بــۆ ئەو هاوڕێیەى کە هەردەم وەکو سێبەر، لە هەر تاکە هەنگاوێکی خەیاڵمدا.. بەدوامدایە .. ترپەى پێکانی دەبیستم. ئەو هاوڕێیەى فێری کردم، ووشەکان وەکو بازنگ، تاک تاکە لە دەستى وردیلەى ئەندێشەمدا هەڵواسم.. ئەو هاوڕێیەى کە هەست دەکات هیچیتر یادی ئەو لە ڕۆژانی تەنیاییدا ناکرێتەوە.. کە هەست دەکات... دڵەکان لەمەودا سۆزی گەرمی ووشەکانی شاعیرێکی تامەزرۆی ڕۆژئاوابوون، لە دیدەنی ئەودا ناڵێنەوە. بەڵام هاوڕێ... دڵنیابە!! لەهەر دێرێکی ئەندێشەمدا تۆ ئامادەیت، لە هەر لێدانیکی ترپەى دڵی یادەوریمدا تۆ هەیت .. دڵنیا بە!!
تۆ له ژوورهوه نیت. تكایه بچۆژوورهوه یان خۆت تۆمار بكه.
گرنگ!
بەخێربێیت، جگە لەم چەند بەشەی خوارەوە سەرجەم بەشەكانی یانەمان بە مەبەستی چاككاری شاردۆتەوە! لەماوەیەكی نزیكدا یانە بەتەواوی بابەتەكانی خۆی لە 2008ی ساڵی دامەزراندنیەوە تاكو ئێستا دەكەوێتە كار. [٢٠٢٣\٢\١٥]
هه‌ڵبژاردنه‌كانی گه‌ڕان (په‌ڕه‌ی 22 له 23)
یانەی سەرهەنگ موحسین » پهیامهكانی kamarany salma
په‌یام دۆزرایه‌وه [ 883 بۆ 924 له 931 ]
884 2012-07-08 07:45:49
وه‌ڵام: بؤجى خويندنةوة لاى ئيمة نةبؤتة بيشة و كةلتور؟؟؟ (28 وه‌ڵام, نووسراو له هه‌مه‌ڕه‌نگ)
كاكة شةيدا دةستت خؤش بيت برام
لة كؤتايي نوسيوتة
((ده‌بێ به نوسینه‌كانت دابچیته‌وه چونكه پێت وایه غه‌رب شاره‌زان له ئاین و كه‌ڵتور و داب و نه‌ریت رۆژهه‌لاتیشت پێ ناڕۆشه‌نبیره به‌وه‌ی كه‌نوسیوته شێخه‌كم پێ بڵێ قورئان و فه‌رموده‌ی به‌ته‌واوی خوێندبێته‌وه ئه‌گه‌ر بیرله‌وه‌بكه‌یته‌وه ئه‌و شێخانه ڕۆشنبیر نیه ئه‌وا تۆ ئازادی به‌ڵام ئه‌گه‌ر مه‌به‌ستتن ئه‌وه‌بێ ئاین قورئان هه‌ڵه‌و كه‌م و كوڕی تیایه ئه‌وا تۆش هه‌مان بیركردنه‌وه‌ی ئیسرائیل و ئه‌مریكات هه‌یه ))
براكةم
سةرةتا من بة هيج شيوةيةك نةم نوسيوة(( شێخه‌كم پێ بڵێ قورئان و فه‌رموده‌ی به‌ته‌واوی خوێندبێته‌وة))
سةرتاباى نوسينةكةم ئةم رستةيةى تيدا نية براكةم
تؤ بةهةلة خوينديتتةوة
من باسى شيخم هةر نةكردية..ئةسلةن ئةم رابرسيةى من خؤ هةر بؤ دين نية براكةم
منيش الحمدلله مسولمانم نويز ئةكةم زؤريش بابةندم بة ئايين هاوريية نزيكةكانى يانةشم ئةمناسن برام
قورئان كوفتارى خواى بالادةستة هةر كةسيك بيي وابيت كة قورئان كةم و كورى تيداية ئةوة كافر ئةبيت..جونكة قورئان كةلامى رب العالمين ة ئةكةر كةسيك وا بزانيت كة قورئان كةم و كورى تيداية ئةوا ئةو مانايةش ئةدات كة خواش جل جلاله كةم و كورى تيداية(نعوذ بالله)..
من مةبةستم ئةوة بو ئيمة بيويستة زياتر لة ئةوان بخونينةوة براكةم
ببورة برام ئةكةر وةلام دانةوةى بةيامى يةكةمم رةقسةكى بيوة ديار بيت باوةر بكة من خؤم هةستم بي نةكردوة
خوا سةركةوتوومان بكات ان شاء الله
885 2012-07-07 22:53:19
بابه‌ت: جيرؤكيك كة پێغەمبەرى خوا (صلى الله علیه وسلم) دةيكيريتةوة (5 وه‌ڵام, نووسراو له ئایین)
عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ (رضي الله عنه) قَالَ: قَالَ: رَسُولَ اللَّهِ (صلى الله عليه وسلم) « اشْتَرَى رَجُلٌ مِنْ رَجُلٍ عَقَارًا لَهُ فَوَجَدَ الرَّجُلُ الَّذِى اشْتَرَى الْعَقَارَ فِى عَقَاڕهِ جَرَّةً فِيهَا ذَهَبٌ فَقَالَ لَهُ الَّذِى اشْتَرَى الْعَقَارَ خُذْ ذَهَبَكَ مِنِّى إِنَّمَا اشْتَرَيْتُ مِنْكَ الأَرْضَ وَلَمْ أَبْتَعْ مِنْكَ الذَّهَبَ. فَقَالَ الَّذِى شَرَى الأَرْضَ إِنَّمَا بِعْتُكَ الأَرْضَ وَمَا فِيهَا قَالَ: فَتَحَاكَمَا إِلَى رَجُلٍ فَقَالَ الَّذِى تَحَاكَمَا إِلَيْهِ أَلَكُمَا وَلَدٌ فَقَالَ أَحَدُهُمَا لِى غُلاَمٌ وَقَالَ الآخَرُ لِى جَاڕيَةٌ. قَالَ أَنْكِحُوا الْغُلاَمَ الْجَاڕيَةَ وَأَنْفِقُوا عَلَى أَنْفُسِكُمَا مِنْهُ وَتَصَدَّقَا » أَخْرَجَهُ الْبُخَاڕيُّ (3472)، ومُسْلِمٌ (4472).
هاوەڵى خۆشەویست (أَبِى هُرَيْرَةَ (رضي الله عنه) دەفەرمووێت: پێغەمبەرى خوا (صلى الله عليه وسلم) فەرموویەتى: پیاوێك خانوویەك یان (زەوى) لەپیاوێكى تر كڕى، ئەو پیاوەى كە زەویەكەى كڕیبوو گۆزەیەك (كوپە) ئاڵتونى لە زەوییە كەدا دۆزییەوە، ئینجا ئەو پیاوەى كە زەوییەكەى كڕیبوو بە پیاوە فرۆشیارەكەى ووت: ئاڵتوونەكەت ببەوە لەلاى من، چونكە من زەویم لە تۆ كڕیوە نەك ئاڵتوون، پیاوە فرۆشیارەكەش ووتى: من زەویەكەو ئەوەى كەتێیدایە بەتۆم فرۆشتووە، پاشان هاتن بۆلاى پیاوێك بۆئەوەى كە چارەسەرێكیان بۆ بدۆزێتەوە، پیاوە دادوەرەكە ووتى: ئایا منداڵتان هەیە؟ یەكێكیان ووتى: من كوڕێكم هەیە، ئەوەى تریشیان ووتى: منیش كچێكم هەیە، ئینجا پیاوە دادوەرەكە ووتى: كەواتە تۆ كچكە بدە بە كوڕەكەو ئەو ماڵەش خەرج بكەن بۆیان، وە خێریشى لێبكەن.
چەند سوودو ئامۆژگارییەك لەم چیرۆكەدا.
(1) پێویستە ئەمانەت و سپاردە بگێڕدرێتەوە بۆ خاوەنەكەى، خواى پەروەردگار دەفەرمووێت: [إِنَّ اللّهَ يَأْمُرُكُمْ أَن تُؤدُّواْ الأَمَانَاتِ إِلَى أَهْلِهَا] واتە: بەڕاستى خواى گەورە فەرمانتان پێ دەكات كە ئەمانەت و سپاردەكان بگێڕنەوە بۆ خاوەنەكانیان.
(2) قەناعەت و ڕازى بوون ماڵ و سەروەتێكە بێكۆتاییە، وە بەخێرو بەرەكەت دەگەڕێتەوە بۆ خاوەنەكەى.
(3) هەركەسێك بەو بەشە ڕازى بێت كە خواى پەروەردگار پێى بەخشیوە ئەوا ئەو كەسە دەوڵەمەند ترین كەسە، پێغەمبەرى خوا (صلى الله عليه وسلم) فەرموویەتى:
(وَارْضَ بِمَا قَسَمَ اللَّهُ لَكَ تَكُنْ أَغْنَى النَّاسِ) حَسَن: أَخْرَجَهُ التِّرْمِذِيّ فِي السُّنَن (2305)، وَحَسَّنَهُ الشَّيْخ الأَلْبَاني فِي صَحِيح الْجَامِع (100).
واتە: وە ڕازیبە بەو بەشەى كە پەروەردگار بۆى داناوى دەبیت بە دەوڵەمەند ترین خەڵك، وە بەدڵنیاییەوە دەوڵەمەند ئەو كەسە نییە كە ماڵ و سەروەتى زۆرى هەبێت، بەڵكو دەوڵەمەند ئەوكەسەیە كە دەروونى دەوڵەمەند بێت.
(4) ڕزق و ڕۆزى دابەشكراوە، هەردەبێت پێت بگات لەكات و شوێنى خۆیدا، پێغەمبەرى خوا (صلى الله عليه وسلم) فەرموویەتى:
(لَوْ أّنَّ اِبْن آدَم هَرَبَ مِنْ ڕزْقه كَمَا يَهْرُب مِنْ الْمَوْت لأَدْرَكَهُ ڕزْقه كَمَا يُدْڕكهُ الْمَوْت) صَحِيح: صَحَّحَهُ الشَّيْخ الأَلْبَاني فِي صَحِيح الْجَامِع (5240)،وَفِي سِلسِلة الأحادِيِث الصَحِيحَة (952).
واتە: ئەگەر ئادەمیزاد ڕابكات لەڕزق و ڕۆزییەكەى هەروەك چۆن لەمردن ڕادەكات، ئەوا بێگومان ڕزق و ڕۆزییەكەى دەیگرێتەوە هەروەك چۆن مردن دەیگرێتەوە.
(5) پێویستە موسڵمان ڕازى بێت بە حەڵاڵ، وە دوربكەوێتەوە لە حەرام و هۆكارى خراپ بۆ بەدەست هێنانى ڕزق و ڕۆزى، چونكە بەڕاستى تەنها كردەوەى چاك وباش هۆكارە بۆ بەختەوەرى دونیاو دواڕۆژ.
وةركيراوة
886 2012-07-07 07:52:51
وه‌ڵام: ژيانى(( حةزرةتى نالى )) (5 وه‌ڵام, نووسراو له شیعر)
سوباس
دةستى تؤش خؤش Jaw Zard كيان
تا ئيستا بة تةواوى ساغ نةكراوةتةوة كة كامةيان راستة
بس زؤريةيان بيجكة لة مامؤستا عةلائةدين سةجادى بييان واية نالى لة سالى 1800 لة دايك بووة
وة دةبيت ئةوةش بوتريت كة زؤربةى ليكؤلةران بييان واية نالى هةر تةنيا 56-58 ساليك زياوة كةجى هةنديك شيعرى هةية ئةوة دةسةلمينن كة نالى تةمةنى زؤر بيرتر بوة
من خؤم شةش كتيبم لةسةر زيان و ليكؤلينةوة لة شيعرةكانى نالى هةية
كتيبيك هةية بة ناوى نالى (نالى لةدةرةوةى كوردستان)كة هى خوا ليخؤشبو دكتؤر عبدلله حدادة
باسى نالى دةكات لة دةرةوةى كوردستان وة هةنديك بةلكةشى لا هةية
بشت بةخوا مجالم هةبيت كورتةيةك لةو كتيبةتان بؤ بلاو ئةكةمةوة
887 2012-07-07 07:41:08
وه‌ڵام: بؤجى خويندنةوة لاى ئيمة نةبؤتة بيشة و كةلتور؟؟؟ (28 وه‌ڵام, نووسراو له هه‌مه‌ڕه‌نگ)
دةستى تؤش خؤش برام
سوباس بؤ ئيوة(كاك فةرهاد و خاتوو سةوسةن) كة بابةتةكةتان دةولةمةند كرد بةم كفتوكؤية كةرم و سوود بةخشة
خوا نموونةتان زؤر بكات
888 2012-07-07 07:14:57
وه‌ڵام: بؤجى خويندنةوة لاى ئيمة نةبؤتة بيشة و كةلتور؟؟؟ (28 وه‌ڵام, نووسراو له هه‌مه‌ڕه‌نگ)
كاكة فةرهاد كيان من ليت تئ دةكةم...برام ئةزانم تؤ لة بةهيزى ئيمانةكةتة بةم شيوةية قسة ئةكةى...بس تؤش ليم تئ بكة برا
مةبةستم لةو رابرسي ية ئةوة بو كة ئيمة مادام ئيماندارين بؤية ئةولاترين و لة بيشترين بؤ خويندنةوة نةك ئةوان ئيمة ئايينةكةمان هانمان ئةدات كة بخوينينةوة...بؤية بيويستة لةسةر مان جاو كراوة بين و بة هؤى خويندنةوةوة شارةزاى دةوروبةرمان بين و لة كايةكانى ئاين و سياسةت و بةريوةبردن بةرةو بيش بجين برا كيان
قسةكانت جوانن واتادارن...ئةوة ئيسرائيلة كة مةترسي ية بؤ سةر هةموو دونيا و بة تايبةتى مسولمانان
بارك الله
889 2012-07-07 07:04:32
بابه‌ت: ژیاننامەی شاعیری گەورەی نەتەوەکەمان (( مەولەوی )) (0 وه‌ڵام, نووسراو له شیعر)
لە ساڵی ١٨٠٦ لە گوندی سەرشاتەی ناوچەی تاوگۆزی لە دایک بووە. لە سەرەتادا لە حوجرەکەی باوکی دەست دەکات بە خوێندن و دواتریش بۆ درێژە پێدان بە خوێندنەکەی ڕوو لە خوێندنگە بەناوبانگەکانی ناوچەی ئەردەڵان و بابان دەکات. مەولەوی بەشی زۆری تەمەنی بە ھەژاری بەسەربردووە، ئەو کاتەی لە سەرەتای خوێندندا بووە باوکی مردووە، ناچار بۆ بەخێوکردنی خوشک و براکانی وازی لە خوێندن ھێناوە بۆ ماوەیەک و پاشان گەڕاوەتەوە سەر خوێندنەکەی. لە سلێمانی لای مەلا عەبدولڕەحمانی نۆدشیدا خوێندنی تەواو کردووە و ئیجازەی وەرگرتووە. دیسان گەڕاوەتەوە بۆ گوندەکانی دەوروبەری ھەڵەبجە و دواتریش لە سەرشاتە خۆی بە مەلایەتی و نووسینەوە خەریک کردووە. عەنبەرخاتوونی ھاوسەری حەوت ساڵ بەر لە خۆی مردووە. ئەمەش کارەساتێکی گەورە بووە و کاریگەری زۆری کردۆتە سەر شێعرەکانی مەولەوی. مەولەوی لە دوا ساڵەکانی ژیانیدا کوێر بووە و ئەمەش کاری زۆر کردۆتەسەر دەروونی و لە چەند پارچە شێعردا دەردەکەوێت. ھەروەھا کارەساتێکی دیکەش کە بەسەر مەولەویدا ھاتووە، سووتانی کتێبخانەکەی بووە و گومانیش لەوەدا نیە کە بەشێک لە کار و بەرھەمەکانی تێیدا سووتاوە. مەولەوی لەساڵی ١٨٨٢ لەتەمەنی ٧٦ ساڵیدا مردووە و لە گۆڕستانی ئەسحابە لە سەرشاتە نێژراوە.
هۆنراوەکانی:
مەولەوی جگە لە کوردی، زمانی عەرەبی و فارسیشی باش زانیوە و بە ھەردووکیان شیعری نووسیوە. دیوانەکەی کە بە شێوەزاری ھەورامییە پلەیەکی بەرزی لەنێو شێعر و ئەدەبی کوردیدا ھەیە.
مەولەوی چەند ساڵێکی بەر لە مردنی بە پەرێشانی و بەدحاڵی گوزەراندووە. ئەم کارەسات و ڕووداوە ناخۆشانە بوونەتە ھەوێنی چەند شیعرێکی بەرز و نایاب، لە چەند پارچە شیعرێکیدا بەڕوونی کاریگەری ئەم کارەساتانە دەبینرێ کە چۆن دڵ و دەروونی مەولەوی پڕ بووە لە خەم و ناڵەی ژان و پەژارە و بێکەسی. بەشێکی زۆری شیعرەکانی مەولەوی بۆ لاواندنەوە و شیوەن تەرخانکراون و شیعری شیوەن پانتاییەکی فراوانیان لە دیوانەکەیدا گرتووە، یەکەمین شاعیری کوردە کە زۆرترین قەسیدەی شیوەنی بۆ لەدەستچوونی ئازیز و خۆشەویستان و نزیکانی خۆی ھۆنیوەتەوە، لە نێو ئەو شیعرانەدا ٧ قەسیدەیان بۆ شیوەنی عەنبەرخاتوونی ھاوسەری تەرخانکراون، شیوەنەکانی بۆ عەنبەر خاتوون لە ڕووی ئەدەبیەوە زۆر بەرزترن لەو شیوەنانەی بۆ کەسانی دیکەی نوسیون، چونکە سۆز تێیاندا ڕاستەقینەترە. ئەمەش ئەوەدەگەیەنێت مردنی عەنبەر خاتوون گەورەترین کۆستبووە بۆ مەولەوی، پیری و کوێری و زەلیلی بەقەد مردنی خاتوونی ئازیزی دڵگران و پەریشانیان نەکردووە. لە قەسیدەیەکی بەرز و جوانیدا بەم شێوەیە ئەو خاتوونەی ڵاواندووەتەوە:
ئەدای پەشێویی حاڵاتی جەستەم دوورەن جە تەحریر خامەی شکستەم
بەڵام «مەعدووم» ھەرس دیدەش جۆش وەردەن ناعیلاج خامەش وە دەسگیر کەردەن
پەلەپەل پێکان پەل وە خامەدا یەک فەرد ڕەقەم کەرد وە ڕووی نامەدا:
ئیسە دیدەی دڵ دێوانەکەی وێت نە بێخی ئاودا مەگێڵۆ پەرێت
واتە: بەیانی حاڵی پەشێوی جەستەم بەم قەڵەمە شکاوە ناکرێ، بەڵام ئەسرینی دیدەم سێڵاوی کردووە و کۆێر بووم، ناچار پەنام بردۆتە بەر قەڵەم بۆ ئەوەی دەستگیرمبێت و لەڕێی ئەوەوە خەمی خۆم بەیانبکەم.
لە قەسیدەیەکی تردا بەم شێوەیە بەشیوەن خۆی پێشکەشی عەنبەر خاتوون کردووە:
ئیمساڵ نەو وەھار چون خەزانی سەرد بەرگی وەردی باغ «مەعدووم» بەرد پەی ھەرد
مشیۆ تاڵەی من خیلاف ئەنگێز بۆ وەرنە، کەی؟ کێ دی؟ وەھار گوڵڕێز بۆ
واتە: «ئەمساڵ نەوبەھار ھەروەک پایزی سارد پەڕەی گوڵی باخی مەعدوومی خەزانپێکرد و لەگەڵ خۆیدا بردی بۆھەرد، ئەشێ بەختی من مەیل وئەنگێزەی پێچەوانەبێت ئەگینا چ کەسێ بینیویەتی بەھار گوڵ ھەڵوەرێنێ؟.»
لەقسیدەیەکی تریشدا، بەسۆزێکی بەرز و ئەندێشەیەکی قووڵەوە عەنبەر خاتوونی لەگۆڕدا لاواندووەتەوە و فەرموویەتی:
سۆچنۆم حەسرەت دەردی جیاییت نەک چون بڵێسەی یادی تەنیاییت
وە مەرگت، دیدەم، ھام نە گوزەردا منیچ لام لای تۆن ئارۆ یا فەردا
موتریب مەقامێ دەردم ناچارەن ساقیا جامێ دۆس ئینتیزارەن
واتە: «ئەگەرچی حەسرەت و دەردی جودایت دەمسوتێنێ، بەڵام بڵێسەی یادی تەنیات لەگۆڕدا بەژانترە، ئازیزم بەمەرگت سوێندبێ منیش لەسەر ڕۆیشتنم، ئەمڕۆبێ، یان سبەی ماڵئاوایی لەدنیادەکەم و دێمەلات، گۆرانیبێژ تۆ مەقامی مەرگ بخوێنە چونکە دەردی من بێچارەیە، مەیگێڕ دە تۆیش لوتفێ بکەو جامێ شەرابی مەرگم بدەرێ، چونکە یار چاوەڕوانمە بۆلای بچم.»
مەولەوی پاش لەدەستدانی عەنبەرخاتوون و حەوت ساڵ بەرلە مردنی ھەردوو چاوی کوێر بوونە. بەبۆنەی لەدەستدانی سۆمای چاوانییەوە ئەم شیعرەی وتووە:
یاری وەفادار شەرت و بەین بێشۆ چون نووری دیدەی «مەعدوومی» مەبۆ
وەختێ بەندەی وێش بێحاڵ وە چەم دی ئەسرین وە چەمدا ڕێزا و پەشێو بی
لەپاڵ ئەم ھەموو ئەشک وژانەوە پیریش یەخەی پێگرتووە، لەپارچە شیعرێکی دیوانەکەدا لەدەست پیری ناڵەی لێبەرزبووەتەوە و بەم جۆرە سکاڵای خۆی کردووە:
موتریب، بۆ وە داد دڵگیریمەوە پیری ھا ئاما وە پیریمەوە
واتە: کاکی گۆرانیبێژ وەرە بەدەم دڵگرانیمەوە، چونکە پیری ھاتووە بە پپیریمەوە و پێشوازیم لێدەکات.
ئەوپارچە شیعرەی کەبۆ پیری خۆی ھۆنیویەتەوە، بەم دوو نیوەدێڕەی مستەفا بێسارانی قفڵیکرددووە:
کۆچی دواییمەن، یاوانم نۆبە نۆبەی تۆبەمەن، کەرەمدار، تۆبە!
تافی لاوی و جوانیم ئاوابو و پیری ھات و پاش پیریش مەرگە و نۆبەی چاولێکنانە، بەڵام ئێست اوەختی ئەوەیە تۆبە بکەم و بەشکم خودای میەرەبان بمبەخشێ.
مەولەوی لەپارچە شیعرێکی تردا سەرزەنشتی خۆی کردووە، گوایا ھەرچەند لە مەرگ نزیک بۆتەوە چاکەی کەمە، وتوویەتی:
خەم بیم یانێ ھای پێم مدۆ خەبەر: نە دەرگای ھەستی تەشریف بەر ئەو بەر
پشتم چەمیوە و ئەمەش ھەوڵی ئەوەم ئەداتێ دانەوم و لەدەروازەی بچوکی ھەستییەوە بپەڕێمەوە بۆ جیھانی دوایی، ئەم شاعیرە پایە بەرزەی گەلەکەمان ساڵەکانی کۆتایی ژیانی بەم ھەموو خەم و پەژارانەوە تێپەڕاندووە، مەرگی عەنبەر خاتوون و لەدەستدانی بینایی و ئازاری پیری، ئاشکرایە کوێربونیشی ھۆکاریک بووە بۆ مردنی، چونکە لەو سەرووبەندەدا بۆسەرەخۆشی لەئاشنایەکی ڕۆیشتووە بۆ گوندی پریس، لەگەڕانەوەدا کە لە گوندی ھانە سوورە نزیکبووەتەوە بە جڵەوگیری وڵاخەکەی وتووە: من چاوم نابینێ بەڵام دارتوویەک لەسەر ڕێگەماندایە لقێکی ڵاری ھەیە و ڕێگەکەی گرتووە، کە گەیشتینە ئەو شوێنە پێم بڵێ باسەردانەوێنم، قەدەری خودا وابووە ھاورێکەی لەبیری چووە ئگاداریبکاتەوە، سنگی داویەتی بەدارەکەدا و بەپشتا لەسەر وڵاخەکەی کەوتووەتەخوارەوە وپشتی شکاوە.
وةركيراوة
890 2012-07-07 06:54:46
بابه‌ت: ژيانى(( حةزرةتى مةحوى )) (0 وه‌ڵام, نووسراو له شیعر)
هه‌موو سه‌رچاوه‌كان له رووی ره‌چه‌ڵه‌كه‌وه ته‌نیا ئاماژه به‌وه ده‌كه‌ن كه مه‌حوی ناوی: محه‌ممه‌د كوڕی مه‌لا وه‌سمانی باڵخییه و له‌وه زیاتر باسی پشته‌كانیتری ناكرێ.
ناوی مه‌حوی به‌پێی هه‌ندێك سه‌رچاوه: محه‌ممه‌د كوڕی مه‌لا وه‌سمانی باڵخییه و نه‌وه‌ی شێخ ره‌شی زانای به‌ناوبانگه و هه‌ندێكیش ده‌ڵین: محه‌ممه‌د كوڕی شێخ وه‌سمانی باڵخییه .. مامۆستا مه‌لا عه‌بدولكه‌ریمی موده‌ڕیسیش ئاوا ناویدێنێ: مه‌لا محه‌ممه‌د كوڕی مه‌لا عوسمانی باڵخی له نه‌وه‌ی پیر و زانای ناودار (شێخ ره‌ش). مامۆستا له كتێبی بنه‌ماڵه‌ی زانیاراندا به‌وه ده‌كات كه مه‌لا عوسمان پاشمه‌رگ بووه و له‌سه‌ر وه‌سیه‌تی باوكی ناویانناوه عوسمان.. مه‌لا عوسمانی باوكی مه‌حوی به مه‌لا عوسمانی بچووك ناسراوه و كوڕی مه‌لا عوسمانی گه‌وره‌ی باڵخییه.. هه‌موو سه‌رچاوه‌كان ئاماژه به‌وه ده‌كه‌ن كه مه‌حوی له شاری سلێمانی له‌دایكبووه.
له‌باره‌ی ساڵی له‌دایكبوونیه‌وه بیروڕای جیاواز ده‌رده‌كه‌وێ و زۆربه‌ی نووسه‌رانیش ئاماژه به‌وه ناكه‌ن كه زانیارییه‌كانیان له چ سه‌رچاوه‌یه‌كه‌وه په‌یداكردووه.. مامۆستا مه‌لا عه‌بدولكه‌ریمی موده‌ڕیس له كتێبی (دیوانی مه‌حوی)دا ئاماژه به هێنانه‌وه‌ی زانیاری له مێژوونووس محه‌ممه‌د ئه‌مین زه‌كی به‌گ ده‌كات كه ده‌ڵێ ساڵی 1252ی كۆچی كه ده‌كاته 1836-1837 له‌دایكبووه.. كاكه‌ی فه‌لاحیش ده‌ڵێ له ساڵی 1247ی كۆچی كه ده‌كاته 1831-1832 له‌دایكبووه.. مامۆستا عه‌لادین سه‌جادیش ده‌ڵێ ساڵی 1246ی كۆچی كه ده‌كاته1830-1831 له‌دایكبووه.. د. مارف خه‌زنه‌دار ده‌نووسێ ساڵی 1831ی زایینی له‌دایكبووه.. سدیق بۆره‌كه‌ییش ده‌نووسێ ساڵی 1245ی كۆچی كه ده‌كاته 1829-1830ی زایینی.. هه‌رچی نووسه‌رانیتریش هه‌یه كه له‌باره‌ی ساڵی له‌دایكبوونیه‌وه وتوویانه هه‌ر له چوارچێوه‌ی ئه‌و ساڵانه‌دایه و شتیتریان نه‌وتووه..ئه‌وه‌ی ده‌زانرێ مێژوونووس محه‌ممه‌د ئه‌مین زه‌كی به‌گ و مامۆستا عه‌لادین سه‌جادی یه‌كه‌مین كه‌سه‌كانن كه مێژووی ژیانی ئه‌و شاعیر و كه‌سایه‌تییه كوردانه‌یان نووسیوه‌ته‌وه به‌پێی ئه‌و زانیارییانه‌ی چنگیانكه‌وتووه.
مه‌حوی له ئامێزی خێزانێكی مه‌لازاده‌دا په‌یدابووه و سه‌ره‌تای ژیانی له حوجره‌دا لای باوكی خوێندوویه‌تی و بۆ ته‌واوكردنی خوێندنه‌كه‌ی ده‌چێته شاره‌كانی سنه و مهاباد و 3 ساڵ لای مه‌لا عه‌بدوڵڵای پیره‌باب خوێندوویه‌تی و ده‌چێته شنۆش و ئینجا ده‌گه‌ڕێته‌وه سلێمانی و دواتر چووه‌ته به‌غداد و لای مفتی زه‌هاوی له به‌غداد خوێندن ته‌واوده‌كات و مۆڵه‌تی مه‌لایه‌تی وه‌رده‌گرێ و ساڵی 1859ی زایینی له مزگه‌وتی ئیمامی ئه‌عزه‌م له به‌غداد ده‌بێته مامۆستای وانه‌بێژ.. ساڵی 1862ی زایینی ده‌گه‌ڕێته‌وه سلێمانی و ده‌بێته ئه‌ندامی دادگا تا ساڵی 1868ی زایینی به‌رده‌وامده‌بێ و ئیتر وازده‌هێنێ.. مامۆستا شێخ محه‌ممه‌دی خاڵ له كتێبی (مفتی زه‌هاوی)دا باسی مه‌حوی ده‌كات كه ساڵی 1291ی كۆچی كه ده‌كاته ساڵی 1874-1875ی زایینی له‌گه‌ڵ چه‌ند مه‌لایه‌كیتردا بۆ به‌غداد دوورده‌خرێنه‌وه، به روونی باسی ئه‌وه ناكات به‌چ هۆیه‌كه‌وه دوورده‌خرێته‌وه، به‌ڵام هه‌ندێ ئاماژه هه‌یه گوایه هه‌سته ئایینییه‌كه‌ی وایلێكردبێ به‌گژ دیارده بۆگه‌نه كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كاندا بچێته‌وه و هه‌ندێكجاریش خۆی له‌قه‌ره‌ی ناڕه‌زایی له سیستمی حوكمداریش بدات كه له‌وانه‌یه هه‌ر ئه‌مه وایكردبێ رۆژێك له رۆژان ره‌هه‌نده‌ی به‌غداد بكرێ.. ساڵی 1883ی زایینی ده‌چێته حه‌ج و له گه‌ڕانه‌وه‌یدا سه‌ردانی ئه‌سته‌مبوڵ ده‌كات و له‌وێ چاوی به سوڵتان عه‌بدولحه‌میدی دووه‌م ده‌كه‌وێ‌و سوڵتانیش كه‌سێتی ئه‌وی ده‌چێته دڵه‌وه و رێزی زۆری لێده‌گرێ و خه‌ڵاتی ده‌كات و بڕیاری دروستكردنی خانه‌قایه‌كی له سلێمانی بۆ ده‌دات و له‌دواتردا مه‌حوی به بۆنه‌ی سه‌ركه‌وتنی سوڵتان عه‌بدولحه‌میده‌وه به‌سه‌ر گه‌لی یۆناندا شیعرێكی بۆ هه‌ڵبه‌ستووه كه تیایدا هاتووه:
فه‌تح و زه‌فه‌ر به ناوی كێ بێ؟ خه‌لیفه‌ی ئیسلام
(عه‌بدولحه‌مید)ی غازی، سوڵتانی روبعی مه‌سكون
ئیتر تا دواساته‌كانی ته‌مه‌نی له خانه‌قاكه‌یدا خۆی به ده‌رزوتنه‌وه به فه‌قێكانی خه‌ریكده‌كات تا رۆژی له‌دنیاده‌رچوونی.
له‌باره‌ی ساڵی مردنه‌كه‌یشی بیروڕای جیاواز هه‌یه و هه‌ركه‌سه ساڵێك دیاریده‌كات: مامۆستا عه‌لادین سه‌جادی ساڵی 1904ی زایینی و د. مارف خه‌زنه‌دار ساڵی 1906ی زایینی و سدیق بۆره‌كه‌یی ساڵی 1324ی كۆچی و مامۆستا مه‌لا عه‌بدولكه‌ریمی موده‌ڕیسیش هه‌ر ساڵی 1324ی كۆچی بۆ له‌دنیاده‌رچوونی داده‌نێ و له كتێبی بنه‌ماڵه‌ی زانیارانیشدا ده‌ڵێ ساڵی 1904ی زایینی له جیهان ده‌رده‌چێت.. بێخودی شاعیریش به دێڕه شیعرێكی فارسی باسی ساڵی مردنه‌كه‌ی ده‌كات كه ده‌ڵێ:
چو بشنید (بیخود) وفات سلف
بتاریخ گفتا: "عمر ما شد خلف"
ئه‌م "عمر ما شد خلف" به‌پێی پیتی ئه‌بجه‌دی ده‌كاته: 1324ی كۆچی.
مامۆستا عه‌لادین سه‌جادی وه‌سپێكی كه‌سێتی مه‌حوی ده‌كات كه: پیاوێكی باڵابه‌رز و كه‌ڵه‌گه‌ت، سووروسپی و چاوگه‌وره و ریشێكی درێژی پێوه‌بوو.. به‌نه‌رمی و له‌سه‌رخۆ قسه‌یكردووه، مێزه‌ری سپی كوردانه‌ی له‌سه‌رناوه و كه‌واوسه‌ڵته و جوببه‌ی له‌به‌ركردووه.
دیاره هه‌لومه‌رجی ژیانی خێزانی وای له مه‌حوی كرد ئه‌ویش له ئاستانه‌ی سۆفیگه‌ریدا خۆی ببینێته‌وه و ببێته شاعیر، شاعیرێكی سۆفیگه‌ری.. چونكه باوكی سۆفی و خه‌لیفه‌ی شێخی سیراجه‌دینی ته‌وێڵه بووه كه ئه‌ویش خه‌لیفه‌ی حه‌زره‌تی مه‌ولانا خالیدی شاره‌زووری بووه، ئه‌مه‌ش كاریگه‌رێتی له‌سه‌ر مه‌حوی دروستده‌كات و ئه‌ویش هه‌مان رێچكه‌ی سۆفیگه‌رێتی ده‌گرێته‌به‌ر و ده‌بێته سۆفی و خه‌لیفه‌ی شێخی به‌هادین.. هه‌رچه‌نده باسی ئه‌وه ده‌كرێ كه مه‌حوی له سه‌ره‌تای ژیانیدا كه‌سێك بووه زۆرتر حه‌زی له گۆشه‌گیریكردووه، به‌ڵام ئه‌مه وای لێنه‌كردووه‌كه سۆفییه‌كی دووره‌په‌رێز و بێئاگابێ له دنیای ده‌وروبه‌ر به‌ڵكو له ئاستێكی باڵادا په‌یوه‌ندی به سوڵتان عه‌بدولحه‌میده‌وه ده‌كات.
وه‌نه‌بێ له‌ناو كورددا پێش مه‌حوی شیعری سۆفیگه‌ری نه‌بووبێ، به‌ڵكو شاعیرانی وه‌كو: بابا تاهیری هه‌مه‌دانی و مه‌لا په‌رێشان و مه‌لای جزیری و سه‌ید ساڵحی نیعمه‌توڵڵاهی، له‌سه‌ر ئه‌و رێبازه‌ی سۆفیگه‌ری شیعریان نووسیوه و خۆشیان سۆفی بوون، به‌ڵام مه‌حوی له هه‌موویان زۆرتر له‌و بواره‌دا قووڵبووه‌ته‌وه و كاته‌كانی خۆی بۆ ته‌رخانكردووه و بگره رێچكه‌یه‌كی له‌م بواره‌دا دروستكردووه.
مه‌حوی له نه‌وه‌ی دووه‌می قوتابخانه‌ی نالییه و یه‌كێكه له چڵه‌پۆپه‌كانی شیعری كلاسیكی كوردی كه شیعره‌كانی به زمانی كوردی پاراو داناوه..ورده‌كاری زۆری كردووه، ئه‌مه‌ش قووڵییه‌كی فه‌لسه‌فی به شیعره‌كانی به‌خشیوه..له‌مه‌شه‌وه ده‌گه‌ینه ئه‌وه‌ی كه هه‌رچه‌نده زمانی شیعری مه‌حوی قورسه و تێگه‌یشتنی گرانه، به‌ڵام ده‌ربڕینێكی پاراو و ره‌وانی هه‌یه.مه‌حوی زۆرترین به‌حره عه‌روزییه‌كانی كێشی عه‌ره‌بی به‌كارهێناوه، له رووی قافیه‌شه‌وه‌هه‌موو ده‌نگه‌كانی ئه‌لفوبێی عه‌ره‌بی به‌كارهێناوه، له رووی ره‌وانبێژییه‌وه شاعیرێكی شاره‌زا و وه‌ستایه.. زۆر بایه‌خی به تێهه‌ڵكێش وه‌رگرتن له قورئانه‌وه داوه.. وشه و رسته‌ی عه‌ره‌بی زۆر كه‌وتووه‌ته ناو شیعره‌كانیه‌وه.
هه‌ر وه‌كو وترا مه‌حوی شاعیرێكی سۆفی بووه له بواری سۆفیگه‌ری و خواپه‌رستیدا رێچكه‌یه‌كی تایبه‌تی گرتووه و زۆربه‌ی هه‌ره زۆری شیعره‌كانی ئایینییه‌و له‌سه‌ر ته‌ریقه‌تی نه‌قشبه‌ندی بووه كه تیایدا ته‌ریقه‌تی بۆ شه‌ریعه‌ت به‌كارهێناوه، هه‌روه‌كو نه‌قشبه‌ندییه‌ت بۆ خۆی رێبازێكی یاخیگه‌رانه‌ی سۆفیزمییه، مه‌حویشسۆفییه‌كی ئاسایی نه‌بووه، به‌ڵكو سۆفییه‌كی یاخیبووه، بۆیه‌شیعری دژه سۆفیزمیشی زۆره كه پڕه له تانووتدان له شێخ و سۆفی و زاهید و واعیز و ده‌روێشه درۆزنه‌كان ره‌خنه‌ی لێگرتوون كه به‌ناوی ئایینه‌وه یارییان به ئاوه‌زی خه‌ڵكیی كردووه.. له‌هه‌مانكاتدا غه‌زه‌ل و شیعری وه‌سف و چوارین و تاكیشی هه‌یه.
مه‌حوی هه‌ر سێ زمانی كوردی و فارسی و عه‌ره‌بی به باشی زانیوه و هه‌روه‌كو باویشه هه‌موو شاعیرانی كلاسیكی كورد به‌و زمانانه‌ی زانیویانه شیعریان نووسیوه.. هه‌ر بۆیه‌شه ئاساییه شاعیرانی عه‌ره‌ب و فارس كاریگه‌رێتییان له‌سه‌ر مه‌حوی دانابێ نه‌ك له رووی رووخساره‌وه به‌ڵكو له رووی ناوه‌ڕۆكی شیعریشه‌وه.. به‌تایبه‌تی كه مه‌حوی شاعرێكی سۆفی بووه كاریگه‌رێتی حافیز و سه‌عدی و مه‌ولانای رۆمی و شه‌بووسته‌ری فارسی له‌سه‌ره، هه‌روه‌كو كاریگه‌رێتی ئیبن عه‌ره‌بی و مه‌نسوری حه‌للاج و زه‌ننونی میسری و ئیبن فاریز و رابیعه‌ی عه‌ده‌وی له‌سه‌ره.. جگه‌له كاریگه‌رێتی حه‌زره‌تی مه‌ولانا خالیدی شاره‌زووری كه مه‌حوی له‌سه‌ر رێوڕچه و رێبازه‌كه‌ی ئه‌و بووه.
به‌لای هه‌ندێكه‌وه مه‌حوی شاعیری سۆفیزم نه‌بووه و ئه‌و شیعرانه‌ی وه‌كو دژایه‌تیكردنی ده‌سه‌ڵات و خه‌ڵكه خراپه‌كه وتووه و نموونه‌ی له تێكۆشانی مه‌نسوری حه‌للاج و سۆفییه‌كانیتر هێناوه‌ته‌وه.. به‌ڵگه‌ش بۆ ئه‌مه نه‌فیكردنی مه‌حوییه له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵێك مه‌لایتری شاری سلێمانی بۆ شاری به‌غداد.. پێچه‌وانه‌ی ئه‌مه هه‌ندێكیتر وای بۆ ده‌چن مه‌حوی هیچ هه‌ڵوێستێكی سیاسی نه‌بووه و چه‌ندین رووداوی سیاسی روویداوه مه‌حوی هیچی له‌باره‌یه‌وه نه‌وتووه، بگره سه‌ردانی ده‌رباری عوسمانی كردووه و رێزی لێگیراوه و خه‌ڵاتیش كراوه.. ئه‌مه‌ش مڕومشتی كوردایه‌تیه‌تیكردنی مه‌حوی لێكه‌وتووه‌ته‌وه كه هه‌ندێك ده‌ڵێن كوردایه‌تیكردووه و هه‌ندێك به‌پێچه‌وانه‌وه ده‌ڵێن به‌لای ئه‌وه‌دا نه‌چووه و ته‌نیا خواپه‌رستیكردووه.. هه‌ندێك ده‌ڵێن مادام شیعری به كوردی نووسیوه و له شیعر نووسیندا خۆی نه‌خستووه‌ته خانه‌ی زمانی خه‌ڵكیتره‌وه ئه‌وه كوردایه‌تییه.. دیسانه‌وه مادام شیعری خواپه‌رستی و سۆفیگه‌ری به كوردی نووسیوه ئه‌وه كوردایه‌تییه به واتا سیاسییه به‌رته‌سكه‌كه نا، به‌ڵكو به واتای خزمه‌تكردنی نه‌ته‌وایه‌تی:
بنووسه، پیری دڵم ئه‌مریكرد، ئیتاعه‌مكرد
له ئیبتیداوه كه به‌یتی موناسیبی دیوان
گه‌دایه‌كی وه‌كو مه‌حوی، قه‌له‌نده‌رێكی كورد
میسالی پادشه‌هی فورسه ساحیبی دیوان
مه‌حوی هه‌ڵوێستی سیاسی هه‌بووبێ یان نه، كوردایه‌تیكردبێ یان نه، شاعیرێكی گه‌وره‌ی نه‌ته‌وه‌ی كورده و له باڵایی كه‌سێتی ئه‌و كه‌مناكاته‌وه و مایه‌ی شانازیشه بۆ كورد و مێژووی ئه‌ده‌بی كوردی به شیعره‌كانی ده‌وڵه‌مه‌ند كردووه.
یه‌كه‌مجار دیوانی مه‌حوی ساڵی 1922 له‌لایه‌ن مامۆستا عه‌لی كه‌مال باپیر ئاغاوه له‌چاپدراوه و دواتر مامۆستا مه‌لا عه‌بدولكه‌ریمی موده‌ڕیس و كوڕه‌كانی دیوانه‌كه‌یان به لێكۆڵینه‌وه و شیكردنه‌وه‌وه ساڵی 1984 بڵاوكرده‌وه. ئه‌مه جگه‌له‌وه‌ی لێكۆڵینه‌وه‌ی زۆری له‌سه‌ر كراوه و ده‌كرێ چ وه‌كو كتێب و چ وه‌كو وتار له گۆڤاره‌كاندا و بگره دیداریشی بۆ كراوه، به‌ڵام هێشتا مافی ته‌واوی نه‌دراوه‌تێ و پێویستده‌كات له‌لایه‌ن پسپۆڕان و شاره‌زایانی بواری ئه‌ده‌ب و سۆفیگه‌ری زۆرتر كاری له‌سه‌ر بكرێ تاكو زۆر گرێوگۆڵ و مه‌به‌ستی نادیار په‌ییپێببرێت و روونبكرێته‌وه.
وةركيراوة
891 2012-07-07 06:49:06
بابه‌ت: ژيانى(( حةزرةتى نالى )) (5 وه‌ڵام, نووسراو له شیعر)
نالی ناوی خدر (خضر)ه و کوڕی ئه‌حمه‌دی شاوه‌یسی ئالی به‌گی مکایه‌ڵییه. له گوندی “خاك وخۆڵ” له ده‌شتی شاره‌زوور هاتوه‌ته ژیانه‌وه. به‌پێی ڕێبازی خوێندنی ئه‌و سه‌رده‌مه له سه‌ره‌تاوه قورئانی پیرۆزی و ورده په‌رتووکی فارسی خوێندوه و چووه بۆ فه‌قێیه‌تی و له پێناوی وه‌رگرتنی زانسته ئایینییه‌کاندا شار و دێهاته قوتابخانه‌داره‌کانی به‌شێکی کوردستان گه‌ڕاوه و دوا پله‌ی ئه‌و خوێندنه‌ی بڕیوه و مۆڵه‌تی مه‌لایه‌تیی وه‌رگرتوه.
ئه‌و شوێنانه‌ی نالی بۆ ماوه‌یه‌کی زۆر تێیاندا مابووبێته‌وه: “سنه”، “سابڵاغ”، “زه‌ردیاوای قه‌رادغ”، “هه‌ڵه‌بجه” و “سولهیمانی”. له قه‌رداغ لای “شێخ موحه‌ممه‌دی ئیبنولخه‌ییاط” خوێندویه‌تی. له ته‌کییه‌ی قه‌ره‌داغیش ماتماتیکی لای “شێخ عه‌لیی مه‌لا” خوێندوه. له سولێمانی له مزگه‌وتی “سه‌یید حه‌سه‌ن” لای “مه‌لاعه‌بدوڵڵای ڕه‌ش” بووه. زۆرترین کاتی موسته‌عیددیی له خانه‌قای “مه‌ولانا خالید” له سولێمانی به‌سه‌ربردووه. هه‌روه‌ها گه‌لێکیشی له هه‌ڵه‌بجه و سولهیمانی لای “شێخ ئه‌وڵای خه‌رپانی” خوێندوه.
سه‌باره‌ت به‌ته‌مه‌نی نالی چه‌ندین بۆچوونی جیاواز: خوالێخۆ‌شبوو “موحه‌ممه‌د ئه‌مین زه‌کی به‌گ” دهڵێت: نالی له ساڵانی 1273-1215دا کۆچیکردووه و 1800-1856 زایینیدا ژیاوه. دکتۆر “مه‌عروف خه‌زنه‌دار”یش هه‌ر هه‌مان مێژوو دیاری ده‌کات، هه‌روه‌ها دکتۆر “که‌مال فوئاد”یش هه‌مان بۆچوونی هه‌یه. مامۆستا “عه‌لائه‌ددین سه‌جادی”یش دهڵێت: “له 1797ی زایینیدا هاتوه‌ته دنیاوه و له 1855دا مردووه.”
هه‌موو ئه‌م مامۆستایانه، بێجگه له مامۆستا سه‌ججادی نه‌بێ، مێژووی لهدایکبوون و مردنی “نالی”یان وه‌ك یه‌ك دانا و به‌و پێیه نالی 56 ساڵ ژیاوه. ته‌نها به‌پێی بۆچوونه‌که‌ی مامۆستای سه‌ججادی ته‌مه‌نی بووه 58 ساڵ.
ئه‌م جیاوازیه‌ش وه‌کو سه‌رنجی بۆ دراوه قسه‌ی مامۆستا سه‌جادی له‌لایه‌ك و دکتۆر خه‌زنه‌دار و دکتۆر که‌مال فوئاد له لایه‌کی تره‌وه ده‌رباره‌ی ته‌مه‌نی و ساڵی له‌دایکبوونی نالی ئه‌و به‌راوردکردنه‌ی کوردی و مه‌ریوانی و به‌دوای ئه‌وانیشدا مامۆستا عه‌لی موقبیله، ئه‌وه‌ی له پێشه‌کی دیوانه‌که‌یاندا ساڵی 1215ی کۆچییان له‌گه‌ڵ ساڵی 1797ی زایینیدا به‌راوردکردووه. جا ئه‌گه‌ر وهها بێت، ئه‌وا وه‌ك کوردی و مه‌ریوانی و موقبیل و سه‌جادی ئه‌فه‌رموون نالی 58 ساڵ ژیاوه. به‌ڵام له ڕۆزنامه‌کانی ڕۆژهه‌ڵاتناسی ئه‌رمه‌نیی ی”وسف ئه‌بگاره‌ڤێچ ئۆربێلی”دا ساڵی 1215ی کۆچی له‌گه‌ڵ ساڵی 1800-1801ی زایینی به‌رامبه‌ر کراوه. به‌پێی ئه‌مه وه‌ك دکتۆر مارف خه‌زنه‌دار و دکتۆر که‌مال فوئاد له‌سه‌ری ڕۆیشتون، ساڵی له دایکبوونی نالی ده‌کاته 1800ی زایینی و ته‌مه‌نیشی ده‌بێته 56 ساڵ.
له‌وانه‌ی باسکران هیچیان ناتوانرێت وه‌ك سه‌رچاوه‌‌یه‌کی ڕاسته‌قینه و باوه‌ڕپێکراو ساڵی لهدایکبوون و کۆچی نالی دیاری بکه‌ن. به‌ڵام هه‌ندێ شت هه‌یه ده‌بنه هۆکاری ڕوونکردنه‌وه‌ی سه‌رده‌می “نالی” و نزیكبوونه‌وه له زانینی ساڵی له دایکبوون و مردنی.
1- نالی په‌یوه‌ندییه‌کی تایبه‌تیی له‌گه‌ڵ سلێمان پاشای بابان و ئه‌حمه‌د پاشای کورێدا بووه. ئه‌م په‌یوه‌ندییه‌یش به‌م به‌ڵگانه‌ی خواره‌وه‌دا ده‌رئه‌که‌وێ:
- ئه‌و غه‌زه‌له‌ی که سه‌ره‌تاکه‌ی ئه‌م به‌یته‌یه:
بولبولی طه‌بعم ئه‌وا دسان ثه‌ناخوانی ده‌کات
که تێیدا دهڵێت:
هودهودی دڵ حه‌بسی به‌لقیسی سه‌بای دیوه یه‌قین
خۆی که دامێن‌گیری شاهی ئاصه‌فی ثانی ده‌کات
شاهی ئاصه‌فی یه‌که‌م حه‌زره‌تی سوله‌یمان پێغه‌مبه‌ر بووه که شالیاره‌که‌ی ناوی ئاصه‌فی کوڕی به‌رخیا بووه و مه‌به‌ستی له شای دووه‌می ئاصه‌فیش، سوله‌یمان پاشای بابانه.
- ئه‌و غه‌زه‌له‌ی، ئه‌وه‌ی یه‌که‌م به‌یتی ئه‌مه‌یه:
ئه‌م تاقمه موماتزه که‌وا خاصه‌یی شاهن
ئاشوبی دڵی مه‌مله‌که‌ت و قه‌لبی سوپاهن
ئه‌وانه‌ش هه‌مووی بریتییه له پیاهه‌ڵدان و باسکردنی تاقمه سوپایه‌ك. ده‌بێت ئه‌و سوپایه سوپای کێ بووبێت، ئه‌گه‌ر هیی سلێمان پاشا یان ئه‌حمه‌د پاشای کوڕی نه‌بووبێت؛ به‌تایبه‌تی، که په‌ڕتووه‌که‌کانی مێژوو ده‌ڵێن، ئه‌م ئه‌حمه‌د پاشایه سوپایه‌کی ڕێكوپێکی و تازه بابه‌تی پێکهێناوه. وه‌کو مامۆستا مه‌لا عه‌بدولکه‌ریمی موده‌ریس دهڵێت: “نازانم ‘نالی’ له کاتی ده‌سته‌ڵاتی ئه‌حمه‌د پاشادا له سولهیمانی ماوه‌ته‌وه و ئه‌و سوپایه‌ی به چاوی خۆی بینیوه و باسه‌که‌یان بۆ گێڕاوه‌ته‌وه و دووربه‌‌دوور پێناسه‌ی کردووه، یاخود مه‌به‌ستی سوپای سلێمان پاشای باوکیه‌تی، ئه‌وه‌ی له 1234ی کۆچییه‌وه تا 1254 حوکمرانیی سولهیمانی کردوه؟!”
- قه‌سیده درێژه‌که‌ی، ئه‌وه‌ی بۆ سالمی هاوڕێی گیانی به گیانی خۆی ناردووه و ئه‌وه‌ش تێکڕا پرسیاره له وه‌زعی سوله‌يمانى
وةركيراوة
892 2012-07-07 06:43:07
بابه‌ت: ژيانى(( مــەلای جــەزیــری )) (0 وه‌ڵام, نووسراو له شیعر)
(( مــەلای جــەزیــری ))
شێخ ئەحمەد ناسراو بە مەلای جەزیری
شێخ ئەحمەدی جزیری (١٥٧٠- ١٦٤٠) ناسراو بە مەلای جزیری شاعیرێکی کلاسیکی کوردە بە دامەزرێنەری شێوەزاری کلاسیزمی کرمانجی ژووروو سەر بە شێوەزاری بۆتانی دادەنرێت. دیوانە شیعرێکی بە شێوەزاری کورمانجی ھەیە.
ناوەرۆک
١ ژیان
٢ ناوبانگی
٣ بەرھەمەکانی
٤ مەبەستی شیعری
٥ سەرچاوە
ژیان
ناوی شێخ ئەحمەد کوڕی شێخ محەمەد جزیری یە. وشەی جزیری لە ناویدا ئیشارە بە جزیرەی بۆتان دەکات. ساڵی ١٥٧٠ لە جزیرەی بۆتان ھاتۆتە دنیاوە کە سەردەمی ئەمیر شەرەف خانی کوڕی میر ئەبدال بوە. لە تەمەنی دە ساڵییەوە لەلای باوکی دەستی بەخوێندن کردووە و پاشان چۆتە لای زانا بەناوبانگەکانی جزیرە و فێری زانست بووە. بەفەقێیەتی ھەموو ناوچەکانی جزیرە و ھەکاری و ئامێدی و دیاربەکر و عەمادیە گەڕاوە و لە تەمەنی ٣٢ ساڵیدا ئیجازەی مەلایەتی پێدراوە پاشان بۆتە مەلا و زوربەی کاتی بۆ وانە وتنەوە تەرخان کردووە.
شێخ محەمەدی باوکی لە بنەماڵەیەکی شێخی بەرماڵی بووە و زۆر حەزی بە خوێندەواری کردووە. لە پەرتووکی مێژوی کورد و کوردستانی ئەمین زەکی بەگدا ھاتووە: مەلای جزیری ناوی شێخ ئەحمەدە و لە جزیرەی ئیبن عمر لە نیوەی دوایی سەدەی شەشەمی ھیجری لە دەوری عیمادەدین حاکمی موسڵدا ژیاوە.
مەلای جزیری سۆفی بوە و لەسەر ڕێ و شوێنی نەقشبەندی بووە. دەستێکی باڵای ھەبووە لە لێکدانەوەی قورئان و فەلسەفە و لێکدانەوەی و ئەستێرەناسی و زانستی کیمیا و فیزیک و پزیشکی دا. ھەروەھا زمانەکانی فارسی و عەرەبی و تورکی بەباشی زانیوە.
مەلای جزیری ساڵی ١٦٤٠ لە جزیرەی بۆتان کۆچی دوایی کردووە.
ناوبانگی
لەبەر ئەوەی لە شاری جەزیرەی بۆتان لەدایک بووە نازناوی جەزیرەیان خستۆتە پاڵی
جگە لە جەزیری ناسراوە بە مەلا یان مەلی
وە ناسراوە بە نیشان جا ئەم نیشانە نیشانەی تیری خۆشەویستیە یاخوود نیشان و خاڵی سەر جەستەی مرۆڤە کە تاوەکوو ئێستا لەم ڕوانگەیەوە دەرنەکەوتووە
بەرھەمەکانی
زۆربەی زۆری شیعرەکانی تەڕ و پاراو و شیرین و ڕەوانن ھەروەھا دەربارەی دڵداری و تەسەوف و ڕاستی و خواپەرستی بووە و بەمەبەستی دڵداری و خواناسی و سروشت ھۆنراوەی داناوە.
مەلای جزیری خۆی بە شاعیری بۆتان و ھەموو کوردستان زانیوە و وتوویەتی: «گوڵی باغی ئیرەمی بۆتانم / شەب چراغی شەبی کوردستانم»
دیوانی مەلای جزیری شیعرەکانی مەلای جزیری تێدایە کە بە زاراوەی کورمانجییە. ڕۆژھەڵاتناسی ئەڵمانی Martin Hartmann لە ساڵی ١٩٠٤ دیوانەکەی مەلای جزیری لە بەرلین و ھەولێر و بەغدا و تاران وقامشلۆ چاپ کراون و خۆی پێشەکی بۆ نووسیوە وە لە چاپەکەی قامشلۆ دیوانەکەی بەزمانی عەرەبی لێکدراوەتەوە . ھەژار ئەم دیوانە شیعرەی بە سۆرانی شەرح کردوە.
مەبەستی شیعری
دڵداری و خۆشەویستی
وەسفکرنی کوردستان
ستایشی میری بۆتان
باسکردن لە هێرشەکانی مەغۆل و تەتەر
وةركيراوة
893 2012-07-07 06:19:17
وه‌ڵام: بؤجى خويندنةوة لاى ئيمة نةبؤتة بيشة و كةلتور؟؟؟ (28 وه‌ڵام, نووسراو له هه‌مه‌ڕه‌نگ)
كاك فةرهاد من خؤ ئةو رابرسيةم ئةنجام نةداوة...برؤ كتيبى (بة كةلتوور كردنى خويندنةوة )ى محمد فةريق حةسةن بخوينةوة ئةو باسى كردووة
ئيمة نابيت هيندة بير داخراو بين مةسةلةى رؤشةنبيري و ئيسرائيل و دين شتى جياوازن..ئيمة باسى هاولاتيانى ئيسرائيل دةكةن نةك ئيسرائيل...ئيمة ئةكةر ئومةتى اقرا باين وا مان لئ نةدةهات؟؟
894 2012-07-07 05:44:40
وه‌ڵام: بؤجى خويندنةوة لاى ئيمة نةبؤتة بيشة و كةلتور؟؟؟ (28 وه‌ڵام, نووسراو له هه‌مه‌ڕه‌نگ)
زؤر سوباس كاك كؤسرةت
دةست خؤش كاك ĒМЯÂN
سوباس بؤ وتة جوانةكانت سةوسةن خان
دةستت خؤش بيت كاك Farhad_Kurdi
دةست خؤش Akam Ashq
895 2012-07-07 05:36:20
وه‌ڵام: بؤجى خويندنةوة لاى ئيمة نةبؤتة بيشة و كةلتور؟؟؟ (28 وه‌ڵام, نووسراو له هه‌مه‌ڕه‌نگ)
سوباس مامؤستا شةيدا..مامؤستا سةرةتا ئيمة دةبيت جياوازى لة نيوان دوو شت بكةين زاراوةى (تيكةيشتوو) و زاراوةى(رؤشةنبير)..تيكةيشتوو بة كةسيك ئةلين كة زيانى باش خويندؤتةوة و وة ليي تي دةكات..مةرج نية ئةوةى تيكةيشتوو بيت رؤشةنبير بيت وة كتيب بخوينيتةوة..بةلام مةرجة ئةوةى رؤشةنبير بيت كتيب بخوينيتةوة و تيكةيشتوو بيت...
سةبارةت بةوةش كة ئةليي (باشه ئه‌گه‌ر سه‌یر بكه‌ین هیچ داب و نه‌ریتیكی كۆمه لایه‌تی یان ئاینی له ئیسرائیل و له غه‌رب نیه هیچ له‌مانای ئاینیش نه‌گه‌یشتوون )ئةمة نوسيوتة هةلةية جونكة لة راستى دا لة هةموو شوينيكى دنيا داب و نةريت هةية بس لة وانةية لة ئيسرائيل و غةرب كةمتر بابةند بة داب و نةريت بن..جونكة تؤ لة قسةكةت وشةى (هيج)ت بةكار هيناوة مامؤستا..
دواتر ئةوة بة بيركردنةوةى ئيمةية كة ئةوان لة ئايين تئ نةكةيشتوون ئةكةر نا ئةوان بؤ خؤيان بييان واية ليي تئ كةيشتوون..
دواتر بؤ ئةو رستةيةى نوسيوتة( خه‌ڵكی رۆژ هه‌لاتیش كه‌متر ئه‌خوێننه‌وه زیاتر له ئایین شاره‌زاترن له كه‌سێكی غه‌ربی )..لة سةرةتا بيم خؤش نةبوو مةسةلةكة بيتةوة سةر ئايين
بس من وةلامى ئةو رستةيةت ئةدةمةوة
بؤ ئةم قسةيةت راستة خةلكى رؤزهةلات زياتر لة ئاين شارةزاترن لة كةسيكى غةربى بس ئةوة بزانة
يةكةم:خةلكى رؤزهةلات كة زياتر شارةزان ئةوة لةو روةوةية كة ئاين زياتر لة رؤزهةلات بةيدابوة..هةموو ئايينةكان بكرة زياتر لة رؤزهةلات بوون وة بة ئاينى ئيسلاميشةوة
دووةم:زؤربةى خلكى رؤزهةلات كة بابةندن بة ئايين و شارةزان هؤكارةكةى ئةوةية ئايين كراوةتة عادةت..واتا شارةزايية كة هةر بة كةلتوور لة دايك و باوكةوة بؤ كور يان كج ماوةتةوة كة ئةويش هةلبةت شارةزاييةكى سةقةتة....من لة تؤ ئةبرسم بؤ تؤ بيت واية خةلكى رؤزهةلات هةمووى بة باشى لة ئاين تي كةيشتون و لة بوارى ئاينيدا رؤشةنبيرن
نةخير..ئةوة تةنيا مامؤستايانى ئاينينة كة لةم بوارةدا رؤشةنبيرن ئةويش هةر لةبةر ئةوةية كة دةخويننةوة..واتا هؤكارى شارةزاييةكة و رؤشةنبيريةكةيان تةنيا خويندنةوةية نةك هيجى تر ...باشة مامؤستا من لة تؤ ئةبرسم ئةكةر مامؤستايانى ئايينى و خةلكيش هؤكارى شارةزا بوونيان لة ئيسلام ئايا هةر بة خويندنةوة قورئان نية؟؟؟باشة ئةكةر برؤسةى خويندنةوة نةبيت خةلك و مامؤستايانى ئايينى جؤن شارةزا ئةبن لة قورئان ها برام؟؟؟
مامؤستا ئةكةر بيت وابيت كتيب خويندنةوة هؤكار نية بؤ رؤشةنبيرى مرؤف ئةوة زؤر هةلةيت
كتيب خويندنةوة كةورةترين وةسيلةية و تاكة هؤكاريشة بؤ ئةوةى مرؤف بيي ببيتة رؤشةنبير
برام هاولاتيانى رؤزئاوا بؤ بيشكةوتوون و هاولاتيةكانيان لة كايةكانى زيان و سياسةت سةركةوتوون تةنيا ئةوةية ئةوان ئةخويينةوة بؤية
هاولاتى رؤزهةلاتى ئةكةر باوكى يان دايكى بيي بلئ ئةمة مةكة حةرامة يان ئةوة مةكة كوناهة ئيتر بة قسةى دةكات بئ ئةوةى ليي بكؤليتةوة كة بزانيت ئايا واية يان نا...من دةبرسم كامة لةو كةسانةى كة تؤ بة شارةزاتريان دةزانى لة ئاين قورئانيان خةتم كردوة و يان زياننامةى بيغةمبةريان خويندؤتةوة وةك خؤى ...
بؤ نموونة:بؤجى كةنجى ئيمة كة وةختى هةلبزاردن ديت دةنكى خؤى دةدات بة فلان حيزب ؟لةبةرجى؟ لةبةر ئةوةى باوكى بيي دةلئ كورم
من وةختى خؤم بيشمةركةى فلان لايةن بووم دةنكى خؤت بدة بةو...ئةو كورةش بيي واية باوكى راست دةكات و هةر ئةوة دلسؤزى كوردستانة؟بؤ؟لةبةر ئةوةى لة زيانى تاكة كتيبيكى نةخويندؤتةوة تا بزانيت مرؤف جؤن دةزييت و دونيا بةرة و كوئ جووة؟
برام لةو رابرسية مةبةستى من ئةوة بوو كة ئاكادار بين ئيمة جةند بئ ئاكاين لة جيهانى خويندنةوة
ئيمة ئوممةتى (اقرا) ين كة جى هاولاتيانمان سالانة بة (80) كةس كتيبيك ئةخوينيتةوة....
896 2012-07-07 00:04:08
بابه‌ت: كات (6 وه‌ڵام, نووسراو له ئایین)
بابه‌تێکی گرنگ که که به‌سه‌ر هه‌ر یه‌کێک له ئێمه‌دا تێده‌په‌رێت بێ ئه‌وه‌ی که هه‌ستی پێ بکه‌ین.....
ژیانی هه‌ر یه‌کێک له ئێمه پێک هاتوه له چه‌ند ساڵێک وه هه‌ر ساڵێکیش پێک دێت له چه‌ند مانگ و رۆژێک وه هه‌ر رۆژێکیش له چه‌ند کات ژمێرێک و وه هه‌ر کاتژمێرێکیش له چه‌ند خوله‌ک و چرکه‌یه‌ک پێک دیت هه‌ر چرکه‌یه‌کیش که تێ ئه‌په‌رێت به سه‌رماندا له مردنمان نزیک ئه‌کاته‌وه ئێمه له‌وانه‌یه رۆژانه چه‌ندین کاتژمیر له ته‌مه‌نمان به فیرۆ بروات به‌تایبه‌تی له‌و کاتانه‌ی له سه‌فه‌رداین یان له کاتی چاوه‌روانکردنی پزیشک یان هه‌ر کارێکی که که چه‌ند کاتژمێرێک له ته‌مه‌نمان ده‌روات به بێ ئه‌وه‌ی هه‌ستی پێ بکه‌ین ئه‌م کاتانه‌ش گه‌وره‌ترین ده‌ستمایه‌ی مرۆڤ که بتوانێت به کاری بهێنێت بۆ ده‌سکه‌وتنی گه‌وره‌ترین قازانج بۆ پاشه‌ڕۆژ ئه‌ویش به پرکردنه‌وه‌ی ئه‌و کاتانه به زیکرو یادی خوای گه‌وره و بیرکردنه‌وه له ده‌سه‌ڵاتی خوای په‌روه‌ردگار یان هه‌ر کارێکی که که سودی هه‌بێت بۆ پاشه‌رۆژ چونکه مرۆڤ له رۆژی دوایدا پرسیاری هه‌ر چرکه‌یه‌کی لێ ده‌کرێت که له چیدا به‌سه‌ری بردوه له‌و کاتانه‌دا مرۆڤ ئاوات ئه‌خوازێت که چرکه‌یه‌کی به‌سه‌ردا تێنه‌په‌ریایه که ( لا آله ألا الله) یه‌کی تیا بکردایه ئێمه تا ئه فرسه‌ته له‌ده‌ستماندا ماوه با کاته‌کانمان پر بکه‌ینه‌وه به زیکرو یادی خوای په‌روه‌ردگار یان هار کارێکی که که بێته هۆی سود په‌گه‌یاندنمان له رۆژی دوایدا نه‌ک کاته‌کانمان بروات له شتی بێ سودا نه‌ک هه‌ر بێ سود به‌ڵکو به‌ره‌و چاره‌نوسێکی ره‌شمان به‌رێت ، با زیکرو یادی په‌روه‌ردگار هه‌میشه وێردی سه‌ر زمانمان بێت و ته‌مه‌نمانی پێ به‌ره‌که‌ت دار بکه‌یین وبه‌ڵکو خوای گه‌وره بیکاته رۆشنکه‌ره‌وه‌ی پاشه‌رۆژمان و لێخۆشبونی تاوانه‌کانمان .
لة ف.ب وةركيراوة
897 2012-07-06 07:59:46
بابه‌ت: بؤجى خويندنةوة لاى ئيمة نةبؤتة بيشة و كةلتور؟؟؟ (28 وه‌ڵام, نووسراو له هه‌مه‌ڕه‌نگ)
لة رابرسيةكدا كة ئةنجامدراوة دةركةوتوة كة هةر هاولاتيةكى ئيسرائيلى سالانة (45) كتيب دةخوينيتةوة..وة هةر هاولاتيةكى ئةمةريكيش سالانة (35) كتيب ئةخوينيتةوة..لةبةرامبةردا هةر هاولاتيةكى عةرةب كة كوردستانيش بةشيكة لة عيراق كةواتة ئةو رابرسية كوردستانيش ئةكريتةوة دةركةوتوة كة هةر هاولاتيةكى عةرةب سالانة بة (80) كةس تةنيا كتيبيك ئةخويننةوة واتة هةر هاولاتيةك سالانة (6)خولةك ئةخوينيتةوة...بةبيي ئةو رابرسية هةر هاولاتيةكى ئيسرائيلى (2800) جار لة هاولاتيةكى لاى خؤمان رؤشةنبيرترة...
كةواتة ميللةتانى رؤزهةلات ناخويينةوة بؤية رؤشةنبيريان لة بوارةكانى ئايين و سياسةت و هةمو ئةو شتانةى كة بةيوةنديان بة زيانةوة هةية كةمة...نةخويندنةوةمان هؤكاريكة بؤ نارؤشةنبيريمان..نارؤشةنبيريمان هؤكارى هةرة سةرةكى ئةوةية كة دكتاتؤرةكان لة رؤزهةلات حوكم دةكةن و و[ بة بيرؤزيان دةزانين...كةواتة با بخوينينةوة
898 2012-07-06 07:31:47
وه‌ڵام: ئادابەکانی خوێندن و مامەڵەکردن لەگەڵ قورئانی پیرۆزدا چین ؟!! (10 وه‌ڵام, نووسراو له ئایین)
خوا باداشتت بداتةوة ..دةستت خؤش بيت خاتوون
899 2012-07-06 05:42:10
وه‌ڵام: پـه‌یامـی گه‌وره پیـاوانـی فـه‌لـسـه‌فـه به‌شـی دووه‌م ...! (12 وه‌ڵام, نووسراو له وته)
زؤر جوان بوو ماندوو نةبيت دةستت خؤش بيت
900 2012-07-04 08:11:39
بابه‌ت: ئافرةتيكى بالابؤش (7 وه‌ڵام, نووسراو له ئایین)
ئافره‌تیكی مسولمانی په‌چه پۆش به‌مه‌به‌ستی شت كرین چووه سۆپه‌رماركیتیك له فه‌ره‌نسا،پاش ئه‌وه‌ی له هه‌لگرتنی پیداویستیه‌كانی ته‌واو بوو چوو بۆلای سه‌په‌رشتیاری صندوق بۆ ئه‌وه‌ی پاره‌كه‌ی بدات، ئافره‌تیكی سفوری به ره‌گه‌ز عه‌ره‌ب له‌سه‌ر صندوقه‌كه دانیشتبوو، سفوره‌كه به چاویكی سوكه‌وه سه‌یریكی مسولمانه‌كه‌ی كردو شته‌كانی بۆ حساب ئه‌كرد و به‌توندی شته‌كانی ئه‌دایه‌وه به‌سه‌ر میزه‌كه‌دا، به...لام مسولمانه‌كه هیچ توره نه‌بوو زۆر له‌سه‌رخۆ بوو، ئه‌مه‌ش وایكرد زیاتر كچه‌كه توره ببیت، بۆیه ته‌حه‌مولی نه‌ماو به سوكایه‌تیه‌كه‌وه به مسولمانه‌كه‌ی وت: ئیمه له فه‌ره‌نسا چه‌نده‌ها كیشه‌مان هه‌یه و یه‌كیك له‌و كیشانه‌ش په‌چه‌كه‌ی تۆیه، ئیمه بۆ بازرگانی هاتوین بۆ فه‌ره‌نسا نه‌ك بۆ ده‌رخستن و عه‌رزكردنی ئاین و میژوو، ئه‌گه‌ر ده‌ته‌ویت دینه‌كه‌ت جئ به‌جئ بكه‌یت و په‌چه بپۆشیت ئه‌وه بچۆره‌وه بۆ ولات و نیشتمانی خۆت بیكه.
مسولمانه‌كه وه‌ستا و سه‌یریكی كچه‌كه‌ی كرد و سوك په‌چه‌كه‌ی لابرد، ئافره‌تیكی سور و سپی و چاو كال بوو، وتی: من فه‌ره‌نسیم و باوك و باپیرم فه‌ره‌نسی بوون" ئیسلام ئاینمه‌و ئه‌مه‌ش ولات و نیشتمانی خۆمه، ئیوه دینه‌كه‌تان فرۆشت و ئیمه‌ش لیمان كرینه‌وه...
لة فةيسبوك وةركيراوة
901 2012-07-04 07:47:59
وه‌ڵام: هاوکێشه........ (16 وه‌ڵام, نووسراو له زانیاری)
دةستت خؤش بيت بابةتيكى زؤر جوان بوو..بةسوود بوو
902 2012-07-04 06:59:48
بابه‌ت: شيعريكى عبدللة بةشيو بة فيديؤ (4 وه‌ڵام, نووسراو له میوزیك و ڤیدیۆ)
[youtube]http://www.youtube.com/watch?v=i8BnukBgVvU[/youtube]
903 2012-07-04 06:18:35
بابه‌ت: دانایه‌ك ده‌ڵێ...! (18 وه‌ڵام, نووسراو له هه‌مه‌ڕه‌نگ)
دةستت خؤش بيت خاتوون
ئيمامى شافيعى شيعريكى هةية دةلئ:
مل السنابل تنحني بتواضح
والفرغات رؤسهن شوامخ
واتا: كولة كةنمى بر سةريان دادةنوينن و شؤربونةتةوة
بةلام ئةو كولة كةنمانةى كة بوجن بة قيتى راوةستاون و سةريان بةرزكردؤتةوة
رةحةمةتى خوا لة ئيمامى شافيعى بيت جةندة جوان وينةى مرؤفى تيكةيشتوو و عاقل و زانست بةروةر بة كولة كةنمة برةكة جواندووة كة هةردةم سةريان نةوى دةكةن و خؤيان بئ كةورة نية ...كةجى ئةو مرؤفانةى كة هةكبةيان هيجى تيدا نية لة شانؤى زيان سةريان بلند دةكةن و خؤيان بئ كةورةو مةزنة
904 2012-06-26 07:39:02
وه‌ڵام: شيعريكى عبدلله بةشيو (5 وه‌ڵام, نووسراو له شیعر)
زؤر سوباس خوشكة هةلالة
905 2012-06-26 07:38:13
وه‌ڵام: شيعريكى عبدلله بةشيو (5 وه‌ڵام, نووسراو له شیعر)
زؤر سوباس Godar501 ممنونم
906 2012-06-26 06:57:00
بابه‌ت: بةختيار عةلى ..رؤشةنبير و سياسةت (5 وه‌ڵام, نووسراو له وته)
ڕۆشنبیر لەسیاسەتی ڕۆژانە قسەدەکات، بەڵام دەزانێت قورسایی بوونی وەک رۆشنبیر لەسیاسەتەوە نایەت، هێزە ڕەمزییەکەی لەوەدا نییە کە لە سیاسەتەوە وەریدەگرێت. ئەوەی بەرەو سیاسەت پاڵی پێوەدەنێت، پەیوەست بوونە ئاخلاقییەکانییەتی بە ژیانەوە. دەزانێت گەر هونەرمەندێک تابلۆیەکی خراپ بکێشێت، کەس ناکوژێت، گەر شاعیرێک شیعرێکی خراپ بنوسێت، کەس تووشی هیچ نەهامەتییەک ناکات، بەڵام کە سیاسییەک هەڵەدەکات چارەنوسی چەندان هەزار دەخاتە مەترسییەوە. ڕۆشنبیر نەلەبەرئەوەی سیاسەتی بۆ گرنگە هەڵوێستی سیاسی وەردەگرێت، بەڵکو لەبەرئەوەی مرۆڤی بۆ گرنگە باس لە سیاسەت دەکات.
907 2012-06-26 06:48:27
بابه‌ت: دلنيام ئةيناسيتةوة (3 وه‌ڵام, نووسراو له شیعر)
[center][size=24]ئه‌گه‌ر هه‌ر شیعرێکت بیینی
ناسک بوو وه‌کو دڵی خۆت
ئه‌گه‌ر بینیت
به سۆزه‌وه
باوه‌شی ئه‌گرێته‌وه بۆت
گه‌ر هه‌ستت کرد
وا خه‌ریکه
باڵ ئه‌گرێت و
له په‌ڕه‌که دێته‌ده‌رێ
... ئه‌گه‌ر زانیت
گیانی تیایه‌و
پیته‌کانی
خوێن به له‌شیانا ئه‌گه‌ڕێ
ئه‌گه‌ر هاتوو
مناڵ و خاکی و ساده‌بوو
ئه‌گه‌ر بیینیت
به شوێنتا دێ و
بۆ سوتانیش ئاماده بوو
کاتێ زانییت
پڕ به گه‌ردوون
بیرکردن و سه‌دان ماچی قوڵی پێیه
دڵنیام ئه‌یناسیته‌وه شیعری کێیه....
ڕه‌نج سه‌نگاوی[/size][/center]
908 2012-06-26 06:39:44
بابه‌ت: شيعريكى عبدلله بةشيو (5 وه‌ڵام, نووسراو له شیعر)
دةتوانين وا بكةين
زستان درةنكتر بئ
كة هاتيش بئ زريان بئ
شةختة و بةفر بئ
دةتوانين وابكةين
دةرياى هار
وةك ئاسمان هيمن بئ
ئاسمانيش
وةك دةريا بئ بئ
كةر بريارتداوة
بةرستكا ويران كةى
ليت ناباريمةوة..كولنكت بؤ دينم
كةر بريارتداوة
هيلانةكة تيك دةى.
ليت ناباريمةوة
بةرديكى برجنكت بؤ دينم
بةلام بيش ئةوةى تؤ...كولنكةكة دادةى
هيلانةى نةرم و نؤل..بة بلارئ رادةى
بيت دةليم
ئيستاش نةجوة و بجئ
دةتوانين وا بكةين
زستان درةنكتر بيت
كة هاتيش
بئ زريان...
بئ شةختةو بةفر بيت
909 2012-06-26 06:24:34
وه‌ڵام: جةند فةرمودةيةكى خؤشةويست (8 وه‌ڵام, نووسراو له ئایین)
دةستت خؤش بيت خوشكة هةلالة ...خوا باداشتى بةخيرت بداتةوة
910 2012-06-26 06:18:22
وه‌ڵام: سلاو هاوريان بابةتيكي زؤر بةسوودم داناوة (7 وه‌ڵام, نووسراو له زانیاری)
جوانة:)
911 2012-06-26 06:17:15
وه‌ڵام: په‌یامی گه‌وره پیاوانی فه‌لسه‌فه به‌شی یێکه‌م...! (16 وه‌ڵام, نووسراو له وته)
دةستت خؤش بيت ...وتةى زؤر بة نرخ بوون
912 2012-06-26 06:14:49
وه‌ڵام: نـامەیەك بـۆ جگەرە كێـش . (5 وه‌ڵام, نووسراو له ئایین)
دةستت خؤش بيت خوا باداشتت بداتةوة ...بةراستى جكةرةكيشان شتيكى زؤر نابةسةند و خرابة
913 2012-06-26 06:12:34
وه‌ڵام: سڵاو هاو رێیان من ئەندامی نوێی یانەم ... (14 وه‌ڵام, نووسراو له یه‌كترناسین)
زؤر بة خير بييت ...هيوادارم بةردةوابيت و جالاكيت هةبيت
914 2012-06-26 02:24:12
وه‌ڵام: سه‌گێك ده‌بێته ڕێ نیشانده‌ری سه‌گێكی كوێر...! (19 وه‌ڵام, نووسراو له هه‌مه‌ڕه‌نگ)
دةست خؤش بيت خاتون..زؤر جوانة:D
915 2012-06-25 02:52:05
بابه‌ت: ئةوة تؤ بويت ئةى يار ... ئةوة تؤ بويت (2 وه‌ڵام, نووسراو له شیعر)
ئةوة تؤ بويت
كة دةرفةتى رزكاريمانت دا
ئةوة تؤ بويت
كة مانات بة بوون و نةبوون بةخشى
ئةوة تؤ بويت
فيرمانت كرد لةبةردةم ترسدا بئ بكةين و
لةكةل خؤشيدا بياسة بكةين
ئةوة تؤ بويت
واتكرد لةكةل جاوةروانيدا
دةست لةناو دةستى يةكتر و
لةكةل بينينى يةكتردا
رؤزان,مانكان,سالان سةدا جاوةروان بين
ئةوة تؤ بويت مانات بة تابلؤ ناتةواوةكان
دةبةخشى و قيزت لة تابلؤ
هةميشة هةلواسراوةكان دةكردةوة
ئةوة تؤ بويت
لةكةل دةركةوتنت مانات بة زةمةن دةبةخشى و
بةرؤيشنيشت
شتيك بةناوى زةمةنةوة نةدةما
ئةوة تؤ بويت
واتكرد
تةبلةكان بئ ئةوةى كةس بةكاريان بهينيت
دةنكيان ليوة بيت
ئةوة تؤ بويت
واتكرد لة نيوان
نيكار و نيكاركيش و نيكارخانةكاندا
نيكامان بةر نيكاى يةكتر بكةويت
ئةوة تؤ بويت
هةولت دةدا و
حةزت دةكرد
حةز حةزمان لئ بكات
خؤشةويستى خؤشى بوين
ئةوة تؤبويت ئةى يار
ئةوة تؤبويت
916 2012-06-25 01:17:48
وه‌ڵام: 📕< پاركی شار > (20 وه‌ڵام, نووسراو له تێكست)
سلاو كاكة سةرهةنك كيان..
منيش هةمان بؤجونى خاتوو (سةوسةن) م ..هةية..ئةم شيعرة زياتر لة قسةى سةرزارةكى دةجيت نةك شيعر..جونكة نوسينةكةى شيوازيكى زؤر سادةى بيوة ديارة هؤى ئةوش بؤ ئةوة دةكةريتةوة هةر وةك خاتو سةوسةن ئامازةى بي دا كة خؤت بةدوور كرتوة لة بةكار هينانى وشةى ئةدةبى..لة كاتيكدا شيعر ئةكةر جى بة زمانيكى سادةش بنوسريت بةلام ئةوة ماناى ئةوة نية وشةى ئةدةبى يان بة شيوة زانستيةكةى لادان و شيعريةت فةرامؤش بكات..لادان:واتا جياواز بون لة زمانى كشتى(ئةو زمانةى كة خةلك بيي قسة دةكات) و نوسين بة شيوازيكى نويي بيشتر نةبيستراو ئةمةش لة ريكاى بةكارهينانى تواناكانى زمان و وزة شارةوةكةى..دواتر ئةو شيعرة لةروى مؤسيقاى شيعريةوة(ئيقاع) لةنكى تيداية بؤية هةروةك كاك شةيداش ئامازةى بي دا قورسة,جونكة نةبوى ئيقاع دةبيتة هؤى قورسى لة خويندنةوة ..هيوادارم بةهةلة تئ نةكةيت كاكة سةرهةنك كيان جونكة من شيعرةكانت ئةخوينمةوة و لة دلسؤزيمة..زؤر بةختةوةر ئةبم كة هةردةم شيعرى جوان بنوسيت و شيعرةكانيشت لة لوتكة دابن..
917 2012-06-25 00:43:40
بابه‌ت: شيعريكى زؤر خؤش..بيشكةشة بة تؤ.. (1 وه‌ڵام, نووسراو له شیعر)
[center][size=24]خۆشم ويستى
پر به ده‌رياى و روباره‌كانى جيهانى
خۆشه‌ويستى خۆشم ويستى
ئه‌شزانم و ناشزانم
جۆن وا به‌خه‌ستى خۆشم ويستى
بۆ له‌به‌ر چى خۆشم ويستى
چونكه كچى خۆشم ويستى
يان له‌به‌ر ئه‌وه‌ى له په‌رى و له فريشته و
مريه‌م ئه‌چى خۆشم ويستى
يان وه‌ك ئه‌لێن تيشكى رێكه‌وت
بروسكه‌يه‌ك له ته‌ليسمى نيگاى تێكه‌وت
هات و به‌ر دل كه‌وت
وه‌ك ده‌رزى كاره‌با گه‌ستى
گرى تێ به‌ردا و كرۆشتى
خوێن و گۆشتى
به‌و داخه‌وه له ناخه‌وه خۆشم ويستى
نهێنيه‌كه شاراوه
خۆى له ناو گيانا
له هه‌ستا
له ئه‌ستۆدا حه‌شارداوه
بۆ هه‌ر به ته‌نيا تۆم خۆش ويست
خۆ ئه‌گه‌رچى
سه‌دان كچى
هه‌رزه و گورچى
ترم ناسى له پێش تۆدا
چرپه‌ى ده‌نگى
وشه‌ى شه‌نگى
گه‌لێك گه‌روى ناسكم بيست
له پێش تۆدا
ئه‌ى بۆ؟!
بۆچى؟!!
خه‌نده و ختوكه و خه‌ده‌نگى
هيچ كاميكيانم خۆش نه‌ويست؟
كه‌چى كه‌چى
كه تۆم بينى به ملكه‌چى
زوو له‌ئاستى
هه‌ست و خواستى
شتێكا ناديار دامام
گريام
گۆرام
رامام
سه‌رسام
وه‌كو ئێستام
هاتم هه‌ستام
نه‌ك به ئه‌نقه‌ست
هه‌ر به قه‌ستى
خۆشه‌ويستى
خۆشم ويستى
جمال شارباژێرى[/size][/center]
919 2012-06-24 07:49:41
وه‌ڵام: چه‌پكێك شيعرى مه‌حوى (6 وه‌ڵام, نووسراو له شیعر)
زؤر راستة شيعرةكانى حةزرةتى مةحوى دةريايةكى بئ بن..برن لة دور و ياقوت بس كةم كةس بةى بةو دور و ياقوتة ئةبةن...دةستت خؤش بيت خاتوو سةوسةن...هةميشة لةش ساغ بيت ان شاء الله
920 2012-06-24 07:47:32
وه‌ڵام: چه‌پكێك شيعرى مه‌حوى (6 وه‌ڵام, نووسراو له شیعر)
زؤر سوباس شةيدا كول ...دةستى تؤش خؤش بيت
921 2012-06-24 07:26:29
وه‌ڵام: چه‌پكێك شيعرى مه‌حوى (6 وه‌ڵام, نووسراو له شیعر)
شايانى نية كاكة سةرهةنك كيان براى ئازيزم..
بيكومان خويندنةوةى شيعرى هةر شاعيريكى كلاسيكى بيويستى بة بير فراوانى و تيكةيشتنى باش هةية ئةكينا لة ماناو واتاكانى ناكةيت..ليكدانةوة و رافةكردنى شيعرةكانى مةحوى و دؤزينةوةى ئةو رةهةندو لايةنة شاراوانةى تياياندان,كاريكى ئاسان نية,جونكة ئةو مةبةست و نةكوتراوانةى تياياندان بةنهانن,بةئاسانى خؤيان نادةن بةدةستةوة,ئةمةش خوينةر توشى لئ تيكجون و ئالؤزى دةكات..
922 2012-06-24 03:56:32
بابه‌ت: چه‌پكێك شيعرى مه‌حوى (6 وه‌ڵام, نووسراو له شیعر)
به ده م مه و جى ئه شكى خوينه وه م، بڕوانه چۆنم بۆت
ده روونم كه يلى زووخى ده رد و غه م، بڕوانه چۆنم بۆت
ڕه قيبى سه گ حه زى بو،كوشتمت،سه يرى كه چۆنى بۆم
دوعا بۆ ده ست و تێغت من ده كه م،بڕوانه چۆنم بۆت
به غه ددارى نه وه ك ناوت به رن،بمئه نجنى وه ك من
شكاتى جه ورى تۆ به ر كه س ده به م؟بڕوانه چۆنم بۆت
هه ناسه ى ئاگرينم برده وه به ر،تا ده رونم سوت
به ناڵه تا دڵت سه خڵه ت نه ده م،بڕوانه چۆنم بۆت
بيانوو بگره،شێوه ى خۆت بشێوێنه به من كوشتن
وهها چاوی به‌دت ێ لاده‌ده‌م ،بڕوانه چۆنم بۆت
به‌ئاوی گریه هه‌رده‌م ناوی چاوم ششتوه،نه‌ک جێت
به‌خوێن ئاغوشته بێ تۆ،چاوه‌که‌م ،بڕوانه چۆنم بۆت
غه‌می خۆشی نیه ((مه‌حوی)) له دڵیا،هه‌ر خه‌می تۆیه
له عیشقدا ده‌که‌م غه‌م بۆ به‌غه‌م، بڕوانه چۆنم بۆت
حه‌زره‌تی مه‌حوی
923 2012-06-24 03:12:54
وه‌ڵام: کەپڵ,,,دەستگیراندار,,,مێرد (9 وه‌ڵام, نووسراو له نوكته)
دةستت خؤش بيت
924 2012-06-24 02:20:54
وه‌ڵام: ناوی خۆت بنـوسه / بەشی (2 )بەرنامەی ( یـهك پرسیــار 10 خــاڵ ) (34 وه‌ڵام, نووسراو له هه‌مه‌ڕه‌نگ)
منيش دةمةويت بةشدار بم
KAMARAN22
په‌یام دۆزرایه‌وه [ 883 بۆ 924 له 931 ]
یانەی سەرهەنگ موحسین » پهیامهكانی kamarany salma
پشتبهسته به PunBB 1.4.6, پاڵپشتیی به كوردی له [مهكۆكانی وێبچن]