هەندێ شوێندا سەرئاوەكان بەقەد دیوارەكانەوە دروستكراون‌و، هەركەس دێت‌و میزی خۆی دەكات بە پێش چاو خەڵكانی دەرەوەو ژورەوە بەبێ هیچ شەرم‌و حەیایەك‌و، پاشان جلەكەی هەڵدەكات‌و دەیكاتەوە بەری بەسەر پیسیەكەدا، جا ئەم كارو پیشەیە سەرەڕای ئەوەی لاسایی كردنەوە‌و شوێنكەوتنی بێ باوەڕانە، دووحەرامی ناشیرینشی تێدا كۆ ئەبێتەوە:
یەكەمیان:- عەورەتو شەرمینگای خۆی نەپاراست لە پێش چاوی خەڵك.
دووەمیان:- خۆی پاكنەكردەوە لەمیزەكەی.
لة سايتى بةهةشت وةركيراوة.

جزاك الله خيرا بةلام كئ كتيبةكةى نوسيووة؟

كاك ئةحمةد تؤ جوابي جي ئةدةيتةوة تؤ بةلكة بؤ كئ دةهينيتةوة ؟برام ئةوة وةرناكريت ئةو برادةرة تةواو نية زؤر تةنكاوى بكةى خولةفاى راشيدينيش دةكاتة صؤفي.

one نووسی:

کاکه‌ به‌لگه‌م هه‌یه‌ زۆریش راسته‌ بس ده‌مه‌وێ بزانم ئه‌گه‌ر هینا چی ده‌لێی ؟

bal gakani6t  droia

60

(9 وه‌ڵام, نووسراو له‌ ئایین)

xwe   gawra   btan  parezet,ba hiwae   swd  wargrtn.

61

(9 وه‌ڵام, نووسراو له‌ ئایین)

خوای گەورە دەفەرموێ:
{وَإِذَا بُشِّرَ أَحَدُهُمْ بِالأُنثَى ظَلَّ وَجْهُهُ مُسْوَدًّا وَهُوَ كَظِيمٌ * يَتَوَارَى مِنَ الْقَوْمِ مِن سُوءِ مَا بُشِّرَ بِهِ أَيُمْسِكُهُ عَلَى هُونٍ أَمْ يَدُسُّهُ فِي التُّرَابِ أَلاَ سَاء مَا يَحْكُمُونَ} النحل:58-59
واتە: هەركاتێكیش مژدەى كچێ بۆ یەكێك لەمانە بچێ، روخسارى ڕەش هەڵدەگەڕێ و لەبەر خۆیەوە پیش دەخواتەوە، لە مەینەتى ئەو هەواڵەى پێى دراوە، لە هۆزى خۆى تەرە دەبێ، ئاخۆ بە سوكایەتى بەخێوى بكا، یان دە ناخى ئاخى ڕاكا؟ ئاى چەند خراپ پێ ڕادەگەن!
هەروەها دەفەرموێ:
{لِلَّهِ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ يَخْلُقُ مَا يَشَاء يَهَبُ لِمَنْ يَشَاء إِنَاثًا وَيَهَبُ لِمَن يَشَاء الذُّكُورَ *أَوْ يُزَوِّجُهُمْ ذُكْرَانًا وَإِنَاثًا وَيَجْعَلُ مَن يَشَاء عَقِيمًا إِنَّهُ عَلِيمٌ قَدِيرٌ} الشورى:49-50
واتە: لەو ئاسمانانە و زەمینە فەرمانڕەوا هەر خودایە و چى بخوازێ دروسى دەكا؛ بە یەكێ كچ دەبەخشێت و بە یەكێ كوڕ؛ ئیتر بە مەیلى خۆیەتى، یان دوانەیەكى كوڕ و كچیان دەداتێ، هێندێكیشیان كە مەیلى لێ بێ، نەزۆك دەكا. هەر خۆى زانایە و توانایە.
((كان رجل عند ابن عمر وله بنات، فتمنى موتهن، فغضب أبن عمر فقال: أنت ترزقهن؟!)).
[ كتێبی الأدب المفرد للبخاري.]
واتە: پیاوێك لە لای ئیبن عومەر دەبێ و چەند كچێكی دەبێ، ئاواتی مردنیان بۆ دەخوازێ. ئیبن عومەریش توڕە بو گوتی: تۆ رزق و رۆزی ئەو كچانە دەدەی؟!(*)
=============================
(*) كچ بەخششی خوایە دەیبەخشێ، هەركەسێ بە بونی كچ دڵتەنگ بێ، ئەوا دژی ویستی خوا دەوەستێ و نیشانەی ناڕەزایى یە بەرامبەر بە خوا، چونكە كوڕ و كچ هەردوكیان دروستكراوی خوان و خوای گەورەش بە مرۆڤی داناون. لەبەر ئەوە ئەو كەسەی ئەم رەفتارەی لێ رو بدات خۆی توشی خەشم و توڕەیی و عەزابی خوا دەكات.
ئەوەی جێی داخە لە كۆمەڵگەكەمان ئەم دیاردەیە بڵاوە و تەشەنەی كردوە، كە پێچەوانەی یاسای خوا و سوننەتی پێغەمبەرە صلى الله عليه وسلم. ئەم دیاردەیەش، كە لە ناو ئێمە بە شێوەیەكی زەق دەبینرێ، نیشانەی نا ئاشنایی و دورییانە لە راستەڕێی ئیسلام. ئەگینا كچ و كوڕ لە مرۆڤایەتی دا جیاوازیان چى یە؟ كاتێك كە كچ بە پەروەردەیەكی ئیسلام پێ دەگەیەنی، لەوانەیە لە كوڕەكەت زیاتر بەكەڵك خۆت و كۆمەڵگەكەت بێ و ئافرەتێكی لەخواترس و تەقوادار و خاوەن رەوشت و ئاكار بەرزی لێ دەربچێ. لەلای خوای گەورە سەنگی مەحەك لەخواترسانە نەك كوڕایەتی.
لە مێژوی ئیسلام دا چەندەها ئافرەتى زانا و دانا و قورئان لەبەر و شەرع زان و قوربانی دەر و ئازا دەركەوتن. تەنانەت سورەتێك بە ناوی ئافرەتان دابەزیوە، سورەتێكیش بە ناوی یەك ئافرەت دابەزیوە، كە خاتو (مریم)ە و خوای گەورە بە رێزەوە باسی دەكات.
لة سايتى بةهةشت وةركيراوة

62

(0 وه‌ڵام, نووسراو له‌ ئایین)

پێغەمبەرصلى الله عليه وسلم دەفەرموێ: ((من عال جاريتين حتى تبلغا جاء يوم القيامة أنا وهو -وضم أصابعه-)). رواه مسلم
واتە: هەر كەسێك دو كچ بەخێو بكات، تا دەگەنە حەددی بلوغ، واتە: تەمەنی (15) ساڵی، ئەوا ئەو كەسە لە رۆژی قیامەت دێت، من و ئەو ئاوەها پێكەوەین -پێغەمبەر پەنجەكانی دەستی پێكەوە نوساند-.(*)
هەروەها دەفەرموێ: ((من عال جاريتين دخلت أنا وهو في الجنة كهاتين -وأشار بأصبعيه السبابة والتي تليها-)). رواه أبن حبان والترمذي (حديث صحيح)
واتە: هەركەسێك دو كچ بە خێو بكات، ئەوا من و ئەو لە بەهەشت وەك ئەو دو پەنجە واین -پێغەمبەر ئاماژەی بۆ پەنجەی شایەتمان و ئەوی تەنیشتی كرد-.
هەروا دەفەرموێ: ((من عال ابنتين أو ثلاثة أو أختين أو ثلاثة حتى يسن أو يموت عنهن، كنت أنا وهو في الجنة كهاتين -وأشار بأصبعين السبابة والتي تليها-)).
واتە: هەر كەسێك دو یان سێ كچ، یان دو یان سێ خوشك بەخێو بكات، تا تەمەنیان گەورە دەبێ، یان لە لایان دەمرێ، ئەوا من و ئەو لە بەهەشت دا، وەك ئەو دو پەنجە واین-ئاماژەی بۆ پەنجەی شایەتمان و تەنیشتی كرد.
==========================
(*) ئەم مژدەیە گەورەیە تایبەتە بە كچ نەك كوڕ، كەواتە با دایك و باوكان بەبونى كچ دڵخۆش بن، نەك بە پێچەوانەوە دڵتەنگ بن. خوایە بەهۆى دینەكەتەوە شارەزامان بكە.
لة سايتى بةهةشت وةركيراوة

63

(4 وه‌ڵام, نووسراو له‌ ئایین)

پێغەمبەر صلى الله عليه وسلم دەفەرموێ:((مع الغلام عقيقة، فأهريقوا عنه دماً، واميطوا عنه الأذى)). رواه البخاري ومسلم
واتە: كوڕ لەو كاتەی لە دایك دەبێ دەتوانرێ هۆزەبانە(عقيقة‌)ی بۆ بكەن بە سەربڕینی مەڕ و، سەرتاشینى.
هەروەها پێغەمبەر صلى الله عليه وسلم دەفەرموێ: ((كل غلام مرتهن بعقيقته، تذبح عنه يوم سابعة، ويسمى فيه، ويحلق رأسه)).
واتە: هەمو منداڵێك كە لە دایك دەبێ، مەڕ سەربڕینەكەی دەبێتە بارمتەی ئەو، لە هەفتەمین رۆژدا دەكرێ و، ناو لە منداڵەكە دەنرێ و سەری دەتاشرێ. [ ئێمە تاقیمان كردۆتەوە و كەسانی تریش تاقیان كردۆتەوە، كە ئەم سەرتاشینە باشترین ئاكامی بوە. وەكو: زۆری و چرِی قژ و رەونەقدارى. بەڵام سەرتاشینەكەی بە گوێزان، دەبێ زۆر بە هێدی و هێمنی و لەسەرخۆیی ئەنجام بدرێ.]
هەروەها دەفەرموێ: ((عن الغلام شاتان مكافئتان وعن الجارية شاة)). رواه أحمد في المسند والترمذي حديث صحيح.
واتە: بۆ كوڕ دوو مەڕ سەردەبڕدرێ و دەكرێتە قوربانی و بۆ كچیش یەك مەڕ.
((أجعلوا مكان الدم خلوفاً يعني في رأس الصبي يوم الذبح له)). رواه ابن حبان (حديث صحيح)
واتە: لەو رۆژەى كە هۆزەبانە دەكرێ، لەجیاتى خوێن لەسەرى منداڵ هەڵبسورێ، بۆنى پیادا بكەن.
خاتو عائیشە گوتویەتى: لە سەردەمى نەفامیدا گەر هۆزەبانەیان بكردایە، لۆكەیان بەخوێنى هۆزەبانەكە دەكرد، جا گەر سەرى منداڵەكەیان بتاشیبایە، لۆكە خوێناویەكەیان لەسەر منداڵەكەیان دادەنا، جا پێغەمبەر صلى الله عليه وسلم فەرموى: ((أجعلوا مكان الدم خلوفاً أي طيباً...)).
((عقَّ رسول الله صلى الله عليه وسلم عن الحسن والحسين وختنهما لسبعة أيام)). رواه البيهقي (حديث صحيح).
واتە: پێغەمبەری خوا هۆزەبانەی بۆ حەسەن و حوسێن كردوە، لە هەفتەمین رۆژی لە دایك بونیان خەتەنەی كردون.
جا لەبارەی خەتەنە كردن، لە كتێبی (حياتنا الجنسية‌)ی دكتۆر ێبری القبانى دا هاتوە: خەتەنەكردن كارێكی تەندروستی زۆر چاك و بەرزە، خاوەنەكەی لە زۆر دەرد و نەخۆشی دەپارێزێ، خەتەنەكردن چەند سودێكی هەیە كە ئەمانەن:-
1- بە بڕینی قوڵفەی سەری چوك(زەكەر)، خاوەنەكەی لەو ماددە رۆنی و چەورى یە رزگاری دەبێ، كە لەم شوێنەوە دەردەچێ، هەروەها لەو ئاوە چەوریانە رزگاری دەبێ، كە دەبێتە هۆی دڵ تێك دان و قێز لێ بونەوە، ئەوەش دەبێتە مایەی بۆگەنی نەبون.
2- بە بڕینی قوڵفەی سەری چوك مرۆڤ رزگاری دەبێ لە مەترسی نەكشانی چوك.
3- خەتەنە كردن دوچاربون بە نەخۆشی شێرپەنجە (سرطان)) كەم دەكاتەوە. دەركەوتوە ئەم جۆرە شێرپەنجەیە لە لای ئەو كەسانەی، كە قولفەیان تەسكە زۆر ڕو دەدات. ئەوەش لە ناو ئەو گەلانەی دروشمەكانی دین بە جێ دەهێنن زۆر كەمە.
4- گەر پەلە بكەین لە خەتەنە كردنی منداڵ، ئەوا دەتوانرێ دور بخرێتەوە لە توش بونی میزەچڕكەی شەو، یان میز بە خۆ داكردن. زۆربەی منداڵ، كە لەسەر جێگاكەی میز بەخۆیدا دەكات بەهۆی پێچەوانەیی دەمارەوەیە، كە سەرچاوەكەی قوڵفەی چوكەكەیە، كە لە پێستی خوارەوەی بە درێژی دەمێنێتەوە.
5- بە خەتەنە كردنی منداڵ مەترسی زۆر كردنی دەستپەڕ(العادة السرية) كەم دەكاتەوە، چونكە بونی قوڵفە و ماددەی چەوری، دەمارەكانی دەورەی چوك دەبزوێنێ، وا لە هەرزەكار(مراهق) دەكات، كە بیخورێنێ و زیاد لە پێویست گەمەی پێ بكات.
6- خەتەنە كردن كاریگەرى یەكی ناڕاستەوخۆی هەیە لەسەر بەهێزی ئارەزوی جنسی. چونكە لە هەندێك رێنمایى زانستیدا دەركەوتوە، كە سەرژمێریان كردوە ئەو كەسانەی خەتەنەكراون، ماوەی جوتبونیان پێش پەڕین درێژە دەخایەنێ، زیاتر لەو كەسانەی خەتەنە نەكراون. لەبەر ئەوە ئەوانە زیاتر چێژ و خۆشی لەمە وەردەگرن و زیاتریش چێژ و خۆشی بە ژن دەدات.
هەر لەم بوارەدا، لە ژێر رۆشنایی فەرمودەی پێغەمبەر صلى الله عليه وسلم، باسی خەتەنە كردنی ئافرەت دەكەین و، دەپرسین ئایا دروستە ئافرەت خەتەنە بكرێ؟
ئوم عەطيه گوتویەتى:((أن امرأة كانت تختن النساء في المدينة، فقال لها رسول الله صلى الله عليه وسلم: لا تنهكي!! فإن ذلك أحظى للمرأة وأحب للبعل)). رواه أبو داود وسنده صحيح
واتە: لە شاری مەدینە ئافرەتێك هەبو، خەتەنەی ئافرەتانی دەكرد، جا پێغەمبەرصلى الله عليه وسلم پێی فەرمو: لە خەتەنەكردن دا ئاگادار بە زۆری مەبڕە، چونكه(بظر) * باشترین خۆشی و چێژ وەرگری ئافرەتە و بۆ پیاویش واتە (مێرد) خۆشتر و باشترە.
لە گێڕانەوەیەكی تردا كە (رزین) گێڕاویەتیەوە و سەنەدەكەشی (صحيح)ە دەڵێ: پێغەمبەرصلى الله عليه وسلم بەو ئافرەتەی فەرموە: ((أشمي ولا تنهكي! فإنه أنور للوجه! وأحظى عند الرجل)).
واتە: لە خەتەنەكردنی ئافرەتاندا كەمێكی لێ ببڕە و زۆری لێ مەبڕە، چونكە ئەمە رۆشنایى روخسار زیاتر دەكات و لەلای پیاویش خۆشترە.
خەتەنە كردنی ئافرەتان بریتى یە لە بڕین و جیاكردنەوەی بەشێك لە میتكە، نابێ لە ناوچە سارد و فێنكەكاندا ئافرەت ئەم بەشەی لێ ببڕدرێ، واتە نابێ خەتەنە بكرێ. بەڵام لە وڵاتە گەرمەكاندا دروستە و پێویستیشە ئافرەت خەتەنە بكرێ، چونكە لە شوێنە گەرمەكاندا میتكە گەشە دەكات و، ئارەزوی جنسی ئافرەت بە شێوەیەكی ناسروشتی زیاد دەكات، كە لەوانەیە بەرەو لاڕێیی ببات.
میتكە هەندێك جار بە شێوەیەكی وا گەورە دەبێ، كە رێگەى جوتبون لە پیاو دەگرێ. لەبەر ئەوەى رۆڵێكی گرنگی لە جوتبوندا هەیە. وەك بەدەر كەوتوە، بە تایبەتی لەلای ئافرەت، كاریگەرییەكی زۆری هەیە بۆ خۆشی وەرگرتن لە كاتی جوتبوندا. بۆیە پێغەمبەرصلى الله عليه وسلم فەرمانی بە خەتەنەكاری ئافرەتان كردوە كەمێكی لێ ببڕێ، چونكە زۆر بڕین دەبێتە هۆی ساردیی و كزى ئارەزوی جنسی(**) لەلای ئافرەت و نەبونی ئارەزوى جوتبون و نەگەیشتنە پلەی لەزەت و خۆشى وەرگرتن.
------------------------------------------------
* [ بظر- میتكە: ئەو پارچە گۆشتەیە كە بە سەروی ناوەوەی فەرجی ئافرەتەوە كە ئەركی بریتى یە لە چێژ و خۆشی وەرگرتن لە لای ئافرەت.]
** [بۆیە لە كوردستانى خۆمان، بە تێنەگەیشتن لە فەرمودەكەى پێغەمبەرصلى الله عليه وسلم و بە نەزانینەوە، خەتەنەى كچانیان كردووە، كە تا ئێستاش لە هەندێ شوێن هەر بەردەوامە و بەناوى دینەوە دەكرێ. بەڵام با بزانرێ ئەم فەرمودەیە لە روانگەى زانستیەوە بۆ وڵاتى ساردى ئێمە پیادە ناكرێ، تەنها بۆ شوێنە گەرمەكان، چونكە وەك لە سەرەوە باسكرا لە شوێنى سارد و فێنك میتكە گەورە و زیاد ناكات. جا گەر گەورە نەبێت و لێى ببرِێ، یان لە رِیشەوە ببرِێ، دەبێتە هۆى بێبەشبونى ئافرەتان لە چێژى جنسى و دوچاربون بە كزى جنسى، وەك دكتۆرێكى ئافرەتانى سلێمانى گوتویەتى: ((95%ى ئافرەتانى كوردستان دوچارى كزى جنسى بوون، هۆیەكەشى برِینى ئەو شوێنەیە))... (وەرگێرِ)]
لة سايتى بةهةشت وةركيراوة

ئەبو موسا گوتویەتی: ((ولد لي غلام، فأتيت به الى النبي صلى الله عليه وسلم فسماه إبراهيم وحنكه بتمرة ودعا له بالبركة ودفعه اليّ)). رواه البخاري ومسلم
واتە: كوڕێكم لەدایك بو، بردم بۆ لای پێغەمبەر، ئەویش ناوی نا (ئیبراهیم)، خورمایەكی لە ناو دەمی نەرم و شل كردەوە و دەمی مناڵەكەی پێ شیرین كرد و دوعای بۆ كرد، كە بەرەكەت بكەوێتە ژیان و تەمەنى یەوە، پاشان منداڵەكەی پێدامەوە.
لة سايتي بةهةشت وةركيراوة.

برايان ئةوة دامنا,بمبورن زؤرباش لئ ينازانم.

66

(11 وه‌ڵام, نووسراو له‌ ئایین)

جزاك الله خيرا دةستت خؤش بيت.

67

(0 وه‌ڵام, نووسراو له‌ ڤیدیۆی ئایینی)

[video]https://www.youtube.com/watch?v=Yh4L1y5kvCo[/video]

[sup]الحمد الله والصلاة والسلام على نبينا محمد رسول الله وعلى آله وصحبه..
بە ڕاستی جێ‌ی داخە كە هەندێك لە موسڵمانان ـ لە ڕۆژگارێكی وەكو ئەمڕۆدا ـ واز لە شوێنكەوتنی سوننەتی پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم و هاوەڵە بەڕێزەكانی رضي الله عنهم و هەر چوار پێشەوا بەڕێزەكەی ئیسلام بێنن، و شوێنی سوننەت و ڕێبازی كەسانێكی گومڕای عوبەیدی ـ بەناو فاتمی: كە هەموو كردەوەكانیان دژایەتی ئایین بووە !! ـ بكەوێت !!! ئەوەتا مێژوونوس (تقي الدين أحمد بن علي بن عبدالقادر بن محمد) ی مەقریزی (766 ك بۆ 845 ك) سەبارەت بەئەو بۆنە و یادە داهێنراوانەی كە خەلیفە عوبەیدیە ـ بە ناو فاتمیەكان ـ دایانهێناوە فەرموویەتی: ((وكان للخلفَاء الفاطميِّين في طول السَّنة أعيادٌ و مواسم، و هي: موسمُ رأس السَّنة وموسم أول العام ويوم عاشوراء، ومولد النبي صلى الله عليه وسلم، ومولد علي ومولد الحسن و مولد الحسين و مولد فاطمة ومولد الخليفة الحاضر، وليلة رجب وليلة نصفه، وليلة أول شعبان وليلة نصفه،...)) (1)، واتە: خەلیفەكانی فاتمیەكان بەدرێژایی ساڵا چەندەها جەژن و بۆنە و یادەیان هەبوو، ئەوانیش: یادكردنەوەی سەری ساڵ و ڕۆژی عاشورا و لە دایكبوونی پێغەمبەر صلى الله عليه وسلم، و لە دایك بوونی عەلی، و لە دایكبوونی حسن، و لەدایكبونی حسین، و یادی لە دایكبوونی فاتمە، و لە دایكبوونی ئەو خەلیفەیەی كە ئەو كات لە دەسەڵاتدا دەبوو، و هەروەها شەوی یەكەمی مانگی ڕەجەب و سەرەتا و ناوەڕاستی مانگی شەعبان و... هتد. هەر ئەم میژوونوسەشە ـ بە ڕەحمەت بێت ـ سەبارەت بە عوبەیدیە ـ بەناو فاتمیەكان ـ فەرموویەتی: (( إعلم أن القوم كانوا شيعة، ثم غلوا حتى عُدّوا من غلاة أهل الرفض)) (هەمان سەرچاوەی پێشوو: 2 / 440)، واتە: ئەوەش بزانە كە ئەو خەڵكە ـ واتە: عوبەیدیەكان ـ شیعەبوون، پاشان ئەوەندە زیادڕەویان كرد تاكو بەزیادڕەویكارانی شیعە دادەنرێن، كە پێیان دەوترێت ڕافیزەكان. [جا موسڵمانان:] یاد و بۆنەیەك عوبەیدیە ڕافیزەكان داهێنەرەكەی بن، ئایا جێ‌ی ئەوەیە كە موسڵمانی یەكخواپەرستی خاوەن هزر و خەمخۆری دواڕۆژی خۆی ـ تێیدا ـ شوێنیان بكەوێت ؟!! سەرەڕای ئەو مێژوو ڕەشەی كە ئەو عوبەیدیە ڕافیزانە هەیانبووە بەرامبەر بە موسڵمانان لەكاتی فەرمانڕەوایەتیان بۆ میسر ؟!!! سەرباری ئەوەش بێن و وتەی زانایانی بۆ بگۆڕین ـ واتە: بۆ ئەو یادكردنەوەیە ـ و لەمەبەستی خۆی لای بدەین !!! یان وتەكە لە پێش و پاشی خۆی بقرتێنین !!! یان دابڕی بكەین لە وتە و فەتواكانی تری بێژەرەكەی، و بیكەین بەبەڵگە بۆ ئەم بۆنە بیدعی و داهێنراوەی عوبەیدی ـ بەناو فاتمیانە ـ ؟!!! [خوێنەری موسڵمان:] لەم نووسینە هەوڵی ئاشكرا كردنی هەوڵێكی نەزۆكی ئەو كەسانە دەدەم كە هەموو هەوڵێكیان جوانكردنەوە و ڕازاندنەوە و شەرعاندنی بیدعە و داهێنراوەكانە، بەهەر ڕێگەیەك بێت !! ئەوەش بۆ كۆكردنەوەی هەوادار و لایەنگرێكی زیاتر !!! هەروەك لە دەهۆڵە شڕی هەندێك كەناڵی ڕاگەیاندنی ئیسلامیەوە دەبیسترێت و باسی لێوە دەكرێت !!! تاكو گەشتۆتە ئەوەی كە درۆ بەدەم زانایانەوە بكرێت !!! [كە مەبەستیشم پێ‌ی:پێشەوا و شێخی پایەبەرزی ئیسلام (ابن تیمیە) یە ـ بەرِەحمەت بێت ـ ] كە درۆی بەدەمەوە دەكرێت و ئەوەی دەدرێتە پاڵ كە گوایا یادی مەولود بە ئاسایی دەزانێت !!! و ڕێی پێ‌ دەدات !!! لە كاتێكدا كە پێشەوای ناوبراو یەكێك بووە لە توندترینی ئەو زانایانەی ـ لە ژیانیدا ـ بەرپەرچی بیدعە و بیدعەكارانی داوەتەوە و بەشێكی زۆری لە ژیانی بۆ ئەو كارە تەرخان كردووە، و چەندەها نووسینی تێدا نووسیووە و سوارچاكی ئەو مەیدانە بووە و بەڕاشكاوی باسی لە بیدعە و داهێنراوەكان كردووە و بەتایبەت بیدعەی یادی لە دایكبوونی پێغەمبەری خۆشەویست صلى الله عليه وسلم و هەموو یاد و بۆنە بیدعەییەكانی تریش !!! بەڵام لەبەر نەزانی كەسانی بیدعەكار و تێ‌ نەگەشتنیان لە وتەكانی ئەم زانا بەڕێزە ـ یان خۆ لە كەودەنی دانیان بەرامبەر بە وتە ڕاست و ڕەواكانی !!! ـ دەبینیت وتەی ئەم پێشەوایە دەكەنە بەڵگە بۆ دروستی ئاهەنگ گێڕان بەبۆنەی یادی پێغەمبەری خۆشەویست صلى الله عليه وسلم !!!! ئەوەتا دەگێڕنەوە كە پێشەوا (ابن تیمیە) ـ بە ڕەحمەت بێت ـ سەبارەت بە یادی لە دایك بوونی پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم فەرموویەتی: ((فتعظيم المولد، واتخاذه موسما قد يفعله بعض الناس، ويكون له فيه أجر عظيم، لحسن قصده، وتعظيمه لرسول الله صلى الله عليه وسلم...))(2) !! واتە: بەگەورە ڕاگرتنی یادی لە دایك بوونی پێغەمبەر صلى الله عليه وسلم، و كردنی بە یادەوەری و بۆنەیەك كە لەوانەیە هەندێك لە خەڵك ئەنجامی بدەن، و تێیدا پاداشتی گەورەیان دەست كەوێت، ئەوەش لە بەر نیەت باشی و بەگەورە دانانی بۆ پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم. منیش ـ بە پشتیوانی خوای پەروەردگار ـ لە وەڵامی بەبەڵگە هێنانەوەی ئەم وتەیەی پێشەوا (ابن تیمیە) ـ لە چەند خاڵێكدا ـ دەڵێم: [خاڵی یەكەم:] پێویستە موسڵمان لەوە بەئاگا بێت كە پێشەوا و شێخی پایەبەرزی ئیسلام (ابن تیمیە) ـ بە ڕەحمەت بێت ـ فەتوای ڕاشكاوی سەبارەت بە بیدعەیەتی یادی لەدایكبوونی پێغەمبەر صلى الله عليه وسلم هەیە: هەروەكو لە (مجموع) ـەكەیدا هاتووە كە:((وَسُئِلَ: عَمَّنْ يَعْمَلُ كُلَّ سَنَةٍ خَتْمَةً فِي لَيْلَةِ مَوْلِدِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم هَلْ ذَلِكَ مُسْتَحَبٌّ ؟ أَمْ لَا ؟))، واتە: پرسیاری لێكراوە سەبارەت بە كەسێك كە هەموو ساڵێك لە شەوی لەدایك بوونی پێغەمبەردا صلى الله عليه وسلم خەتمەیەك دەكات، ئایا ئەوە سوننەتە، یان نە ؟ بەڕێزیشیان لە وڵامدا فەرموویەتی: ((الْحَمْدُ لِلَّهِ، جَمْعُ النَّاسِ لِلطَّعَامِ فِي الْعِيدَيْنِ وَأَيَّامِ التَّشْڕيقِ سُنَّةٌ وَهُوَ مِنْ شَعَائِڕ الْإِسْلَامِ الَّتِي سَنَّهَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم لِلْمُسْلِمِينَ وَإِعَانَةُ الْفُقَرَاءِ بِالْإِطْعَامِ فِي شَهْڕ رَمَضَانَ هُوَ مِنْ سُنَنِ الْإِسْلَامِ. فَقَدْ قَالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم: " مَنْ فَطَّرَ صَائِمًا فَلَهُ مِثْلُ أَجْڕهِ "، وَإِعْطَاءُ فُقَرَاءِ الْقُرَّاءِ مَا يَسْتَعِينُونَ بِهِ عَلَى الْقُرْآنِ عَمَلٌ صَالِحٌ فِي كُلِّ وَقْتٍ وَمَنْ أَعَانَهُمْ عَلَى ذَلِكَ كَانَ شَڕيكَهُمْ فِي الْأَجْڕ. وَأَمَّا اتِّخَاذُ مَوْسِمٍ غَيْڕ الْمَوَاسِمِ الشَّرْعِيَّةِ كَبَعْضِ لَيَالِي شَهْڕ رَبِيعٍ الْأَوَّلِ الَّتِي يُقَالُ: إنَّهَا لَيْلَةُ الْمَوْلِدِ أَوْ بَعْضِ لَيَالِيِ رَجَبٍ أَوْ ثَامِنَ عَشَرَ ذِي الْحِجَّةِ أَوْ أَوَّلِ جُمْعَةٍ مِنْ رَجَبٍ أَوْ ثَامِنِ شَوَّالٍ الَّذِي يُسَمِّيهِ الْجُهَّالُ عِيدَ الْأَبْرَاڕ، فَإِنَّهَا مِنْ الْبِدَعِ الَّتِي لَمْ يَسْتَحِبَّهَا السَّلَفُ، وَلَمْ يَفْعَلُوهَا، وَاَللَّهُ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى أَعْلَمُ)) (3). واتە: بەڵام دیاریكردنی بۆنە و یادێك جگە لەوانەی كە لە شەرعدا هاتوون، وەك: هەندێك شەوانی مانگی ڕەبیعی یەكەم ـ كە پێ‌ی دەوترێت: شەوی مەولوود ـ یان هەندێك شەوی ڕەجەب، یان هەژدەی مانگی حاجیان، و یەكەمین هەینی لە ڕەجەب و هەشتەمی شەوال كە نەزانەكان پێی دەڵێن: جەژنی (الأبرار)، ئەوانە هەموو بیدعەن، كە پێشین بە سوننەتیان نەزانیوە، و ئەنجامیان نەداوە، خوای سوبحانەهو وتەعالا زاناترە. ئاخۆ خوێنەری بەڕێز نازانم ـ ئەگەر خۆ لە كەودەنی دان، یان شوێنكەوتنی ئارەزووەكان نەبێت ـ بۆ ئەبێت موسڵمانی ژیر واز لە فەتوایەكی ڕاشكاوی پێشەوایەك بێنێت، بۆ بڕگە فەتوایەكی هەمان زانا ـ كە لە ڕاستیدا پاڵپشتی ئەو بیدعەیە ناكات ـ، و بڕوات بەكەیفی خۆی لێكی بداتەوە ؟!!! [لە خاڵی دووەم:] تەواو ـ یان زۆرینەی ـ ئەو فەتوایە دەخەمەڕوو ـ كە چەواشەكاران بڕگەكەی سەرەوەیان لێگێڕاوەتەوە ـ و پاشان چەند تێبینی و ڕوونكردنەوەیەكی لەسەر دەخەمەڕوو: فەتواكەی پێشەوا (ابن تیمیە) ـ بە ڕەحمەت بێت ـ: پێشەوا و شێخی پایەبەرزی ئیسلام (ابن تیمیە) ـ بە ڕەحمەت بێت ـ سەبارەت بە بۆنە و یادە كاتیە بیدعە و داهێنراوەكان (الأعياد الزمانية المبتدعة) دەفەرموێت: ((وكذلك ما يحدثه بعض الناس ـ إما مضاهاة للنصارى في ميلاد عيسى ـ عليه السلام ـ !!! و إما محبة للنبي صلى الله عليه وسلم وتعظيماً. والله قد يثيبهم على هذه المحبة والاجتهاد، لا على البدع ـ من اتخاذ مولد النبي صلى الله عليه وسلم عيداً ـ مع اختلاف الناس في مولده. فإن هذا لم يفعله السلف، مع قيام المقتضي له وعدم المانع منه لو كان خيراً، ولو كان هذا خيراً محضا، أو راجحاً لكان السلف رضي الله عنهم أحق به منا، فإنهم كانوا أشد محبة لرسول الله صلى الله عليه وسلم وتعظيماً له منا، وهم على الخير أحرص. وإنما كمال محبته وتعظيمه في متابعته وطاعته واتباع أمره، وإحياء سنته باطناً وظاهراً، ونشر ما بعث به، والجهاد على ذلك بالقلب واليد واللسان. فإن هذه طريقة السابقين الأولين، من المهاجرين والأنصار، والذين اتبعوهم بإحسان. وأكثر هؤلاء الذين تجدهم حراصاً على أمثال هذه البدع، مع ما لهم من حسن القصد، والاجتهاد الذي يرجى لهم بهما المثوبة، تجدهم فاترين في أمر الرسول، عما أمروا بالنشاط فيه. وإنما هم بمنزلة من يحلي المصحف ولا يقرأ فيه، أو يقرأ فيه ولا يتبعه !!! وبمنزلة من يزخرف المسجد، ولا يصلي فيه، أو يصلي فيه قليلاً !!!.... واعلم أن من الأعمال ما يكون فيه خير، لاشتماله على أنواع من المشروع، وفيه أيضاً شر، من بدعة وغيرها، فيكون ذلك العمل خيراً بالنسبة إلى ما اشتمل عليه من أنواع المشروع وشراً بالنسبة إلى ما اشتمل عليه من الإعراض عن الدين بالكلية كحال المنافقين والفاسقين. وهذا قد ابتلى به أكثر الأمة في الأزمان المتأخرة، فعليك هنا بأدبين: أحدهما: أن يكون حرصك على التمسك بالسنة باطناً وظاهراً، في خاصتك وخاصة من يطيعك. وأعرف المعروف وأنكر المنكر. الثاني: أن تدعو الناس إلى السنة بحسب الإمكان.... فتعظيم المولد، واتخاذه موسماً، قد يفعله بعض الناس، ويكون له فيه أجر عظيم لحسن قصده، وتعظيمه لرسول الله صلى الله عليه وسلم، كما قدمته لك أنه يحسن من بعض الناس، ما يستقبح من المؤمن المسدد...)) (4). واتە: هەروەها ئەوەی كە هەندێك خەڵك دایدەهێنن ـ یان وەك شوێنكەوتن و لێكچواندنێك بۆ خاچ پەرستان لە لەدایكبوونی عیسا ـ علیە السلام ـ !!! وە یان لەبەر خۆشەویستیان بۆ پێغەمبەر صلى الله عليه وسلم و بەگەورە ڕاگرتنی. لەوانەشە خوای پەروەردگار لەسەر ئەو خۆشەویستی و ئیجتیهادەیان پاداشتیان بداتەوە، نەك لە سەر بیدعەكە ـ ئەوەی كە لەدایك بوونی پێغەمبەریان صلى الله عليه وسلم كردووە بە جەژن ـ ئەگەرچی خەڵك جیاوازن لە دیاریكردنی ئەو ڕۆژەدا. ئەم یادە پێشین نەیانكردووە، لەگەڵ بەدیهاتن و بوونی خوازیارەكانی، و نەبوونی ڕێگر لێی ئەگەر خێر ببایە، وە ئەگەر ئەم یادكردنەوەیە خێرێكی پەتی ببایە، یان لە پێشتر ببایە، ئەوا پێشین لە ئێمە ئەولاتربوون پێ‌ی، چونكە ئەوان زیاتر خۆشەویستیان بۆ پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم هەبووە، و لە ئێمەش زیاتر بەگەورەیان ڕاگرتووە، وە زیاتر لە ئێمە سوربوونە لەسەر چاكە. بەڵام دەبێت بزانرێت كە تەواوی خۆشەویستی لە شوێنكەوتن و گوێڕایەڵیكردن و شوێنكەوتنی فەرمانەكانیەتی، لەگەڵ زیندوكردنەوەی سوننەتەكانی ـ لە ناخ و ڕووكەشیشدا ـ و تێكۆشان لەو پێناوەدا بە دڵ و دەست و زمان، ئا ئەمەیە ڕێبازی پێشینە یەكەمینەكان ـ لە كۆچەران و پشتیوانان ـ و ئەوانەش كە بەچاكە شوێنیان كەوتوون. كەچی زۆرینەی ئەوانەی كە دەیانبینی سورن لەسەر ئەنجامدانی هاوشێوەی ئەم بیدعانە ـ لەگەڵ ئەو نیەت چاكی و كۆشش و ئیجتیهادەی كەهەیانە، كە ڕجای ئەوەیان بۆ دەكرێت كە پاداشت لەسەر ئەو دووە بدرێنەوە ـ دەبینیت زۆر خاو و ساردوسڕن لە فەرمانەكانی پێغەمبەردا صلى الله عليه وسلم، بەتایبەت لەو كارانەی كە فەرمانیان پێكراوە بە گەرموگوڕی تیایاندا. ئائەو جۆرە كەسانە وەكو كەسێكە قورئان جوانبكاتەوە و نەیخوێنێتەوە، یان بیخوێنێتەوە بەڵام شوێنی نەكەوێت !! یان وەكو كەسێكە مزگەوت بڕازێنێتەوە و نوێژی تێدا نەكات، یان بەكەمی نوێژی تێدا بكات !!!.... وە بشزانە كە هەندێك كردەوە هەن: لەلایەكەوە چاكەی تێدایە، چونكە چەندەها شتی شەرعی تێدایە، بەڵام لەلایەكی ترەوە خراپەی تێدایە، لە بیدعە و جگە لەوەش، بۆیە ئەو كردەوەیە چاكە لەو لایەنەی كە چەندەها شتی شەرعی تێدایە، و خراپیشە لەو لایەنەی كە پشهەڵكردنی تێدایە لەئایین بەگشتی، وەكو حاڵ و باری دووڕووان و تاوانباران، ئەمەشە كە زۆرینەی ئەم ئوممەتە ـ لەم دواییانەدا ـ گیرۆدەی بوون، بۆیە تۆ ئەم دوو ئەدەبە ڕەچاوبكە: [یەكەمیان:] با سوربوونت لەسەر دەستگرتن بێت بە سوننەتەوە ـ لە ناخ و ڕووكەشدا ـ، لە تایبەتمەندیەكانی خۆت و ئەوانەش كە گوێڕایەڵیت دەكەن، و چاكە بناسێنە و یاساغیش بكە لە خراپەكاری. [دووەم ] : ئەوەیە كە بانگەشەی خەڵك بكەی بۆ سوننەت بەپێ‌ی توانات.... بەگەورە ڕاگرتنی لە دایكبوون، و كردنی بە بۆنە و یادێك، ڕەنگە هەندێك خەڵك ئەنجامی بدەن، و تێیدا پاداشتی گەورە بدرێنەوە، ئەوەش لەبەر نیەت چاكی، و بەگەورەڕاگرتنیان بۆ پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم، هەروەكو پێم ڕاگەیاندیت كە لەلای هەندێك خەڵك هەندێك شت بەباش دادەنرێت، كە لای باوەڕدارە سەركەوتوەكان لە پێكانی ڕەواییدا بەناشرین و خراپ دادەنرێت..... [تێبینی رِوونكردنەوەكانیش بەم پێ‌یەی خوارەوە دەبێت:] [رِوونكردنەوەی یەكەم:] پێشەوا (ابن تیمیە) ـ بە ڕەحمەت بێت ـ بەهیچ شێوەیەك باس لە دروستی یادی لەدایكبوونی پێغەمبەر صلى الله عليه وسلم ناكات !!! بەڵكو بە پێچەوانەوە لەفەتواكەدا بە ڕاشكاوی باس لە بیدعەیەتی و تازەگەرێتی ئەو یاد و بۆنەی لە دایكبوونی پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم دەكات: ئەوەتا دەفەرمووێت: ((وكذلك ما يحدثه بعض الناس ـ إما مضاهاة للنصارى في ميلاد عيسى ـ عليه السلام ـ !!! و إما محبة للنبي صلى الله عليه وسلم وتعظيماً. والله قد يثيبهم على هذه المحبة والاجتهاد، لا على البدع ـ من اتخاذ مولد النبي صلى الله عليه وسلم عيداً !! مع اختلاف الناس في مولده)) !!! واتە: هەروەها ئەوەی كە هەندێك خەڵك دایدەهێنن ـ یان وەك شوێنكەوتن و لێكچواندنێك بۆ خاچ پەرستان لە لەدایكبوونی عیسا ـ علیه السلام ـ !!! وە یان لەبەر خۆشەویستیان بۆ پێغەمبەر صلى الله عليه وسلم و بەگەورە ڕاگرتنی. لەوانەشە خوای پەروەردگار لەسەر ئەو خۆشەویستی و ئیجتیهادەیان پاداشتیان بداتەوە، نەك لە سەر بیدعەكە ـ ئەوەی كە لەدایك بوونی پێغەمبەریان صلى الله عليه وسلم كردووە بە جەژن ـ ئەگەرچی خەڵك جیاوازن لە دیاریكردنی ئەو ڕۆژەدا. هەروەها دەفەرموێت: ((وأكثر هؤلاء الذين تجدهم حراصاً على أمثال هذه البدع،...))، واتە: كەچی زۆرینەی ئەوانەی كە دەیانبینی سورن لەسەر ئەنجامدانی هاوشێوەی ئەم بیدعانە،.... بەڵكو زیاد لەسەر تازەگەرێتی و بیدعەیەتی ئەو كارە لەلای پێشەوا (ابن تیمیە) ـ بە ڕەحمەت بێت ـ بە هاوشێوەی كاری خاچ پەرستانی دەزانێت: هەروەك فەرموویەتی: ((وكذلك ما يحدثه بعض الناس ـ إما مضاهاة للنصارى في ميلاد عيسى ـ عليه السلام ـ !!! و إما محبة للنبي صلى الله عليه وسلم وتعظيماً. والله قد يثيبهم على هذه المحبة والاجتهاد، لا على البدع ـ من اتخاذ مولد النبي صلى الله عليه وسلم عيداً ...)) !!! واتە: واتە: هەروەها ئەوەی كە هەندێك خەڵك دایدەهێنن ـ یان وەك شوێنكەوتن و لێكچواندنێك بۆ خاچ پەرستان لە لەدایكبوونی عیسا ـ علیه السلام ـ !!! وە یان لەبەر خۆشەویستیان بۆ پێغەمبەر صلى الله عليه وسلم و بەگەورە ڕاگرتنی. لەوانەشە خوای پەروەردگار لەسەر ئەو خۆشەویستی و ئیجتیهادەیان پاداشتیان بداتەوە، نەك لە سەر بیدعەكە ـ ئەوەی كە لەدایك بوونی پێغەمبەریان صلى الله عليه وسلم كردووە بە جەژن ـ.... بەم وتانەش ئەوە ڕووندەبێتەوە كە پێشەوا (ابن تیمیە) ـ بە ڕەحمەت بێت ـ یادی لەدایك بوونی پێغەمبەر صلى الله عليه وسلم، بە بیدعە و تازەگەری دەزانێت، وێڕای ئەوەش كە بە هاوشێوەبوون و شوێنكەوتنی خاچ پەرستانی دەزانێت !!! [رِوونكردنەوەی دووەم ] : ئەم بۆنە و یادكردنەوەیە كار و كرداری پێشین و سەلەفی صاڵحی ئەم ئوممەتە نەبووە، ئەگەرچی خوازیاری ئەنجامدانیشی لە ئارادا بووە: ئەوەتا لەفەتواكەی سەرەوەدا هاتووە:((فإن هذا ـ أي: اتخاذ مولد النبي صلى الله عليه وسلم عيداً ـ لم يفعله السلف، مع قيام المقتضي له وعدم المانع منه لو كان خيراً، ولو كان هذا خيراً محضا، أو راجحاً لكان السلف رضي الله عنهم أحق به منا، فإنهم كانوا أشد محبة لرسول الله صلى الله عليه وسلم وتعظيماً له منا، وهم على الخير أحرص...)) !!! واتە: ئەم یادە پێشین نەیانكردووە، لەگەڵ بەدیهاتن و بوونی خوازیارەكانی، و نەبوونی ڕێگر لێی ئەگەر خێر ببایە، وە ئەگەر ئەم یادكردنەوەیە خێرێكی پەتی ببایە، یان لە پێشتر ببایە، ئەوا پێشین لە ئێمە ئەولاتربوون پێ‌ی، چونكە ئەوان زیاتر خۆشەویستیان بۆ پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم هەبووە، و لە ئێمەش زیاتر بەگەورەیان ڕاگرتووە، وە زیاتر لە ئێمە سوربوونە لەسەر چاكە.... كە ئەمەش ئەوە دووپات دەكاتەوە كە ئەو یادكردنەوەیە ئەگەر خێر ببایە پێشینە پیاوچاكانی ئەم ئوممەتە پێشمان دەكەوتن تێیدا، وە ئەوەش دەسەلمێنیت كە ئەو پەڕی خۆشەویستیمان بۆ پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم لەوەدایە كە موسڵمان شوێنی پەیڕەو و بەرنامەكەی بكەوێت، و سوننەتەكانی زیندو بكاتەوە، نەك ئەوەی زیادە بخاتە سەر سوننەت و ئایینەكەی !!! و بیدعەی تێدا بكات، و هەر ئەوەش بووە ڕێگە و پیشەی كۆچەران و پشتیوانانی پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم !!! [رِوونكردنەوەی سێ‌یەم:] پێشەوا (ابن تیمیە) ـ بە ڕەحمەت بێت ـ سورنیە (غیر جازم) لەسەر پاداشتدانەوەی ئەو خۆشەویستیە و بەگەورە ڕاگرتنەی پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم كە پەیوەست كراوە بە بیدعەی مەولودەوە، بەڵكو دەیخاتە مەشیئەت و ویستی پەروەردگارەوە، ئەوەش لە بەكارهێنانی بۆ (قد) لە وتەكەیدا: هەروەك فەرموویەتی:((والله قد يثيبهم على هذه المحبة والاجتهاد،...)) !!! واتە: لەوانەشە خوای پەروەردگار لەسەر ئەو خۆشەویستی و ئیجتیهادەیان پاداشتیان بداتەوە،.... كەواتە پاداشت دانەوەكە دەكەوێتە ویست و مەشیئەتی خوای پەروەردگارەوە، وە ڕەنگە هەر پاداشتیشیان نەداتەوە !!! بەهۆی نەبوونی هیچ بیانوویەكی شەرعی لەو كارەیان، چونكە بیدعە و داهێنانە. [رِوونكردنەوەی چوارەم:] ئەو پاداشتەی كە پێشەوا (ابن تیمیە) ـ بە ڕەحمەت بێت ـ باسی لێوەدەكات لەبەر ئەنجامدانی بیدعەی مەولودەكە نیە، بەڵكو لەبەر نیەت چاكی و خوشویستن و بەگەورەڕاگرتنی پێغەمبەری خوایە صلى الله عليه وسلم: ئەوەتا دەفەرمووێت:((والله قد يثيبهم على هذه المحبة والاجتهاد، لا على البدع)) !!! واتە: لەوانەشە خوای پەروەردگار لەسەر ئەو خۆشەویستی و ئیجتیهادەیان پاداشتیان بداتەوە،.... وە هەروەها فەرموویەتی: (((وأكثر هؤلاء الذين تجدهم حراصاً على أمثال هذه البدع، مع ما لهم من حسن القصد، والاجتهاد الذي يرجى لهم بهما المثوبة،...)) !!! واتە: كەچی زۆرینەی ئەوانەی كە دەیانبینی سورن لەسەر ئەنجامدانی هاوشێوەی ئەم بیدعانە ـ لەگەڵ ئەو نیەت چاكی و كۆشش و ئیجتیهادەی كەهەیانە، كە ڕجای ئەوەیان بۆ دەكرێت كە پاداشت لەسەر ئەو دووە بدرێنەوە ـ.... وە فەرموویەتی:((فتعظيم المولد، واتخاذه موسماً، قد يفعله بعض الناس، ويكون له فيه أجر عظيم، لحسن قصده، وتعظيمه لرسول الله صلى الله عليه وسلم،...)) !!! واتە: بەگەورە ڕاگرتنی لە دایكبوون، و كردنی بە بۆنە و یادێك، ڕەنگە هەندێك خەڵك ئەنجامی بدەن، و تێیدا پاداشتی گەورە بدرێنەوە، ئەوەش لەبەر نیەت چاكی، و بەگەورەڕاگرتنیان بۆ پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم،..... [رِوونكردنەوەی پێنجەم:] پێشەوا (ابن تیمیە) ـ بە ڕەحمەت بێت ـ لە فەتواكەی سەرەوەیدا باس لە كۆبوونەوەی چاكە و خراپە دەكات ـ لەیەك كاتدا ـ لە كردەوەیەكدا، بەڵام بەهۆی بوونی ڕێگر لە سزادانی ئەنجامدەرەكەی لەبەر لایەنی خراپی كردەوەكە ـ كە نەزانین و ئیجتیهادە ـ لەبەر لایەنی چاكەكەی كردەوەكە پاداشت دەدرێتەوە لەسەری: خوێنەری ئازیز بڕوانە پێشەوا (ابن تیمیە) ـ بە ڕەحمەت بێت ـ چی دەفەرمووێت: ((واعلم أن من الأعمال ما يكون فيه خير، لاشتماله على أنواع من المشروع، وفيه أيضاً شر، من بدعة وغيرها، فيكون ذلك العمل خيراً بالنسبة إلى ما اشتمل عليه من أنواع المشروع وشراً بالنسبة إلى ما اشتمل عليه من الإعراض عن الدين بالكلية...))، واتە: وە بشزانە كە هەندێك كردەوە هەن: لەلایەكەوە چاكەی تێدایە، چونكە چەندەها شتی شەرعی تێدایە، بەڵام لەلایەكی ترەوە خراپەی تێدایە، لە بیدعە و جگە لەوەش، بۆیە ئەو كردەوەیە چاكە لەو لایەنەی كە چەندەها شتی شەرعی تێدایە، و خراپیشە لەو لایەنەی كە پشتهەڵكردنی تێدایە لەئایین بەگشتی،.... كەواتە ئەم وتەی ئەم پێشەوایە بۆ دەرخستی دادپەروەری و ئینصافی ئەوە لە حوكمدان لە سەر كردەوەكان، یان لەسەر تاك، و كۆمەڵە جیاجیاكان، كە هەر ئەوەشە پەیڕەوی ئەهلی سوننە و جەماعە، لەم بارەیەوە هەروەك فەرموویەتی:((وَأَهْلُ السُّنَّةِ وَالْجَمَاعَةِ يَقُولُونَ مَا دَلَّ عَلَيْهِ الْكِتَابُ وَالسُّنَّةُ وَالْإِجْمَاعُ وَهُوَ أَنَّ الْمُؤْمِنَ يَسْتَحِقُّ وَعْدَ اللَّهِ وَفَضْلُهُ الثَّوَابُ عَلَى حَسَنَاتِهِ وَيَسْتَحِقُّ الْعِقَابَ عَلَى سَيِّئَاتِهِ وَإِنَّ الشَّخْصَ الْوَاحِدَ يَجْتَمِعُ فِيهِ مَا يُثَابُ عَلَيْهِ وَمَا يُعَاقَبُ عَلَيْهِ، وَمَا يُحْمَدُ عَلَيْهِ وَمَا يُذَمُّ عَلَيْهِ وَمَا يُحَبُّ مِنْهُ وَمَا يُبْغَضُ مِنْهُ)) (5)، واتە: وە ئەهلی سوننە و جەماعە ئەوە دەڵێن كە

ببورن ئيستا دايدةنيم.

نوسەر:نووسینی : شێخ سالم العجمی ( وەرگێڕانی عدنان بارام كلاری )


بسم الله الرحمن الرحيم


خوشكەكەم ... داواكارم ئەم پەڕەیە بەوپەڕی ڕاستیەوە لە گەڵ خۆدا بخوێنیتەوە ... عابای سەرشان !!! ئایا بۆ پۆشتەییە یان ئامرازی خۆڕازاندنەوەیە !!؟ ئایا گومانت وایە بە پۆشینی ئەو جۆرە عابایە خۆداپۆشینی پێویستت بە دی هێناوە كە لێت داواكراوە ؟ ڕاشكاوبە لە گەڵ خۆتدا ... ئایا ئەم عابایەی كە لە ( كریب ) دروست كراوە ، كە پارچەیەكی درەوشاوەیە ، و بە شێوەیەك دەلكێت بە لەشەوە هەموو بەشەكانی دەردەخات ، و قەبارەی دەكات ، تاكو بووەتە دیاریدەیەكی ئاشكرا بۆ ڕووتی وسفووری ! بە خۆت پێمەكەنە ... بەوەی كە بڵێت : عابای ئیسلامیە !!! چونكە ناوەكان هیچ لە ڕاستی و ناوەڕۆكەكان ناگۆڕن ... لێم وەرگرە ... ئەم ئامۆژگاریە لەم ڕۆژگارەی كە ئامۆژگاری كاران زۆر كەم بوون تیایدا ... ئەم عابایە عابایەكە بۆ ڕووتی و سفوری ، لە گەڵا هەموو ئەو ڕازاوەییەی كە تێیدایە ... ئەگەر خۆ داپۆشینت ئەوێ‌ ..؟؟ خۆداپۆشین بە پۆشاكێكی بە حیشمەت دەبێت ... وە بەو حیجابە شەرعیە دەبێت كە شەریعەت پێ‌ی هاتووە ، و داوای دەكات ( دڵنیاش بە كە حیجابی شەرعی ئەوەیە كە ئافرەت پۆشاكێكی فراوان لە بەر بكات ، هەموو لەشی دابپۆشێت ، ڕازێنراوە ، و بۆن خۆش كراو نەبێت ، و سەرنجی پیاوان بۆ لای خۆی ڕانەكێشێت ) . ئەمەیە حیجابی شەرعی ، ئەگەر تۆ بتەوێت لە بەر ڕەزامەندی و گوێڕایەڵی خوای پەروەردگار بیپۆشیت ، بەڵام عابای سەرشان لە ئایین نیە ، بەڵكو دەرگایەكە بۆ هەموو ئاشووب و فیتنەیەك . خوشكی خۆم ... ئەی درووشمی شەرفداریمان ... ئەی جێگەی پارێزگاری لە نامووسمان ... دەست بگرە بە حیشمەت ... و حیجابە شەرعیەكەتەوە لە سەردەمی غەریبیدا ، نەكەی لە بەر تووندی تاقیكردنەوەكان تووشی دڵە ڕاوكێ‌ و دوو دڵی بیت و دوا بكەویت لە كاروانی حشیمەت دارێتی ، یان بە هۆی زۆری ئاشووب و فیتنەكانەوە . نەكەی زۆری ئەوانەی كە دەیانبینیت مەڵاسەیان دێت بەدوای هەموو بێ‌ نرخێكدا ، لاوازت بكات لە ڕێگەكەت ، چونكە تۆی بە نرختر و بڵندتر لە هەموان . خۆت بپۆشە ئەو كاتە بڕوانە ... چەندەها كەسی پاك و پابەند بوو بە ئایین ئاواتی ئەوەیە كە تۆ ببیت بە هاوسەری ...چونكە متمانەی پێتە لە كاتی دەرچوونی ، و گران بەهاترین شتی ژیانی دەخاتە ژێر دەستەكانت . باشیش بزانە كە چەندەها كەسی بێ‌ ئابڕو و درۆزن ( مستهتر ) هەن .. تەماشای ئەو ئافرەتە بێ‌ نرخانە ناكەن جگە بۆ ئەوە نەبێت كە ( بوكە شووشەیەكی كاتین ... و بۆ كاتێكی دیاریكراوە ) !!! خوشكی بە حیشمەت و حەیادارمان بە ئاگابە ... نەكو لە سەنگەری تۆوە هێرش بكرێتە سەر ... ئاین ... و كەس و كار ... و كۆمەڵگاكەت ... حیجابەكەت ... حیشمەت و حەیاكەت ... گەوهەرەی بە نرخی تۆن ... نەكەی كەم تەرخەمیان تیادا بكەی . هۆكارەكانی ڕووخاندنی كەسایەتی تۆ زۆرن ... لە هەموو لایەكەوە دەوریان لێ‌ داویت ... جا بە ئاگابە ، و چاوكراوە بە . ئاگادار بە ... بانگەشەكارانی خراپەكاری لە ڕێگەی تۆوە لە ناومان نەبەن ... و خەنجەری خیانەت كاریمان لە ڕێگەی تۆوە لە پشتەوە لێ‌ نەدەن ... بە ئاگابە لە ناونەچیت ... چونكە لە ناوچوونی تۆ لە ناوچوونی ئوممەتێكە . (اللجنة الدائمة للبحوث العلمية والإفتاء) لــــە فەتوای ژمارە ( 21352) ەیان دا ، لە بەرواری (9 / 3 / 1421ك) دا سەبارەت بەپرسیارێك فەرموویانە (1) : ( شوكر و ستایش تەنها بۆ پەروەردگار و دروود و سەلامیش لە سەر ئەو پێغەمبەرە بێت كە هیچ پێغەمبەرێكی بە دوادا نایەت ( صلى الله عليه و سلم ).. و پاشان sadاللجنة الدائمة للبحوث العلمية والإفتاء) چاوی خشاندووە و بەئاگایە لەو پرسیارەی كە لە لایەن ( عبد العزیز الدهام) ەوە كراوە لە بەڕێز جەنابی موفتی هەموو وڵات ، كە لە ویشەوە نێردراوە بۆ (اللجنة من الأمانة العامة لـهيئة كبار العلماء) بە ژمارەی (934) و لە بەرواری (12/ 2 / 1421) ی كۆچی دا . تیایدا پرسیاركار پرسیارێك دەكات ئەمە دەقەكەیەتی : " لەو دواییانەدا عابایەك بڵاو بووەتەوە بەشێوەی لەش دەدووررێت ، و تەسكیشە ، و لە دوو پارچەی تەنك لە قوماشی (كریب ) درووست دەكرێت و دوو دەرباڵی فراوانیشی هەیە ، نەخش و تەتریزیشی پێوەیە ، و دەدرێت بە سەر شاندا (2) . جا حوكمی شەرع چیە سەبارەت بەم جۆرە عابایانە ؟ وەڵاممان بدەنەوە خوای پەروەردگار پاداشتان بداتەوە ، پێشنیاری ئەوەش دەكەم ـ خوای پەروەردگار بتانپارێزێت ـ كە ووتەیەك ئاراستەی وەزارەتی بازرگانی بكەن بو ڕێگرتن لەم جۆرە عابایە و هاوشێوەكانی" . وە دوای لێكۆڵینەوە و تاوتوێكردنی لیژنە بەم شێوە وەڵام دەداتەوە كە عابای شەرعی بۆ ئافرەت بریتی یە لە (الـجلباب) : كە بریتی یە لە ئەوەی كە مەبەستی شەرعی پێ‌ جێ‌بەجێ‌ دەبێت لە داپۆشینی تەواو ، و دوركەوتنەوە لە فیتنە ، لە سەر ئەم ووتەیەش پێویستە عابای ئافرەتان ئەم مەرجانەی تێدا بێت : یەكەم : ( أن تكون سميكة لا تظهر ما تحتها ، ولا يكون لـها خاصية الالتصاق ) ، واتە : ئەبێت ئەستوور بێت ، بە شێوەیەك ئەوە دەرنەخات كە لە ژێریدایە ، و بە لەشیشەوە نەلكێت ( واتە : سیفەتی لاستیكی تێدا نەبێت ) . دووەم : ( أن تكون ساترە لـجمیع الـجسم ، واسعە لا تبدی تقاگیعه) ، واتە : ئەبێت هەموو لەش دابپۆشێت ، و فراوانیش بێت بەشەكانی لەش دەرنەخات . سێ‌یەم : ( أن تكون مفتوحة من الأمام فقط ، وتكون فتحة الأكمام ضيقة ) ، واتە : ئەبێت تەنها لە پێشەوە كرابێتەوە ، و دەرباڵەكانیشی تەسك بێت . چوارەم : ( ألاّ يكون فيها زينة تلفت إليها الأنظار ، وعليه فلا بد أن تخلو من الرسوم والزخارف والكتابات والعلامات) ، واتە : ئەبێت هیچ جۆرە جوانیەكی تێدا نەبێت سەرنچی دەور و بەر بۆ خۆی ڕابكێشێت ، ئەمەش ئەوە دەگەیەنێت كە ئەبێت دوور بێت لە هەموو وێنە و زەخرەفە و نووسین و نیشانەیەك . پێنجەم : ( ألاّ تكون مشابـهة للباس الكافرات أو الرجال) ، واتە : ئەبێت هاوشێوەی پۆشاكی ئافرەتانی بێ‌ بڕوا نەبێت ، یان هاوشێوەی پۆشاكی پیاوان . شەشەم : ( أن توضع العباءة على هامة الرأس ابتداءً) ، واتە : ئەبێت سەرەتاكەی بدرێت بە سەر سەردا نەك شوێنی تر . لە سەر هەموو ئەوەی پێشوو ، ئەوە دەردەكەوێت كە ئەو عابایەی لە پرسیارەكەدا باسكرا عابایەكی شەرعی نیە بۆ ئافرەتان ، بۆیە نابێت لە بەر بكرێت ، چونكە ئەو مەرجانەی تێدا نیە كە پێویستە تێیدا هەبێت ، هەروەها نابێت هیچ عابایەكی تر لەبەر بكرێت كە ئەو مەرجە پێویستانەی تێدا نەبێت ، وە ناشبێت وەكو شتومەكی بازرگانی بهێنرێت ، و دروست بكرێت ، و بفرۆشرێت ، و بایەخی پێ‌ بدرێت لە ناو موسڵماناندا ، چونكە ئەوە بەشداری كردنە لە سەر تاوان و ستەم كردن ، خوای پەروەردگاریش فەرموویەتی : [ وَلاَ تَعَاوَنُواْ عَلَى الإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَاتَّقُواْ اللّهَ إِنَّ اللّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ ] [ الـمائدة : 2 ] . وە لیژنەش كە ئەوە ڕوون دەكاتەوە ، ئامۆژگاری ئافرەتانی بڕوادار دەكات بەوەی لە خوا بترسن و پابەندی تەواوی خۆداپۆشین بن بۆ جەستەیان ، ئەوەش بە عابا و سەرپۆش دان لە پیاوانی نامەحرەم ، ئەوەش گوێڕایەڵی بێت بۆ خوای پەروەردگار ، و پێغەمبەرەكەی ( صلى الله عليه و سلم ) ، وە بۆ دووركەوتنەوە لە هۆكارەكانی فیتنە و تووشی فیتنە كردن . سەركەوتنیش تەنها لە لای خوای پەروەردگارە .


وصلى الله على نبينا محمد وآله وصحبه وسلم


(اللجنة الدائمة للبحوث العلمية والإفتاء : 21352 )
لة ريكاى ئيسلام وةركيراوة.

73

(0 وه‌ڵام, نووسراو له‌ ئایین)

الحمد الله والصلاة والسلام على رسول الله وبعد:
ئای چەند مرۆڤ لەگەڵ گومڕاكاندا تیاچووەو سەری لێ‌ شێواوە، بە هۆیەوە شایستەی نەفرەت وسزاو تۆڵەی خوا بووە تا ڕۆژی دوایی، ئەوەش تەنها لەبەر ئەوەی كە ناوەرۆكی یەكخواپەرستی بەجێ‌ نەهێناوەو بە گوێرەی پێویست مافی خۆی نەداوەتێ‌ وخوا بەتاك وتەنهایی ناناسێت، چونكە خوا پەروەردگاری تاك وتەنهایە بەشێوەیەك كەبەندە پشت بەكەس نابەستێت ئەونەبێت، ئومێدی گەیشتنی نیە تەنها بە دیداری پیرۆزی ئەونەبێت، لە كەس ناترسێت تەنها ئەونەبێت، تەنها بە ناوی ئەوەوە سوێند دەخوات، نەزرو سەربڕینی تەنها بۆئەوە، تۆبەو پەشیمانی دەرنابڕێت تەنها لە پێشگای بەسۆزی ئەونەبێت و لەبەر ئەو نەبێت ، ئائەمەیە بەجێ هێنانی كرۆكی یەكخواپەرستی كەهیچ خوایەك شایستەی پەرستش نیە تەنها الله نەبێت.....
سەیری هاوەڵی بەرێزی معازی كوری جبل بكە.... كاتێك بەرێدا دەرۆیشت لەدوای پێغەمبەرەوە صلى الله عليه وسلم... لەپڕ پێغەمبەر رووی وەرگێرا بۆلایی و لێی پرسی:
ئەی معاز: ئایا دەزانی مافی خوا چیە بەسەر بەندەكانیەوە و مافی بەندەكانیش چیە بەسەر خواوە؟
ئەویش لەوەڵامدا وتی خواو پێغەمبەرەكەی زاناترن و دەزانن.
پێغەمبەریش فەرمووی مافی خوا ئەوەیە كە بەندەكان بەتاك وتەنهایی بیپەرستن و هاوبەشی بۆ ڕەوا نەبینن ....وە مافی بەندەكانیش ئەوەیە كە هەر كەس بەو كارە هەستا بەڕێك وپێكی ئەوا خوا سزای نەدات...
وە لە لایەكی ترەوە هاوەڵی بەڕێز عبدالله ی كوڕی مسعود پرسیار لە پێغەمبەر دەكاو دەڵێ‌: گەورەترین تاوان بەلای خواوە چیە وكامەیە؟ پێغەمبەریش دەفەرموێت ئەوەیە كە هاوشێوەوهاوبەش بۆ خوا دابنێیت، لەكاتێكدا ئەو تۆی بەدی هێناوە....
بەڵێ‌ بەڕێزان: یەكخواناسی و تەنها ئەو پەرستی ئەو ئامانج ومەبەستەیە كە خوا تەواوی پێغەمبەرانی بۆ ڕەوانە كردووە ئەگەر گومانت هەیە ئەوەتا لە قورانە دەفەرموێت: [وَلَقَدْ بَعَثْنَا فِي كُلِّ أُمَّةٍ رَسُولاً أَنْ اُعْبُدُوا اللَّهَ وَاجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ] وەتاغوتیش هەركەس وشتێكە كە جگە لە خوا بپەرسترێت لە بت ودارو گۆڕ وبەرد.....
یەكخواپەرستی و خوایەكناسی كارو ئاواتی هەرەگرنگ و لەپێشی هەموو پێغەمبەران بووە وەكو خوای گەورە دەفەرموێت: [وَاسْأَلْ مَنْ أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِكَ مِنْ رُسُلِنَا أَجَعَلْنَا مِنْ دُونِ الرَّحْمَنِ آلِهَةً يُعْبَدُونَ] بەڵكو هەموو دورستكراوەكانی مرۆڤ و جنۆكە تەنها بۆئەوە بەدی هێنراون كەخوا بەتاك و تەنهایی بپەرستن، خوای گەورە دەفەرموێت: [وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالإِنسَ إِلاَّ لِيَعْبُدُونِ]
بەرێزان هەموو كردوەكانی مرۆڤ دەوەستێنرێت و سەرنج دەدرێت، هەركردەوەیەك بۆجگە لەخوا ئەنجام درابێت ئەوا رەد دەكرێتەوە و وەرناگیرێت بەڵكو بۆ ئەو كەسەیە كەبۆی كراوە.
وەلە فەرموودەی قودسیدا هاتووە كە دەفەرموێت: ئەی نەوەی ئادەم ئەگەر بەقەد فراوانی زەوی بەگوناهو تاوانەوە بگەرێیتەوە بۆ لام هیچ شتێكت نەكردبێتە هاوبەشم و شركت بریارنەدابێت ئەوا بەقەد فراوانی زەوی بەلێخۆشبونەوە دێم بەرەو ڕووت....!!!!
لەبەر گەورەیی و بەپێزی ئەم باسە كە پێغەمبەران ترساون لەوەی نەمێنێت لەناوخەڵكیدا و ون بێت!
ئا ئەوە باوكی یەكخواپەرستانە وتێك شكێنەری بت و پەیكەرەكان و بونیاد نەری كەعبەی موسڵمانان.... (إبراهیم) علیە السلام لەخوا دەپاڕێتەوە كە بیپارێزێ‌ لە شرك، جاكێ‌ لەوە ناترسێت كە توشی بێت دوای ئیبراهیم؟!
لةسايتى بةهةشت وةركيراوة.

كاك احمد دةستت خؤش بيت برام جوابى ئةو بةريز وةنة مةدةةوة لةبةر ئةوةى قسةى بئ مانازؤر دةكات دةنا سويند خواردن بة بيغةمبةر عيسى عليه سلام ج بةيوةندى بة مةولودى بيغةمبةر صلى الله عليه وسلم وة هةية لةبةرئةوةى بزانة ئةوانة لة ئةسماء و سيفاتيش تئ كةوتوون ئةكةر نا خواى كةورة سويند بة تةمةنى بيغةمبةر صلى الله ليه وسلم يش دةخوات بةلام ئةوة نابتة دةليل لةسةر ئةوةى كة مةولود جائيزة.

دةستت خؤش بيتكاك وةن تؤ بؤ ئةوةندة مةرةقت لةصؤفي داوة ئةوةى تؤ خؤشت بوويت صؤفية؟والله برام سةلةفى بووة تؤ لةخؤتةوة قسة دةكةى و يةك دةليلت نية .

جزاك الله خيرا كاك احمدئةوة دةبوومن داينيم بةلام دةست بيشخةريت كرد ئةوةى بئ ي ناخؤشة حةق وةركر نية برام كوئ مةدئ تؤ بةردةوام بة.

one نووسی:

مه‌زهه‌بی شافعی و حه‌نه‌فی و ئه‌حمه‌دی هیچیان په‌نجه‌یان ناجولێنن و ئه‌و به‌لگانه‌ی که‌ ده‌هێنرێته‌وه‌ ده‌رباره‌ی ئه‌و بابه‌ته‌ هه‌مووی صعیفن بس هه‌ندێ له‌ په‌یره‌وانی مه‌زهه‌بی ئیمام مالك نه‌بێ ئه‌ویش هه‌مووی نا ده‌فه‌رموون سونه‌ته‌
به‌ڵام راستڕ ئه‌وه‌یه‌ که‌ نه‌یجولێنی

ئةكةر جي شيخ مقبل بن هادى الوادعى رةحمةتى خواى ليبيت دةلئ فةرموودةكة زةعيفة بةلام شيخ البانى رةحمةتى خواى ليبيت ئةولا ترة بةحةديث بؤية قسةى شيخ البانى ئةولاترة بةلام تؤ هةرجيت بؤ بيت وةرناكرى كاكى ئةشعةرى ئةوة مةسئةلةكى فيقيه بةلام تؤ برؤ عةقيدةى خؤت جاك بكة.

بسم الله الرحمن الرحیم سوپاس و ستایش بۆ خواى گەورە وە درودو سڵاو لە سەر گیانى پێغەمبەرى خوا وە لەسەر خێزان و كەس وكارى ئیماندارو هاوەڵان و شوێن كەوتوانى تا رۆژى دوایى.
دروست نیە قورئان بخرێتە ژێر سەرینەوە نەبۆ منداڵ نەبۆ جگە لەویش، چونكە ئەوە بەسووك سەیركردنی قورئانەو خاوەنەكەی بیروباوەڕی وایە كە خودی قورئانەكە خراپە دەگێڕێتەوە لەوەی تووشی منداڵەكە بێت، ئەمەش هەڵەیەو هیچ بنەمایەكی نیە، بەڵام ئەوەی بە ویستی خوا خراپەی لێ بگەڕێنێتەوە بریتیە لە خوێندنی التعوذات الشرعية، باوكی یان دایكی بۆی بخوێنن وبڵێن: " أعيذك بكلمات الله التامة من كل شيطان وهامة ومن كل عين لامة " كما كان النبي - صلى الله عليه وسلم - يعوذ الحسن والحسين بهذا التعوذ يقول: " أعيذكما بكلمات الله التامة من كل شيطان وهامة ومن كل عين لامة "، وە هەروەها هەڵواسینی ئایەت وشتی تر بەملی منداڵ یان نەخۆش یان كەسی تر دیسان دروست نیەو ناشەرعیە، چونكە ئەوە پێی دەوترێت" تعلیق التمائم " كە پێغەمبەر نەهی لێكردووەو دەفەرموێت " من تعلق تميمة فلا أتم الله له " " من تعلق تميمة فقد أشرك  " بۆیە دروست نیە ئەو جۆرە كارانە ئەنجام بدرێت كە هەندێك لەخەڵكی دەیكەن، بەڵكو قورئان دەخوێنرێت بۆ شیفا و نەخۆش فوی پێدا دەكات و بەسەر نەخۆشدا دەخوێنرێت بەمەبستی عافیەت وگەڕانەوەی لەشساغی لەلایەن خواوە.
[الشيخ عبدالعزيز بن باز – فتاوى نور على الدرب]
لةبةهةشت وةركيراوة.

one نووسی:

هه‌ر لۆ زانیاری زیاتر ئه‌م کتێبه‌ بخوێنه‌وه‌
http://www.kurdupload.com/files/WEUqK1357862965.html

ببورة كتيبةكةت داوبلؤد نابيت ئةكةر نا دةم خويندةوة تا بزانم ج لةهةكبةى ئةو كتيبة داية؟؟؟

S.M.N.21 نووسی:

له‌ ١٩٩٨ ڕا ئه‌مه‌ ده‌كه‌م، جاران كێشه‌ی زۆری له‌سه‌ر بوو، ئه‌وكات ئه‌گه‌ر ئه‌وه‌ت كردبا ڕاسته‌وخۆ به‌لایه‌نگری (حیزبێك)یان هه‌ژمار ده‌كردی. . سوپاس بۆ خوا ئه‌مڕۆ ئه‌م بیركردنه‌وه‌یه‌ كاڵ بۆته‌وه‌.

ئةتووش قةديمى برا لةكةل ئةو برايانةى مزكةوتى(..............)بؤية ناهةقيان مةكرة ئةكةر تؤيان بة لايةنكريك هةزمار بكردباية.

شه‌ره‌فخان نووسی:

ده‌سته‌كانت خۆش ،بۆ گواستنه‌وه‌ی ئه‌م بابه‌ته‌ بۆ یانه‌ .
من له‌ تحیات (تشهد)دا په‌نجه‌م ئه‌جولێنم ،زۆر جاریش توشی ڕه‌خنه‌ ئه‌بمه‌وه‌ ،به‌ڵام من گوێی پێناده‌م .

كوئ مةدئ بارك الله فيك لةهةموو شوينيك و سةردةميك موسلمانى راست هةر غةريبن.

بسم الله
الحمدالله الصلاة والسلام على رسول الله صلى الله عليه وسلم...........
من برسيارى زؤرم هةية بةلام نيوةى وةلامةكانم وةركرت و هةنديكيشم ماوة؟
1-بؤجى ئافرةت دين بةشوازى عادةت وةردةكرت نةوةك وةك و عيبادةت؟
2-رات جية بةرامبةر ئةو هةموو بئ ريزييةى بةرامبةر ئافرةت دةكريت بةناوى(مافى ئافرةت)؟
3- بؤجى لة نيت زؤر جالاكى؟هةست ناكةى هةلةيت؟
4- توشي هةلةى نيت نةبووى كة بةشيمانت كاتةوة لة بةكارهينانى ؟
5-كاتيك كفتو كؤ لةسةر باةتيك دةكرت و توندى بيوة ديارة هةست بةجي دةكةى بةتايبةتى بةم دواييةى يانة ؟
من زؤرم برسيار هةية بةلام بةهؤى بينينى زؤرى ئةندامانةوة ناتوانم هةموو برسياريكت لئ بكةم تةنها ئةوندة دةليم بمبوورة من مةرامى تايبةتم نية لة برسيارةكان باشة خاتوون.

هاوەڵە بەڕێزەكان‌و شوێن كەوتوانیان پەیڕەوی ئەم سوننەتەیان كردووەو بەردەوام بوونە لەسەری، لەسەرەتای خوێندنی تەحیاتدا پەنچەی شەهادە ڕوو دەكرێتە قیبلەو سەیری دەكرێت‌و دەجووڵێنرێت‌و دووعای پێدەكرد،وائِل بن حُجر(ڕه‌زای خوای لێبێت) دەفەرمووێ‌: (رَأَيْتُ النَّبِىَّ(صلی الله‌ علیه‌وسلم) ... وَرَفَعَ الَّتي تَلِيهِمَا يَدْعُو بِهَا فِى التَّشَهُّدِ)( صَحيح: أَخْرَجَهُ أَبُودَاوُد (716) وابن مَاجَة (912) وصَحَّحَهُ الشَّيْخ الأَلْبَاني فِي مِشْكَاة الْمَصَابِيح(911).) واتە: بینیم پێغەمبەر صلی الله‌ علیه‌وسلم نوێژی دەكرد، لە تەحیاتدا پەنجەی شایەتومانی بەرزدەكردەوەو دەیجوڵاندو دوعای پێ دەكرد، وە(ابن عُمَرڕه(‌زای خوای لێبێت) دەفەرمووێ‌: پێغەمبەر(صلی الله‌ علیه‌وسلم) فەرموویەتی: (لَهِىَ أَشَدّ عَلَى الشَّيْطَانِ مِنَ الْحَدِيدِ)( حَسَن: أَخْرَجَه أَحْمَد(6143) وَحَسَّنَهُ الشَّيْخ الأَلْبَاني فِي مِشْكَاة الْمَصَابِيح (917). واتە: پەنجە جوڵاندن لەتەحیاتدا قورسترە لەسەر شەیتان لەوەی كەبەئاسن لێی بدەیت.
لة ريكاى ئيسلام وةركيراوة.

84

(1 وه‌ڵام, نووسراو له‌ ئایین)

الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله وعلى آله وصحبه ومن اتبع هداه ... أما بعد : لە بەر بوونی بەربەستێكی زۆر لە ڕێگەی گەڕانەوەی لاوان بۆ سەر رێبازی سەلەفیەت ، كە ڕێگەی ڕەسەنی پیرۆزی ئیسلامەتیە ، نەك ڕێگەیەكی داهێنراو وحیزبی ، لە گەڵ ئەوەشدا كە لە هەموو سەردەمێكدا حیزبایەتی هۆكاری پەرتەوازە بوونی موسلمانان ونانەوەی دووبەرەكییە لەنێواندا ، وهۆی لاوازیشیانە ، هەروەكو خوای پەروەردگار فەرموویەتی : [وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللّهِ جَمِيعًا وَلاَ تَفَرَّقُواْ] ( سورة آل عمران : 103 )، وەفەرموویەتی : [ وَأَطِيعُواْ اللّهَ وَرَسُولَهُ وَلاَ تَنَازَعُواْ فَتَفْشَلُواْ وَتَذْهَبَ رِيحُكُمْ ] ( سورة الأنفال : 46 )، وەفەرموویەتی :[ وَلَا تَكُونُوا مِنَ الْمُشْرِكِينَ مِنَ الَّذِينَ فَرَّقُوا دِينَهُمْ وَكَانُوا شِيَعًا كُلُّ حِزْبٍ بِمَا لَدَيْهِمْ فَرِحُونَ] ( سورة الروم :31 ـ32 ). بۆیە پرسیار دەكرێت سەبارەت بەوەی كە چۆن حیزبیەكان بناسینەوە وجیایان بكەینەوە لەو كەسانەی كە سەلەفین و هیچ پەیوەندیەكیان بە حیزبەوە نیە ؟


لەوەڵامدا بە پشتیوانی خوای پەروەردگار دەوترێت : موسڵمان یەكخوا پەرست ئەمەی كە لە بەر دەستددایە و باس دەكرێت چەند ڕێگەیەكن بۆ ناسین و چیاكردنەوەی حزبیەكان :


حزبیەكان چەند نیشانەو سیفەتێكی ئاشكرایان هەیە بە هۆیانەوە دەتوانیت بیاناسیتەوە ، لەو نیشانەو سیفەتانەش :


1 ـ پەرتەوازە و كۆمەڵا كۆمەڵن لە ئایین دا ، و بانگەواز و دەعوەتیش دەكەن بۆ ئەو كارە لە ژێر ناونیشانی ( تعدد الجماعات الإسلامية)، و دەشڵێن : ئەم حزب و كۆمەڵانە یەكتر تەواو دەكەن !!! جێ‌ی خۆیەتی لێرەدا ووتەیەكی ( أبو المظفر السمعاني)باس بكرێت كە فەرموویەتی : "ومما يدل على أن أهل الحديث هم على الحق ، أنك لو طالعت جميع كتبهم المصنفة من أولهم إلى آخرهم ، قديمهم وحديثهم ، مع اختلاف بلدانهم وزمانهم ، وتباعد ما بينهم من الديار وسكون كل واحد منهم قطراً من الأقطار، وجدَتهم في بيان الإعتقاد على وتيرةٍ واحدة ، ونمطٍ واحد يجرُون فيه على طريقٍ لا يحيدون عنها ولا يميلون فيها .


وأما إذا نظرتَ إلى أهل الأهواء والبدع رأيتهم متفرقين مختلفين شيعاً وأحزاباً لا تكاد تجد اثنين منهم على طريقةٍ واحدةٍ في الإعتقاد ، يبدّع بعضهم بعضا بل يرتقون إلى التكفير ، يكفّر الابن أباه ، والرجل أخاه ، والجار جاره ، تراهم أبدا في تنازع وتباغض واختلاف ، تنقضي أعمارهم ولم تتفق كلماتهم :[تَحْسَبُهُمْ جَمِيعًا وَقُلُوبُهُمْ شَتَّى ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَّا يَعْقِلُونَ] " .


واتە : لەو شتانەی كە بەڵگەن لە سەر ئەوەی كە ( أهل الحديث)لە سەر حەقن ، ئەوەیە ئەگەر بڕوانیتە هەموو پەرتۆكەكانیا كە نووسیویانە لە یەكەمیانەوە تاكو كۆتایییان ، كۆن تازەیان ، لە گەڵا جیاوازی وڵات و سەردەمی ژیانیان ، و ئەو مەودا زۆرەی كە لە نێوان شوینی نیشتەجێ بوونیان هەیە ، و جێگیر بوونی هەریەكەیان لە وڵاتێك لە ولاتاندا ، دەبینیت لە ڕوونكردنەوەی بیروباوەردا لەسەر یەك ئاست ، و شێوازن ، بەردەوامن لەسەر ئەو شێوەیە و لێ‌ ی لانادەن .


بەڵام ئەگەر بڕوانیتە پەرتۆك نووسراوەكانی ئەهلی بیدەع دەبینیت پەرتەوازەو جیاوازن لە بۆچونەكانیان ، و كۆمەڵا كۆمەڵا و حیزب حیزبن ، بەدەگمەن دووكەسیان تیا دەدۆزیتەوە لە سەر ڕێگەیەك بن لەبیروباوڕدا ، حوكمی بیدعەچێتی دەدەن بە سەر یەكدا ، بگرە دەگەنە ئەوەی یەكتر بەكافر بزانن ، كوڕ باوكی خۆی بەكافر دەزانێت ، پیاویش براكەی ، هاوسێش هاوسیەكەی ، بەبەردەوامی دەیانبینیت لە دووبەرەكانێدان ڕق لە یەك و جیاوازن ،تەمەنیان بەسەردەچێت و ووتەیان یەك نابێت ، وادەزانی یەكن لە ڕواڵەتدا بەڵام لە دڵەوە جیاوازن .


واقیع پێمان دەڵێت : ئەمەی كە ( أبو المظفر السمعاني)دەیڵێت حاڵا و باری حزبیەكانە لەم سەردەمە خۆماندا ، چونكە نابینیت هەگیز هاودەنگ بن ، ئەمەیان تەبلیغیە ، و یەكێكی تریان ئیخوانیەكی ( قطب)یە ئەویتریان بەنناویە ، و چوارەمیشان لە جەماعەتی هیجرەو تەكفیرە.. هتد ، بۆیە ووتەی خوای پەروەردگاریان لە سەر جێگر دەبێت كە فەرموویەتی :[ إِنَّ الَّذِينَ فَرَّقُواْ دِينَهُمْ وَكَانُواْ شِيَعًا لَّسْتَ مِنْهُمْ فِي شَيَْ] ( سورة الأنعام : 159 ) .


2 ـ ڕەت كردنەوەی ڕەواو شوێنكەوتنی ئارەزۆكان .


3 ـ گەورە كردنەوەی كەسایەتیەكان ( وەك : سەرەك حیزبەكانیان ) ، و زیاد ڕەوی تیایاندا ( بە ڕادەیەك هەندێك جار بە هاوشانی ( ئەلبانی و ابن باز و ابن عثيمين) یان دەزانن ! ئەگەر لەوان بەزیاتریان نەزانن ! ) ، و حیزبایەتی كردن لە سەر ووتەكانیان و دەمارگیری بۆیان .


4 ـ بەڵگە هێنانەوە بە مەنسوخ ( ئەو ئایەت ، و فەرموودوە ، و ووتانەیە كە حوكمەكەی گۆڕاوە بۆ حوكمێكی تر ) و وازهێنان لە ناسخ ( ئەو ئایەت ، و فەرموودوە ، و ووتانەیە كە حوكمی یەكەمیان گۆڕیوە بۆ حوكمێكی تر ) لە ئایتە پیرۆزەكانی قورئان ، و فەرموودەكانی پێغەمبەری خوا  (صلى الله عليه وسلم)، و ووتەی زانایانی ئەهلی سوننە ، بۆ نموونە : بەڵگە بە ووتەی شێخ ( ابن باز ) دەهێننەوە لە بەباش باسكردنی ( سلمان بن فهد العودة ) پێش ئاشكرابوونی حاڵی سلمان لە لای شێخ ( ابن باز ) ، واز ئەهێنن لە ووتە دوایینەكانی شێخ كە موسڵمانانی لە خراپەی ئەو پیاوە ئاگادار دەكردەوە ، یان لە ڕاگرتنی ئەو پیاوە لە لاین شێخەوە دوای ئەوەی كە بۆ شێخ دەركەوت لایداوە لە مەنهەجی سەلەفیەت .


5 ـ ڕقبوونیان لە ( إهل الحديث)و سەلەفیەكان ، با ئەوەش دەرنەخەن .


6 ـ دوورگرتن وازهێنان لە پەرتۆكەكانی پێشینە ( السلف ) ، وبانگەشە كردنی لاوان بۆ پەتۆكی حیزبی وحەرەكیەكان ، كە هیچ جۆرە زانیاریەكی بە سوودی تێدا نییە وپڕیشە لە بیدەع وگومڕایی بیرو باوەڕی خوار و خێچ.


7 ـ پەیڕەوی قورئانی پیرۆز و فەرموودەكانی ( صحیح ) ەكانی پێغەمبەری خوا (صلى الله عليه وسلم)  ناكەن بە تیًگەیشتنی پێشینە پیاو چاكانی ئەم ئوممەتە ( الكتاب والسنة بفهم السلفالصالح)، جگە لەو شتانە نەبێت كە لە گەڵا ئارەزووەكانیان دەگونجێت ، بەڵكو هەوڵی ئەوە دەدەن بۆچوونێكی نوێ‌ بهێننە كایەوە لە گەڵا سەردەمدا ـ بە گومانی خۆیان ـ بگونجێت !! بە ناوی میانڕەوی ( الوسطية)و فیقهی ئاسانكاری ( فقه التیسیر ) ، و فیقهی شوێنەوار و بارو دۆخ ( فقه الواقع ) ، لە بیریان چوە یان لە بیری خۆیانیان بردۆتەوە كە پێشەوا ( مالك ) ـ بەڕەحمەت بێت ـ فەرموویەتی : " لا يُصلح آخر هذا الأمر إلا ما أصلحَ أوله" ، واتە : كۆتایی ئەم ئوممەتە چاك ناكرێتەوە بەوە نەبێت كە پێشەكەی پێ چاك كراوە .


8 ـ ناو و ناتۆرە نان لە ( أهــــــل السنة)سەلەفیەكان ، وەكو ئەوەی كە دەڵێن : ( جامیەكــــان ، و مەدخەلیەكــــان ،  و عەمیلەكــــان ، یان عەمیلی سوڵتەن ، و مورجیئەن ، و لا جمــــاعەن ... و هتد ) پێشەواشیان لەو كارەدا ئەهلی بیدەعەیە كە بە ئەهلی سوننە لە كاتی خۆیدا دەیانووت : (( حشوية ، و مجسِّمة... و هتد ) لە هاوشێوەی ئەم ناو و ناتۆرانە .


9 ـ پەلە كردن و زیادڕەوی لە بەكافركردنی موسڵمانان ، ( أبو العالیة ) ـ بەڕەحمەت بێت ـ فەرموویەتی : " قد أنعم الله علي بنعمتين لا أدري أيهما أفضل أن هداني للإسلام ولم يجعلني حرورياً" ، واتە : خوای پەروەردگار دوو نیعمەتی پێ‌داوم نازانم كامەیان لە وی تریان گەورە ترە : ئەوەی كە هیدایەتی داوم بۆ ئیسلام یان ئەوەی كە نەیكردووم بە حەرووری ( واتە : الخوارج ) .


10 ـ تانە دان لە زانایانی ئەهلی سوننە ، و درۆدان بەدەمیانەوە ، ولەكەداركردنی سومعەتیان ، بە باسكردنیان بەوەی كە تووند ڕەون ( التشدد ) ، و پەلە دەكەن ( التسرع ) ، وچەورە دەكەن بۆ كاربەدەستان ( المداهنة ) ، وبێ‌ ئاگان لە بارو دۆخ و دەورو بەریان ( عدم الفهم بالواقع ) !! و مورجیئەن ، یان ( غولاتی مەرجەئەن !! ) ، ( ئەم ووشەیە بەم شێوە ووتراوە لە لایەن بێژەرەكەیەوە ئاشكراشە كە گۆكرنەكەی هەڵەیە! جاتۆ بڵێت كەسێك ووشەكە بە هەڵە گۆ بكات لە ناوە ڕۆكی ووشەكە چی دەڵێت ؟! ) ، و جگە لەم ووشانەش .


11 ـ هەڵگەڕاندنەوەی ڕاستیەكان و چەواشەكردنی موسڵمانان لێیان .


12 ـ ( الألفـة ) ، واتە : ناسینەوەیان بە هۆی هاودەم برادەرەكانیانەوە ، ئەم پێوەرە زێڕینە پێشینە بۆ ئاشكرا كردنی ئەهلی بیدەع لە كاتی خۆیدا بەكاریان هێناوە ، ئەهلی سوننەش لە هەموو سەردەمێكدا بۆ ئاشكرا كردنی حیزبیەكان بە كاری ئەهێنن ، ئەوانەی كە حیزبیەتیەكەیان دەشارنەوە ، جا ئەگە گومانت هەبوو پەیڕەو و بۆچونی كەسێكت ، نەزانی چیە ؟ تەنها سەیری هاودەمەكانی بكە ئەو كاتە دەزانیت حەقیقەتی چیە ، ئەگەر هاودەمەكانی ئەهلی سوننە بوون ئەوا ئەهلی سەننەیە ، وە ئەگەر جگە لەوان بوون ئەوا بیدەپاڵیان ، پێشەوا ( الأوزاعی ) ـ بە ڕەحمەت بێت ـ فەرموویەتی : " من سَـتر عنا بدعته لم تخفَ علينا ألفته" ، واتە : ئەو كەسەی كە بیدعەكەیمان لێ‌ بشارێتەوە،ئەوا ناتوانێت هاودەم و برادەرەكانیمان لێ‌ بشارێتەوە .


وە ( معاذ ) ی كوری ( معاذ ) ـ بەڕەحمەت بێت ـ فەرموویەتی : " الرجل وان كتم رأيه لم يخفَ ذاك في ابنه ولا صديقه ولا في جليسه" ، واتە : پیاو ئەگەر بۆچونەكانی بشارێتەوە ، ناتوانێت لە كوڕ و هاوڕێ‌ و هاودەمەكانیدا بیشارێتەوە .


13 ـ ورووژاندن و بەرپاكردنی ئاشووب دژ بە كاربەدەستان ، كاتی فیتنەو تێكچونی بارودۆخ دەكەن بە هەل و دەیقۆزنەوە بۆ مەبەستەكانی خۆیان ، بە ناوی فەرمانكردن بە چاكەو نەهی كردن لە خراپە ، هەروەكو چۆن پیشەی پێشینە خەواریجەكانیان بووە لە كۆندا .


14 ـ پڕو پاگەندەكردن بۆ پەرتۆكەكانی ئەهلی بیدەع ، و كاسێتەكانیان ، لە گەڵا بڵاوكردنەوەی ، لەم بارەشەوە پرسیار كرا لە زانای پایەبەرز شێخ ( عبدالعزیز بن باز ) ـ بەڕەحمەت بێت ـ لە یەكێك لەو كاسێتانەی كە تیایاندا شەرحی پەرتۆكی ( فضل الإسلام ) ی تێدا دەكرد ، دەقی پرسیارەكەش ئەوەبوو كە : " السؤال : الذي يثني على أهل البدع ويمدحهم هل يأخذ حكمهم ؟


فأجاب : نعم ما فيه شك ، من أثنى عليهم ومدحهم هو داعٍ لهم ، يدعو لهم ، هذا من دعاتهم نسأل الله العافية" .واتە : پرسیار : ئەو كەسەی كە بە چاكە باسی ئەهلی بیدەع دەكات و وەسفیان دەداتەوە ، هەمان حوكمی ئەوان وەردەگرێت ؟


وەڵام : بەڵێ‌ هەمان حوكمی ئەوان وەردەگرێت ، چونكە ئەو كەسەی كە بە چاكە باسی ئەهلی بیدەع دەكات و وەسفیان دەداتەوە ، بانگەشەیان بۆ دەكات ، ئەو كەسە بانگەشە كارە بۆیان ، داواكارین لە خوای پەروەردگار لەو كردارە بمانپارێزێت .


15 ـ التجمیع : واتە : خەڵك كۆكردنەوە لە دەوری خۆ ، مەبەستیش لێرە لەو كردارە ئەوەیە كە خەڵكێكی زۆر كۆدەكەنەوە لە دەوری خۆیان ، بی ئەوەی هیچ بایەخیك بدەن بە چاككردنەوەی بیر و باوەریان ، یان چاككردنەوەی دەروونیان ، ئەم پەیڕەوەش پەیڕەوی كومەڵی ( الإخوان المسلمین ) ، و ( التبلیغ ) ە ، ئەو بنەوایەش كە لێرەدا كۆیان دەكاتەوە : (نتعاون فيما اتفقنا عليه ويعذر بعضنا بعضا فيما اختلفنا فيه) ، یان بنەوای : (وحدة الصف لا وحدة الرأي) ، هەردوكیشیان دوو بنەوای بیدعەچیانەن وهیچ بەڵگەیەكیشیان لە سەر نیە لە قورئانی پیرۆز وسوننەتەكانی پێغەمبەری خوا (صلى الله عليه وسلم).


چونكە مەبەست لە لای ئەوان زۆریە نەك جۆر ( واتە : زۆر و بۆر ) .


16 ـ هەموو هەوڵێكیان پلەو پایەیە و گەیشتنە بەو مەبەستەیان ، بۆیە دەبینیت لەم حیزبەوە بۆ ئەو حیزب ، و لەم كۆمەڵەوە بۆ ئەو كۆمەڵ ، هەر لەبەر ئەوەشە ئەم ڕۆ ئەوشتەیان پێ‌ حەرامە دواتر كە حیزب و كومەڵكەی گۆڕا پێ‌ی حەڵالە ئەوەش نەك لە ڕاستیو پتەوی بەڵگە ، بەڵكو تەنها لە كورسی و دەسەڵات !!! .


17 ـ چەواشەكاریكردن لە گەڵا خەڵك دا بەناوی ئایین و سوننەتەوە ، بەڵام كە كردارەكانیان بپێوین بە پێوەری قورئانی پیرۆز و سوننەتەكانی پێغەمبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) ، دووریەك و جیاوازیەكی زۆر دەبینیت ، ئەم كردانەشیان بۆ بەڕێكردن كردارەكانیانە بە ناو ئایینەوە .


یەكێك لە سەرانی گرۆی ( الإخوان المسلمین ) دەڵێت : (المنهج العقدي والفقهي عند الأخوان هو منهج سلفي صرف لا غُبار عليه) !!! بەڵام لە ڕاستیدا مەنهەجی ئەم كۆمەڵە گومڕایە لە گەڵا مەنهەجی سەلەفیەت دا وەك ئاسمان و ڕێسمان جیاوازن .


پرسیار كرا لە زانای پایەبەرز شێخ ( عبدالعزیز بن باز ) ـ بەڕەحمەت بێت ـ سەبارەت بە كۆمەڵەیە كە ئایا لە كۆمەڵی ڕزگار بووە ؟ یان لە حەفتاو دوو كۆمەڵە گومڕاكەیە ؟ ئەویش لە ولامدا فەرمووی : بەڵكو لە حەفتاو دوو كۆمەڵە گومڕاكەیە نەك لە ئەهلی سوننە و جەماعە .


18 ـ درۆدان : ڕێگە بەو تاوانە دەدەن بە بیانووی ( مصلحة الدعوة !! ) ، یان ( الحرب خدعة !! ) ، زۆریشیان تاقی كراونەتەوە بینراوە بەو شێوەیەن ـ خوای پەروەردگار پەنامان دات ـ .


19 ـ السِّرية والتكتم: واتە : كاركردنیان بەنهێنی و لە پەنهانیەوە ، پێشەوا ( عمر بن عبدالعزیز ) ـ بەڕەحمەت بێت ـ فەرموویەتی : " إذا رأيتَ قوماً يتناجون في دينهم دون العامة فاعلم أنهم على تأسيسِ ضَلالة" ، واتە : ئەگەر كۆمەڵە خەڵكێكت بینی بەنهێنی و لە پەنهانیەوە دوور لە چاوی خەڵك باسی دینداریان دەكرد ، ئەوا بزانە خەریكی بنیات نانی گومڕاییەكن ، چونكە دینی ئیسلام ئاشكرایە .


20 ـ هەموو كات وەسفی ڕێگە ناڕەواو ناشەرعیەكان دەكەنەوە لە بانگەشەدا ، و بەڵگەكانی قورئانی پیرۆزو سوننەتەكانی پێغەمبەری خوای  (صلى الله عليه وسلم) بۆ دەگونجێنن ، بڕواشیان بەوە نیە كە پەیڕەوەكانی بانگەشە تەوقیفیە ، واتە : بە پێ‌ی ئایەتەكانی قورئانی پیرۆزو سوننەتەكانی پێغەمبەری خوایە (صلى الله عليه وسلم) نەك بە پێ‌ی ئارەزوەكانی ئەوان ، لەو ڕێگا ناڕەواو ناشەرعیانەش : خۆ تەقاندنەوە ، و تەقاندنەوەی ئۆتۆمۆبیل و شوێنە خزمەتگوزاریەكان ، و كوشتنی كەسانی بێ‌ تاوان ، ڕفاندنی فڕۆكە ، و بەبارمتە گرتن ( با بەبارامتە گیراوەكانیش منداڵی قوتابخانەیەكی سەرەتایش بێت ! ) ، و گڕتێبەردان و سوتاندنی داریەكانی وڵات ، و خۆپیشاندان ، و توانجدان لەم لەو لە سەر مینبەرەكانیانەوە... هتد كە هەموو هۆكاری ئاشووبن و هەڵگیرسێنەری فیتنەن ، بۆ زانینی حوكمی ئەمانەی كە باسكرا بڕوانە پەرتۆكی:  الفتاوى المهمة في تبصير الأمة : للحارثي ،وة : الفتاوى الجلية عن المناهج الدعوية ، للنجمي ،وة : كيف نعالج واقعنا الأليم) .


ئەمانە كۆمەڵە ڕێگەیەك بوون لە چۆنێتی جیاكردنەوەی ئەو كەسانی كە حیزبین ، و بانگەشە بۆ ئەو كارە قەدەغەكراو و بیزراوە دەكەن ، داواكارم لە خوای پەروەردگار كارپێكرنیمان پێ‌كەرەمكات ، و بەردەوامیشمان كات لە سەر پەیڕەو كردنی بۆچوونی سەلفی صالح تاكو مردن ، دووریشمان كاتەوە لە هەموو بیرو باوەڕێكی حیزبی و گومڕایی .


وآخر دعوانا أن الحمد لله رب العالمين وصلى الله على نبينا محمد وعلى آله وصحبه وسلم
لة ريكاى ئيسلام وةركيراوة.