تۆ له ژوورهوه نیت. تكایه بچۆژوورهوه یان خۆت تۆمار بكه.
یانەی سەرهەنگ موحسین » پهیامهكانی توحيد
ده سته كانت خۆش ماندونهبی برام زۆر راسته ئهوهی منیش زانیبم بهههر چوار مهزههب ریش تاشین حهرامهو جائز نیه بهڵام لهم ولاتهی ئێمه زۆر هۆكارههنه بۆكورت كردنهوهی ریش زۆریشم خوێندۆتهوه دهڵێ ئهگهر كارهت ڕێگر بوو له ڕیش تاشینهكهت ئه بێ كارهكهت جێ بێڵی بهڵام ئهگهر من كارهكهم جێ هێشت ئهی چی بكهم بۆ ئهوهی ژیانم به م شێوهیهی خوای گهوره پێی داوم بهردهوام بێت له م نیعمهتانه بهڵام زۆر پرسیارم كردوه مامۆستایان ئه ڵێن ئاساییه ئهگهر كورتی بكهیتهوه والله أعلم
من كورتی ئهكهمهوه ههفتهی یهك جار زۆریش پێم ئه ڵێنم ئهم ریشه چیه بی تراشه له دهوام
من قسةكةت وةردةكرم بةلام بيغةمبةر صلى الله عليه وسلم دةفةرمووئ هةر شتيكت واز هينا لة بيناو خواى كةورة ئةوا خواى كةورة بةباشتر بؤت تةعويز دةكاتةوة ئةوة قسةى بيغةمبةرة صلى الله عليه وسلم وة قسةكانى ئةويش خيلافى تيدا نية لةكةل ريزم بؤ مامؤستايان ئةوان خؤيان لةم بابةتة تيكةووتوون بؤية برسيار لة مةلايةك مةكة كة خؤى ريشى نةبيت جكة لةوةش ئيمة دين لة كئ وةردةكرين ئةوة كرينكة , وة خةلكى ئيمة تؤزيك دةترسن لةم بابةتانة ئةوانيش ناهةقيان نية رؤزانيك وةزعى كوردستان ناخؤش بوو بةلام دلنيات دةكةمةوة بؤ خوا جئ ي بهيلة خةلك جي دةلين با بيلين باشة براكةم خواى كةورة بؤت سةهل بكات.
- بهناوی خوا.
سهرهتا دهست خۆشیت لێ دهكهم بههۆی ههڵواسینهكانت له بهشی ئایینی. بههیوای بهردهوام بوونتم.- سهبارهت به:
توحيد نووسی:ئيمامى مالك دهفهرمووێت: ( تاشين و كورت كردنهوهى ڕيش حهرامه.. ).
جاران وا تێگهیشتبووم تاشین حهرام بێت، ئهوه ئێستا كورت كردنهوهشی هاته پاڵ. برام ئهگهر دهكرێ تهئكیدێك لهمهی ئیمامی مالیك بكهیتهوه، ئاخر زۆرم سهیر پێ دێ كه كورت كردنهوهش حهرام بێت چونكه ناوی زۆربهی مامۆستا ئایینیهكان بۆ ڕیز دهكهم كه كورتی دهكهنهوه (لهگهڵ ئهوهی ههندێكیان دهشیتاشن)! بۆیه خێرت دهگاتێ لهمهیان پرسیار بكهو دڵنیام بكهوه.
حلق اللحية هو رأي جماهير أهل العلم، بل نقل بعض العلماء الإجماع على حرمة ذلك، فقد قال ابن حزم في مراتب الإجماع: اتفقوا أن حلق جميع اللحية مُثْلة لا تجوز. مراتب الإجماع.
وقال أبو الحسن ابن القطان المالكي: واتفقوا أن حلق اللحية مُثْلَة لا تجوز. الإقناع في مسائل الإجماع.
وقال الإمام ابن عبد البر المالكي في التمهيد: يحرم حلق اللحية.
وقال الشيخ علي محفوظ من علماء الأزهر: وقد اتفقت المذاهب الأربعة على وجوب توفير اللحية وحرمة حلقها. الإبداع في مضار الابتداع.
وقد سبق بيان هذا بأدلته مفصلا في الفتويين: 2711 ، 14055 .
وأما الرأي القائل بالكراهة فقط فهو رأي ضعيف، لا يجوز تبنيه لمن ظهرت له الأدلة الصحيحة في هذه المسألة، وقد ذكرنا فيما سبق أن بعض العلماء نقل الإجماع على التحريم.
والواجب عند التنازع والاختلاف هو اتباع الدليل والرد إلى الله ورسوله، فقد قال سبحانه: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ فَإِنْ تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَالرَّسُولِ إِنْ كُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ذَلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلاً. {النساء:59}.
ونحفظ للعلماء مكانتهم ولكن لا نتابعهم إلا فيما وافق الدليل، فإن كان العالم أهلا للاجتهاد فإن أخطأ فله أجر على اجتهاده وهو معذور فيما أخطأ فيه، وأما من استبانت له الحجة فيجب عليه اتباعها وترك التقليد .
وقد تختلف الفتوى في هذه المسألة لأسباب منها:
1- أن يكون المفتي راعى حال السائل والظروف المحيطة به، كأن يكون في بلد لا يمكنه إعفاء لحيته فيه.
2- أو اعتمد على قول مرجوح يفيد الكراهة لا التحريم.
3- أن يكون أخطأ في فهم كلام بعض الأئمة.
4- أو اتبع منهجاً غير مرضي في التعامل مع الأوامر والنواهي الواردة في سنة النبي صلى الله عليه وسلم.
والصحيح الذي عليه جمهور العلماء أنه لا فرق بين ما ورد من ذلك في السنة، وبين ما ورد في القرآن الكريم، فالأمر المطلق يفيد الوجوب، والنهي المطلق يقتضي التحريم، ويجب أن يحمل كل على ما هو أصل فيه إلى أن يوجد صارف يصرف عنه.
وهذا كله مذكور في الفتوى رقم: 20178 فراجعها، والرأي الراجح لا يعرف من كونه الأشد أو الأخف، بل العبرة بموافقة الدليل الصحيح.
والله أعلم.
ئةوش اقوالى زانايان وا بزانم عةرةبيشت زؤر باشة الحمدالله.
الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله وعلى آله وصحبه أجمعين. أما بعد:
خواى پهروهرديگار واجبى كردوه لهسهر (بهندهكانى) كه بى پهرستن به تاك و تهنها,ههر وهكو دهفهرموێت:( وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ)الذاريات: ٥٦ واته: من جنۆكه و ئادهميزادم دروست نهكردوه تهنها بۆ پهرستنى خۆم نهبێت, كهواته پێويسته له سهرمان ئاينى ئيسلاممان ههمووى قبوڵ بێت وه عيبادهتهكانمان تهنها بۆ خواى پهروهرديگار ئهنجام بدهين,ههر وهكو خواى پهروهرديگار دهفهرموێت: )يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا ادْخُلُوا فِي السِّلْمِ كَافَّةً ( البقرة: ٢٠٨ واته: ئهى ئهوانهى ئيمانتان هێناوه بڕۆنه ناو ئاينى ئيسلام به گشتى, كه كردهوه كردنه به گشت ئهو شتانهى كه خواى پهروهرديگار ئهمرى پێ كردوين به ئهنجام دانى و وه دوور كهوتنهوه له ههموو ئهو شتانهى كه خواى پهروهرديگار نههى لێكردوين, كهواته دروست نيه بۆ ئێمه واز له ههندێك لهو عيبادهتانه بێنين كه فهرمانمان پێ كراوه بۆيه (ڕيش) هێشتنهوهش يهكێكه لهو عيبادهتانهى كه ئهمرمان پێ كراوه بهكردنى, بهپشتيوانى خواى پهروهرديگار بهكورتى باسى ڕيش هێشتنهوه و حوكمهكهى دهكهين.
ڕيش له زمانهوانى و له شهرع دا
(1) اللِّحْيَةُ ( ڕيش) : له زمانى عهرهبى دا بهم مانايه دێت: ( اللِّحْيَةُ، بالكَسْرِ: شَعَرُ الخَدَّيْنِ والذَّقَنِ ) (١) انظر: قاموس المحيط /ج4/ ص 387– ، والقاموس المعجم الوسيط.
شيَخ إبن عثيميين دهفهرموێت: واته ( لهسهر ئهم پێناسهيه: ههر كهسێك بڵێت ئهو مووهى كه لهسهر ڕومهتهكانه ئهوه داخڵى ڕيش نيه پێويسته ئهوه بسهلمێنێت - بهبهڵگه-) مجموعة الفتاوى ورسائل /ج11/ ص 124. )(1)(واته : (لِحْية) به كهسرهى لام : به موى سهر كوڵم و چهناگه دهوترێت ).
ههروهها له (فتح البارى) دا دهفهرموێت: ( اللِّحْيَةُ اسْمٌ لِمَا نَبَتَ عَلَى الخَدَّيْنِ والذَّقَنِ) فتح الباري طبعة السلفية / ج10/ ص 35 . واته : ناوه بۆ ئهو مووهى كه لهسهر ههردوو ڕومهتهكان و چهناگه ڕواوه. لـــه شــهرعــدا: ( حد اللحية من العظمين الناتئين بحذاء صما في الأذنين إلى آخر الوجه، ومنها الشعر النابت على الخدين ) فتاوى ورسائل ابن عثيمين (ج11/ص124) وقال ( وبهذا تبين أن العارضين من اللحية ).(ج11/ص125 ) . واته : سنورى ڕيش لهو دوو ئێسكهى ديارو بهرزو بڵندهوه دهست پێدهكات كه بهرامبهر نهرمايى ههردوو گوێن، بۆ كۆتايى دهم و چاو، وه ههروهها بهو مووهش دهوترێت كه لهسهر ههردوو ڕومهتهكان ڕوواوه.
تعريف الشارب : ( هو الشعر النابت على الشفة العليا للفم، و قال في المصباح: هو الشعر الذي يسيل على الفم ويثنى على الفم باعتبار الطرفين ). پێناسهى سمێڵ: ( سمێڵ بهو مووه دهوترێت كه ڕواوه لهسهر لێوى سهرهوه، له كتێبى (ميصباح) دا دهڵێت: ئهو مووهيه كه دێته خوارهوه بۆ سهر دهم وه كهوانهى دهبێتهوه بهسهر ههردوو لاى دهمدا )
حوكمى ڕيش هێشتنهوه:
خواى پهروهرديگار له قورئانى پيرۆزدا باسى ڕيش دهكات.
خواى پهروهرديگار باسى پێغهمبهر موسا و هاڕونى براى دهكات (عليهما الصلاة والسلام) كاتێك مووسا گهڕايهوه له كێوى توور، به خهفهتێكى زۆرهوه، به قهومهكهى فهرموو به ڕاستى له دواى من جێنشينێكى زۆر خراپ بوون، چۆن ئاينى منتان گۆڕى و له خهفهتدا قژو ڕيشى هارونى براى ڕاكێشا ...... خواى پهروهرديگار لهباسى پێغهمبهر موساو هارونى براى دهفهرمووێت: (قَالَ يَا ابْنَ أُمَّ لَا تَأْخُذْ بِلِحْيَتِي وَلَا بِرَأْسِي]طه: 94[ هارون دهى فهرموو ئهى براى دايكی، ڕيش و قژم مهگره. ئهمه بهڵگهيه لهسهر ئهوهى كه ئهو پێغهمبهره بهڕێزهش ڕيشى ههبووه، جا كه ڕيش نيشانهى عيززهت و پياوهتى و جوانى بێت دهبێت ههموو پێغهمبهران (عليهم الصلاة والسلام) ئهو عيززهت و جوانيه يان ههبووبێت, ڕيش نيشانهى پياوهتييه كهواته ههموو پێغهمبهرانى خوا (عليهم الصلاة والسلام) ئهو پياوهتيهيان تێدا بووه .
ڕيش هێشتنهوه له فهرموودهكانى پێغهمبهرى خوا (صلی اللە علیە وسلم)
1- پێغهمبهرى خوا (صلی اللە علیە وسلم) دهفهرمووێت: ( إِنهَكوا الشَّوارِبَ، وَأعْفُوا اللِّحَى ) رواه البخاري (10/289) واللفط له، و مسلم (1/153) و أبوعوانة (1/189) ، وغيرهم عن ابن عمر . واته: (سمێڵتان كورت بكهنهوهو ڕيشتان بهێڵنهوه)
2- پێغهمبهرى خوا(صلی اللە علیە وسلم)دهفهرمووێت: ( أَحْفُوا الشَّوَارِبَ وَوَفِّروا اللِّحَى خَالِفُوا الْمَجُوسَ) البخاري في اللباس/ 5892 ، و مسلم في الطهارة / 259/52 واته: سمێڵتان ڕێك و كورت بكهنهوه و ڕيشتان بهێڵنهوهو پێچهوانهى ئاگر پهرستهكان بكهن .
3- قال ابن عمر)ڕەزای خوای لێبێت(: ( إِنّ رَسولَ اللهِ صلی اللە علیە وسلم ( أَمَرنا بِإِحْفَاءِ الشَّوَارِبِ وَإِرْخاء اللِّحَى) رواه البخاري في اللباس (5893) ، ومسلم في الطهارة (259/53). واته: عبدالله ى كوڕى عومهر (ڕهزاى خواى لێبێت) دهفهرمووێت: پێغهمبهرى خوا(صلی اللە علیە وسلم) فهرمانى پێكردين كه سمێڵمان كورت بكهينهوهو ڕيشمان بهربدهينهوه.
4- عن ابن عمر)ڕەزای خوای لێبێت( عن النبي صلی اللە علیە وسلم) قالَ: ( أَحْفُوا الشَّوَارِبَ وَأعْفُوا اللِّحَى ) صحيح الترمذي (2925) و (2926) وفي صحيح الجامع للألباني (207) صحيح الالباني بإختصار السند، (ص6) واته ( سمێڵ كورت بكهنهوهو ڕيشتان بهێڵنهوه ).
5- قال صلی اللە علیە وسلم ... لكِنّي أَمَرَني رَبّي عزوجل أَنْ أَعفي لِحيَتي وأَن أقص شارِبيِ حديث حسن، رواه إبن جَرير . واته ( بهڵام خواى پهروهرديگار ئهمرى پێكردووم كه ڕيش بهێڵمهوه و سمێڵم كورت بكهمهوه ) .
6- وقال صلی اللە علیە وسلم: ( عَشْرٌ مِنَ الْفِطْرَةِ: قَصُّ الشَّارِبِ، وَإِعْفَاءُ اللِّحْيَةِ، وَالسِّوَاكُ، وَاسْتِنْشَاقُ الْمَاءِ، وَقَصُّ الأَظْفَارِ ... ألخ ) رواه مسلم . واته: (10) ده - شت له پاكێتى يه: سمێڵا كورت كردنهوه، ڕيش بهردانهوه، سيواك كردن، ئاو له لوت وهردان، نينۆك قرتاندن ... هتد ) ههموو فهرموودهكان فهرمان دهكهن به سمێڵ كورت كردنهوه و ڕيش بهردانهوه . كهواته حوكمى ڕيش هێشتنهوه واجبه لهبهر ئهم ههموو ئهمرانهى كه پێغهمبهرى خوا (صلی اللە علیە وسلم) پێى كردووين، وه گومانيش لهوه دانيه كهوا ئهمرى پێغهمبهرى خوا (صلی اللە علیە وسلم) بۆ واجبه، بهڵگهش لهسهر ئهوه زۆره كه ئهمرى پێغهمبهرى خوا (صلی اللە علیە وسلم) بۆ واجبه،وهك خواى پهروهرديگار دهفهرمووێت: (يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ] النساء: ٥٩[ واته: ئهى ئهوانهى كه باوهڕتان هێناوه! گوێڕايهڵى خواو پێغهمبهرى خودا بكهن. كهواته خواى گهوره ئهمرمان پێدهكات كه گوێڕايهڵى پێغهمبهرى خوا بكهين (صلی اللە علیە وسلم)
،وه بهڵگهيهكى تر لهسهر ئهوهى كه ئهمرى پێغهمبهرى خوا( صلی اللە علیە وسلم) بۆ واجبه، وه پێغهمبهرى خوا (صلی اللە علیە وسلم) دهفهرمووێت: ( لَوْلَا أَنْ أَشُقَّ عَلَى أُمَّتِي لَأَمَرْتُهُمْ بِالسِّوَاكِ عِنْدَ كُلِّ صَلَاةٍ ) ]متفق عليه[ واته: ئهگهر ناڕهحهت نهبوايه لهسهر ئوممهتهكهم ئهوا فهرمانم پێيان دهكرد به سيواك كردن له كاتى ههموو نوێژێكدا) لهوهيه تۆى خوێنهر بڵێيت ئهم فهرموودهيه چ پهيوهندى بهڕيشهوه ههيه، منيش ئهڵێم ئهو فهرموودهيهم بۆ ئهوه هێناوه كه بيسهلمێنم كه ئهمرى پێغهمبهرى خوا (صلی اللە علیە وسلم) بۆ واجبه، من له تۆ ئهپرسم سيواك بهكار هێنان چيه؟ سوننهته يان واجبه؟ بێگومان ئهڵێيت سوننهته، چونكه سيواك بهكار هێنان سوننهته، دهى كهواته پێغهمبهرى خوا (صلی اللە علیە وسلم) دهفهرمووێت ئهگهر ناڕهحهت نه بوايه ئهوا ئهمرم پێ ئهكردن بهسيواك كردن، كهواته ئهگهر ئهمرى بكربا بهواجب بوونى, سيواك واجب دهبوو, كهواته زانيمان كه ههموو ئهمرێكى پێغهمبهرى خوا (صلی اللە علیە وسلم) بۆ واجبه تهنها ئهو ئهمرانه نهبێت كه مهبهستى پێ ى سوننهته, كهواته ڕيش هێشتنهوه واجبه و تراشينى حهڕامه و سهر پێچى كردنى فهرمانى پێغهمبهرى خوايه (صلی اللە علیە وسلم) وه لهوهيه تۆى خوێنهر بهم قسانه كهمێك ناڕهحهت بيت، بهڵام ئهوهى من بۆت باس دهكهم هيچى قسهى خۆم نيه بهڵكو ههمووى بهڵگهى قورئان و سوننهته .
حوكمى هێشتنهوهى ڕيش لاى زانايان ـ ڕهحمهتى خوايان لێبێت ـ
لهم بهشهدا ئاماژه دهكهين به فهرموودهى ههندێك لهزانايان له بارهى ريش هێشتنهوه وه حوكمى تاشين و كورت كردنهوهی، له پێشدا باسمان كرد كه له قورئاندا خواى پهروهرديگار باسى پێغهمبهر هارونمان بۆ دهكات كه ڕيشى ههبووه، وه له فهرموودهكاندا دهركهوت كه پێغهمبهرى خوا (صلی اللە علیە وسلم) ئهمرى كردووه به هێشتنهوهى ڕيش و - ئهمريش بۆ واجبه - وه ههروهها هاوهڵانيش ڕيشيان ههبووه چونكه ناكرێت پێغهمبهرى خوا (صلی اللە علیە وسلم) فهرمان بكات به هێشتنهوهى و هاوهڵان گوێڕايهڵى نهبن !! وه وتهى زانايانى دواى ئهوانيش باس دهكهين و مهبهستهكه هێڵ به ژێردا دههێنين و نايكهين به كوردى لهبهر ئهوهى كات زۆر نهگرێت وه ماناكانيش به ئاشكرا ديارن:
1- مذهب الحنفية ( أعفاء اللحية ص/ 10.
قال في " الدر المختار " ويحرم على الرجال قطع لحية و صرح في النهاية بوجوب قطع مازاد على القبضة ، وأما الاخذ منها دون ذلك كما يفعل بعض المغاربة .
واته ئيمام ئهبو حهنيفه دهفهرمووێت : ... حهرامه لهسهر پياوان كه له ڕيشيان بگرن و كورتى بكهنهوه ).
2- مذهب المالكية : ) إعفاء اللحية /ص 10 / يحرم حلق اللحية ولايفعله الا المخنثون من الرجال / انظر = البرهان المبين في التصدي للبدع واللأباطيل للشيخ أشرف بن إبراهيم بن أحمد قطقاط لةوكتابة دالة /ج 2 /ص ( حرمة حلق اللحية و كذا قصها اذا كان يحصل به المثلة، واما اذا طالت قليلا وكان القص لايحصل به مثلة فهو خلاف الاولى او مكره...........
واته: ئيمامى مالك دهفهرمووێت: ( تاشين و كورت كردنهوهى ڕيش حهرامه.. ).
3- مذهب الشافعية) انظر مصدران سابقان ، واعانة الطالبين ، ج2 /ص 386 .
( قال في شرح الحباب "فائدة" قال الشيخان: يكره حلق اللحية وإعترضه ابن الرفعة بان الشافعي نص في الأم على التحريم، وقال الاذرعي كما في حاشية الشرواني 9/376: ( الصواب تحريم حلقها جملة لغير علة بها. أهـ . ومثله في حاشية ابن قاسم العبادي على الكتاب المذكور).
واته: ( ئيمامى شافعى له كتێَبى (الأم) دا ڕيش تاشينى به حهڕام داناوه...).
4- مذهب الحنابلة ) إعفاء اللحية / ص 10.
( نص في تحريم حلق اللحية، فمنهم من صرح بان المعتمد حرمة حلقها ، ومنهم من صرح بالحرمة ولم يحك خلافا كصاحب الإنصاف، كما يعلم ذلك بالوقوف على شرح النتهى وشرح منظومة الآداب وغيرهما.
واته: له مهزههبى حهمبهليدا ( ڕيش تاشين بهحهرام زانراوه).
كهواته لهلاى ههر چوار مهذههبهكانيش ڕيش هێشتنهوه واجبهو تراشينى حهرامه.
لة مالبةرى سةلةفيةت وةركيراوة.
دەستت خۆش بێت کاکە توحید ،
ئێستاش ئەو شتانەی لە بابەتەکە باسکراون هەندێکیان لە ناو کۆمەڵگای ئێمەدا بوونیان ماوە ، بەڵام سوپاس بۆ خوا وابزانم هێواش هێواش خەڵک کەمتر لە جاران بڕوای بەم جۆرە شتانە دەمێنێ.
بارك الله فيك براكةم واية قسةكةت الحمدالله
بةلام هيشتان زؤرى ماوة جونكة ئةو دةعوةية دزايةتى دةكريت.
توحيد نووسی:YSM21.NET نووسی:گرنگیم بۆ بابهتهكانت ههیه. بهڵام ئێستا وا بهكێشهكانی یانه خهریكم بۆیه ناتوانم بیخوێنمهوه، ان شاءالله دواتر.
بةريزى هةردةم لةلام وة هةول دةدةم بابةتةكان سةردةميان بلاو بكةمةوة.
فاوڵ!! مام تهوحید "سهدهمیان" ههڵهیه، (سهرجهمیان).
مادام هةر خؤشت جئ بةجئ ي بكة ئةو فولة وا بزانم نزيكيشة لةكؤل؟
کاک توحید خوا پاداشتت بداتەوە ،
بەڵام برام من تێ نەگەیشتم لە وەڵامی خاڵی دووەم ، مەبەستم ئەوەیە وەڵامەکە ڕوون نییە.ئەو وڵاتانەی بەم دواییە خۆپیشاندانیان کردوو دواتر چەندین سیستەمی دیکتاتۆریان ڕوخاندو تاغوتەکانیان لە ناو برد ، ئایا کارێکی خراپیان کردووە ؟!!
بە چ بەڵگەیەک ئیسلام لە ڕاست زوڵم و ستەم بێ دەنگی پێ باشترە لە موزاهەرە کردن؟
برای من تۆ دەڵێی (موزاهةرةكردنيش بةبئ كومان زانايان زؤر قسةيان لةسةر كردووة كة جاو ليكردنى يةهوود و نةصاراية)
قسەی زانایان سەرچاوم برام ، بەڵام منیش چەندین زاناو مامۆستای ئاینیم لە خۆپیشاندانەکان بینیوە بەڵكو هەندێکیان لە ڕیزەکانی پێسەوەش بوون ، یان لە وتارەکانیاندا دوعای خێرو سەرکەوتن بۆ خۆپیشاندەران دەکەن ، ئەی باشە ئەوانە بە بێ بەڵگە چۆن کارێکی وا دەکەن؟
بارك الله فيك براى بةريزم ئةمرؤ دين بوةتة عةطف نةك قورئان و سونةت بؤ نموونة دةبينين ئافرةتى سةركؤت و سافيرة و بياوى مةشروب خؤر و داوين بيس لة مضاهةرةى ديفاع كردن لة بيغةمبةر صلى الله عليه وسلم بةشدار بوون لة كاتةك دا ئةوانة عةمةليان خرابة ئةكةر بيت و ئةوانة تؤبة بكةن باشتر نية والله بيغةمبةر صلى الله عليه وسلم تؤبةى بيخؤشترة.
بةنسبةت بينينى مةلا لة مضارهرة ئةوة شتيكى وارد بووة جونكة ئةكةر سةيرى مةلاكان بكةين دةبينين حيزبي بوون يان مةيلى دونيايان هةبووة لةكةل ريزم بؤيان جونكة فيتنةكى كةورة روويدا و كةس خؤى نةكردة خاوةنى,براكةم بةردةوام زانايان بؤنى فيتنة لةدوورةوة دةكةن بؤية بيش فيتنة خةلك ئاكادار دةكةنةوة فيتنةى مضاهراتيش لةوانةية ,ئةكةر بيت و باسي ئةو بةناو بةهارى عةرةبية بكةين دةبينين زؤربةى ولاتانى عةرةب تا ئيستا نةهاتوونةتةوة سةر حوكمى راستة قينةى خؤي بؤية تةنها مصرت بؤ دةكةمة نموونة جونك بةحساب نةجاحةتى هيناوة ئايا محمد مرسي هات يةكسةر وةك و حسنى مبارك سويندى خوارد كة بةدةستوورى مصرى كار بكات ئةوةش موافقى مبارةكة كةواتة ئيمة هيجمان نةكرد جونكة ئيمة كوتمان حوكم بقورئان بكريت لةكاتةكدا ئةو هةموو خةلكة كوزرا لةكاتةكةدا كوشتنى موسلمان زؤر كةورةترة لة تيك جوونى ديوارى كةعبة,بةهةر حال براكةم حةز دةكةم زؤر شت هةية بيت بليم بةس ئيرة جيكاى نية وة ان شاءالله لةداهاتوو خةريكى بابةتيكى دةبم لةسةر مضاهرة وة هيوادارم دلت ليم نةهيشا بيت براكةم و تيم كةيشتبي.
دەستت خۆش بۆ ئەو بابەتە کاکە توحید ، بەڵام دووخاڵ سەرنجی ڕاکێشام پێم خۆش بوو گەر بتوانی ڕوونکردنەوەم بدەیە لەوەی کە نوسراوە(ڕیش تاشین و موزاهەرە کردن)
- ئایا کورت کردنەوە یان (تاشینی ڕیش) تاوانە؟
- بۆچی موزاهەرە کردن لە ڕیزی تاوان دانراوە؟
بةبئ كومان تاشينى ريش تاوانة جونكة بيغةمبةر صلى الله عليه وسلم دةفةرموئ(قص الشوارب واعفوا الحية خالف المجوس)واتة ريشتان بةجئ بهلن و سميلتان كورت بكةنةوة بةبيجةوانةى ئاكر بةرستان.
موزاهةرةكردنيش بةبئ كومان زانايان زؤر قسةيان لةسةر كردووة كة جاو ليكردنى يةهوود و نةصاراية و سةبةبة بؤ فيتنة بؤية كوشتارى زؤرى لي دةكةويتةوة بؤية جائز نية.
هيوادارم كومانت نةما بيت.بارك الله فيك.
بەكێ دەوترێت ئەشعەری و زانایان رایان چییە لەسەریان ؟؟
وە ئایا راستە ئیمامی شافعی صوفی بووە بە قسەی صوفیەكان ؟؟
وە ئایا راستە ابن حجر و نووی و غزالی و سیوطی و هیثمی ... هتد رەحمەتی خوایان لێبێت ئەشعەری بوونە ؟؟
وەڵام:
ئهشعهرى ئهو كهسانهن كه خۆیان دهگێرنهوه بۆزاناى پایه بهرز (ابو حسن الاشعرى) كه لهرِاستیدا خۆدانه پاڵهكهیان رِاست نییه ، چونكه ئهم پێشهوا بهرِێزه ژی
انى بهسێ قۆناغدا تێپهرِیووه ، كه لهسهدهى چوارهمدا ژیاوه ، قۆناغى یهكهمى موعتهزیله بووه قۆناغى دووهمى ئهشعهرى بووه ، كه دیارترین بیروباوهرِیان كه پێچهوانهى بیروباوهرِى ئههلى سوننهو جهماعهیه ئهوهیه كه تهئویلى سیفاتهكانى خواى گهوره دهكهن وهدهڵێن ئیمان تهنها تصدیق وهبهرِاست دانانه كردهوهى لاشه ناخهنه ناو باوهرِهوه. قۆناغى سێیهمى وازى له مهزههبى ئهشعهرى هێناو گهرِایهوه بۆ مهزههبى ئههلى سوننهو جهماعه ، كاریگهرى بوو به پێشهوا احمد ى كورِى حنبل وه دوو پهرتووكیشى دانا كه تێیدا بیروباوهرِو مهزههبى ئههلى سوونهو جهماعهى تێدا دهرخستووه به ناوى (الابانة فی اصول الدیانة) (مقالات الاسلامیة) بهلاَم ئهشعهرییهكانى ئهم سهردهمه باوهرِیان بهو دوو كتابه نییه و لهسهر مهزههبى ابو حسن الاشعرى ماونهتهوهوكه پێچهوانهى مهزههبى ئههلى سوونهو جهماعهیه.
نهخێر ئیمامى شافعى صۆفى نهبووه بهڵكو سهلهفى بووه ، ههندێك لهزانایان ئهشعهرى بوونه له ههندێ شتدا چونكه بۆیان رِوون نهبۆتهوه یاخود بۆیان دهرنهكهوتووه ئهوهیان بهرِاست زانییوه، وه هیچ مرۆڤێك بێ ههڵهوكهموكورِى نییه تهنها پێغهمبهرى خوا (صلى الله علیه وسلم
)نهبێت كه خواى گهوره پاراستوێتى، بهلاَم ئێمه لهههڵهدا شوێنى هیچ كهسێك ناكهوین فهرمانمان پێنهكراتوه به شوێن كهوتنى هیچ كهس تهنها قورئان وسوونهت نهبێت.
لة مالبةرى سةلةفيةتةوة وةركيراوة.
* ئەگەر تۆ كەسێكیت خواپەرستى تەنها بۆ خوا ناكەیت.
* ئەگەر تۆ كەسێكیت نوێژ وڕۆژ وخێر وخێرات ناكەیت.
* ئەگەر تۆ كەسێكیت قورئان ناخوێنیت و یاد و زیكرى خالقى زەوى وئاسمان ناكەیت.
* ئەگەر تۆ كەسێكیت گوێڕایەڵى خواى گەورە و نێردراوە دڵسۆزەكەى ناكەیت...
* ئەگەر تۆ كەسێكیت زینا و داوێن پیسى دەكەیت...
* ئەگەر تۆ كەسێكیت ئارەق ومشروباتى عەقڵ ڕووخێن دەخۆیتەوە...
* ئەگەر تۆ كەسێكیت دزی وناپاكى وغەش وخیانەت دەكەیت...
* ئەگەر تۆ كەسێكیت درۆدەكەیت وبوهتان هەڵدەبەستیت وغەیبەتى هاوڕێیانت دەكەیت...
* ئەگەر تۆ كەسێكیت جگەرە ونێرگەلە وتلیاك دەكێشیت...
* ئەگەر تۆ كەسێكیت فیتنەیى ودووزمانى وجاسوسى بەسەر هاوڕێكانتەوە دەكەیت...
* ئەگەر تۆ كەسێكیت گوێبیستى ئاوازى شەیتان دەبیت و تەماشاى ئەفلامى بێ ڕەوشتى دەكەیت...
* ئەگەر تۆ كەسێكیت بەندەى پارەیت و ئەسیرى دەستى حەزوئارەزوەكانتى...
* ئەگەر تۆ كەسێكى پیاوكوژ وستەمكار ودادپەروەرنیت.
* ئەگەر تۆ كەسێكیت ئازارى دایك وباوكت دەدەیت و ڕێزیان ناگریت...
* ئەگەر تۆ كەسێكیت گاڵتەجارى و سوكایەتى بە خەڵك وهاوڕێكانت دەكەیت...
* ئەگەر تۆ كەسێكیت حەرام وریبا دەخۆیت...
* ئەگەر تۆ كەسێكیت فیز و تەكەبوور بەسەر خەڵك وهاوڕێكانتدا دەكەیت...
* ئەگەر تۆ كەسێكیت یارمەتى وكۆمەكى هیچ كەسێك ناكەیت بۆ هیچ شتێ...
* ئەگەر تۆ كەسێكیت ئەم تاوانانە و هەزارەها تاوانی تریش ئەنجام دەدەیت...
وە بێزار بوویتە وخەفەتبار ودڵتەنگیت بەئەنجامدانى ئەم تاوانانە و دەتەوێت وازیان لێ بهێنیت و خۆت ئاسودە بكەیت و ڕێگەى ڕزگارى بدۆزیتەوە، ئەوە دەرگاى لێخۆشبوونى خواى گەورە هەمیشە كراوەیە و پێشوازى لە تۆبەكارانى خۆشەویست دەكات، خواى گەورەش بەڵێنى داوە میوانەكانى خۆى و ئەوانەى دەیانەوێت بگەڕێنەوە بۆ لاى نائومێد نەكات وخـەڵاتى لێ خۆشبوونیان پىَ ببەخشێ.. هەروەك دەفەرموێت: [ وَإِنِّي لَغَفَّارٌ لِّمَن تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا ثُمَّ اهْتَدَى ] (طـه: 82)، واتا: (خواى پەروەردگار فەرموویەتى:) من دەبوورم لەو كەسەى كە تەوبە دەكەن وباوەڕ دەهێنێت وكردەوەى چاك ئەنجام دەدات، لەوە و دواش بەردەوام دەبێت لەسەر ئەو تەوبەیەى كە كردوێتى.
هەر خواى گەورە دەفەرموێت: [ قُلْ يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِن رَّحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ ] (الزمر: ٥٣)، واتا: بەبەندەكانم بڵێ: خواى گەورە دەفەرموێت: ئەى بەندەكانم ئەى ئەوانەى كە تاوان وسەرپێچى زۆرتان ئەنجام داوە و ستەمتان لەنەفسى خۆتان كردووە، نائومێد مەبن لە ڕەحم وسۆز و لێخۆشبوونى خوا،چونكە خواى گەورە لە هەموو تاوان و هەڵەكانتان خۆش دەبێت، بێگومان ئەو خودایە زۆر لێبووردە و بەسۆز و میهرەبانە.
ئای ئەمە چ مژدەیەكە بۆ ئەو كەسانەى كە لەناودەریاى گوناه وتاواندا غەرق بوونە و خەریكە دەخنكێن تیایدا، ئاى چ خەڵاتێكە بۆ كەسێك دیارى وەربگرێت، ئاى چ دەرمانێكە بۆ كەسێك شیفاى بووێت.
دەى برا و خوشكى بەڕێز... پەلە بكە بۆ گەڕانەوە بۆ لاى خوا و بەڕاستەقینەیى پەیمانى پێ بدە، تا خواى گەورە هەموو خراپە و تاوانەكانیشت بۆ بگۆڕێت بەچاكە، چونكە ئەگەر بەڕاستى بگەڕێیتەوە بۆلاى خوا ئەوە خواى گەورە هەموو خراپە و تاوانەكانت بۆ دەگۆڕێت بەچاكە، هـــەروەك دەفـــــەرموێت: [ إِلَّا مَن تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ عَمَلًا صَالِحًا فَأُوْلَئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئَاتِهِمْ حَسَنَاتٍ وَكَـانَ اللَّهُ غَفُـورًا رَّحِيمـًا ] (الفرقان: ٧٠)، واتا: تەنها ئەوانە نەبێت كە تەوبە دەكەن وپەشیمان دەبنەوە و ئیمانى دامەزرا و دەهێنن وكاروكردەوەى چاك ئەنجام دەدەن، ئەوانە خواى گەورە خراپەكانیان بۆ دەگۆڕێت بەچاكە، وە خودا هەمیشە لێخۆشبوو میهرەبانە... ئەگەر بە قەبارەى هەموو دونیا تاوانت كردبێت، بەڵام ویستى گەڕانەوەت كرد بۆ لاى خوا و گەڕایتەوە بۆ لاى و تەوبەیەكى ڕاستەقینەت كرد ئەوە خواى گەورە بەقەبارەى دونیا چاكەت بۆ دەنووسێت... دەى ئێستا چاوەڕوانى چى دەكەیت... پەلەبكە و بڕیاربدە...
لەكۆتایدا... ئەى تاوانبارترین كەس بێئاگامەبە لەو خوایەى كە تەمەنى بۆ ژیانت داناوە، هەروەها بۆ هەناسەكانت و ڕۆژەكانیشت ماوەى داناوە...
لة مالبةرى سةلةفيةت وةركيراوة.
بەڵێ ئێمە غەریبین بەڵێ بە پەیوەست بوونت بەو ڕێبازەی کە پێغەمبەر صلى الله علیه وعلى اله وسلم و صەحابەکان رضي الله عنهم لەسەری بوون، ئەکەویە غەریبیەک کە غەریب تری لە غەریبی شارو غەریبی سەفەر! بەڵام بەو غەریبیە ئەگەیتە ئەو پاداشتە زۆرە کە پاداشتی پەنجا صەحابەیە رضي الله عنهم وەک لەفەرموودەکە بینیمان! وە لە فەرمودەیەکی تر پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وعلى اله وسلم ئەفەرموێ: (إن الإسلام بدأ غريبا وسيعود غريبا كما بدأ فطوبى للغرباء. قيل: من هم يا رسول الله؟ قال: الذين يصلحون إذا فسد الناس) سلسلة الاحاديث الصحيحة 1273 واتە: (بە تەئکید ئیسلام بە غەریبی دەستی پێ کرد لە بیدایەتی هاتنی وە ئەگەڕێتەوە ئەو غەریبیە هەر وەک غەریبی دەست پێکردنی جا بەهەشت بۆ غەریبەکانە. وتیان: ئەو غەریبانە کێن ئەی پێغەمبەری خوا- صلى الله علیه واله وسلم-؟ فەرموی: ئەوانە کە چاک سازی ئەکەن لە کاتێ خەڵک خراپ و گەندەڵ ئەبن). بەڵێ ئەوەیە غەریبمان ئەکات کە دەمانەوێ ئینکاری بکەین لە فەسادی خەڵک بۆیە کەسانێکی زۆر ئەبنە دوژمن و ڕقابەراتیمان ئەکەن! چونکە بانگەوازی ئێمە بۆ نەهێشتنی فەسادە نەک ڕیکلامی ئینتیخاب! ئەگەر بانگەوازەکەمان بانگەوازی سیاسی بوایە ئەوە خەڵک ئاسان شوێنمان ئەکەوت چونکە دەمانگوتە خەڵک ڕزگارتان دەکەین و هەوڵی گیرفان پڕ کردنتان دەدەین! بەڵام بانگەوازی ئێمە ڕوو بەڕوو بوونەوەی خەڵکە بەوەی پێیان دەڵێین ئێوە کەوتونەتە گومڕایی بەوەی داوا لە مردوان ئەکەن ئەوە گەورەترین تاوانە ئەوە گومڕاییە گۆڕی پیاو چاکان ئەکەنە مزگەوت یان ئەیڕازێننەوە وە دوعایان لێ دەکەن دەبێ دوعا تەنها لە خوای بەرز بکەن چونکە دوعا عیباتەدە عیبادەتیش ئەبێ تەنها بۆ خوای بەرز بێت. وە بە خەڵک دەڵێین دەبێ ڕازی نەبن بەحوکمی غەیری ئیسلام چونکە هەر حوکمێک پێچەوانەی ئیسلامە حوکمی جاهیلیەو نابێ ملکەچ بین بۆ هیچ کەسێک لە تاوان و لە حوکمێکی پێچەوانەی ئیسلام بە قسەی بکەین! وە بە خەڵک دەڵێین دەبێ نوێژ بکەن وە کردنەکەشی بەو شێوە بێت کە پێغەمبەر صلى الله علیه واله وسلم کردویەتی وە فەرمانیان پێ دەکەین بەوەی فەرزەکانی خوای بەرز لەسەری داناون جێ بەجێی بکەن. وە نەهی دەکەین لە هەمو بیدعەیەک وەک بیدعەی ئاهەنگ گێڕان بە بۆنەی مەولود و ئیسراو میعراج و قورئان خوێندن لەسەر قەبران! وە نەهی دەکەین و ئینکاری دەکەین لە تاوانەکان وەکو تەفرەقەو حیزبایەتی و ڕیباو غەش و گەندەڵی و خۆ دانەپۆشینی ئافرەت و ڕەسم گرتن و ڕیش تاشین و هەمو تاوانێک تا دەگاتە تاوانی موزاهەرە کردن و چاو کردنەوە لە کافرو موشریکان لە گاورو جولەکان! ئیتر لەبەر ئەوەیە ئەبینە غەریب لە نێو خەڵک و خەڵکێکی زۆریش کە ئەو فەسادانەی تێدا دەکەونە دژایەتی کردنمان و ناوو ناتۆرەمان بۆ دروست ئەکەن وتەهدیدمان ئەکەن و ئەوەی بۆیان بکرێ تەقسیری ناکەن بەرامبەرمان هەندیک هەیە بە ئاشکرا داخی خۆیان ئاشکرا ئەکەن بەوەی دەسەڵاتیان نیە گوێچکەمان ببڕن!!! نەقلم کردووە لە کتابی بەو ڕقەوە ئەمرن تەکفیری و حیزبیەکان.
لة مالبةرى سةلةفيت وةركيراوة.
گرنگیم بۆ بابهتهكانت ههیه. بهڵام ئێستا وا بهكێشهكانی یانه خهریكم بۆیه ناتوانم بیخوێنمهوه، ان شاءالله دواتر.
بةريزى هةردةم لةلام وة هةول دةدةم بابةتةكان سةردةميان بلاو بكةمةوة.
سوپاس و ستایش تهنها بۆخواى گهوره، وهسهلات و سهلامیش لهسهر ئهو كهسهى كههیچ پێغهمبهرێك لهدوایهوه نایهت.
پاشان:
ئهمه چهند ئامۆژگاریهكى پێغهمبهرى ئازیزه(صلى الله عليه وسلم) بۆئافرهتان:_
1_پێغهمبهر(صلى الله عليه وسلم) ئهفهرموێت:"ههركاتێك ئافرهت پێنج فهرزى نوێژهكهى كرد، وهرِۆژووى مانگى رِهمهزانى گرت،وهدامێنى لهكارى نارِهوا پاراست، وهگوێ رِایهڵى مێردهكهى كرد، پێى ئهوترێ:بچۆ ژوورهوه لهههر دهرگایهكى بهههشت كهویستت لێیهتى" رواه ابن حبان وصححه الالبانى.
2_ وهپێغهمبهر(صلى الله عليه وسلم) ئهفهرموێت:"ئهى كۆمهڵى ئافرهتان، خێرو چاكه بكهن ئهگهر لهخشڵ و گهوههرهكانیشتان بێت،چونكه بهرِاستى ئێوه زۆرترینى ئههلى ئاگرن لهرِۆژى قیامهتدا"متفق علیه
3_وهپێغهمبهر(صلى الله عليه وسلم) ئهفهرموێت:"ههر ئافرهتێك بمرێت و مێردهكهى لێی رِازى بێت دهچێته بهههشتهوه" رواه الترمذى وابن ماجة وصححه الحاكم.
4-وهپێغهمبهر(صلى الله عليه وسلم) بهئافرهتێكى فهرموو كهپێیان دهووت: ( ام سنان) :"چى رِێگریت دهكات كهلهگهڵماندا حهج بكهیت؟فهرموى:دووحوشترمان ههبوو هى باوكى فلاَن بوو ( مهبهستى مێردهكهى بوو) خۆى و كورِهكهى حهجیان لهسهریهكێكیان دهكرد وهئهوى تریان ئاوى زهویهكهمانى ده دا، پێغهمبهر(صلى الله عليه وسلم) فهرمووى:"جاعومرهیهك لهرِهمهزاندا جێ ى حهجێك دهگرێتهوه لهگهڵ مندا، جائهگهر رِهمهزان هات عومره بكه، چونكه عومره لهرِهمهزاندا وهك حهجێك وایه" متفق علیه.
5_وهئهفهرموێ:"رِهحمهتى خوا لهو ئافرهتهى كهشهو ههڵدهستێت بۆ شهو نوێژو مێردهكهشى ههڵدهسێنێت ، ئهگه ر مێردهكهشى بهگوێ ى نهكرد ئهوه ئاو بپرژێنێ بهدهم و چاویدا" رواه احمد وصححه الالبانى
6_ وه لهعائشهوه رِهزاى خواى لێ بێت كهفهرموویهتى :" ئهى پێغهمبهرى خوا وا ئهبینین كهجیهاد باشترین كردهوهیه ئایا جیهاد نهكهین؟ فهرموى:" بهلاَم باشترین جیهاد حهجێكى پاكه" رواه البخارى
7_ووترا بهپێغهمبهر(صلى الله عليه وسلم) : ئهى پێغهمبهرى خوا ژنێك ههیه شهو شهو نوێژ دهكات و رِۆژیش بهرِۆژوو دهبێت و كارى خێریش دهكات و ئهیشبهخشێ لهپێناوى خوا ، وهئازارى دراوسێ كهى دهدات بهزمانى. پێغهمبهر(صلى الله عليه وسلم) فهرموى:"هیچ خێرى تێدا نیه ئهوژنه لهئههلى ئاگره" ووترا:" وهفلاَن ژن نوێژه فهرزهكانى دهكات و چاكه و خێرى كهم دهكات و ئازارى دراوسێ كهى نادات. فهرموى:" ئهو ژنه لهئههلى بهههشته". رواه البخارى فى الادب المفرد وصححه الالبانى.
8_ وهدهفهرموێت:"بهو كهسهى كهنهفسى موحهمهدى بهدهسته ئافرهت مافى پهروهردگارى بهتهواوى نادات ههتا مافى مێردهكهى ههمووجێ بهجێ نهكات ههتا ئهگهر بانگى بكات و ئافرهتهكهش لهسهر تهنوور بێت ئهبێت بێ گوێ ى نهكات" رواه ابن ماجة وحسنه الالبانى
9_وهدهفهرموێ:" ئهگهر ئافرهت لهخواردنى ماڵهكهى ببهخشێ لهجگه لهخراپه ئهوه بهگوێرهى ئهو شتهى كهبهخشیویهتى پاداشتى بۆههیه، وهمێردهكهشى ههمان پاداشتى ههیه بهوهى كهپهیداى كردووهو ئافرهتهكهش ئهیبهخشێ وهبۆئهو كهسهش كهبهسهر خهزێنهكهوهیه ههمان پاداشت ههیه هیچ كهسێكیان پاداشتى كهسى تریان كهم ناكهنهوه"رواه البخاری.
10_ وهله ( حصين )ى كورِى(محصن)هوه كهپورێكى ههبوو چوو بۆلاى پێغهمبهر(صلى الله عليه وسلم) بۆ پێویستى یهكى پاشان دهستى خاڵى بووو تهواو بوو لهپێویستى یهكهى پاشان پێغهمبهر(صلى الله عليه وسلم) پێى ووت:ئایا مێردت ههیه؟ ووتى: بهڵێ. فهرمووى: چۆنیت بۆى؟ ووتى: یارمهتى ئهدهم مهگهر نهتوانم. فهرموى:سهیر كه بزانه چۆنیت بۆى؟ چونكه ئهو بهههشت و ئاگرته( واته: ئهگهر باش بیت بۆى ئهچیته بهههشت و خراپیش بیت لهگهڵیدا ئهچیته جهههننهم)أخرجه أحمد والحاكم وصححه الألبانى
11_ وهئهفهرموى:" موسوڵمان تووشى بێ تاقهتى و هیلاكى و خهم و خهفهت و داَتهنگى نابێت ههتا درِكێكیش كه بچێته پێیهوه ئیللا تاوانهكانى دهسرِێتهوه"متفق علیه.
لة مالبةرى سةلةفيةت وةركيراوة.
پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وعلى اله وسلم ئەفەرموێ : ( اريت النار فاذا اكثر اهلها النساء يكفرن قيل ايكفرن بالله قال يكفرن العشير ويكفرن الاحسان لو احسنت الى احداهن الدهر ثم رات منك شيئا قالت ما رايت منك خيرا قط ) رواه البخاري ومسلم واتە : ( ئاگرم نیشان درا زۆربەی خەڵکەکەی ئافرەت بوون کوفر ئەکەن ووتیان : کوفر بەخوا ئەکەن ؟ فەرمووی کوفر بە چاکەی پیاویان ئەکەن وە کوفر بەچاکە ئەکەن -ئینکاری چاکەو چاکەی پیاویان ئەکەن- ئەگەر چاکە لەگەڵ یەکێکیان بکەی لە هەموو زەمەنا پاشان شتێکت لێ ببینێ ئەڵێت خێرم لەتۆ نەبینیە قەت ) .
وە پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وعلى اله وسلم ئەفەرموێ : ( إذا صلت المرأة خمسها و صامت شهرها و حصنت فرجها و أطاعت زوجها قيل لها : ادخلي الجنة من أي أبواب الجنة شئت ) صحيح الجامع 660 واتە : ( ئەگەر ئافرەت پێنج نوێژەکەی بکات وە مانگەکەی بە ڕۆژوو بێت وە داوێنی بپارێزی بە پاکی وە گوێ ڕایەڵی مێردەکەی بکات پێی ئەوترێ : بڕۆ بەهەشتەوە لە هەر دەرگایەکی بەهەشت ئەتەوێ ) .
جا ئەی خوشکی بەڕێز هەوڵ بدە خۆت بپارێزە لە دەرچوون لە قسەی مێردت وە ئینکاری چاکە مەکەو نوێژەکانت بەجوانی ئەنجام بدەو ڕۆژوو بگرە لە ڕەمەزان و داوێنت بپارێزە لە حەرام بۆ ئەوەی دەربازت بێ لە ئاگری جەهەننەم و پێشوازیت لێ بکرێ بۆ بەهەشت و پێت بڵێن فەرموو لەهەر دەرگایەک پێت خۆشە بڕۆ بەهەشتەوە!.
لة مالبةرى سةلةفيةتةوة وةركيراوة.
پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وعلى اله وسلم ئەفەرموێ : ( لأن يطعن في رأس رجل بمخيط من حديد خير من أن يمس امرأة لا تحل له ) سلسلة الاحاديث الصحيحة 226 واتە : ( ئەگەر بە دەرزی ئاسن لە سەری پیاوێک بدرێ باشترە بۆی لە وەی دەست بدا لە ئافرەتێک بۆی حەڵاڵ نیە ) .
لە عبدالله ی کوڕی عەمر خوا لێیان ڕازی بێت دەربارەی پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وعلى اله وسلم ئەفەرموێ : ( كان لا يصافح النساء في البيعة ) سلسلة الاحاديث الصحيحة 530 واتە : ( لە کاتی بەیعەت تەوقەی لە گەڵ ئافرەتانا نەئەکرد ) .
وە پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وعلى اله وسلم ئەفەرموێ : ( إني لا أصافح النساء ) صحيح الجامع 2512 واتە : ( من تەوقە لە گەڵ ئافرەتا ناکەم ) .
وە پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وعلى اله وسلم ئەفەرموێ : ( لا أمس أيدي النساء ) صحيح الجامع 7177 واتە : ( من دەستم نادەم لە دەستی ئافرەتان ) .
وە دایکی ئیمانداران عائیشە خوا لێی ڕازی بێ دەربارەی پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وعلى اله وسلم ئەفەرموێ : ( ولا والله ما مست يد رسول الله صلى الله عليه وسلم يد امرأة قط غير انه يبايعهن بالكلام ) رواه مسلم واتە : ( وە نەخێر والله پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وعلى اله وسلم دەستی نەداوەتە دەستی ئافرەتێک قەت لە غەیری ئەوەی بە قسە بەیعەتی لێ وەر ئەگرتن -نەک وەک پیاوان تەوقەیان لە گەڵ بکاو دەست بنێتە نێو دەستیان- ) .
وە پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وعلى اله وسلم ئەفەرموێ : ( العينان تزنيان و اليدان تزنيان و الرجلان تزنيان و الفرج يزني ) صحيح الجامع 4150 واتە : ( چاوەکان زینا ئەکەن وە دەستەکان زینا ئەکەن وە پێیەکان زینا ئەکەن وە فەرجیش زینا ئەکا ) .
لە سوودەکانی ئەم فەرموودانە
1- دەرزیەکی ئاسن بکێشن بە سەرتا چەندە بە ئازارە بەڵام باشترێکە لەوەی دەستت بدەی لە دەستی ئافرەتێ بۆت حەڵاڵ نیە !.
2- پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وعلى اله وسلم لەو کاتە گرنگە کە کاتی بەیعەت وەرگرتن بوو دەستی نە ئەدا لە دەستی ئافرەتان و تەوقەی لە گەڵ نەئەکردن کەواتە کەس بیانوی نیە بڵێ زەرورە هەندێ جار تەوقە لەگەڵ ئافرەتا بکەی !.
3- کەسێ ناتوانێ بڵێ دڵم پاکەو مەبەستم خراپ نیە لە تەوقە کردن لە گەڵ ئافرەت چونکە کەس نیە لە پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وعلى اله وسلم زیاتر دڵی پاک بێو لە خوا ترس تر بێو لە مەبەستی تاوان دوور تر بێت لە گەڵ ئەوەش تەوقەی لە گەڵ ئافرەتانا نەدەکرد .
4- چاو زینا ئەکا بە سەیر کردن و نەزەری حەرام وە دەست زینا ئەکا بە دەست دان لە ئافرەتێ بۆت حەڵاڵ نیە وە پێیەکان زینا ئەکەن بە ڕۆیشتنی بۆ حەرام و زینا وە فەرجیش زینا ئەکا یانی با بزانین دەستیش زینا ئەکا زیناکەشی دەست دانیەتی لە ئافرەتێ کە بۆی حەڵاڵ نیە ئاشکراشە کە بیدایەتی زینای گەورە بە چاوەو ئینجا بە دەست و پێ پاشان بە فەرج لە بەر ئەوە خوای بەرز ئەفەرموێ : [وَلَا تَقْرَبُوا الزِّنَا] الاسراء 32 نزیکی زینا مەکەون نەک هەر زینا مەکەن بەڵکو نزیکی مەکەون بەوەی بە چاو وە بە دەست وە بە پێ زینا بکەن چونکە ئەتانخاتە نێو ئەو تاوانە گەورەو خۆتان بۆ ناگیرێ .
کە ئەم مەسەلەیەمان بۆ ڕوون بۆوە وە لە فەرموودەی سەحیحی پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وعلى اله وسلم بەڵگەکەیمان زانی ئەوە ئیتر بۆمان نیە دوای فەتوای یان قسەی هیچ کەسێک بکەوین هەر چەندی زاناش بێ یان خەڵکی زۆریشی بە دواوە بێ .لة مالبةرى سةلةفيةت وةركيراوة.
الطيرة» بریتیە لەڕەش بینی كردنو بەخراپو نەگبەت تەماشاكردنی هەندێ شت. خوای پەروەردگار دەفەرموێ: [فَإِذَا جَاءتْهُمُ الْحَسَنَةُ قَالُواْ لَنَا هَذِهِ وَإِن تُصِبْهُمْ سَيِّئَةٌ يَطَّيَّرُواْ بِمُوسَى وَمَن مَّعَهُ أَلا إِنَّمَا طَائِرُهُمْ عِندَ اللّهِ وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لاَ يَعْلَمُونَ] (131) سورة الأعراف واتە: « خوای گەورە باسی دارو دەستەی (فیرعون) دەكات و دەفەرمووێ: هەركاتێ خۆش گوزەرانی و نیعمەتو چاكەیان بۆهاتبا لە باتی شوكرانە بژێری دەیان ووت: ئەمە لەبەر شانو شكۆی خۆمانە. وەئەگەر دووچاری قاتو قڕیو بەڵاو موسیبەتێك هاتبان لە (موسی)و شوێن كەوتوانی ڕەشبین دەبوونو دەیان گووت: ئەمە لە شومی (موسی)و دارودەستەكەی یەتیو نەگبەتی ئەوانە ئێمەش دووچاری بووینە، جا دوای ئەوە خودا دەفەرمووێ: هۆشیاربن ئەوەی لە قازانجوزیان بێ هەر بە بڕیاری خودایە، نەك لەبەر شومی «موسی»و ئەوانەی لەگەڵی بوون، بەڵام زۆربەیان ئەم بیرو باوەڕە ڕاستە نازانن بۆیە ئاوا رەش بینن». * كاتی خۆی(عەرەب)، یەكێكیان ئەگەر ویستبای سەفەرێك بكات یان هەركارێكی تر ئەنجامدات، دەهات باڵندەیەكی دەگرتو هەڵی دەدا، جا ئەگەر باڵندەكە بەلای ڕاست بفڕیایە گەشبین دەبوونو كارەكەیان جێ بەجێ دەكردو سەفەرەكەیان دەكرد. بەڵام ئەگەر باڵندەكە بەلای چەپدا بفڕیایە ڕەش بین دەبوونو لە كارەكەیان پاش گەزدەبونەوەو نەیان دەكرد. وەپێغەمبەر صلى الله عليه وسلم حوكمی ئەم كارەی بۆمان ڕوون كردۆتەوەو دەفەرمووێ: « الطِّيَرَةُ شِرْكٌ».واتە « ڕەش بینی لە هەركارو فەرمانێكدا بێ، ئەوا شیرك وهاوبەش دانانە بۆخوا».رواه الامام احمد1/389 وهو في صحيح الجامع 3955 وە ئەوەی دەچێتە ژێر ئەم باس و بیروباوەڕە حەڕامەوە كە (تەوحید) نابوت دەكات: ئەمانەن:- ڕەش بینی لەمانگەكاندا، وەكو وازهێنان لەژن هێنانو ژن مارەكردن لەمانگی(صفر)دا. وە ڕەش بینی لە ڕۆژەكاندا، وەكو باوەڕبوون بەوەی چوارشەمەی كۆتایی هەموو مانگێك ڕۆژی بەڵاو نەگبەتیە، وە ڕەش بینی لە ژمارەدا وەكو بەخراپ تەماشاكردنی ژمارە (13). وەیان ڕِەش بینن بوون لە(ناو)دا، وەیان ڕەش بینی كردن بەرامبەر هەندێ كەسی خاوەن عەیب، وەكو كەسێك دەڕوات بۆ ئەوەی دوكانەكەی بكاتەوەو لە ڕیگا كەسێكی كوێر دەبینێو دەگەڕێتەوەو لە چونەكەی ڕەش بین دەبێ. جا ئەمانە هەمووی حەرامەو شەریكو هاوبەش دانانە بۆ خوا. وەپێغەمبەر صلى الله عليه وسلم خۆی بەدوور گرتووە لەو كەسانەی بەم كارە هەڵدەسن، هەروەكو «عمران»ی كوڕی«حصین» لە پێغەمبەرەوە صلى الله عليه وسلم دەیگێرێتەوە كە فەرموویەتی: [لَيْسَ مِنَّا مَنْ تَطَيَّرَ، أَوْ تُطِيَّرَ لَهُ أَوْ تَكَهَّنَ، أَوْ تُكِهِّنَ لَهُ أَوْ سَحَرَ، أَوْ سُحِرَ لَهُ] رواه الطبراني في الكبير18/162النظر صحيح الجامع5435. واتە « لە ئێمە نی یە ئەوكەسەی باڵندە هەڵبدات یان بۆی هەڵدەن وەلە ئێمە نییە ئەوكەسەی فاڵبگرێتەوە یان بۆی بگرنەوە،یان جادوو بكات یان جادووی بۆبكرێ» * وەهەر كەس ڕەشبینیەك كەوتە دڵیەوە بەرامبەر شتێك، ئەوا كە فارەتەكەی ئەوەیە كە لەم (حديث)ەدا هاتووە: «عبدالله»ی كوڕی«عمر» لە پێغەمبەرەوە صلى الله عليه وسلم دەیگێرێتەوە كە فەرموویەتی: [مَنْ رَدَّتْهُ الطِّيَرَةُ مِنْ حَاجَةٍ فَقَدْ أَشْرَكَ، قَالُوا: يَا رَسُولَ اللَّهِ، مَا كَفَّارَةُ ذَلِكَ؟ قَالَ: أَنْ يَقُولَ أَحَدُهُمُ اللَّهُمَّ لاَ خَيْرَ إِلاَّ خَيْرُكَ، وَلاَ طَيْرَ إِلاَّ طَيْرُكَ، وَلاَ إِلَهَ غَيْرُكَ] رواه الامام احمد2/220 السلسه الصحيحه1065ز] [هذالحديث فيه ضعف] . واتە « هەر كەسیك لەكارێكی خۆی واز بهێنێ بەهۆی ڕەش بینی یەوە، ئەوا شەریك وهاوبەشی بۆ خوا داناوە. وتیان كەفارەتی ئەوەچی یە ئەی پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم ؟ فەرموی، ئەم دوعایە:- ((خوایە هیچ خێر وچاكەیك نی یە توشمان بێ تەنها ئەو خێر وچاكەیە نەبێ كە تۆ دەتەوێ، وەهیچ زەروزیانێك نی یە كەڕێ مان لێ بگرێ تەنها ئەوە نەبێ كەتۆ دەتەوەێ،وەهیچ پەرستراوێكی شیاو بەپەرستن نیە تەنها تۆ نەبێ » ڕەش بینی شتێكی دەرونی یەو لەدڵدا كەمو زیاد دەكات، باشترینو گرینگترین چارەسەر پشت بەستنە بەخوای پەروەردگار. «عبدالله»ی كوڕی«مسعود» دەفەرمووێ:- [وَمَا مِنَّا إِلَّا وَلَكِنَّ اللَّهَ يُذْهِبُهُ بِالتَّوَكُّلِ] رواه ابوداود3910وهو في السلسه الصحيحه430ٍ. واتە « هیچ كەس نەبوو لەئێمە ئیلا كەم تا زۆر شتێك لەوە لەدڵی دا دروست دەبوو،بەڵام خوای گەورە نەیدەهێشت ولای دەبرد بە بەپشت بەستن بە خوا .لة مالبةرى سةلةفيةت وةركيراوة.
- بابهتهكهت باسی پرسهیه، واته پێویسته چۆن بێت و چی بكرێت دروسته. بهڵام پێم سهیره (نیاحه) بۆ خزایه نێو باسهكهوه!
- لهبابهتهكهدا هاتووه دهڵێت:
توحيد نووسی:خواردنی تێدا دروست دەكرێت و وە خاوەن مردوو زۆر هیلا دەبێت سێ شەوو رۆژ ئیسراحەتیان لێ هەڵ دەگیرێت ئهوهش بێ شەرعی و پێچەوانەی سوننەته.
ئهگهر هیلاك بوونی خاوهن مردوو (بێ شەرعی و پێچەوانەی سوننەت بێ) لای نهتهوهیهكی موسڵمان، بۆ كاتی پرسه پاره تهرخان دهكرێت و ههموو ئامادهكارییهكان لهسهر خزم و ناسیاوهكانی خاوهن پرسهیه واته پرسهدار هیلاك و ماندوو نابێ، بهگوێرهی وهڵامهكهی مامۆستا عبدالطیف بێت ئهو نهتهوهیه بهم كارهیان پرسهیهكی شهرعی و سوننهت بهجێ دهگهیهنن.
براكةم ئةكةر نيةتت بارة كؤكردنةوة بيت بؤ برسة ئةوةيان هةر جائيز نية جونكة كةسي وا هةية هيجى نية و دةبيت بارةش بدات لةوةية بلئ ي با بارة نةدات بةلام كابرا شةرم لةخؤى دةكاتةوة لةلايةكى تريشةوة دةبيتة غصب الحياه ئةوة ش هةر حةرامةو نةهى لئ كراوة بؤية ئةوةية مةبةست لةم بابةتة بةلام سونةت واية جيرانةكانى خاوةن مردووةكة جيشت بكةن بؤ خاوةن مردووةكة بؤ ئةوةى تؤزةك دلنةوايي بدريتةوة هةست بةوة بكات كةكةسيك هةية دلسؤزيةتى و لئ ي دةبرسيتةوة وة تووشي هيلاكةتيش نابيت,براكةم هيوادارم ئةم جؤرة شوبهانة تةرح نةكةى بؤ ئةوةى بةدواى بةلكةدا بكةرئ ي.
شهرهفخان نووسی:K O S R A T نووسی:گهر گوێ له گۆرانیهک رانهگرم رۆژانه ئهیی گوێ له چ رابگرم؟بێجگه له قورئان؟
گوێ له هیچ رامهگره .
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
دهستت خۆش مام توحیدمن بهس گوێێ لهگۆرانییهکی عطاقهرهداغی رادهگرم
بؤ ديارة عطا قةرةداغي مةعصومة و كؤرانيةكانى حةلالة برام هةر كئ بيت حةرام هةر حةرامة.
توحيد نووسی:لهو واتە گۆرانی و مۆسیقا.
هةروا به ئاسانى (لهو) هةم گؤرانى و هةم مؤسيقاشه؟!
باشه ئةگةر گؤرانى بئ مؤسيقا بيت، هةم ديسان لهوه؟
له بيرمه كةسانيك تؤپى پيشيان خسته خانةى لهو بةلام هةرزوو پةشيمان بوونةوه.
خوا پةنامان بدات و له دينةكةى حاليمان بكات.
براكةم كوئ بكرة ئيمة دين بةبةلكةى قورئان و سوننةت وةردةكرين بةلام بة فةهمى سةلةفى صالح بةلام برؤ تؤ ليكؤلينةوة بكة بزانة ئةوها ئةئاسانية يان بةكرانية؟ئيمة هيج شتيك نابرسين و نايخوينينةوة و بةدوايدا نارؤين هةردةلين ئةوها بة ئاسانى و باوبابيرانمان فلان كةس و نازانم جي و جي...... ئةوانة هةمووى قسةى بئ مانان دين زؤرى بيدعة و خورافيات كةوتؤتة ناوى بةلام ئيمة بئ ئاكاين و نابرسينةوة باشان دةلين خوا بةنامان بدة ليبرسينةوةمان لةسةرة قةسةم بةخوا لةو ئيهماليةى خؤمان بؤية بؤ خوا بيتان دةليم بةتايبةتى تؤ كاك سةرهةنك كةسمان نية رؤزانة ئةنتةرنيتمان لةبةردةست نةبيت مةبةستم برايانى يانةية با بجينة سايتة دينيةكان بزانة كامة دين راستة و باسي قورئان و حةديث دةكات لةوةوة شت وةركرين نةك حيزبى و خورافيات جيةكان بؤية بمبورة لةوةية قسةكان توندى بيوة ديار بيت بةلام حةقيكةوديليم.
1- تقوی الله عزوجل :
والتقوى هي: (إتخاذ وقاية من عذابه سبحانه وتعالى بفعل الأوامر واجتناب النواهي).واتە: تەقوا یەكێكە لە هۆكارەكانی زیادبوونی ئیمان وەتەقواش. بریتی یە لە بەدەست هێنانی پارێزگاریەك لە عەزابی خودا ئەم پارێزگاریەش بەدەست دێت بەكردنی فەرمانەكانی خودا وە دووركەوتنە لە قەدەغە كراوەكانی .
2- النظر والتأمل في آيات الله عزوجل الكونية والشرعية:
واتە: سەیركردن و بیر كردنەوە لە نیشانەكانی بوون و گەورەی خودا ، وە ئایەتەكانی خودا، دوو جۆرە یەكەمیان (الآيات الكونية) واتە: ئەو نیشانانەی خودا درووستی كردوون، وەكو ئاسمانەكان و زەوی و خۆر و مانگ و ئەستێرە و شاخ و دار و ڕووبار و دەریاكان وە وەغەیری ئەمانەش لە درووست كراوەكان بەڵگەن لە سەر بوونی خودا، سەیركردن و تێروانینیان ئیمانت زیاد دەكات . هەروەكو شاعر دەڵێت: (وفى كل شيء آية تدل على أنه واحد). واتە: لەهەموو درووستكراوەكانی خودا بەڵگە هەیە خودا تەنهایە هیچ شەریك و هاوەڵی نی یە. وەجۆری دووەم لەئایەتەكانی خودا بریتی یە لە (الآيات الشرعية)) واتە: ئەو ئایەتە پیرۆزانەی كە لە ناو قورئانی پیرۆزدا هەیە، جا هەر كەسێك بیر بكاتەوە لە ئایەتەكانی قورئان ئیمانی زیاد دەبێت ، هەروەكو خودای پەروەردیگار دەفەرموێت: الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَيُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ البقرە: ٢ واتە: ئەم قورئانە ڕاست و حەقە هیچ گومانی تیانیە و وە ئەم قورئانە هیدایەتە بۆ لە خوا ترسان واتە: هەر موسوڵمانێك ئایەتەكانی قورئان بخوێنێت وە بیری لێ بكاتەوە ئەوا هیدایەت دراوەو ئیمانی زیاد دەبێت. 3- العلم بأسماء الله وصفاته:
واتە: زانیاری بوون بە ناو سیفەتەكانی خودای پەروەردگار كە هۆكارێكە بۆ زیادبوونی ئیمان ، ئەم جۆرە زانستە وا لە مرۆڤ دەكات كەوا زۆر خودای خۆش بوێت وە زۆر بۆ لای بگەرێتەوە ، وە زۆر لە هێزو دەسەڵاتی بترسێت .
4- طلب العلم النافع المستمد من الكتاب والسنة والعمل به:
واتە: گەڕان بەدوای زانستی بە سوود كە ورگیرابێت لە قورئان و سوننەت ،وەكو زانستی عەقیدە و مەنهەج و تەفسیرو فەرموودەو ، وەكردەوەپێكردن بەم زانستە پیرۆز و بەسوودانە .
5- قرآءة القرآن وتدبره والعمل به:
واتە: خوێندنەوەی قورئانی پیرۆز وە زۆر بیركردنەوە لە مانای ووشەكانی ، وەكردەوە كردن پێی .
6- قرآءة سيرة النبي (صلی الله علیه وسلم) والعمل بسنته:
واتە:خوێندنەوەی ژیانامەی پێغەمبەر ((صلی الله علیه وسلم)) وەكردەوە كردن بە خووڕەوشت و ڕێبازەكەی .
7- الإكثار من ذكر الله تعالى على كل حال :
واتە: زۆریاد كردنی خودای پەروەردگار لە هەموو كاتەكانتدا ، وەكو ووتنی:( إستغفر الله ، سبحان الله ،الحمد الله ، لا إله إلا الله ، الله أكبر ، لا حول ولا قوة إلا بالله) هەروەكو پێغەمبەر ((صلی الله علیه وسلم)) فەرموویەتی: (لا يزال لسانك رطباً بذكر الله عزوجل) سنن إبن ماجه وصححه الألباني رحمه الله. واتە: بەردەوام بازمانت تەڕبێت بەیاد كردنی خوای پەروەردگار. وە پێغەمبەری خوا ((صلی الله علیه وسلم)) لە فەرموودەیەكی تردا دەفەرمووێت: كەوا زكر كردن خێری زیاترە لە بە خشینی زێر وزیو ،وەخێری زیاترە لەوەی كە كەسێك بچێت لە جیهاد بەشمشێر لە ملی كافران بدات یان كافران لە ملی ئەو بدەن و شەهید بێت . بەڵام پێویستە زكر كردن بەدڵ و زمان بكرێت و كەسەكە مانای ئەو وشانە بزانێت كە دەیڵێت .
8- مجالسة أولياء الصالحين:
واتە: دانیشتن لەگەڵ ئەو كەسانەی كە لە خوا نزیكن و پیاو چاكن ، چونكە دانیشتن لەلای ئەم جۆرە كەسانە خودا دێنێتەوە یادی ، وە دڵی مرۆڤ نەرم دەكات و ئیمانی زیاد دەكات هەروەكو لە فەرموودەیەكی ڕاستدا هاتووە كە ئەمەش دەقەكەیەتی . وقد كان الصحابە رچی الله عنهم یقول بعچهم لبعچ : : (إجلس بنا نؤمن الساعة) قال الشيخ ألالبانى رحمه الله إسناده صحيح على شرط الشيخين واتە: (هاوەڵانی پێغەمبەر ((صلی الله علیه وسلم)) هە ندێكیان بەهەندێكیان دەووت : وەرن بابەیەكەوە دابنیشین و سەعاتێك ئیمانمان زیاد بكەین بەباس كردنی ئایەت و نیشانەكانی خودای پەوەردگار ، كەبریتیە لە درووست كراوەكانی خودا وەخوێندنەوەی كەلامەكەی خودای پەروەردگار . جا خوێنەری بەرێز ئەم فەرموودەیە ڕاستە وە گشت ئەو هوكارانەی كە باسم كردن بەڵگەن بۆ رەد دانەوەی ئەو كۆمەڵە (مبتدع) و گومڕایانەی كەدەڵێن: (الإيمان لايزيد ولا ينقص) واتە: ئیمان نەزیاد دەبێت و نە كەمیش دەبێت ئەم كۆمەڵە گومرایانەش بریتین لە فیرقەی (المرجئە) وإنما سموا مرجئة: لأنهم أخروا العمل عن الإيمان ، وإلإرجاء : بمعنى التأخير. واتە: ئەمانە ناو نراون بە (مرجئە) چونكە ئەوانە كردەوە دوادەخەن لە ئیمان و دەڵێن: كردەوە بەشێك نی یە لە ئیمان.
9- الدعوة إلى الله تعالى:
واتە: بانگەوازی كردن بۆ لای خودای پەروەردگار كە بریتیە لە فەرمان كردنی خەڵكی بە چاكە و وەڕێگری كردنی خەڵكی لە خەراپە.
10- البعد عن جميع الذنوب من الصغائر والكبائر:
واتە: دوور كەوتنەوە لە گشت تاوانەكان ، تاوانی بچووك بێت وە یاخود تاوانی گەورە بێت. 11- حسن الخلق:
واتە: ڕەوشت جوانی هەروەكو پێغەمبەر ((صلی الله علیه وسلم)) دەفەرموێت) أكمل المؤمنين إيمناً أحسنهم خلقا) رواه الترمذي وقال حسن صحيح واتە: تەواو ترین و زیاترین ئیمانی یەكێك لە ئێوە ئەو كە سەیە كەوا ئەخلاق و خوڕوشتی لە هەمووتان جوانتر بێت , واتە: ئەو كەسەی كە خوڕەوشتی جوانی نیە ئیمانی كەمترە لەو كەسەی كە خوڕەوشتی جوانە.
12- إفشاء السلام :
بڵاوكردنەوەی سەلام لەناو موسوڵمانان ، هەر كاتێك بەبرایەكی موسوڵمانت گەیشتیت ئەوا سەلامی لێ بكە ، چونكە پاداشتی لەسەر وەردەگریت و پایەت لەلای خوا بەرز دەبێتەوە. وە پێغەمبەر ((صلی الله علیه وسلم)) لە فەرموودەیەكی دا دەفەرموێت : باشترینتان ئەو كەسەیە كە لە سەرەتادا سەلام لە براكەی دەكات
13- إيثار محبة الله تعالى على كل شىءٍ ثم محبة النبي (صلی الله علیه وسلم) حتى على نفسك:
واتە: پێش خستنی خۆشەویستی خودای گەورە بەسەر هەموو شتێك ، وە پاشان خۆشەویستنی پێغەمبەری خودا ((صلی الله علیه وسلم)) هەتا لە نەفسی خۆشت خۆشتر بووێت.
14- زيارة القبور:
واتە: سەردان كردنی گۆرستان و بیركردنەوە لە حاڵیان كەوا ئەم مردوانە كەسانێك بوون وەكو ئێمە لە ژیان دابوون ، كەچی ئێستا لە ژێر خاكن و یان لە خۆشین یان لە ناخۆشین . بۆیە پێغەمبەری خوا ((صلی الله علیه وسلم)) لەفەرموودەیەكدا دەفەرمووێت: : (كنت نهيتكم عن زيارة القبور ألا فزوروها فإنّها تذكِّركم الآخرة) أخرجه مسلم (53/6،6/82) وأبو داود ـ أنظر أحكام الجنائز للألباني. واتە: من قەدەغەی ئێوەم كردبوو لەوەی كەبچن بۆگۆرستان بەڵام ئێستا ڕێتان پێدەدەم بڕۆن بۆ سەر گۆڕستان چونكە چوون بۆ گۆرستان ڕۆژی دوایتان بەبیر دێنێتەوە . كەواتە بەبیرهاتنەوەی ڕۆژی دوایی هۆكارە بۆزیاد بوونی ئیمان ، جا بۆیە پێغەمبەر ((صلی الله علیه وسلم)) رێگەی داوە كەبچن بۆسەر گۆڕان هەتا وەكو ئیمانمان زیاد بێت و ڕۆژی دوایمان بەبیربێنێتەوە . لە كۆتایدا خوێنەری بەرێز: هەركاتێك ئەم هۆكارانە لە خۆمان جێبە جێ نەكەین ئەوا ئیمانمان بەرەو لاواز بوون دەچێت و شەیتان و نەفسمان بەسەر زاڵ دەبێت خودا بمانپارێزێت.
(والحمد لله رب العالمين وصلى الله على نبيِّنا محمد وآله وصحبه أجمعين) لة سايتى سةلةفيةت وةركيراوة.
الحمد لله وصلاة والسلام على رسول الله وعلى اله وصحبه ومن واله، أما بعد:
خوای پەروەردگار بێ گومان كتێبێكی نادردووەتە خوارەوە و تێیدا فەرموویەتی(فإما يأتينكم مني هدى) لە مەوە هیدایەت و رێنوویتان بۆ دێت (فمن اتبع هدايَ) هەركەسێك شوێن رێنماییەكەی من بكەوێت(فلا يضل ولا يشقى) ئەوە نە گومڕا دەبێت و نە سەری لێ دەشێوێت و نە تووشی شەقاوەت و دڵ تەنگی دەبێت، وە ئەوەش بزانن هەموو كەسێك بای خۆی خەفەتی هەیە، هەروەكو لە پرسیارەكەدا هاتووە خەریكە بگاتە ئەو ڕادەیەی كە خۆی بكوژێت یان خۆی انتحار بكات، لە گەڵ ئەوەشدا لە دنیادا خاوەنی پارەو پلەیەكی باشەو جێگا و ڕێگایەكی باشی هەیە بەڵام مورتاح و دڵ خۆش نیە، چارەسەری ئەو ناموڕتاحیەش بەوە دەبێت كە بگەڕێتەوە بۆ لای خواو دەست بە دینەكەی خواوە بگرێت، ئەو هیدایەتەی كە خوا ناردوویەتی و خۆی دەفەرمووێت(فلا يضل ولا يشقى) نە گومڕا دەبێت و نەسەری لێ دەشێوێت و نە تووشی شەقاوەت و دڵ تەنگی و دڵ ڕاوكی دەبێت.
(ومن أعرض عن ذكري) ئەوەی كە پشت هەڵكا لە خواو لە دینەكەی خوا لە یادی خوا بێ ئاگا بێت (فإن له معيشة ضنكا) خوای گەورە دەفەرمووێت: ئەوە لە ژیانێكی ناخۆش و دڵ تەنگ و پڕ لە حەرەجدا دەژێت و دەرونێكی نەخۆش و نارەحەتی دەبێت، تووشی كۆمەڵێك نارەحەتی دەبێت بە هۆی ئەوەوە كە كە پشتی هەڵكردووە لە دینكەی خوا لە پەیامەكەی خوا،وە لە شوێنێكی تردا خوای گەورە دەفەرمووێت(أَلاَ بِذِكْرِ اللهِ تَطْمَئِنُّ القُلُوبُ)ئایا بە یادی قورئانەكەی خوا دڵ خۆش و ئاسودە نابن، بەهۆی تەقوای خوا و یادی خوا شوێنی باشی دەبێت هەروەكو دەفەرمووێت(ومن یتق الله یجعل له مخرجا) بە شێوەیەك دەرووی خێری لێ دەكاتەوە كە خۆی هەستی پێ نەكات،یان لە شوێنێكی تردا خوای گەورە دەفەرمووێت (ۆمَن ێتَّقِ اللَّهَ ێجْعَل لَّهُ مِنْ أَمْڕهِ یُسْراً)هەركەسێك تەقوای خوا بكات خوای گەورە كاری بۆ ئاسان دەكات.
زۆرجار خەڵك تووشی ناخۆشی و ناڕەحەتی و كێشەی دەروونی دەبێت، كە كێشەكات قورسن و بۆیان چارەسەر نابێت بەڵام كلیلی ئاسان بوونی كارەكان كلیلی ڕزگاربوونمان لە هەموو ناخۆشی و تەنگ و چەڵەمەیەك بریتی یە لە تەقوای خوای گەورە (لَّهُ مِنْ أَمْڕهِ یُسْراً) خوای گەورە كاری بۆ ئاسان دەكات كە لە خوا بترسێت و تەقوای خوا بكات.
بۆیە ئامۆژگاری بۆخۆم و بۆ بركانم و بۆ خوشكانم ئەوەیە كە :
هەر بەڵاو موصیبەتێكمان بەسەردا دێت بە هۆی دوریمانە لە خوای گەورەو غەفڵەتی و بێ ئاگایمانە لە دینەكەی خوا، لە یادی خوای گەورە، كلیلی ڕزگاربوونمان لەو هەمو كێشە دەرونیانەو نەخۆشیە دەرونیانە (گەڕانەوەیە بۆ لای خوا و دەست گرتنە بە پەیامەكەی خوا) بۆیە بە یادی خوا و زیكری خوا خوای گەورە دەرونمان ئاسوودە دەكات و كارمان بۆ ئاسان دەكات و دەرگای خێرمان بۆ دەكاتەوە.
والله اعلم.
لةلايةن مامؤستا عبداللطيف احمد وةلام دراوةتةوة.
گۆرانی و مۆسیقا خوای پەروەردگار لە قورئانی پیرۆزدا دەفەرمووێت، (وَالَّذِينَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ) وە دەفەرمووێت(وَإِذَا سَمِعُوا اللَّغْوَ أَعْرَضُوا عَنْهُ) وە هەروەها خوای گەورە دەفەرموێت (وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْتَرِي لَهْوَ الْحَدِيثِ لِيُضِلَّ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ) ، لهو واتە گۆرانی و مۆسیقا ئەو ئایەتانە هەمووی گۆرانی و مۆسیقا دەگرێتەوە، ئەوجا لَهْوَ الْحَدِيثِ كە یەكێك لە هاوەڵان رەزای خوای لێبیت كاتێك كە گوێی لە مۆسیقا دەبوو پەنجەی دەخستە گوێی خۆی و دەیفەرموو ئەم گۆرانی مۆسیقایە مەبەست پێی لَهْوَ الْحَدِيثِ . ئەوجا فەرموودەكەی بخاری رەحمەتی خوای لێبێت كە دەفەرمووێت پێغەمبەر(صلی الله علیه وسلم) فەرمووی لە كۆتای ئومەتی من قەومێك دێن(يستحلون الحر والحرير والخمر والمعازف) معازف ئامێرو ئالاتی مۆسیقایە كەوتە گۆێگرتن لە گۆرانی و مۆسیقا دڵ دەمرێنێت وە ننیفاق لە دڵدا دروست دەكات وە مرۆڤ لە خوای گەورە دوور دەخاتەوە وە ئەو لەهوەیە كە قورئان باسی كردووە، بۆیە جائز نی یە، ئەو كەسانەی كە دەڵێن مەسەلەیەكی خیلافی یە ئەو حیزبی یەكان كردوویانە بە خیلاف بۆ ئەوەی كە خەڵك زیاتر راكێشن بۆ لای خۆیان دەنا خۆی مەسەلەیەكی خیلافی نی یە . والله اعلم .
لةلايةن مامؤستا عبداللطيف احمد وةلام دراوةتةوة.
پرسە سوننەتە (مستحب)ە، بەڵام كە ئامانجەكەی خۆی بپێكێت مەبەستت ئەوە بێت كە دڵنەوایی خاوەن مردوو بكەیت هانی بدەیت كە ئارام بگرێت، چاوەرێی پاداشت بێت ان شاء الله، دوعا بۆ مردووەكەی بكەیت ئەوە سوننەتە، بەڵام ئەو شێوەیەی كەئێستا هەیە كە لە مزگەوتدا دادەنیشن بۆ نموونە سێ رۆژ یان دوو رۆژ وە كەسێك دێت قورئان دەخوێنێت وە فاتحە هەدیە دەكرێت خواردنی تێدا دروست دەكرێت و وە خاوەن مردوو زۆر هیلا دەبێت سێ شەوو رۆژ ئیسراحەتیان لێ هەڵ دەگیرێت ئەوە كارێكی بێ شەرعی و پێچەوانەی سوننەتە و, (كنا نری اجتماع لأهل المیت وصنع طعام من نیاحة) نیاحەش یەكێكە لە تاوانە گەورەكان. هاوەڵان رەزای خوایان لێ بێت ئەو شێوەیان بە تاوانی كەورە داناوە، نیاحە واتە هاوار كردن و گریان و لە خۆدان.
والله اعلم
لةلايةن مامؤستا عبداللطيف احمد وةلام دراوةتةوة.
پرسیار لە شێخی پایەبەرزی ئیسلام [ محمد ناصرالدين الألباني ] كرا ـ بە ڕەحمەت بێت ـ كە: بۆچی ناونان بە سەلەفی ؟ ئایە بانگەوازێكی حزبیە یان تایفەگەریە یان مەزهەبیە ؟ یان تاقم و گروپێكی نوێیە لە ئیسلامدا ؟
بەڕێزیشیان لەوەڵامدا فەرمووی: لە ڕاستیدا وشەی (السَّلَف) وشەیەكی ناسراوە لە زمانی عەرەبی وە لە زمانی شەرعیشدا، بەڵام ئەوەی لێرەدا بەلای ئێمەوە گرنگ بێت بریتیە لە لێكدانەوەی لە لایەنە شەرعیەكەیەوە:
بێگومان بە صەحیحی لە پەیامبەری خواوە (صلى الله عليه وسلم) پێمان گەیشتووە كە لەو نەخۆشیەی كە تیایدا وەفاتی كرد بە خاتوو فاتیمەی كچی فەرمووە: " فاتقي الله واصبري، ونعم السلف أنا لك " (متفق علیه)، واتە: لەخوا بترسە و ئارام بگرە، وە بشزانە كە چاكترین پێشین بۆ تۆ منم.
وە زانایانیش زۆر جار وشەی سەلفیان بەكارهێناوە، بەشێوەیەك زیاتر لەوەی بتوانرێت ئەژمار بكرێت، وە لێرەدا یەك نمونەمان بەسە بیهێنینەوە كە دەیكەنە بەڵگە بۆ دژایەتی كردنی بیدعە و تازەگەریەكان ئەویش ئەم دێڕە هونراوەیە كە تێیدا هاتووە:
وكل خير في إتباع من سلف وكل شر في إبتداع من خلف
واتە: هەموو خێر و چاكەیەك لە شوێنكەوتنی پێشین دایە، و هەموو خراپەیەكیش لە داهێنراوەكانی پاشینان دایە.
بەڵام كەسانێك هەن كە لافی زانستی شەرعی لێدەدەن نكۆڵی لە خۆدانە پاڵ (سلف) دەكەن !!! بەبیانوی ئەوەی كە ئەم ناوە هیچ بنەوایەكی لە شەرعدا نیە !!!! بۆیە ئەڵـێ: " دروست نیە موسڵمان بڵێت : من شوێنكەوتەی سەلەفی صاڵحم لەوەی كە لەسەری بوون لە بیروباوەڕ و خواپەرستی و هەڵسوكەوتی رۆژانەیان ".
بێگومان ئەم جۆرە نكۆڵی كردنە ـ ئەگەر مەبەستی بێت ـ پێویستە لەسەری خۆی دابڕێت و تەبەڕابكات لەو ئیسلامە ڕاستەی كە پێشینی چاكمانی لەسەر بوونە، لەسەروی هەموویانەوە پەیامبەری خوا (صلى الله عليه وسلم)، هەروەك ئەو فەرمودە متواترە ئاماژەی بۆ دەكات كە لە (الصحیحین) و شوێنی تریشدا هاتووە كە: " خير الناس قرني، ثم الذين يلونهم، ثم الذين يلونهم " (متفق علیه)، واتە: چاكترین خەڵك خەڵكی سەردەمی منن، پاشان ئەوانەی بە دوایاندا دێن، پاشان ئەوانەی بەدوای ئەماندا دێن.
كەواتە دروست نیە بۆ موسڵمان خۆی دابڕێت و تەبەڕا بكات لە خۆدانە پاڵ پێشینی چاك، لە كاتێكدا ئەگەر خۆی دابڕێت و تەبەڕابكات لە خۆدانە پاڵا هەر ناوێكی تر ئەوا هیچ كەسێك لە زانایان ناتوانن حوكمی كوفر و فاسقێتی بە سەردا بدەن.
وە ئەو كەسەی كە نكۆڵی دەكات لە ناونانی خۆی بەو ناوە [ واتە: بە سەلەفیەت ] ئایە خۆی نەداوەتە پاڵ یەكێك لە مەزهەبەكان ؟! ئیتر ئەو مەزهەبە پەیوەست بێت بە بیروباوەڕ یان فیقهەوە ؟
جا ئەو كەسە دەبێت یان (ئەشعەریە یان ماتریدی).
وە یان یەكێك بێت لە (ئەهلی حەدیس یان حەنەفی یان شافعی یان مالكی یان حەنبەلی)، لەوانەی كە ناوی (أهل السنة و الجماعة) دەیانگرێتەوە، لەكاتێكدا ئەو كەسەی كە خۆی ئەداتە پاڵ مەزهەبی ئەشعەری یان یەكێك لە چوار مەزهەبەكە خۆی داوەتە باڵ كەسانێك كە بێگومان بێ هەڵە نین، هەرچەندە ئەو زانایانەشیان تێدا بێت كە فەتواكانیان موافقی قورئان وسوننە بێت، جا خوزگە دەمزانی ئەوانە بۆ نكۆڵی ئەم جۆرە خۆدانە پاڵەش ناكەن كە خۆدانە پاڵا كەسانێكە كە بێ هەڵە نین ؟
بەڵام ـ بە شێوەیەكی گشتی ـ ئەوەی خۆی ئەداتە پاڵ سەلەفی صالح ئەوە خۆی داوەتە پاڵ كەسانێكی بێ هەڵەوە، و پەیامبەری خواش (صلى الله عليه وسلم) لە نیشانەكانی كۆمەڵەی رزگاربووی باس كردووە لەوانەش ئەوەیە: كە پابەندن بەوەی پەیامبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) و هاوەڵانی لەسەری بوونە (رضي الله عنهم).
جا هەركەسێك دەستیان پێوە بگرێ ئەوە بە دڵنیاییەوە لە لایەن پەروەردگاریەوە ڕێنمایی كراوە.
وە ئەو نیسبەتدانەش [ واتە: سەلەفیەت ] خۆدانەپاڵێكە هەركەس خۆی بداتە پاڵی ڕێزدارتری دەكات وە رێگە و رێبازی كۆمەڵەی رزگاربووانی بۆ ئاسان دەكات، وە ئەوەش بۆ كەسانێك نیە خۆیان دەدەنەپاڵ هەر ناو و نیسبەتێكی تر.
چونكە لە دوو حاڵەت بەدەر نیە: یان خۆدانە پاڵە بۆ كەسێك كە بێ هەڵە نیە، یان خۆدانە پاڵی كەسانێكە كە شوێن كەوتەی مەنهەجی ئەو كەسە بێ بەری نیەیە لەهەڵە، كەواتە بەهەمان شێوە لە هەڵە پارێزراو نیە ، بەڵام بەپێچەوانەوەی بێ هەڵەیی هاوەڵانی پەیامبەری خوا (صلى الله عليه وسلم)، كە پەیامبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) خۆی فەرمانی پێكردوین كە دەست بگرین بە رێباز و سوننەتی خۆی و هاوەڵانی لەپاش خۆی.
وە ئێمە پێداگری و جەخت لەسەر ئەوە دەكەین كە تێگەیشتنمان بۆ قورئانی پیرۆز و سوننەتی پەیامبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) بە پێی پەیڕەوی هاوەڵانی بێت، بۆ ئەوەی پارێزراو بین لە لادان بەلای ڕاست یان بەلای چەپدا، وە لا بدەین بە تێگەیشتنێكی تایبەت بە خۆمانەوە، بەڵگەی لەسەر نەبێت لە قورئان و سوننەتدا.
پاشان بۆچی ئیكتفا نەكەین بە خۆدانەپاڵ قورئان و سوننەت ؟
هۆكارەكەی دەگەڕێتەوە بۆ دوو خاڵ:
یەكێكیان: پەیوەستە بە دەقە شەرعیەكانەوە.
ئەوی تریان: پەیوەستە بە واقعی گروپ و كۆمەڵە ئیسلامیەكانەوە.
سەبارەت بە هۆكاری یەكەم: ئێمە لە دەقە شەرعیەكاندا دەبینین فەرمان كراوە بە گوێڕایەڵی شتێكی تر سەرەڕای قورئان و سوننەت هەروەك خوای پەروەردگار ئەفەرموێ: [ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَطِيعُواْ اللّهَ وَأَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِي الأَمْرِ مِنكُمْ ] (النساء: 59)، خۆ ئەگەر كاربەدەستێكی بەیعەت پێدراو هەبوایە لە موسڵمانان، ئەوا ئەو كاتە گوێڕایەڵی كردنی واجب دەبوو هەروەك چۆن گوێڕایەڵی قورئان و سوننەت واجبە، ئەگەرچی دوور نیە خۆی و ئەوانەی چواردەوریشی هەڵە بكەن، ئەو كاتەش گوێڕایەڵی كردنی واجب دەبوو لەبەر نەهێشتنی مەفسەدەی ڕاجیاوازی، ئەوەش بەو مەرجە زانراوەی: (لا طاعة لمخلوق في معصية الخالق)، واتە: گوێڕایەڵی هیچ بەدیهێنراوێك ناكرێت لە سەرپێچی خوادا.
وە خوای پەروەردگاریش ئەفەرموێ:
[ وَمَن يُشَاقِقِ الرَّسُولَ مِن بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُ الْهُدَى وَيَتَّبِعْ غَيْرَ سَبِيلِ الْمُؤْمِنِينَ نُوَلِّهِ مَا تَوَلَّى وَنُصْلِهِ جَهَنَّمَ وَسَاءتْ مَصِيراً ] (النساء: 115).
بێگومان خوای پەروەردگار بەرز و بڵند و دوورە لە وتەی بێ مەبەست، بۆیە گومان و دوودڵی تیا نیە كە باسكردنی [سَبِيلِ الْمُؤْمِنِينَ ] لێرەدا بۆ حیكمەت و سودێكی گرنگە، جا ئەوە بەڵگەیە لەسەر ئەوەی كە بێگومان واجبێكی گرنگ هەیە ئەویش ئەوەیە كە: شوێن كەوتنمان بۆ قورئان و سوننەت پێویستە بەپێی ئەوە بێت كە موسڵمانە پێشینەكان لەسەری بوون، كە ئەوانیش هاوەڵانی پەیامبەرن (صلى الله عليه وسلم)، پاشان ئەوانەی بە دوایاندا دێن، و پاشان ئەوانەی بەدوای ئەمانەدا دێن، ئا ئەمە ئەوەیە كە بانگەوازی سەلەفی بانگەشەی بۆ دەكات، و جەختی لەسەر كردووەتەوە لە بناغەكانی بانگەوازیدا، و لەپەیڕەوی پەروەردەیدا.
بێگومان بانگەوازی بەراستی سەلەفیەت ئوممەت كۆ دەكاتەوە، كەچی هەر بانگەوازێكی تر ئوممەت پەرتەوازە دەكات، خوای پەروەردگار ئەفەرموێ: [ وَكُونُواْ مَعَ الصَّادِقِينَ ] (التوبة: 119)، واتە: لەگەڵ ڕاستگۆیاندا بن. وە هەر كەس قورئان و سوننەت لە تێگەیشتنی سەلەفی صالح جیا بكاتەوە هەرگیز راستگۆ نیە.
وە سەبارەت بە هۆكاری دووەم: ئەوەیە كە كۆمەڵ و حزبەكانی ئێستا بەتەواوی لا ناكەنەوە بەلای گرتنەبەری رێگەی باوەڕداران كە لە ئایەتەكەدا باسی هاتووە، و هەندێك فەرمودەیش پاڵپشتیان كردووە، لەوانەش: فەرمودەی حەفتا و سێ بەشەكە، كە هەمویان لە ئاگردان جگە لە یەكێكیان، كە پەیامبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) وەسفی كردووە بەوەی كە: " هي التي على مثل ما أنا عليه اليوم و أصحابى " (السلسلة الصحيحة: 204)، واتە: ئەوەیە كە لەسەر ئەوەن ئەمڕۆ من و هاوەڵانمی لەسەرە.
جا ئەم فەرمودەیە هاوشێوەی ئەو ئایەتەیە كە باسی رێگای ئیمانداران دەكات، هەروەها لەوانە فەرمودەكەی (العرباض بن سارية) یە كە تیایدا هاتووە: " فعليكم بسنتي وسنة الخلفـاء الـراشدين المهديين من بعـدي " (صحیح الجامع: 2249)، واتە: دەست بگرن بە رێبازی من و رێبازی جێنشینە كامڵ و هیدایەت دراوەكانم لە پاش خۆم.
كەواتە دوو ڕێباز هەیە: رێبازی پەیامبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) و رێبازی جێنشینە كامڵ و هیدایەت دراوەكان (رضي الله عنهم)، كە پێویستە لە سەرمان ـ ئێمەی پاشین ـ بگەڕێینەوە بۆ قورئان و سوننەت و رێگەی ئیمانداران، وە دروست نیە بڵێین: ئێمە سەربەخۆ لە قورئان و سوننەت تێدەگەین بەبێ هیچ ئاوڕدانەوەیەك بۆ ئەوەی سەلەفی صاڵح لەسەری بوون !!
وە لەم سەردەمەدا پێویستمان بە نیسبەت و خۆدانەپاڵێكی جیاكەرەوەی ورد هەیە:
چونكـە بەس نیە تەنهـا بڵێیت: من تەنهـا موسڵمـانم ! یـان مـەزهەبم ئیسلامە ! چونكە هـەموو كۆمـەڵ و تاقمە گـومڕاكان ـ وەك: ڕافیزە و ئیبازی [ كە فیرقەیەكی خەوارجن ] و قادیانیەكان و جگە لـەمـانیش لە فیرقەكانی تر ـ هەر ئەوە ئەڵێن !!! جا نازانم ئایە چی تۆ لـەوان جیا ئەكاتەوە ؟
خۆ ئەگەر وتت: من موسڵمانم لەسەر قورئان و سوننەت دیسانەوە بەس نیە، چونكە شوێنكەوتەی فیرقەكان ـ لە ئەشعەریەكان و ماتوریدیەكان، وحزبیەكانیش ـ بەهەمان شێوە لافی شوێنكەوتنی ئەو دوو بنچینە ئەدەن.
وە بێگومان ناوێكی ڕوونی دیاری جیاكەرەوەی ئاشكرا ئەوەیە كە بڵێیت : " من موسڵمانم لەسەر قورئان و سوننەت وە بەپێی پەیڕەوی سەلەفی صاڵحمان "، ئەویش بە كورتی ئەوەیە بڵێین: " من سەلەفیم ".
جا كەوابوو بەو پێیە ئەو ڕاستیەی كە هیچ ئەملا و ئەولایەكی تیا نیە ئەوەیە كە: بەس نیە بەتەنها متمانە بكرێتە سەر قورئان و سوننەت بەبێ پەیڕەوی سەلەفی صاڵح كە ڕونكەرەوەی هەردوكیانە لە تێگەیشتن وتێڕوانیندا، و لە زانست و كردەوەدا، و لە بانگەواز و تێكۆشاندا.
وە ئێمە دەزانین كە ئەوان ـ خوا لێیان ڕازی بێت ـ دەمارگیریان نەبووە بۆ مەزهەبێكێكی دیاری كراو، یان بۆ كەسێكی دیاری كراو، وە كەسێكیان تیا نەبووە كە (بەكری یان عومەری یان عوسمانی یان عەلەوی بوبێت)، بەڵكو ئەگەر كەسێكیان بۆی بگونجایە كە پرسیار لە ئەبوبەكر یان لە عومەر یان ئەبو هورەیرە بكات، پرسیاری دەكرد، چونكە ئەوان بڕوایان وابووە كە یەكلایی لە شوێنكەوتندا دروست نیە جگە بۆ یەك كەس نەبێت، كەئەویش پەیامبەری خوایە (صلى الله عليه وسلم)، كە لە هەواو ئارەزوەوە نادوێت، بەڵكو ئەوەی ئەیڵێت سروشە و بۆی دێت.
وە ئەگەر بڕیارماندا بۆ ڕەخنەگرانی بەرامبەر كەوا ئێمە تەنها ناوی موسڵمان لە خۆمان دەنێین بەبێ خۆدانەپاڵ سەلەفیەت ـ لە كاتێكدا كە نیسبەتێكی پیرۆز و ڕاستە ـ ئاخۆ ئەوانیش واز ئەهێنن لە ناونان بە ناوی حزبەكانیان، یان مەزهەبەكانیان، یان تایفەكانیان، سەرەڕای ئەوەی نە شەرعیە و نەش ڕاستە ؟!!
دەسا با ئەم جیاوازیەی كە لە نێوانماندایە بەس بێت بۆتان، و بێگومان هەموو جامێكیش چی تیابێ هەر ئەوە دەڕێژێت.
شوكر و ستایش بۆ خوای پەروەردگار تەواوبوو
پرسیاری ژمارە (32) ـی ئەو پرسیارانەی لە گۆڤاری (الأصالة) بڵاوكراونەتەوە (1413 هـ، 1414 هـ، 1415 هـ)
وەرگێڕانی: هاوار عبدالله
پێداچونەوەی: عدنان بارام كەلاری
لةبةهةشت وةركيراوة.
جزاكم الله خيرا خواى كةورة بتان باريزيت و هيوادارم سود بةخش بوو بيت بؤتان.
الحمد لله وحده، و الصلاة والسلام على من لا نبي بعده.و بعد:
هەندێك لە ئافرەتان وا دەزانن نوێژكردن تەنها بریتیە لە ڕوو كردن لە قیبلە و ئەنجامدانی چەند جوڵەیەك و خوێندنەوەی چەند ئایەت و زیكرێك، دەبینین ئەم بیركردنەوەیە وایان لێدەكات گرنگی نادەن بەوەی كە پێویستە چ جۆرە پۆشاكێك لەبەر بكەن بۆیە گوێ نادەنێ تەسك بێت یان تەنك بێت یان بەشێك لە پرچیان یان قاچیان یان قۆڵیان بەدەرەوە بێت، لەكاتێكدا ئافرەت هەموو جەستەی عەورەتە.
[جا بابزانین پۆشاكی ئافرەتان دەبێت چۆن بێت لە ناو نوێژدا]
1 ـ پێویستە ئافرەت لە نوێژدا پۆشاكێك لەبەر بكات هەموو جەستەی داپۆشێ جگە لە ڕومەت و هەردوو دەستی لەسەر ڕای دروست و پەسەندی زانایان.
ئەمەش بەبەڵگەی فەرمودەی پەیامبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) كە فەرموویەتی: " يا أسماء إن المرأة إذا بلغت المحيض لم يصلح أن يرى منها شيء إلا هذا وهذا - وأشار إلى وجهه وكفيه " حسنه الألباني في صحيح الجامع، برقم: (7874).
واتە: ئەی ئەسماو ئەگەر ئافرەتی موسڵمان گەشتە تەمەنی باڵغ بوون نابێت جگە لە دەستەكان و ڕوومەتی زیاتر دەركەوێت
الخطابي له معالم السنن (ج2 ص343) ئەفەرموێت: خەڵكی ڕاجیاوازن لەوەی كە ئافرەتی ئازادی باڵغ بوو چەن لە جەستەی داپۆشێ كە نوێژی كرد، شافعی و أوزاعی فەرمویانە: هەموو جەستەی داپۆشێ جگە لە ڕومەت و هەردوو لەپی دەستی
وه البغوی ئەفەرموێت: (أما المرأة الحرة، فعليها أن تُغطيَ جميعَ بدنها في الصلاة إلا الوجهَ واليدين إلى الكُوعين). اهـ شرح السنة (ج2 ص436).. واتە: بەڵام ئافرەتی ئازادی باڵغ بوو پێویستە لەسەری هەموو جەستەی داپۆشێ لە كاتی نوێژكردن جگە لە ڕومەتی و هەردوو دەستی تا مەچەكی.
2 ـ پێویستە سەرپۆشێكی باش بدات بەسەریا كە تەنك نەبێت وە هێندە گەورە بێت هەموو سەری داپۆشێ بە شێوەیەك هیچ لە پرچی
بە دەرەوە نەبێت، بەڵگەی ئەمەش ئەو فەرمودەیەی دایكە عائیشە گێڕاویەتەوە كە پەیامبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) فەرمویەتی: (لا يقبلُ الله صلاةَ حائض إلا بخمار) صحيح أبي داود - (3 / 206)
واتە: خوا نوێژی ئافرەتی باڵغ بوو وەرناگرێت ئیللا بە سەرپۆشەوە نەبێت.
ابن المنذر له الإجماع (ص45): ئەفەرموێت: زانایان كۆڕان لەسەر ئەوەی كەوا ئافرەتی باڵغ بوو پێویستە لەسەری بە سەرپۆشەوە نوێژ بكات.
3 ـ نابێت بە پۆشاكی تەنكەوە نوێژ بكەن ئەگەر چی فراوانیش بوو چونكە وەكو ڕووت وایە بەڵگەشمان وتەی پەیامبەری خوایە (صلى الله عليه وسلم) كە فەرمویەتی:(سيكون في آخر أمتي نساء كاسيات عاريات …) رواه الطبراني في المعجم الصغير بسند صحيح. واتە: لە ئاخری ئوممەتەكەم هەندێك ئافرەت هەن بەناو داپۆشراون بەڵام لە ڕاستیدا ڕووتن.
ابن عبد البر ئەفەرموێت: مەبەستی پەیامبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) ئەو ئافرەتانەیە كە پۆشاكی تەنك و ناسك دەكەنە بەر ئەو جۆرە پۆشاكە لە ڕاستیدا لەش دەردەخات، نەك ئەوەی كە دای بپۆشێت، ئەو جۆرە ئافرەتانە بە ناو داپۆشراون،
السفارینی له ((غذاء الألباب)) ئەفەرموێت: ئەگەر پۆشاك و تەنك بوو ، بەهۆی تەنكیەوە عەورەتی لەبەركەرەكەی نەپۆشی پیاو بێت یان ئافرەت ئەوە قەدەغەیە و حەرامە لەسەر ئەو كەسەی لەبەری دەكات لەبەر ئەوەی ئەو عەورەتەی دانەپۆشیوە كە شەرع فەرمانی كردوە بە داپۆشینی، ئەم وتەیەش خیلافی تیا نیە.
وە پێشەوا شوكانی له (نيل الأوطار) (2/115) ئەفەرموێت: پێویستە لەسەر ئافرەت جەستەی بە پۆشاكێك داپۆشێت لەشی دەرنەخات وە ئەمەش مەرجی داپۆشەری عەورەتە.
4 ـ نابێت بە پۆشاكی تەسكەوە نوێژ بكەن وەك (فانیلە و پانتۆڵ و تراكسۆت و هاوشێوەكانیان) چونكە قەبارەی جەستەیان دەردەخات ، هەروەك لە هشام بن عروە ئەفەرموێت: كاتێك كە (منذر) ی كوڕی (زبیر) لە عێراق گەڕایەوە پۆشاك و بەرگێكی لە جۆری (مرويَّة و ، و قوهية) ی نارد بۆ (أسماء) ی كچی (أبو بكر) ئەوەش لە كاتێكدا بوو كە (أسماء) چاوەكانی لە دەست دابوو، واتە: نابینا بوو: ڕاوی دەڵێت: كە (أسماء) دەستی دا لە پۆشاكەكە، فەرمووی: ئۆف بۆ ئەم پۆشاكە، پۆشاكەكەی بۆ بگەڕێننەوە، (منذر) یش ئەوەی زۆر لەلا گەورەو گران بوو، بۆیە فەرمووی: ئەی دایكی بەڕێزم ئەوە تەنك نییە بۆ ئەوەی لەش دەربخات، ئەویش لە وەڵامدا فەرمووی: ئەگەر لەشی تێدا دەرنەكەوێت، خۆ قەبارەی لەش دەردەخات.
وە زۆرێك لە زانایان كۆڕان لەسەر ئەوەی ئەو پۆشاكەی كە واجبە ئافرەتان لە نوێژدا لەبەری بكەن بریتیە لە (درع وخمار)
واتە: ئەو پۆشاكەی مەرجی حیجابی شەرعی تێدا بێت لەوانەش: فراوان بێت و تەسك و تەنك نەبێ و هاوشێوەی جلی بێ باوەڕان و پیاوان نەبێ.
لەگەڵ سەرپۆشدا.دەبینیت یەكێكیان دەچێتە نوێژەوە و پرچی یان بەشێك لە پرچی یان لە قۆڵی یان قاچی بەدەرەوەیە لەم كاتەدا لەسەریەتی ـ لای زۆربەی زانایان ـ نوێژەكەی دوبارە بكاتەوە
5 ـ سەبارەت بە پێكانی ئافرەت بەهەمان شێوە بە عەورەت دەژمێردرێن، و پێویستە دابپۆشرێن، داپۆشینیشیان بە گۆرەوەی بەس نیە، با گۆرەویەكانیش ئەستور بن، چونكە قەبارەی پێكان دەردەخەن، بەڵگەش خوای پەروەردگار ئەفەرموێت: [ وَلَا يَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِيُعْلَمَ مَا يُخْفِينَ مِن زِينَتِهِنَّ ] .
ڕوی هەڵێنجاندنی ئایەتەكە ئەوەیە: كە ئافرەتان پێویستە لەسەریان پێكانیان داپۆشن. وە لەم بارەیەوە ابن حزم ئەفەرموێت: ئەمە دەقێكە سەبارەت بە قاچ و لاقەكان كە پێویستە دابپۆشرێ و دەرخستنیان حەڵاڵ نیە
وە بەڵگە لە سوننەت بۆ ئەمە فەرمودەكەی (ابن عمر)ە كە ئەفەرموێت : پەیامبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) فەرمویەتی: ((مَنْ جرّ ثوْبه خيلاء، لم ينظر الله إليه يوم القيامة)). فقالت أم سلمة: فكيف يصنع النّساءُ بذيولهنّ ؟ قال: يرخين شبراً. فقالت: إذن تنكشف أقدامهن ! قال: فيرخينه ذراعاً، لا يزدن عليه
واتە: هەركەس بۆ فیز و تەكەبور پۆشاكەكەی شۆڕ بكاتەوە خوای پەروەردگار لە قیامەتدا تەماشای ناكات. (أم سلمة) فەرموی: ئەی پەیامبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) ئافرەتان چی بكەن بە دامێنەی كراسەكانیان ؟ فەرمووی: با بستێك شۆڕی بكەنەوە، (أم سلمة) ـ ڕەزای خوای لێ بێت ـ فەرمووی: كەواتە پێكانیان دەر دەكەوێت ؟! ئەویش فەرمووی: با باڵێك شۆڕی بكەنەوە، و لەوەش زیاتر شۆڕی نەكەنەوە. سلسلة الأحاديث الصحيحة: 1864
البیهقی ئەفەرموێت: بەڵگەی ئەوەی تیایە كە داپۆشینی قاچەكان بۆ ئافرەت واجبە.
وە پرسیار كرا لە ئیمامی أحمد: ئافرەت لە چەند پۆشاكدا نوێژ بكات ؟ فەرموی: بەلای كەمەوە: كراسێك و سەرپۆشێك، وە قاچەكانی داپۆشێت وە كراسەكە ئەوەندە درێژ بێ پێكانی داپۆشی
وە ئیمامی شافعی ئەفەرموێت: پێویستە لەسەر ئافرەت كە هەموو جەستەی لە نوێژدا داپۆشێت جگە لە هەردوو لەپ و ڕومەتی. هەروەها ئەفەرموێت: وە هەموو شتێك لە جەستەی ئافرەت عەورەتە جگە لە هەردوو لەپ و ڕومەتی. وە پشتی پێكانی عەورەتن، بۆیە ئەگەر شتێك لە نێوان ناوك بۆ ئەژنۆی پیاو لە نوێژدا دەركەوت یان شتێك لە پرچی ئافرەت لە نوێژدا دەركەوت زۆربێ یان كەم وە لە جەستەی جگە لە ڕومەت و هەردوو لەپی و مەچەكی لەوە زیاتر دەرناخات بزانن یان نەزانن ـ هەردوكیان نوێژەكەیان دوبارە دەكەنەوە، مەگەر بەهۆی هەڵكردنی با ئەو شوێنانە بەدەر بكەون یان بەهۆی كەوتنە خوارەوەی پۆشاكەكە.
هەروەها لەم بارەیەوە زانای پایە بەرز شێخ ابن باز ئەفەرموێت: دەرخستنی قاچەكان لە نوێژدا بۆ ئافرەتان لای زۆربەی زانایان جائز نیە و نوێژەكەی پوچەڵ دەكاتەوە. بۆیە ئەگەر ئافرەت نوێژی كرد و قاچەكانی بە دەرەوە بوون واجبە لە سەری نوێژەكەی دوبارە بكاتەوە لای زۆربەی زانایان
كەواتە پێویستە لەسەر ئافرەتان لە نوێژدا پۆشاكێكی فراوانی ئەستور لەبەر بكەن هێندە شۆڕ بێت قاچەكانیشیان داپۆشێت، وە سەرپۆشێكی باش بدەن بە سەریاندا. ئەمە پۆشاكی شەرعی ئافرەتانە لە ناو نوێژدا.
ماوەتەوە بڵێم: خوشكی ئیماندار ئەوەت بیر نەچێت لە نوێژكردنت دا تۆ گفتوگۆ لەگەڵ پەروەردگارت دەكەیت، پۆشاكێك لەبەر مەكە ببێتە هۆی توڕەبونی پەروەردگار لێت،بەڵكو پۆشاكێك لەبەر بكە شایستە بێت بەو كاتەی تۆ تیایدای كە نوێژكردنە، مەرجەكانی پۆشاكی شەرعیشمان بە كورەتی لەم نوسراوەدا باس كرد تۆیش تەنها ئەوەت لەسەرە جێبەجێی بكەی.
وَآخِرُ دَعْوَانا أَنِ الْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ.
لةةهةشت وةركيراوة.
ئةم وينة زؤر راستة
https://fbcdn-sphotos-h-a.akamaihd.net/ … 7287_n.jpg
كومينتي ئيوة؟
جا وةلا برام خوا جةزاى بةخيرت بداتةوة , ئةوة بةسة بؤ ئةو كةسانةى كة داواى حوكم بة قورئان دةكةن ئةوةش حوكمةكةيان قةسةم بةخوا هيجيان بؤ ناكريت تا ئاخيرى زةمان. جا ئةوان لةشةخصي خؤيان حوكم بةقورئان و سوونةت نةكةن ئةى قور بةسةر زير دةستةكةيان.
جا وةلامى سؤفيةكى وةك تؤ جؤن بدةمةوة لةكاتيكدا تؤ جةند برسياريكت بةيةكةوة كردووة؟باشان تؤ باسي خروج هةر مةكة كةس لة عةقيدةى تؤ ناكات دةميك سؤفيت دةميك خواريجيت دةميك مورجيئةى كرنك ئةوةية دزى ئةهلى سوننةى تؤ كةى خؤت يةك لاى كردةوة ئينجا وةرة مناقةشة بكة بةلام عةقيدةى خؤت بةيان بكة.باشة؟
بە فەخرەوە ئەشعەریم .... نە سۆفیمە و نە شیعە و نە مورجیئە و نە خەواریج !
ئیستا وەلامم بدەوە
وە لەگەل ئەم پرسیارەش ئایا محمدی کوری عبدالوهاب بۆچی خروجی کرد ! خۆ مەلیکەکەش کافر نەبوو !!!!
جا وةلا كة خؤتت كوتت اشعريمة يةعنى هيج؟ هةر جيت بئ بليم وةر ناكرى و خؤشم بةتؤ ماندوو ناكةم,بةلام خروجى محمدى كورى عبدالوةهاب رةحمةتى خواى ليبيت لةبةر ئةم هةموو خورافياتة بوو كة لةولاتى سعودية دةكرا كة شركى اكبر بوو نةك مةعصيةت جا نةجي شوبهةى وا بهينيةوة و بليت ئةى ئيستا ئةو هةموو كوناهة دةكريت واية كوناه دةكريت بةلام كوفرى كةورة نةبينراوة.
توحيد نووسی:شه یدا نووسی:[size=24]برام زۆر حهز له مناقهشه ناكهم چونكه ههرچی بڵێین باش نیه خۆم له دین شارهزام به ڵام هیچیشی لێ نازانم ناتوانم فتواش بدهم چونكه من پێم وایه نهوهك له كوردستان بگره له عێراقیش مفتیمان نیه....سهله فیهكان به و مهلایانهی ئێمه ئه ڵێن مهلا ریش تاشراوهكان مهبهستیان ئهوهیه بهمهلایان نازانن یاخود مناقهشه زۆر لهسهر ئهوه ئهكهن ئهو مهلایانهی ریشیان ئهتاشن ههڵهن چونكه حهرامه ریش بتاشرێت یاخود ئه ڵێن دهست نوێژ له خێزانی خۆت ناشكێت برام ئێمهلهسهر مهزههبی ئیمامی شافعین دهست نوێژ له خێزانمان ئه شكێت چۆن ناشكێت یاخود گوێم لێ بوه دهڵێ كه چویه مزگهوت بانگ بوو نابێ وهڵامی بانگهكه بدهیته دهبی دوو ركات نوێژی تحیهت مسجد بكهی... منیش ئه ڵێم بهمهزههبه كانی تر دهست نوێژ له خێزانت ناشكێت به ڵام مهزههبی ئیمامی شافعی دهست نوێژ له خێزانت ئه شكێت[/size]
دةستت خؤش بيت مامؤستا كيان ئيمة كئ دينى بؤ هيناوين؟ئيمامى شافعى رةحمةتى خواى ليبيت يان بيغةمبةر صلى الله عليه وسلم؟بيكومان بيغةمبةر صلى الله عليه وسلم كةواتة ئةو دةست نويزى نةشوشتؤتةوة لة خيزانى بيويست دةكات تؤ بيشؤيتةوة ؟
والله كاكه گیان عهزیزم من زۆرم فهرمودهی سهروهری مرۆڤایهتی خوێندۆتهوه ئهڵێ ناشكێ بهڵام زۆریشم پرسیار له ئیمام و خهتیبهكان كردوه وهڵامیان ئهوه بوه كه به ههر سێ مهزههبهكهی تر ده ست نوێژ ناشكێت بهڵام له مهزههبی ئیمامی [size=24]شافیعی ده ست نوێژ ئه شكێت ئێمهش لهسهر مهزههبی ئیمامی شافعین[/size]
لةكةل ريزم بؤ ئيمام و خةتيبةكان كة بيغةمبةر صلى الله عليه وسلم نةي شوشتبيتةوة بؤ برسيار دةكةى؟با امام و خةتيب هةر وا بلين براكةم حةديس هةية.
SAMAN KIRKUKI نووسی:K O S R A T نووسی:كي وةلامي ئةم برسيارةيي داوةتةوة ؟
من بةش بةحالي خوم موسلمانم نة سةلةف و اخوان نيم بةس من ئةم جومعةية برا سةلةفييةك نويزي جومعةيي لةبشت مةلايي كوندةكةماني نةكرد ؟
نويزي جومعةشي جوو؟بوية دةبيت موسلمان بين نةك حزب و كروب بين نةك وةكي ئةوانةيي فةيسبووك بين!
دیسان ئهبێ ئهو قهوانه لێ بهینهوه !! قسانه لهكهسێك ببیستم غهیره ئیسلام كێشه نیه چونكه ئهو ئیسلام نیه سهیرش نیه ههر چیهك بلێ بهلام سهیرهكه لهوهیایه كهسێك بهخۆی ئهلێ موسولمان و ئهم جۆره قسه دهكات !!
[center][size=24]بۆچی ئیسلام نابێت حیزب بێت لهوولاتێكا %95 موسولمانه بهلام رهوایه حیزبی علمانی ههبێت كهزۆربهی بنهماكانی دژی ئیسلامه سهیری لهوهشایه ئهوانهی پشتگیری لێ دهكهن زۆربهی ئهو كهسانهن كه بهخۆیان بهدلسۆز و خهمۆخۆری ئیسلام ئهزانن !! و حیزبی ئیسلامیش یان پێ حهرامه !!
خوایه گیان هیدایهتی ههموو لایهك بهیت [/size][/center][size=24]سامان تخوا خو تو لة فةيسبووكي دةبرؤ سةيريكي ئةكاوتنة كاني سةلةفي و ئةواني تر بكة بةس ئازان جوابي يةكتر بدةنةوة دةنا هيج كاميان ناتوانن وةلامي كافريك بدةنةوة تو هةلةتيمةكة لة و وةلامةيي يةكةمم[/size]
برام ان شاءالله لةسةر هةقين بةلام تؤ وةلامى ئةكاونتةكانى سةلةفي بزانة لةسةر جية؟ئايا دينين يان دونياوين؟ئةكةر دينين وةريان بكرة ئةكةر دونيايين وةريان مةكرة بةلام وةلامى كافر بؤ بدريتةوة ؟كافر كافرة و تةواو الا جهنم وبئس المصير.
توحيد نووسی:شه یدا نووسی:[size=24]ئێمه به بێ زانیاری ناتوانین قسه بكهین چونكه لهوانهیه توشی ههله بین به ڵام ههندێك شتیش ههیه مرۆڤ نابێ ئاوا به چاوێكی گومانهوه لێی بروانێت بۆ نمونه زۆر لهوانه ههن بهو مهلایانه ئه ڵێن مهلا ریش تراشراوهكان زۆر قسهی تریش جگه لهوهی كه كاك كۆسرهت دیویهتی خوای گهوره بۆ مان ئاسان بكات إن شاءالله به راستی لهگهڵ ئهم هخهموو چین و توێژه ئیسلامیانه سهرمان لهدینهكهی خۆشمان دهر ناچی[/size]
براكةم مامؤستاى بةريز حةز دةكةم بزانم نةزانينةكةت لة ج روويكةوةية؟من دةست خؤشيت لئ دةكةم كةناتةويت بةبئ زانيارى قسة بكةيت بةلام ئةوشتانةى كة نابيت لئ ي بئ دةنك بيت جية؟ روونى بكةوة تا وةلاميكى راست بزانيت وة ئةو قسةية تةفصيلى تيداية كة دةلين مةلاية ريش تراشاوةكان بةلام حةز دةكةم قسةكانى تريش بزانم تا قةدةرة الامكان بؤتى روون بكةمةوة بةبشتيوانى خواى كةورة. و بارك الله فيكم.
[size=24]برام زۆر حهز له مناقهشه ناكهم چونكه ههرچی بڵێین باش نیه خۆم له دین شارهزام به ڵام هیچیشی لێ نازانم ناتوانم فتواش بدهم چونكه من پێم وایه نهوهك له كوردستان بگره له عێراقیش مفتیمان نیه....سهله فیهكان به و مهلایانهی ئێمه ئه ڵێن مهلا ریش تاشراوهكان مهبهستیان ئهوهیه بهمهلایان نازانن یاخود مناقهشه زۆر لهسهر ئهوه ئهكهن ئهو مهلایانهی ریشیان ئهتاشن ههڵهن چونكه حهرامه ریش بتاشرێت یاخود ئه ڵێن دهست نوێژ له خێزانی خۆت ناشكێت برام ئێمهلهسهر مهزههبی ئیمامی شافعین دهست نوێژ له خێزانمان ئه شكێت چۆن ناشكێت یاخود گوێم لێ بوه دهڵێ كه چویه مزگهوت بانگ بوو نابێ وهڵامی بانگهكه بدهیته دهبی دوو ركات نوێژی تحیهت مسجد بكهی... منیش ئه ڵێم بهمهزههبه كانی تر دهست نوێژ له خێزانت ناشكێت به ڵام مهزههبی ئیمامی شافعی دهست نوێژ له خێزانت ئه شكێت[/size]
دةستت خؤش بيت مامؤستا كيان ئيمة كئ دينى بؤ هيناوين؟ئيمامى شافعى رةحمةتى خواى ليبيت يان بيغةمبةر صلى الله عليه وسلم؟بيكومان بيغةمبةر صلى الله عليه وسلم كةواتة ئةو دةست نويزى نةشوشتؤتةوة لة خيزانى بيويست دةكات تؤ بيشؤيتةوة ؟
برا شتێکت پی دەلیم نابی پێت ناخۆش بی
ئەو قسانە برۆ لەلای تازە مندالێکی ١٥ ئان ١٦ ساڵ بکە
باوەر بکە هەموو خەڵك دەزانن لەگەل حکومەتن وە بەودایە
بەبەلگە یەکێك لە سەرۆك مەڵبەندەکان وتی زوو زوو لەگەل سەلەفیەکان کۆ دەبینەوە و پەیوەندەیمان باشە !پرسیارێكیش : ئیوە دەلێن دەبی خروج لە وەلی ئەمر نەکرێ باشە موستەفا بارزانی و شێخ سەعیدی پیروان و شێخ محمود ئەوانە خۆ هەموو خروجیان کرد وە مسعود بارزانی و جەلال تالەبانیش هەروا بۆچی پێیان نالێن ئیوە حوکمی شەرعیتان نیە و دەبی لابردرێن و چونکە شۆرش و خۆپیشاندن و فیتنەوە و ئاژاوە و چەندەها گەنجی ئەم ولاتەتان بە کوشتن دا ؟
وەڵام ...
جا وةلامى سؤفيةكى وةك تؤ جؤن بدةمةوة لةكاتيكدا تؤ جةند برسياريكت بةيةكةوة كردووة؟باشان تؤ باسي خروج هةر مةكة كةس لة عةقيدةى تؤ ناكات دةميك سؤفيت دةميك خواريجيت دةميك مورجيئةى كرنك ئةوةية دزى ئةهلى سوننةى تؤ كةى خؤت يةك لاى كردةوة ئينجا وةرة مناقةشة بكة بةلام عةقيدةى خؤت بةيان بكة.باشة؟
K O S R A T نووسی:كي وةلامي ئةم برسيارةيي داوةتةوة ؟
من بةش بةحالي خوم موسلمانم نة سةلةف و اخوان نيم بةس من ئةم جومعةية برا سةلةفييةك نويزي جومعةيي لةبشت مةلايي كوندةكةماني نةكرد ؟
نويزي جومعةشي جوو؟بوية دةبيت موسلمان بين نةك حزب و كروب بين نةك وةكي ئةوانةيي فةيسبووك بين!
دیسان ئهبێ ئهو قهوانه لێ بهینهوه !! قسانه لهكهسێك ببیستم غهیره ئیسلام كێشه نیه چونكه ئهو ئیسلام نیه سهیرش نیه ههر چیهك بلێ بهلام سهیرهكه لهوهیایه كهسێك بهخۆی ئهلێ موسولمان و ئهم جۆره قسه دهكات !!
[center][size=24]بۆچی ئیسلام نابێت حیزب بێت لهوولاتێكا %95 موسولمانه بهلام رهوایه حیزبی علمانی ههبێت كهزۆربهی بنهماكانی دژی ئیسلامه سهیری لهوهشایه ئهوانهی پشتگیری لێ دهكهن زۆربهی ئهو كهسانهن كه بهخۆیان بهدلسۆز و خهمۆخۆری ئیسلام ئهزانن !! و حیزبی ئیسلامیش یان پێ حهرامه !!
خوایه گیان هیدایهتی ههموو لایهك بهیت [/size][/center]
جا برا تؤ خؤت رةددى خؤت داوةتةوة جونكة ولاتيك %95ى موشلمان بيت بؤجى حيزبيك هةبيت بةناو ئيسلام؟دواىى كئ بشتكيرى لة حيزبى عةلمانى كردووة؟ئةوة بةهتانيكى كةورةية كة بلين سةلةفيةكان بشكيريان كردووة.
[size=24]ئێمه به بێ زانیاری ناتوانین قسه بكهین چونكه لهوانهیه توشی ههله بین به ڵام ههندێك شتیش ههیه مرۆڤ نابێ ئاوا به چاوێكی گومانهوه لێی بروانێت بۆ نمونه زۆر لهوانه ههن بهو مهلایانه ئه ڵێن مهلا ریش تراشراوهكان زۆر قسهی تریش جگه لهوهی كه كاك كۆسرهت دیویهتی خوای گهوره بۆ مان ئاسان بكات إن شاءالله به راستی لهگهڵ ئهم هخهموو چین و توێژه ئیسلامیانه سهرمان لهدینهكهی خۆشمان دهر ناچی[/size]
براكةم مامؤستاى بةريز حةز دةكةم بزانم نةزانينةكةت لة ج روويكةوةية؟من دةست خؤشيت لئ دةكةم كةناتةويت بةبئ زانيارى قسة بكةيت بةلام ئةوشتانةى كة نابيت لئ ي بئ دةنك بيت جية؟ روونى بكةوة تا وةلاميكى راست بزانيت وة ئةو قسةية تةفصيلى تيداية كة دةلين مةلاية ريش تراشاوةكان بةلام حةز دةكةم قسةكانى تريش بزانم تا قةدةرة الامكان بؤتى روون بكةمةوة بةبشتيوانى خواى كةورة. و بارك الله فيكم.
كي وةلامي ئةم برسيارةيي داوةتةوة ؟
من بةش بةحالي خوم موسلمانم نة سةلةف و اخوان نيم بةس من ئةم جومعةية برا سةلةفييةك نويزي جومعةيي لةبشت مةلايي كوندةكةماني نةكرد ؟
نويزي جومعةشي جوو؟بوية دةبيت موسلمان بين نةك حزب و كروب بين نةك وةكي ئةوانةيي فةيسبووك بين!
بيرم ناييةت كئ وةلامى داوةتةوة بةلام الحمدالله جيكاى سيقةية,بةنسبةت ئةو برا سةلةفيةش كة نويزى جومعةى نةكردووة دةبيت يةكةم جار ببرسين بزانين سةلةفية؟ئةكةر سةلةفي بوو ئةوا هةلةى كردووة نويزى جومعة واجبة بكريت بؤية هةر مةلايةك بيت نويز كردن لة بشتى ئاسايية ئيلا ئةكةر كافر بيت ئئ كافريش نابيتة نةلا, بؤية بةنسبةت ئةوةوة بةهةلة تيكة يشتوى ئةو تؤمةتة تؤمةتى كةسيكة نةك مةنهةجيك. بارك الله فيك بؤ وتةكةى دوايشيت.
زۆر جار تۆمەتی ئەوە دەدرێتە پاڵ سەلەفی یەكان كە لە هەڵوەستەكاندا قسەناكەن و هەڵوێستی خۆیان بۆ خەڵك و ڕوون ناكەنەوەو مەوقیفیان دیار نیە.
وەڵام:
سەرەتا پرسسیارەكە ڕاست نیە، سەلەفیەكان مەوقیفیان هەیە بەڵام دەكرێت بگونجێت بۆ مەوقیفی سەلەفیەكان وەكو مەوقیفی تێكڕای گروپە ئیسلامیەكان نیە، ئەوەیان بەڵێ وایە، لە هەندێ شتدا مەوقیفی سەلەفیەكان جیاوازە لە هەندێ لە گروپە ئیسلامیەكان. بۆ نموونە كاتێ گۆڤاری چرپە ئەو كوفرەی تێدا كرا مامۆستا سەلەفیەكان لە وتاری هەینیدا باسیا كردو ئینكاریان لەوە كردووەو وە نەصیحەتی موسڵمانیان كردووە كە ئەو كارە بە كوفر دابنێن و هەر كەسێك مسقاڵە زەڕەیەك لە دڵیدا ڕازی بێت و بە باشی بزانێت ئەوە پێی كافر دەبێت و لە دین پێی دەچێتە دەرەوە، هەركەسێك لە دڵیشیدا پێ ناخۆش نەبێت ئەوە لە ئیمانی بترسێت ، ئەمە هەمووی كراوە، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا وتراوە ڕێگای شەرعی و هەڵوێستی شەرعی ئەوەیە كە مامۆستایانی و ئاینی پیاو ماقوڵان ئەوانە بڕۆن بۆ لای سەركردەو بەرپرسەكان لە گەڵ ئەوان قسەبكرێت و چارەسەرس كێشە بكرێت بە شێوەیەكی باش و زانستیانەوە ئەدەبانە و حەكیمانە و كاربەجێیانە ، ئەوە مەوقیفی سەلەفیەكان بووە .
پێش ئەوەی ئەو (خۆپیشاندانە)ی پێش دەرگای پەرلەمان بكرێت چەندان پرسیار هاتووە بۆ ئێمە ئایا شتێكی وا دەكرێت بڕۆین وتومانە نەخێر چونكە ئەوە هەڵوێستێكی شەرعی نیەو خراپە و فەوزاو فیتنەیەو تێكدانە و خواش دەزانێ كە دەستی كێی لە پشتە و بە چ ئاقارێكدا دەڕوات بێگومان.
كەواتە ئێمەش هەڵوێستمان هەبووە بەڵام هەڵوێستمان ئەوە نەبووە هانی خەڵكی بدەین بڕۆن كاول كاری بكەن و و خۆپیشاندان بكەن و فیتنەو ئاژاوە دروست بێت و نەش زانین كێ پاڵی پێوە دەنێت و مەصڵەحەتی كێی تێدایە ، نەخێر ئەوەمان وتووە كە نەكرێت,كەواتە ئێمەش مەوقیفمان هەبووە بەڵام مەوقیفمان لە كەسێكی حەماسی و نا حەكیم و نازانا بەشەرعی خواو سوننەتی خوا جیاوازە، نەك بۆ ئەم ڕوواوە ئێمە بۆ تێكڕای ڕووداوەكانی تریش هەڵوێستی خۆمان هەبووە، بۆ نموونە ئەو خۆپیشاندانانەی كە لە پێشوودا كرا نەك هەر هەڵوێست نەبووە بەڵكو من وتاری هەینیم لە سەری داوەو كتێبیكیشم لەسەری نووسیوە بە ناوی(گۆڕانكاری ڕاستەقسینەو بە سوود كامەیە) بۆیە هەڵوێستمان هەبووە بەڵام مەرج نیە هەڵوێستی ئێمە وەكو فڵانە حیزب بێت، دەمانەوێت خوا یارمەتیمان بدات بە پێی شەرع بێت و بە گوێرەیی سوننەت بێت بێ ئەوەی كاریگەری و فشاری كۆمەڵگا یان حزب یان حكومەتمان لەسەر بێت یان هی وڵاتانی دەرەوە، ئێمە بە حەماسەت و عاتیفەت ناجوڵێین بەڵام بە شەرعی خوا دەجوڵێین خوا هاوكارمان بێت ، جا خەڵك پێی خۆشە پێی خۆش نیە یان حكومەت پێی خۆشە یان نا ئەوە گرنگ نیە بەلای ئێمەوە، لەوانەیە لە مەوقیفێكدا هەڵوێستمان هەبێت حزبی ئیسلامی پێش خۆش بێت یان لە یەكێكی تر حكومەت پێی خۆش بێت، هەڵوێستێكت هەیە لەو جوزئییەتەدا حكومەت پێ خۆش نییە >
ئێمە گوێ نادەین بەوە كە كێ پێی خۆشە كێ پێی ناخۆشە، گوێ دەدەینە ئەوە كە ئایا ڕەزابوونی خوا تێدایە و بە گوێرەیی شەرعی خوایە یان نا، كە لەگەڵ حزبێكی ئیسلامی هەڵوێستمان وەكو یەك یان نزیك لە یەك بوو حكومەت بڵێ ئا ئەوانە حزبێكی سیاسین یان لە كارێكی تر لەگەڵ حكومەت هەڵوێستمان نزیك بوو ئەوكاتە حزبی ئیسلامی بڵێن ئەوان پیاوی حكومەتن، ئەمانە هەمووی بوهتانەو لەهەر لایەكەوە بكرێت بۆ سەلەفیەكان ، سەلەفی دەیانەوێت خوای گەورە لە خۆیان ڕازی بكەن و شەرعی خوا چۆنە بەو شێوەیە بمێنێتەوە خەڵك بانگ بكەن بۆ ئەوە بە بێ ئەوەی كە سوپاس بۆ خوا پیاوی كەس بن یان بە تەوجیهی لایەنێك بچن بە ڕێوە جگە لە تەوجیهی كتاب و سوننەت نەبێت .
والله اعلم.
الحمد لله وحده، و الصلاة والسلام على من لا نبي بعده.و بعد:
هەندێك لە ئافرەتان وا دەزانن نوێژكردن تەنها بریتیە لە ڕوو كردن لە قیبلە و ئەنجامدانی چەند جوڵەیەك و خوێندنەوەی چەند ئایەت و زیكرێك، دەبینین ئەم بیركردنەوەیە وایان لێدەكات گرنگی نادەن بەوەی كە پێویستە چ جۆرە پۆشاكێك لەبەر بكەن بۆیە گوێ نادەنێ تەسك بێت یان تەنك بێت یان بەشێك لە پرچیان یان قاچیان یان قۆڵیان بەدەرەوە بێت، لەكاتێكدا ئافرەت هەموو جەستەی عەورەتە.
[جا بابزانین پۆشاكی ئافرەتان دەبێت چۆن بێت لە ناو نوێژدا]
1 ـ پێویستە ئافرەت لە نوێژدا پۆشاكێك لەبەر بكات هەموو جەستەی داپۆشێ جگە لە ڕومەت و هەردوو دەستی لەسەر ڕای دروست و پەسەندی زانایان.
ئەمەش بەبەڵگەی فەرمودەی پەیامبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) كە فەرموویەتی: " يا أسماء إن المرأة إذا بلغت المحيض لم يصلح أن يرى منها شيء إلا هذا وهذا - وأشار إلى وجهه وكفيه " حسنه الألباني في صحيح الجامع، برقم: (7874).
واتە: ئەی ئەسماو ئەگەر ئافرەتی موسڵمان گەشتە تەمەنی باڵغ بوون نابێت جگە لە دەستەكان و ڕوومەتی زیاتر دەركەوێت
الخطابي له معالم السنن (ج2 ص343) ئەفەرموێت: خەڵكی ڕاجیاوازن لەوەی كە ئافرەتی ئازادی باڵغ بوو چەن لە جەستەی داپۆشێ كە نوێژی كرد، شافعی و أوزاعی فەرمویانە: هەموو جەستەی داپۆشێ جگە لە ڕومەت و هەردوو لەپی دەستی
وه البغوی ئەفەرموێت: (أما المرأة الحرة، فعليها أن تُغطيَ جميعَ بدنها في الصلاة إلا الوجهَ واليدين إلى الكُوعين). اهـ شرح السنة (ج2 ص436).. واتە: بەڵام ئافرەتی ئازادی باڵغ بوو پێویستە لەسەری هەموو جەستەی داپۆشێ لە كاتی نوێژكردن جگە لە ڕومەتی و هەردوو دەستی تا مەچەكی.
2 ـ پێویستە سەرپۆشێكی باش بدات بەسەریا كە تەنك نەبێت وە هێندە گەورە بێت هەموو سەری داپۆشێ بە شێوەیەك هیچ لە پرچی
بە دەرەوە نەبێت، بەڵگەی ئەمەش ئەو فەرمودەیەی دایكە عائیشە گێڕاویەتەوە كە پەیامبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) فەرمویەتی: (لا يقبلُ الله صلاةَ حائض إلا بخمار) صحيح أبي داود - (3 / 206)
واتە: خوا نوێژی ئافرەتی باڵغ بوو وەرناگرێت ئیللا بە سەرپۆشەوە نەبێت.
ابن المنذر له الإجماع (ص45): ئەفەرموێت: زانایان كۆڕان لەسەر ئەوەی كەوا ئافرەتی باڵغ بوو پێویستە لەسەری بە سەرپۆشەوە نوێژ بكات.
3 ـ نابێت بە پۆشاكی تەنكەوە نوێژ بكەن ئەگەر چی فراوانیش بوو چونكە وەكو ڕووت وایە بەڵگەشمان وتەی پەیامبەری خوایە (صلى الله عليه وسلم) كە فەرمویەتی:(سيكون في آخر أمتي نساء كاسيات عاريات …) رواه الطبراني في المعجم الصغير بسند صحيح. واتە: لە ئاخری ئوممەتەكەم هەندێك ئافرەت هەن بەناو داپۆشراون بەڵام لە ڕاستیدا ڕووتن.
ابن عبد البر ئەفەرموێت: مەبەستی پەیامبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) ئەو ئافرەتانەیە كە پۆشاكی تەنك و ناسك دەكەنە بەر ئەو جۆرە پۆشاكە لە ڕاستیدا لەش دەردەخات، نەك ئەوەی كە دای بپۆشێت، ئەو جۆرە ئافرەتانە بە ناو داپۆشراون،
السفارینی له ((غذاء الألباب)) ئەفەرموێت: ئەگەر پۆشاك و تەنك بوو ، بەهۆی تەنكیەوە عەورەتی لەبەركەرەكەی نەپۆشی پیاو بێت یان ئافرەت ئەوە قەدەغەیە و حەرامە لەسەر ئەو كەسەی لەبەری دەكات لەبەر ئەوەی ئەو عەورەتەی دانەپۆشیوە كە شەرع فەرمانی كردوە بە داپۆشینی، ئەم وتەیەش خیلافی تیا نیە.
وە پێشەوا شوكانی له (نيل الأوطار) (2/115) ئەفەرموێت: پێویستە لەسەر ئافرەت جەستەی بە پۆشاكێك داپۆشێت لەشی دەرنەخات وە ئەمەش مەرجی داپۆشەری عەورەتە.
4 ـ نابێت بە پۆشاكی تەسكەوە نوێژ بكەن وەك (فانیلە و پانتۆڵ و تراكسۆت و هاوشێوەكانیان) چونكە قەبارەی جەستەیان دەردەخات ، هەروەك لە هشام بن عروە ئەفەرموێت: كاتێك كە (منذر) ی كوڕی (زبیر) لە عێراق گەڕایەوە پۆشاك و بەرگێكی لە جۆری (مرويَّة و ، و قوهية) ی نارد بۆ (أسماء) ی كچی (أبو بكر) ئەوەش لە كاتێكدا بوو كە (أسماء) چاوەكانی لە دەست دابوو، واتە: نابینا بوو: ڕاوی دەڵێت: كە (أسماء) دەستی دا لە پۆشاكەكە، فەرمووی: ئۆف بۆ ئەم پۆشاكە، پۆشاكەكەی بۆ بگەڕێننەوە، (منذر) یش ئەوەی زۆر لەلا گەورەو گران بوو، بۆیە فەرمووی: ئەی دایكی بەڕێزم ئەوە تەنك نییە بۆ ئەوەی لەش دەربخات، ئەویش لە وەڵامدا فەرمووی: ئەگەر لەشی تێدا دەرنەكەوێت، خۆ قەبارەی لەش دەردەخات.
وە زۆرێك لە زانایان كۆڕان لەسەر ئەوەی ئەو پۆشاكەی كە واجبە ئافرەتان لە نوێژدا لەبەری بكەن بریتیە لە (درع وخمار)
واتە: ئەو پۆشاكەی مەرجی حیجابی شەرعی تێدا بێت لەوانەش: فراوان بێت و تەسك و تەنك نەبێ و هاوشێوەی جلی بێ باوەڕان و پیاوان نەبێ.
لەگەڵ سەرپۆشدا.دەبینیت یەكێكیان دەچێتە نوێژەوە و پرچی یان بەشێك لە پرچی یان لە قۆڵی یان قاچی بەدەرەوەیە لەم كاتەدا لەسەریەتی ـ لای زۆربەی زانایان ـ نوێژەكەی دوبارە بكاتەوە
5 ـ سەبارەت بە پێكانی ئافرەت بەهەمان شێوە بە عەورەت دەژمێردرێن، و پێویستە دابپۆشرێن، داپۆشینیشیان بە گۆرەوەی بەس نیە، با گۆرەویەكانیش ئەستور بن، چونكە قەبارەی پێكان دەردەخەن، بەڵگەش خوای پەروەردگار ئەفەرموێت: [ وَلَا يَضْرِبْنَ بِأَرْثؤشاكهِنَّ لِيُعْلَمَ مَا يُخْفِينَ مِن زِينَتِهِنَّ ] .
ِوی هەڵێنجاندنی ئایەتەكە ئەوەیە: كە ئافرەتان پێویستە لەسەریان پێكانیان داپۆشن. وە لەم بارەیەوە ابن حزم ئەفەرموێت: ئەمە دەقێكە سەبارەت بە قاچ و لاقەكان كە پێویستە دابپۆشرێ و دەرخستنیان حەڵاڵ نیە
وە بەڵگە لە سوننەت بۆ ئەمە فەرمودەكەی (ابن عمر)ە كە ئەفەرموێت : پەیامبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) فەرمویەتی: ((مَنْ جرّ ثوْبه خيلاء، لم ينظر الله إليه يوم القيامة)). فقالت أم سلمة: فكيف يصنع النّساءُ بذيولهنّ ؟ قال: يرخين شبراً. فقالت: إذن تنكشف أقدامهن ! قال: فيرخينه ذراعاً، لا يزدن عليه
واتە: هەركەس بۆ فیز و تەكەبور پۆشاكەكەی شۆڕ بكاتەوە خوای پەروەردگار لە قیامەتدا تەماشای ناكات. (أم سلمة) فەرموی: ئەی پەیامبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) ئافرەتان چی بكەن بە دامێنەی كراسەكانیان ؟ فەرمووی: با بستێك شۆڕی بكەنەوە، (أم سلمة) ـ ڕەزای خوای لێ بێت ـ فەرمووی: كەواتە پێكانیان دەر دەكەوێت ؟! ئەویش فەرمووی: با باڵێك شۆڕی بكەنەوە، و لەوەش زیاتر شۆڕی نەكەنەوە. سلسلة الأحاديث الصحيحة: 1864
البیهقی ئەفەرموێت: بەڵگەی ئەوەی تیایە كە داپۆشینی قاچەكان بۆ ئافرەت واجبە.
وە پرسیار كرا لە ئیمامی أحمد: ئافرەت لە چەند پۆشاكدا نوێژ بكات ؟ فەرموی: بەلای كەمەوە: كراسێك و سەرپۆشێك، وە قاچەكانی داپۆشێت وە كراسەكە ئەوەندە درێژ بێ پێكانی داپۆشی
وە ئیمامی شافعی ئەفەرموێت: پێویستە لەسەر ئافرەت كە هەموو جەستەی لە نوێژدا داپۆشێت جگە لە هەردوو لەپ و ڕومەتی. هەروەها ئەفەرموێت: وە هەموو شتێك لە جەستەی ئافرەت عەورەتە جگە لە هەردوو لەپ و ڕومەتی. وە پشتی پێكانی عەورەتن، بۆیە ئەگەر شتێك لە نێوان ناوك بۆ ئەژنۆی پیاو لە نوێژدا دەركەوت یان شتێك لە پرچی ئافرەت لە نوێژدا دەركەوت زۆربێ یان كەم وە لە جەستەی جگە لە ڕومەت و هەردوو لەپی و مەچەكی لەوە زیاتر دەرناخات بزانن یان نەزانن ـ هەردوكیان نوێژەكەیان دوبارە دەكەنەوە، مەگەر بەهۆی هەڵكردنی با ئەو شوێنانە بەدەر بكەون یان بەهۆی كەوتنە خوارەوەی پۆشاكەكە.
هەروەها لەم بارەیەوە زانای پایە بەرز شێخ ابن باز ئەفەرموێت: دەرخستنی قاچەكان لە نوێژدا بۆ ئافرەتان لای زۆربەی زانایان جائز نیە و نوێژەكەی پوچەڵ دەكاتەوە. بۆیە ئەگەر ئافرەت نوێژی كرد و قاچەكانی بە دەرەوە بوون واجبە لە سەری نوێژەكەی دوبارە بكاتەوە لای زۆربەی زانایان
كەواتە پێویستە لەسەر ئافرەتان لە نوێژدا پۆشاكێكی فراوانی ئەستور لەبەر بكەن هێندە شۆڕ بێت قاچەكانیشیان داپۆشێت، وە سەرپۆشێكی باش بدەن بە سەریاندا. ئەمە پۆشاكی شەرعی ئافرەتانە لە ناو نوێژدا.
ماوەتەوە بڵێم: خوشكی ئیماندار ئەوەت بیر نەچێت لە نوێژكردنت دا تۆ گفتوگۆ لەگەڵ پەروەردگارت دەكەیت، پۆشاكێك لەبەر مەكە ببێتە هۆی توڕەبونی پەروەردگار لێت،بەڵكو پۆشاكێك لەبەر بكە شایستە بێت بەو كاتەی تۆ تیایدای كە نوێژكردنە، مەرجەكانی پۆشاكی شەرعیشمان بە كورەتی لەم نوسراوەدا باس كرد تۆیش تەنها ئەوەت لەسەرە جێبەجێی بكەی.
وَآخِرُ دَعْوَانا أَنِ الْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ.
لة سايتى بةهةشت وةركيراوة.
الحمد لله والصلاة السلام على رسول الله. أما بعد:
ووتەیەكى دووبارە هەیە كه لە هەموو ساڵێكى نوێ خۆێندندا لەزارى زۆرێك خۆێندكارەكانمانەوە دەیبیستین ئەویش ئەوەیە: (بەداخەوە ماوەى پشووى هاوین كۆتایى هات و پاشان نۆرەى قۆناغى دڵتەنگى و سەغڵەتیە-مەبەست ساڵى تازەى خوێندنە) وەهەروەها لەزارى باوكەكانەوە دەبیستین (سوپاس بۆخوا دەرگاى قوتابخانەكان كرایەوە بەڕاستى هەلێكى باشە بۆ حەوانەوەو ڕزگاربوونمان لەكێشه وگرفتى منداڵەكانمان !!!)
منیش دەڵێم سوپاس بۆپەروەردگار كەشادى كردنەوە بەساڵێكى نوێ خوێندن خواى گەورە لەو كۆمەڵە ئەژمارمان بكات كە شوێن كەوتەى ڕێبازە ڕوونەكەى پێشەوا محمدن (صلى الله علیە وسلم)
ئەودوو ووتەیەى سەرەوە كەئاماژەمان پێكرد هیچیان دروست نى یە، پێویستە لەسەر شانمان كەمافى هەموو كارەكان بدەین، بەڕاستى پشووى هاوین باشترین هەلە بۆحەوانەوە و ڕزگاربوون لەكۆت و زنجیرى قوتابخانەو تاقى كردنەوەكان، بەڕاستى پشووى هاوین بوژانەوەیە بۆلاوان تاوەكو بەگەرم وگوڕییەكى تازەوە لەساڵى نوێى خوێندن دا بەشدارى بكەن وەدەبێت باوكەكان ئاگاداربن كەپەروەردەكردنى وەچەكانیان ئەركى سەرشانیانە لەكاتى خوێندن و پشوودا وەبەهاتنى پشووش ئەركى سەرشانیان ڕاناوەستێ بۆیە پێویستە لەكاتى پشوودا چاودێرى وەچەكانیان بكەن سەرەڕاى هاوبەشى كردنیان لەیارى وسەیران وخۆێندنەوەدا.............هتد كەدەبێتە مایەى سوودمەندى خۆێندكارە ئازیزەكانمان پاشان لەماوەى خۆێندنیشدا پێویستە باوكان هاوكاریان بكەن بۆدابەش كردنى كاتەكانیان لەنێوان خۆێندن و پەرستش و یارى و حەوانەوەو سەردان و...........كەدەرئەنجام خۆێندكار بتوانێت لەكۆتایى ساڵدا بەرزترین نمرە بەدەست بهێنێت
لێرەدا پرسیارێك دێتە پێشەوە لەزارى خۆێندكارەكانەوە كەدەپرسن:
باشە چۆن بتوانین خشتەكانى ڕۆژانە یان هەفتانە یان مانگانەى وەرزى خۆێندنمان دابەش بكەین بەشێوەیەك كەسەركەوتووبین
لەوەڵامدا دەڵێن: دەبێت خۆێندكار ڕەچاوى ئەم (5) خاڵەى لاى خوارەوە بكات بەپشتیوانى خوا دەبێتە مایەى سەركەوتنى
1- چەند جوانە خۆێندكار بزانێت كەخۆێندن پەرستشە وەپیویستە ناخى خۆى لەسەر ئەم بنچینەیە پەروەردە بكات تاوەكو ناخى گەشە بكات و پێش هەموو شتێك تێڕوانینێكى ئیجیبیانەى بۆ پرۆسەى خۆێندن لادروست بێت، وەدڵسۆزى خۆى بەردەوام تازەبكاتەوە بەپاراستنى سنوورە قەدەغەكراوەكان وڕەنگدانەوەى كردەوە جوانەكان لەكاتى خۆێندن دا وەكو دووركەوتنەوە لەتێكەلاوى ناشەرعى و قۆپى و درۆو ساختەكردنى بڕوانامەو....هتد دەبێت لاوان ئاگاداربن كە ئەم خۆێندنە قۆناغى پەڕینەوەیە بۆ پەرستشى پەروەردگار و پاشان خزمەت كردنە بەخێزان ونیشتمان
2- پیویستە خۆێندكار لایەنى (نوسین و خۆێندنەوەى) بەهێز بكات چونكە دوو دەروازەى سەرەكین بۆفێربوون وەپەروەردگاریش بنچینەى بانگەوازى بەووشەى (اقرڕ-بخۆێنە) دەست پێ كردووەلەیەكەم چركە ساتى وەحى دا
3- ڕێك خستنەوەى كاتەكانى خۆێندن وحەوانەوەویارى كردن....بەڕاوێژكردن لەگەڵ ئەندامانى خێزان دا تاوەكو خشتەیەكى چوون یەك دابنێن بەهاوكارى هەموو لایەكیان،وە بۆئەوەى هەر ئەندامێكیان بتوانێت یارمەتى ئەوى تریان بدات بۆنموونە لەكاتى نان خواردن دا هەموویان بەیەكەوە دابنیشن یان لەكاتى نۆێژكردن دا بەكۆمەڵ ئەنجامى بدەن بۆئەوەى پەیوەندیان بەیەكەوەبەهێزبكەن ولەیەكتر تێبگەن
4- سووربوون لەسەرهەڵبژاردنى هاوڕێ چاك ودروست وەئەمەش لەوەوە لەمپەر دەگرێت كە پێویستە خۆێندكار بگەڕێت بەدواى (لاوى بەرهەمهێن،خۆێندكارى زیرەك،سەركردەى داهێنەر)تاوەكو بتوانێت ژیانى پاڵفتەبكات بەچاكەوچاكەكارى چونكە بەڕاستى هاوڕێ لەسەر دینى هاوڕێكەیەتى بۆیە خۆێندكاران بابزانن كێ دەكەن بەهاوڕیان وەپیویستە لەسەر باوكان ودایكان ڕیگەیەكى مام ناوەند بگرنە بەر لەنێوان ئازادى وەچەكانیان وئامۆژگاریان بۆهەڵبژاردنى هاوڕێ چاك و بەئەمەك وەهەركاتێك هەستیان بەمەترسى كرد پێویستە ڕێگریان لێبكەن لەهاوڕیەتى كەسى ناپاك وخراپ پاش ڕوون كردنەوەى ئەو هۆكارانەى كەدەبنە مایەى زیان بۆ سەر ژیانیان
5- دووركەوتنەوە لەو هەست و تێڕوانینە كە (قوتابخانەو خۆێندن) وەكو (سەربازگیەك) دەبینێت. بەڵكو ژیانى خوێندن ژیانێكى ئاساییە بەڵام پێویستە ووردبینەوە وكۆشش بكەین لەبوارى خۆێندن وبەرهەمهێنهینانى زانستى لەگەڵ ئاوڕدانەوە وپاراستنى بوارەكانى ترى ژیان وەكو (سەردان و پەیوەندى كۆمەڵایەتى وبەشدارى چالاكى ڕۆشنبیرى....) كەلێرەدا خۆێندكار زۆر هەست بەو جیاوازیە ناكات لەنێوان ماوەى خۆێندن و پشووى هاوین دا بەڵكو هەموو ساتەكان بۆ ئەم دەبێتە خۆشى و داهێنان
لەكۆتایی دا
ئەم ئامۆژگاریانە بۆكوڕان و كچانە بەبێ جیاوازى وەپیویستە باوكان ودایكان پێویستى منداڵەكانیان بەپێ توانا جێ بەجێ بكەن لەگەڵ ئەو خاڵانەى كە ئاماژەمان پێكرد بە هیواى سەركەوتن و دواڕۆژێكى گەش بۆ خۆێندكارە ئازیزەكانمان.
لةسايتى بةهةشت وةركيراوة.
برام تۆ كاتێك دەرگا لە سەر خۆت دادەخەیت، بەشێوەیەك كە كەس ناتبینێت، لەو كاتەشدا پاڵنەرە شاراوەكانی ئارەزوو دێنەچالاكی و جووڵان و بەدوای دەروازەیەكدا دەگەڕێن كە لە ڕێگەیەوە بڕونە دەرەوە، ئا لەو كاتەدا و پێش ئەوەی ئەندامەكانت بخەیتەگەڕ بۆ ئەنجامدانی هەر تاوانێك، بیر لەوە بكەرەوە كە خوای گەورە دەتبینێ و دەزانێ چی لە ناختدا هەیە، خوای گەورە دەفەرمووێت: [ عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ الْكَبِيرُ الْمُتَعَالِي (9) سَوَاءٌ مِنْكُمْ مَنْ أَسَرَّ الْقَوْلَ وَمَنْ جَهَرَ بِهِ وَمَنْ هُوَ مُسْتَخْفٍ بِاللَّيْلِ وَسَارِبٌ بِالنَّهَارِ] (الرعد).
واتە: خوای گەورە زانایە بە هەموو بینرا و و پەنهانییەك و لە هەموو شتێك گەورەترە و بڵند و باڵادەستە بە سەر هەموو شتێكدا، یەكسانە بە لای ئەوەوە ئەگەر ئێوە ووتەی ئاشكرا بكەن یان بیشارنەوە، یان لە تاریكی شەودا تاوان بكەن یان بە ئاشكرا و لە ڕۆژی ڕووناكدا ئەنجامی بدەن.
بۆیە برام خۆم تۆ ئەگەر لەو كاتەدا ئەم ڕاستیە بێنیتە یاد و پێش چاوی خۆت ئەوا هەرگـیز ناوێری تاوانەكە بكەی، شاعیر دەڵێت:
وإذا خلـوت بريبـة في خلـوة والنفس داعية إلى العصيان
فاستحيي من نظر الإله وقل لهـا إن الذي خلق الظلام يراني
واتە: ئەگەر لە كاتی خەڵوەت و تەنیاییدا تووشی دڵە ڕاوكێیەك بووی و نەفست بۆ لای تاوان ڕای دەكێشایت، ئەوا شەرم بكە لە وەی كە خوای پەروەردگار دەتبینێت و بە نەفست بڵێ: ئەی نەفسی بەدكارم ئەوەی كە تاریكی درووست كردووە دەمبینێت.
لة بةهةشت وةركيراوة.[size=16][/size]
جزاك الله لةسةر سوونةتة بابةتةكةت خواى كةورة جةزات بداتةوة.
دهست خۆش بێت کاکه توحید بهڕاستی مژدێکی خۆشی پێداوه .....
لینکی پۆستهرهکهت ههڵه دانابوو دهبوو کلیک بکهی تا بتوانی ببینی بۆیه دهستکاریم کرد چاکم کرد
دةستت خؤش بيت دادة كيان باوةر بكة من زؤر لئ ي نازانم ئةكةر نا بابةتى زؤر جوانم هةية بؤ دابةزاندن بؤية جزاك الله.
یانەی سەرهەنگ موحسین » پهیامهكانی توحيد
پشتبهسته به PunBB 1.4.6, پاڵپشتیی به كوردی له [مهكۆكانی وێبچن]